Χρόνης Διαμαντόπουλος Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών και των άλλων μεγάλων δυνάμεων, είναι μεταξύ των θεμάτων στα οποία απαντά ο αναλυτής Τζον Συτιλίδης στην συνέντευξη που ακολουθεί.
Ο Ελληνοαμερικανός αναλυτής, διευθύνει την Trilogy Advisors LLC στην Ουάσινγκτον και ειδικεύεται στις κυβερνητικές σχέσεις των ΗΠΑ, τον γεωπολιτικό κίνδυνο και τις διεθνείς υποθέσεις.
Ο κ. Συτιλίδης είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής και του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνορθόδοξου χριστιανικού ιδρύματος Leadership 100, καθώς άρχοντας του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Στη συνέντευξή του περιγράφει την παγκόσμια κατάσταση στην ενέργεια, τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτό το ζήτημα αλλά και τις δυσκολίες που θα ανακύψουν μελλοντικά. Μιλά επίσης, για τον ρόλο της Τουρκίας και τις συμμαχίες που έχει πετύχει τόσο εντός των ΗΠΑ, όσο και με τη Ρωσία.
Συνέντευξη στον Χρόνη Διαμαντόπουλο
-Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε και την απειλή μιας πυρηνικής σύγκρουσης. Πόσο πιθανό είναι να γίνει πυρηνικός πόλεμος; Να σας θυμίσω και όσα συνέβησαν πρόσφατα μεταξύ της Βόρειας και Νότιας Κορέας.
Όσο η πυρηνικά οπλισμένη Ρωσία, η οποία διαθέτει το μεγαλύτερο οπλοστάσιο πυρηνικών όπλων στον κόσμο, αντιλαμβάνεται ότι εμπλέκεται σε έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπων στον οποίο η Ουκρανία οπλίζεται, χρηματοδοτείται και υποστηρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες διαθέτουν το δεύτερο μεγαλύτερο οπλοστάσιο πυρηνικών όπλων στον κόσμο, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η μακρινή πιθανότητα η Μόσχα να χρησιμοποιήσει ένα τακτικό πυρηνικό όπλο με στοχευμένο τρόπο σε μια προσπάθεια να επιτύχει ένα επιθυμητό πολιτικό αποτέλεσμα. Αυτή η απομακρυσμένη πιθανότητα θα ήταν πιο πιθανή εάν ο Βλαντιμίρ Πούτιν προέβλεπε μια καταστροφική προσωπική ή στρατιωτική επιχειρησιακή ταπείνωση. Ταυτόχρονα, ο Πούτιν αντιλαμβάνεται ότι οποιαδήποτε χρήση πυρηνικού όπλου θα μπορούσε να δώσει μια σημαντική και καταστροφική συμβατική απάντηση κατά της Ρωσίας από τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, η οποία με τη σειρά της θα διακινδύνευε περαιτέρω πυρηνική κλιμάκωση από τη Ρωσία. Το κλειδί για τη Δύση είναι να αποτρέψει με επιτυχία τον Πούτιν από το να εξετάσει σοβαρά το ενδεχόμενο οποιασδήποτε χρήσης πυρηνικών όπλων κατά τη διάρκεια της εισβολής στην Ουκρανία. Δυστυχώς, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη απέτυχαν να αποτρέψουν επιτυχώς τον Πούτιν από την εισβολή στην Ουκρανία. Τελικά, η πιθανότητα αυτή μάλλον θα παραμείνει απομακρυσμένη, αλλά δεν μπορεί να προεξοφληθεί ή να εξαλειφθεί εντελώς, δεδομένου ότι η ρωσική στρατιωτική στρατηγική που χρονολογείται εδώ και χρόνια περιλαμβάνει την επιλογή της “κλιμάκωσης για την αποκλιμάκωση” με τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων για να σοκαριστεί ένας αντίπαλος και να συναινέσει στους πολιτικούς και στρατιωτικούς όρους της Μόσχας. Όσο μια τέτοια στρατηγική παραμένει λειτουργική στο ρωσικό στρατιωτικό εγχειρίδιο, η Δύση πρέπει να εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο μιας πυρηνικής κλιμάκωσης από τη Μόσχα σε κάθε βήμα του στρατιωτικού της σχεδιασμού για την περαιτέρω υποστήριξη της Ουκρανίας.
–Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να έχουν μεγάλα οικονομικά οφέλη από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αφού πωλούν πολύ ακριβά το LNG. Από την άλλη πλευρά, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με τεράστια ύφεση και οικονομική κρίση. Τελικά, ποιος επωφελείται οικονομικά από τον πόλεμο;
Εγώ θα πλαισίωνα αυτή τη συζήτηση με διαφορετικό τρόπο. Αντί να αντιμετωπίσουν την πολιτική για το κλίμα ορθολογικά, λογικά και εντός των νόμων της φύσης και της οικονομίας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες οδήγησαν λανθασμένα τις χώρες τους τις τελευταίες δύο δεκαετίες σε μια ουτοπική πορεία για καθαρές μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050, χωρίς να εξετάσουν σοβαρά τις εκτιμήσεις των επιπτώσεων στις οικονομίες και τις κοινωνίες τους από το ενδεχόμενο μιας κρίσης όπως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, μια σύγκρουση που προετοιμάζεται από το 2008. Η διαλείπουσα ανανεώσιμη ενέργεια υπό τις σημερινές συνθήκες δεν μπορεί να τροφοδοτήσει τις βιομηχανικές οικονομίες της Ευρώπης. Οι νόμοι της φύσης και της οικονομίας δεν ενδιαφέρονται για τα ανθρωπογενή έτη-στόχους που τελειώνουν σε μηδέν ή πέντε. Η Ευρώπη βρίσκεται πάνω σε τεράστιους πόρους φυσικού αερίου που μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και να διευκολύνουν τη σταδιακή μετάβαση από τον άνθρακα και το πετρέλαιο, υπό τον έλεγχο των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και βιομηχανιών, και όχι από έναν εχθρικό αυταρχικό αντίπαλο στη Μόσχα. Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες ενώθηκαν με τις ΗΠΑ, μια υπερδύναμη που παράγει και εξάγει ενέργεια, για να επιβάλουν επακόλουθες οικονομικές κυρώσεις στη ρωσική οικονομία. Αλλά οι ανθεκτικές ενεργειακές πολιτικές της Αμερικής της επιτρέπουν να ασκεί μεγαλύτερη ελευθερία στην εξωτερική πολιτική. Η εξαρτώμενη από την ενέργεια Ευρώπη δεν μπόρεσε να αντέξει την ενεργειακή «οπλοποίηση» του Πούτιν. Οι ενεργειακές πολιτικές της ΕΕ δεν πρέπει να αγνοούν τις γεωπολιτικές πραγματικότητες ή τις πραγματικότητες της αγοράς. Ο καθορισμός των τιμών για τους Ευρωπαίους αγοραστές ΥΦΑ αντανακλά τις αποφάσεις της ιδιωτικής αγοράς και δεν είναι αποτέλεσμα της κυβερνητικής πολιτικής ή των εταιρικών ενεργειών των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί παραγωγοί πωλούν υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) σε ευρωπαίους αγοραστές, οι οποίοι κερδοφόρα μεταπωλούν στις εσωτερικές αγορές σε εκρηκτικές τιμές, επειδή οι αγορές φοβούνται ότι δεν θα υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο για να αντέξει την τεράστια ζήτηση του ευρωπαϊκού χειμώνα. Ο μεγαλύτερος Αμερικανός εξαγωγέας ΥΦΑ στην Ευρώπη to πωλούσε για περίπου 10 δολάρια ΗΠΑ ανά εκατομμύριο BTU, ή περίπου 33 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όταν η τιμή αναφοράς της ΕΕ ήταν περίπου 119 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Ως εκ τούτου, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα πρέπει να εξισορροπήσουν τους ουτοπικούς στόχους του net-zero με τα δημοκρατικά δικαιώματα των τοπικών πολιτών να αμφισβητούν και να αμφισβητούν τα μεγάλα έργα υποδομών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το αυξανόμενο κόστος εισροών για τα υλικά που απαιτούνται για την κατασκευή ηλιακών πάρκων, ανεμογεννητριών και μπαταριών αποθήκευσης μεγάλης κλίμακας περιπλέκει περαιτέρω αυτό τον στόχο. Τα περισσότερα από αυτά τα υλικά κατασκευάζονται στην Κίνα, η οποία ελέγχει μεγάλο μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς για την επεξεργασία κρίσιμων μετάλλων όπως το κοβάλτιο και το λίθιο για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας. Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη θα αντικαταστήσει την τρέχουσα εξάρτησή της από τους υδρογονάνθρακες σε μια εχθρική αυταρχική Ρωσία με τη μελλοντική εξάρτησή της από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε μια εχθρική αυταρχική Κίνα.
