ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Είναι, δυστυχώς, κοινή αντίληψη πως στην πολιτική δεν χρειάζεται να αναζητήσει κανείς κίνητρο για διαφθορά. Κι αυτό γιατί πολλοί την θεωρούν σύμφυτη με την κεκαλυμμένη ανομία. Μερικές φορές δεν απαιτούνται ούτε καν αποδείξεις καθώς οι διαδικασίες της Δικαιοσύνης και των θεσμών, αλλά και οι νόμοι “αυτοπροστασίας” που ψήφισαν κατά καιρούς οι πλειοψηφίες, είναι χρονοβόρες και ακυρώνουν το αίτημα της διαφάνειας και της κάθαρσης.
Πολλοί ομιλούν για την λεγόμενη αντισυστημική ψήφο, κάτι που ενόψει των εκλογών καταγράφεται έντονα και στις δημοσκοπήσεις. Μία από τις αιτίες είναι αυτή που περιλαμβάνεται στην εισαγωγή του άρθρου: η εμπεδωμένη, δηλαδή, γνώμη μεγάλου τμήματος του εκλογικού σώματος ότι “όλοι ίδιοι είναι” και πως φταίει η πολιτική (πολιτικό σύστημα) και όχι μόνο κάποιοι πολιτικοί και κυβερνήσεις.
Σε αυτές τις μετρήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας το λεγόμενο “κόμμα Κασιδιάρη”, για παράδειγμα, καταγράφει στην “εκτίμηση εκλογικού αποτελέσματος” ποσοστά πάνω από 4% και δεν θα αποτελούσε έκπληξη εάν ελάμβανε ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό δεδομένης της υποεκπροσώπησης των δυνητικών ψηφοφόρων του (πολλοί δεν απαντούν ότι σκοπεύουν να το ψηφίσουν). Αντισυστημική ψήφος θεωρείται και ένα μέρος του αυξανόμενου ποσοστού που φέρεται να λαμβάνει και η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, ενώ ένα ποσοστό περίπου 5% κατατάσσεται στα “λοιπά κόμματα”.
Αυτή η εκλογική γεωγραφία της (δήθεν) αντισυστημικότητας δεν αποτελεί, φυσικά, μόνο ελληνικό φαινόμενο. Το ρεύμα σαρώνει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, σε ορισμένες κυβερνά ή συγκυβερνά, σχεδόν παντού, όμως, εντοπίζεται στην υπερδεξιά και την ακροδεξιά (Σκανδιναβία, Ιταλία, ανατολική Ευρώπη κ.ά). Το φαινόμενο έχει αναλυθεί αρκετά και τα αίτια έχουν εντοπιστεί στο μεταναστευτικό, τις ανισότητες, την οικονομική κρίση και πτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού.
Στα καθ’ ημάς προστίθεται καταλυτικά και η επικίνδυνη παράμετρος της απαξίωσης εν γένει του πολιτικού συστήματος. Καθώς οδεύουμε προς μία εξαιρετικά κρίσιμη διπλή εκλογική αναμέτρηση, εν μέσω πόλωσης και τοξικότητας, η αντισυστημική ψήφος μπορεί να αποκτήσει χαρακτηριστικά ρεύματος, είτε με την στήριξη της ακροδεξιάς, είτε με την αποχή. Στον ανηλεή πόλεμο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κομμάτων τμήματα της κοινωνίας δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τι είναι πραγματικό και τι κατασκευασμένο, συγχέει τις φήμες και την προπαγάνδα με την ουσιαστική ανάγκη διερεύνησης υποθέσεων πιθανής διαφθοράς και καταλήγει στην ευκολία της ισοπέδωσης.
Η πραγματικότητα, για παράδειγμα, του μείζονος σκανδάλου των υποκλοπών εξισορροπείται επικοινωνιακά και μιντιακά από τα (αμφιλεγόμενης εγκυρότητας) sms ενός επιχειρηματία σε έναν πρώην υπουργό. Ελάχιστοι υπερασπίζονται τους θεσμούς στην πρώτη περίπτωση, αρκετοί προσχωρούν στην βεβαιότητα ως προς το δεύτερο. Οι ενδείξεις και αποδείξεις για το πρώτο χάνονται μέσα στον θόρυβο μιας υπόθεσης που αφορά την περίοδο του (ατυχούς ως προς τον χειρισμό) διαγωνισμού των τηλεοπτικών αδειών πριν από έξι χρόνια, δίχως να αναδεικνύεται εάν υπάρχει ή όχι διασπάθιση δημοσίου χρήματος- που στην προκειμένη περίπτωση δεν φαίνεται να υπάρχει, αφού το Δημόσιο ωφελήθηκε.
Από την άλλη, οι διαπιστωμένες σκανδαλώδεις περιπτώσεις των βουλευτών Πάτση και Χειμάρα εξισώνονται με τις καταγγελίες της γνωστής γραμματέως για βαλίτσες που έφθαν, όπως είπε, στον ΣΥΡΙΖΑ. Αναμφίβολα το δεύτερο πρέπει να διερευνηθεί και να μην μένουν προεκλογικές σκιές, όπως δεν συνέβη, για παράδειγμα, με τις “πληρωμές” του 2% ανά ανάθεση και έργο από την Siemens στα τότε μεγάλα κόμματα.
Όμως είναι σαφές πως πρέπει κανείς να ξεχωρίζει τι είναι τεκμηριωμένο και τι πρέπει να τεκμηρωθεί. Και πως πρέπει να λειτουργούν οι θεσμοί (Δικαιοσύνη, ανεξάρτητες αρχές) για να οδηγήσουν σε τεκμηρίωση ταχύτατα και όχι να αφήνεται κάθε υπόνοια έρμαιο της προεκλογικής ή άλλης σκοπιμότητας.
Ν.Δ και ΣΥΡΙΖΑ έχουν μπει σε αυτόν τον πόλεμο ενόψει των εκλογών και στην πολιτική αρένα θα πέσουν κορμιά. Επί δικαίων και αδίκων θα επιπέσει η (επικοινωνιακή) καταδίκη. Και στην άκρη, θα κρυφογελούν οι …αντισυστημικοί.
Ακόμα, για παράδειγμα, κι αν κριθεί συνταγματική η προωθούμενη από την κυβερνητική πλειοψηφία νομοθετική διάταξη αποκλεισμού του φυλακισμένου (για την εγκληματική οργάνωση της Χρυσής Αυγής) Ηλία Κασιδιάρη δεν φαίνεται πως μπορεί να προκαλέσει και τον αποκλεισμό του κόμματός του. Με άλλο πρόσωπο ως επικεφαλής και με ένα “διαυγές” καταστατικό που θα…σέβεται το πολίτευμα, πόσο πιθανό είναι να αποκλειστεί από τον Άρειο Πάγο. Αλλά κι αυτό να μην είναι θα είναι κάποιο άλλο. Άπαντες θα γνωρίζουν πως αόρατος καθοδηγητής και ιδρυτής θα είναι ο φυλακισμένος χρυσαυγίτης νεοναζί, ηρωοποιημένος, μάλιστα, στα μάτια των ψηφοφόρων από τον αποκλεισμό.
Εδώ που φτάσαμε, η πόλωση και η τοξικότητα, η προπαγάνδα και οι ύβρεις, η απαξίωση των θεσμών και του πολιτικού συστήματος, δεν θα αποφευχθεί. Ο διχασμός υπάρχει και θα βαθύνει, μαζί με τις ανισότητες και την κρίση. Δυστυχώς, πορευόμαστε σε μία σκοτεινή περίοδο…