-Το αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ, μπορεί να επηρεάσει και σε ποιο βαθμό τις εξελίξεις στο ζήτημα του πολέμου στην Ουκρανία;
Υπάρχει ευρεία συναίνεση στο Δημοκρατικό και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα ότι οι ΗΠΑ πρέπει να υποστηρίξουν την άμυνα της Ουκρανίας έναντι της εισβολής της Ρωσίας. Υπάρχει επίσης αυξανόμενη ανησυχία ότι τα υψηλά επίπεδα ανθρωπιστικής, οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, πάνω από 52 δισεκατομμύρια ευρώ φέτος, δεν μπορούν να διατηρηθούν επ’ αόριστον. Οι ΗΠΑ μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου επέκτειναν τις δεσμεύσεις τους για στήριξη της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης μιας άλλης δέσμευσης ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι χώρες της ΕΕ έκαναν λίγες νέες ουσιαστικές δεσμεύσεις. Η βοήθεια της ΕΕ που ανακοινώθηκε πέρυσι, ύψους λίγο πάνω από 29 δισεκατομμύρια ευρώ, φτάνει αργά στην Ουκρανία, παρόλο που ο πόλεμος βρίσκεται στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, σε απόσταση 7500 χιλιομέτρων από τις Η.Π.Α. Επίσης, η Μόσχα εξακολουθεί να στέλνει καθημερινά περισσότερα από σαράντα εκατομμύρια κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου μέσω ουκρανικών αγωγών στις ευρωπαϊκές αγορές, παρέχοντας στην Ουκρανία σημαντικά τέλη διέλευσης αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Η Μόσχα εξάγει άλλα είκοσι πέντε εκατομμύρια κυβικά μέτρα μέσω της Μαύρης Θάλασσας στην Τουρκία, μέρος των οποίων συνεχίζει να διοχετεύεται σε χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Εάν η παρασυρόμενη ευρωπαϊκή και κινεζική οικονομία επιβραδύνουν την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ το επόμενο έτος, η Ουάσιγκτον θα βρεθεί υπό μεγαλύτερη πίεση να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες των ψηφοφόρων για τον εγχώριο πληθωρισμό, τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου και την οικονομική αβεβαιότητα. Ο Λευκός Οίκος παρακολουθεί επίσης την πρόθεση του Πεκίνου να προσαρτήσει ή να κατακτήσει την Ταϊβάν. Ο αμερικανικός στρατιωτικός εξοπλισμός για την υποστήριξη του Κιέβου μπορεί αντ’ αυτού να ανακατευθυνθεί για να βοηθήσει την Ταϊπέι να αποτρέψει το Πεκίνο από στρατιωτική επιθετικότητα. Οι ΗΠΑ πιθανότατα θα αναδιατάξουν σημαντικές αναπτύξεις στρατευμάτων και όπλων από την Ευρώπη στο θέατρο του Ινδο-Ειρηνικού. Το ακραίο αντιπολεμικό τμήμα του Δημοκρατικού Κόμματος έχει γίνει πιο ειλικρινές πρόσφατα και μπορεί να προσπαθήσει να ευθυγραμμιστεί με τα αντιεπεμβατικά μέλη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για να σχηματίσουν έναν ασυνήθιστο συνασπισμό που αντιτίθεται στη συνεχή υποστήριξη της Ουκρανίας με τη χρηματοδότηση των φορολογουμένων. Υπό τη νέα ηγεσία των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή των Αντιπροσώπων, η συνολική υποστήριξη των ΗΠΑ για την ουκρανική αμυντική προσπάθεια θα συνεχιστεί, αλλά σε πιο βιώσιμα επίπεδα, καθώς η Ουάσινγκτον στηρίζει τις Βρυξέλλες να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
-Ο ρόλος της Τουρκίας, που εμφανίζεται ως συνομιλητής τόσο των Ρώσων όσο και των Ουκρανών πόσο σημαντικός είναι;
Η Άγκυρα έχει υφανθεί στον ιστό ορισμένων από τα πιο στρατηγικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και διεθνούς ασφάλειας, προς όφελός της, ακόμη και όταν η εξωτερική της πολιτική απομακρύνεται περισσότερο από το ΝΑΤΟ. Η Τουρκία έχει αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό το δυτικό καθεστώς κυρώσεων και αντ’ αυτού καλωσόρισε τις ρωσικές επιχειρήσεις, τη βιομηχανία, τη χρηματοδότηση, την ενέργεια και την ολιγαρχία στις ακτές της. Αυτό βοήθησε στη στήριξη της τουρκικής οικονομίας παρά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές κρίσεις, με τον τουρκικό πληθωρισμό να πλησιάζει το 100%. Δεδομένης της έντονης εχθρότητας μεταξύ της Μόσχας και του Κιέβου, η ικανότητα του προέδρου Ερντογάν να επικοινωνεί και με τις δύο κυβερνήσεις στο υψηλότερο επίπεδο του έχει αποφέρει σημαντική πολιτική επιρροή, ακόμη και όταν συνεχίζει να πουλά προηγμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία, η οποία τα έχει χρησιμοποιήσει με καταστροφικά αποτελέσματα, σε συνδυασμό με τις αμερικανικές πληροφορίες ακριβείας-στόχευσης, εναντίον των ρωσικών δυνάμεων. Επειδή η Τουρκία ελέγχει τη θαλάσσια διέλευση μέσα και έξω από τη Μαύρη Θάλασσα μέσω των στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, ο Ερντογάν μπόρεσε να βοηθήσει τον Πούτιν και τον Ζελένσκι να διαπραγματευτούν την παράταση έως τον Μάρτιο του 2023 της “Συμφωνίας της Κωνσταντινούπολης” για την ασφαλή μεταφορά των ουκρανικών εξαγωγών σιτηρών και άλλων τροφίμων και λιπασμάτων στις διεθνείς αγορές. Μετά την απαγόρευση της G7 για την ασφάλιση του ρωσικού πετρελαίου άνω των 60 δολαρίων ΗΠΑ/βαρέλι, η Άγκυρα απαίτησε αποδείξεις ασφάλισης από τα δεξαμενόπλοια που εισέρχονταν στον Βόσπορο από ρωσικά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Η εμπλοκή που προέκυψε επιβράδυνε την παράδοση ρωσικού αργού πετρελαίου στην Κίνα, την Ινδία και άλλες μεγάλες αγορές που επίσης αγνόησαν τις δυτικές κυρώσεις.
-Η Τουρκία βρίσκει σημαντικούς συμμάχους στις ΗΠΑ; Μπορεί να επιτύχει τους στόχους της και να αποκτήσει τα όπλα που επιθυμεί για να αναβαθμίσει τις στρατιωτικές της δυνάμεις;
Η Τουρκία, που βρίσκεται στο μεταίχμιο της νότιας Ευρώπης, της ευρασιατικής ενδοχώρας, της Μέσης Ανατολής και της βόρειας Αφρικής, θεωρείται γεωστρατηγικό σημείο από πολλούς δυτικούς σχεδιαστές πολιτικής, ακόμη και όταν η εξωτερική της πολιτική αποξενώνεται από τους ισχυρότερους υποστηρικτές της στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία. Πολλοί ιθύνοντες της Ουάσιγκτον παροτρύνουν την Τουρκία να συνεργαστεί πιο εποικοδομητικά με την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία για την καλύτερη διαχείριση των αντίστοιχων και συλλογικών προκλήσεων περιφερειακής ασφάλειας από το Ιράν, τη Ρωσία και την Κίνα. Οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Διοίκησης του Πενταγώνου βλέπουν την Τουρκία μέσα από το πλαίσιο της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, με θεσμικούς αμερικανοτουρκικούς δεσμούς που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1950. Τείνουν να είναι πιο επιεικείς με τις παραλείψεις της πολιτικής της Άγκυρας και ανησυχούν περισσότερο για την “απώλεια της Τουρκίας”, σαν να μην έφταιγε η Άγκυρα για τα σοβαρά προβλήματά της στην Ουάσιγκτον. Σε αυτά περιλαμβάνεται η επιμονή του προέδρου Ερντογάν ότι οι ΗΠΑ υποθάλπουν εσκεμμένα τον Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο ο Ερντογάν θεωρεί κορυφαίο τρομοκράτη επειδή φέρεται να υποκίνησε το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Ο Ερντογάν επικρίνει τους στενούς αμερικανικούς δεσμούς με την Αθήνα και τη Λευκωσία, ιδίως όσον αφορά την αμυντική συνεργασία, τη στρατηγική ενεργειακή πολιτική και τις τεχνολογικές επενδύσεις. Επικρίνει επίσης την Ουάσιγκτον για τον εξοπλισμό και την υποστήριξη των Κούρδων μαχητών της Συρίας που προστατεύουν την κουρδική μειονότητα από το καθεστώς Άσαντ στη Δαμασκό. Στην Κεντρική Διοίκηση του Πενταγώνου, υπεύθυνη για τις αμερικανικές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή, αξιωματούχοι θυμούνται ότι ο Ερντογάν δεν εμπόδισε το 2003 το Τουρκικό Κοινοβούλιο να ψηφίσει για να αρνηθεί στον υπό τις ΗΠΑ στρατιωτικό συνασπισμό την πρόσβαση στο τουρκικό έδαφος για να εισβάλει στο Ιράκ από τον βορρά. Θεωρούν επίσης ότι η διευκόλυνση που παρείχε η Τουρκία στους τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία πριν από μια δεκαετία για την ανατροπή του Άσαντ ήταν ο προάγγελος της τρομοκρατικής βαρβαρότητας εναντίον των λαών της ανατολικής Συρίας και του βόρειου Ιράκ. Οι ανανεωμένες στρατιωτικές επιθέσεις της Τουρκίας κατά των κουρδικών δυνάμεων και των αμάχων στην ανατολική Συρία περιπλέκουν περαιτέρω τους στόχους των ΗΠΑ και της Δύσης. Ο πρόεδρος Ερντογάν υποστηρίζει ανοιχτά τη Χαμάς και της επιτρέπει να χρησιμοποιεί την Τουρκία ως βάση των επιχειρήσεών της εκτός της Γάζας. Η Αφρικανική Διοίκηση του Πενταγώνου βλέπει ότι η συνθήκη οριοθέτησης της θάλασσας της Τουρκίας με την κυβέρνηση της Λιβύης που πρόσκειται στη Μουσουλμανική Αδελφότητα περιπλέκει την ευαίσθητη ισορροπία στη Μεσόγειο Θάλασσα, επινοώντας μια αποκλειστική οικονομική ζώνη που αγνοεί τη φυσική παρουσία και τα διεθνή νομικά δικαιώματα της Κρήτης, της Ρόδου και άλλων κυρίαρχων ελληνικών νησιών. Η απόφαση της Άγκυρας να προχωρήσει στην ανάπτυξη των ρωσικών αντιαεροπορικών πυραυλικών συστημάτων S-400 είναι ο βασικός λόγος που η Ουάσιγκτον αρνείται στην Τουρκία την πρόσβαση στα προγράμματα F-35 και συνεχίζει να επιβάλλει κυρώσεις σε βασικές τουρκικές βιομηχανίες και στελέχη. Αυτό θεωρείται σε όλο το ΝΑΤΟ ως τουρκική επίθεση στη συνοχή της συμμαχίας. Υπάρχει επίσης μεγαλύτερη αναγνώριση στην Ουάσιγκτον της ζημίας που προκλήθηκε από την σχεδόν πεντηκονταετή κατοχή της βόρειας Κύπρου από την Τουρκία, τις πιο πρόσφατες παραβιάσεις της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Κύπρου και τα νεότερα σχέδια για τη δυνητική μετατροπή της τουρκοκρατούμενης περιοχής της Κύπρου σε μια “πόλη της αμαρτίας”, όπου τα δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος, διακίνησης ναρκωτικών, ξεπλύματος χρήματος, τζόγου και εμπορίας σεξουαλικών αγαθών μπορούν να λειτουργούν ατιμώρητα και χωρίς καμία καταστολή των δραστηριοτήτων τους, σύμφωνα με πηγές των τουρκικών μέσων ενημέρωσης. Με την Ελλάδα να ετοιμάζεται να ενταχθεί στο πρόγραμμα F-35 και την Τουρκία να συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο ότι ο αποκλεισμός της θα είναι διαρκής, ο Ερντογάν επικεντρώνεται τώρα στην κατασκευή ενός τουρκικού μαχητικού stealth που θα μπορεί να αποκαλεί δικό του. Το πρωτότυπο TF-X που κατασκευάστηκε από την Turkish Aerospace Industries, παρέχοντας στην τουρκική πολεμική αεροπορία stealth νέας γενιάς, ταχύτητα και ευελιξία, θα μπορούσε να είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, ενώ η πρώτη πτήση έχει προγραμματιστεί επί του παρόντος για το 2025. Εάν οι δοκιμές αποδειχθούν επιτυχείς, το TF-X θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία κάποια στιγμή στη δεκαετία του 2030, ανεξάρτητα από τις πωλήσεις νέων ή αναβαθμισμένων αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών.
-Ποιος είναι ο ρόλος της Κίνας και της Γερμανίας στον πόλεμο της Ουκρανίας;
Μετά την εισβολή, η Ρωσία ξεπέρασε τη Σαουδική Αραβία ως ο μεγαλύτερος προμηθευτής αργού πετρελαίου στην Κίνα σε τιμές έκπτωσης και αύξησε τις εξαγωγές άνθρακα προς την Κίνα στα υψηλότερα επίπεδα εδώ και μισή δεκαετία. Η Κίνα μεταπωλεί το πλεονάζον ρωσικό υγροποιημένο φυσικό αέριο στις ευρωπαϊκές αγορές, αλλά σε πολύ υψηλότερες τιμές από τις εκπτώσεις που απολάμβανε κατά την αγορά. Το Πεκίνο αγοράζει επίσης πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ρωσικών εμπορευμάτων και στρατιωτικού υλικού και η Μόσχα αγοράζει φέτος διπλάσιες ποσότητες κινεζικών μικροτσίπ, τυπωμένων κυκλωμάτων, ηλεκτρονικών εξαρτημάτων και πρώτων υλών από ό,τι πέρυσι. Πολλές από τις κινεζικές εξαγωγές έχουν στρατιωτικές εφαρμογές, αλλά το Πεκίνο φροντίζει να μην παραβιάζει το γράμμα των δυτικών κυρώσεων για την αμυντική βιομηχανική βάση της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ αμφισβητούν την απομόνωση του Πούτιν στην παγκόσμια σκηνή, καθώς η Κίνα και η Ινδία συμμετείχαν πρόσφατα σε ρωσικά στρατιωτικά γυμνάσια κοντά στην Ιαπωνία. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας περιέγραψε τις σχέσεις της Κίνας με τη Ρωσία ως σταθερές, μεταξύ “ολοκληρωμένων στρατηγικών εταίρων συντονισμού για μια νέα εποχή”. Η ανθεκτικότητα των κυρώσεων των ΗΠΑ και της ΕΕ δοκιμάζεται τώρα από την απαγόρευση της G7 να ασφαλίσει και να χρηματοδοτήσει τις ρωσικές εξαγωγές αργού πετρελαίου άνω των 60 δολαρίων/βαρέλι, ιδίως επειδή οι μεγάλοι εισαγωγείς πετρελαίου που δεν ανήκουν στην G7, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Τουρκία, δεν θα δεσμευτούν σε αυτή την τελευταία κύρωση. Η επόμενη φάση των κυρώσεων της G7 υλοποιείται με την απαγόρευση τον Φεβρουάριο όλων των ρωσικών εξαγωγών προϊόντων πετρελαίου. Αυτό θα απαιτήσει επίσης από την Κίνα, την Ινδία, την Τουρκία και άλλους μεγάλους εισαγωγείς ρωσικού πετρελαίου να συμμετάσχουν στην εκστρατεία αυτή της G7, πράγμα εξίσου απίθανο με τη συμμετοχή τους στο τρέχον σχέδιο ανώτατων τιμών.
Ο υπουργός Άμυνας της Γερμανίας δήλωσε ότι το Βερολίνο “φτάνει στα όρια του τι μπορούμε να δώσουμε από την Bundeswehr” στην Ουκρανία. Ο μεταποιητικός τομέας της Γερμανίας ενδέχεται να πληγεί περισσότερο στην ΕΕ, λόγω της υπέρμετρης εξάρτησής της από το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο και από την αγορά βιομηχανικών εισαγωγών της Κίνας. Η αυτοπροκαλούμενη «οικονομική δυστυχία» του Βερολίνου, η οποία βασίζεται στην ιδεολογική επιδίωξη καθαρών μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, επιδεινώνει τις διπλωματικές τριβές εντός της ΕΕ. Κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης στη δεκαετία του 2010, το Βερολίνο κατηγόρησε τις ασθενέστερες οικονομίες για τα οικονομικά τους δεινά και απαίτησε αυστηρά και επώδυνα μέτρα λιτότητας που προκάλεσαν δεινά σε εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ. Σήμερα, το Βερολίνο προτρέπει όλες τις χώρες μέλη της ΕΕ να υιοθετήσουν εθελοντικά έναν στόχο μείωσης της χρήσης ενέργειας κατά 15%, ακόμη και αν δεν εξαρτώνται από τις ρωσικές προμήθειες. Αυτό δίνει στη Γερμανία μια μερική ενεργειακή διάσωση της παραπαίουσας οικονομίας της. Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς πρότεινε τη μεταρρύθμιση του μπλοκ, καταργώντας την απαίτηση για ομοφωνία στις εξωτερικές και φορολογικές πολιτικές, καταργώντας τις εθνικές εξουσίες βέτο για κάθε μέλος και προχωρώντας αντ’ αυτού σε ένα σύστημα πλειοψηφίας.
Τα κεντρικά και ανατολικά μέλη της ΕΕ αντιτίθενται στην πρόταση, διότι οι απαιτήσεις ομοφωνίας τους παρέχουν μεγαλύτερη επιρροή στις Βρυξέλλες. Οι σχέσεις εντός της ΕΕ ενδέχεται να επιδεινωθούν όσο συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, δεδομένων των διαφορετικών συμφερόντων και προοπτικών τους σχετικά με τη σύγκρουση και τις διακριτές συνέπειές της στις οικονομίες των χωρών μελών, καθώς και των δικών τους βαθιά ριζωμένων ταυτοτήτων και εθνικών συμφερόντων πέρα από την άμεση κρίση. Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν δήλωσε ότι οι πολιτικές της ΕΕ στην Ουκρανία δεν πρέπει να ακολουθήσουν την πολιτική “των πιο πολεμοκάπηλων τύπων”, μια συγκεκαλυμμένη αναφορά στην Πολωνία, τη Λιθουανία, τη Λετονία και την Εσθονία, δεδομένου ότι αυτό θα “εγκυμονούσε τον κίνδυνο να παραταθεί η σύγκρουση και να κλείσει εντελώς η επικοινωνία” με τον Πούτιν. Η περίοδος που ακολουθεί θα είναι εξαντλητική, παραδέχθηκε: “Ζούμε… κάτι που θα μπορούσε να φανεί σαν το τέλος της αφθονίας”.
Οι χειμερινές περίοδοι των επόμενων ετών μπορεί να είναι οι πιο δύσκολες που θα αντιμετωπίσει η Γερμανία και η βόρεια Ευρώπη εδώ και δεκαετίες. Οι κοινωνίες της ΕΕ ενδέχεται να μην έχουν επαρκή ενέργεια τόσο για τη θέρμανση των σπιτιών όσο και για την ηλεκτροδότηση των βιομηχανιών. Οι κυβερνήσεις μπορεί να αναγκαστούν να μοιράσουν την ηλεκτρική ενέργεια, καθώς οι πιο προηγμένες βιομηχανικές οικονομίες της Ευρώπης σχεδιάζουν για πιθανές διακοπές ρεύματος και μπλακ άουτ. Το προσωρινό, και ορισμένο μόνιμο, κλείσιμο μεγάλων εργοστασίων και εγκαταστάσεων θα αυξήσει πιθανότατα την ανεργία σε όλο το μπλοκ. Το Βερολίνο δαπανά 200 δισεκατομμύρια ευρώ για να αποτρέψει ή να καθυστερήσει τις μαζικές απολύσεις και να αποτρέψει την αποβιομηχάνιση της οικονομίας του. Οι ενεργοβόρες χημικές, χαλυβουργικές και υαλουργικές βιομηχανίες της Γερμανίας, τα χυτήρια αλουμινίου και ψευδαργύρου και τα εργοστάσια λιπασμάτων αντιμετωπίζουν βαρυσήμαντες αποφάσεις σχετικά με την ικανότητά τους να επιβιώσουν από τον παρατεταμένο ενεργειακό πληθωρισμό. Επειδή η εισβολή συγκλόνισε τις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές και ανέβασε τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, πολλές χώρες αύξησαν κατά πολύ τις προμήθειες άνθρακα, συμπεριλαμβανομένης της υποψήφιας για μηδενική κατανάλωση ενέργειας Γερμανίας. Οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου υπερβαίνουν ήδη τα υψηλά επίπεδα πριν από τον αποκλεισμό του 2019, όπως και το επίπεδο των ατμοσφαιρικών μερών διοξειδίου του άνθρακα ανά εκατομμύριο. Από στρατηγικής άποψης, η αδυναμία της ηλιακής, της αιολικής και άλλων διαλείπουσων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να παρέχουν την απαραίτητη ενέργεια βασικού φορτίου μπορεί να ανοίξει την ευρωπαϊκή πολιτική συζήτηση πιο ευνοϊκά προς το υδρογόνο, εάν μπορεί να παραχθεί εμπορικά πιο φθηνά και αξιόπιστα, και την πυρηνική ενέργεια, τη μοναδική πιο ενεργειακά πυκνή μορφή παραγωγής μηδενικών εκπομπών άνθρακα που είναι γνωστή στον άνθρωπο. Αυτό θα απαιτήσει μια ηράκλεια εκστρατεία δημόσιας εκπαίδευσης για αρχή, αλλά οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες στη Γερμανία και σε ολόκληρη την Ευρώπη τα επόμενα τρία χρόνια μπορεί να αναγκάσουν τους πολιτικούς και πολιτειακούς ηγέτες της ηπείρου να κάνουν την εμφάνισή τους με τρόπους που προκαλούν έκπληξη.
*Αυτή η συνέντευξη αντικατοπτρίζει τις προσωπικές απόψεις του κ. Συτιλίδη και σε καμία περίπτωση δεν αντανακλά το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ή την κυβέρνηση των ΗΠΑ με οποιαδήποτε ιδιότητα.