Ο Λάμπης Τσιριγωτάκης μιλά στο libre για το βιβλίο του: Αναμνήσεις ζωής

Ο Λάμπης Τσιριγωτάκης υπήρξε ένας από τους εμβληματικούς δημοσιογράφους της ΕΡΤ για περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Με τις ανταποκρίσεις από το Λονδίνο έδινε για σειρά ετών πληροφορίες και ειδήσεις για όλα τα γεγονότα από τις αρχές του 1980 έως και πριν από λίγα χρόνια. Έλαβε μέρος σε δεκάδες αποστολές και είχε την τύχη να συναντηθεί και να συνομιλήσει με πολλές προσωπικότητες της πολιτικής, της μουσικής, των γραμμάτων και των τεχνών.

Κάλυψε την Ισλαµική Επανάσταση του Χοµεϊνί στο Ιράν για το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CBS. Έχει παρουσιάσει στην ΕΡΤ τριάντα περίπου δικά του ντοκιµαντέρ µε διεθνή και ελληνικά θέµατα. Το ντοκιµαντέρ του µε τίτλο «Η Ελλάδα του ανατέλλοντος ηλίου», που αποκαλύπτει την επίδραση της αρχαίας και της σύγχρονης Ελλάδας στην Ιαπωνία σήµερα, βραβεύτηκε µε τρία χρυσά βραβεία στον ετήσιο διαγωνισµό που οργανώνει το Υπουργείο Εξωτερικών της Ιαπωνίας για τηλεοπτικά ντοκιµαντέρ µε θέµα την Ιαπωνία.

Το ντοκιµαντέρ του µε τίτλο «Αντίο, Μις Σαϊγκόν», το οποίο περιγράφει τη ζωή στο Βιετνάµ µετά τον εµφύλιο πόλεµο, βραβεύτηκε στα ετήσια τηλεοπτικά βραβεία της εφηµερίδας Έθνος. Έχει βραβευτεί από το ίδρυµα δηµοσιογραφίας Μπότση για την αντικειµενική του δηµοσιογραφία.

• Για όλα αυτά μιλάει στη συνέντευξη που ακολουθεί με αφορμή το βιβλίο του “Αναμνήσεις ζωής – Από τον Τζον Λένον στον Νέλσον Μαντέλα” το οποίο θα παρουσιαστεί στις 23 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις «ΛΙΒΑΝΗ».

Στο βιβλίο του παρουσιάζει άγνωστες ιστορίες που έζησε κατά τη διάρκεια της δημοσιογραφικής του καριέρας. Μεταξύ αυτών, οι αναγνώστες του βιβλίου μπορούν να διαβάσουν:

• Τα δραματικά και άγνωστα παρασκήνια της νοσηλείας του Ανδρέα Παπανδρέου στο Χέρφιλντ. Γιατί ο Ανδρέας Παπανδρέου άλλαξε την τελευταία στιγμή καρδιοχειρουργό και νοσοκομείο.
• Πώς ο Έλληνας αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος σαμποτάρισε την εκλογή στην προεδρία της Αμερικής του Μάικλ Δουκάκη και υποστήριξε τον Τζορτζ Μπους.
• Τι έλεγε ο Αλέξανδρος Ωνάσης για τον γάµο του πατέρα του µε την Τζάκι Κένεντι.
• Τι έλεγε ο Άγγλος ταξίαρχος Έντι Μάγιερς, που είχε οργανώσει το σαµποτάζ της γέφυρας του Γοργοπόταµου, για τους ηγέτες της ελληνικής Εθνικής Αντίστασης Άρη Βελουχιώτη και Ναπολέοντα Ζέρβα.
• Ποια ήταν η µεγάλη ευκαιρία που έχασε για την Ελλάδα ο Κώστας Σηµίτης όταν ήταν πρωθυπουργός. Το άγνωστο παρασκήνιο του «unfair» του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στο Λονδίνο.

Συνέντευξη

Χρόνης Διαμαντόπουλος

-Πόσες αναμνήσεις, χωρούν σ’ ένα βιβλίο  όπως αυτό που γράψατε;

Είναι φυσικό ότι μια έντονη διεθνή δημοσιογραφική δραστηριότητα πενήντα χρονών δεν είναι δυνατόν να χωρέσουν σε ένα βιβλίο. Έτσι στο βιβλίο μου «Αναμνήσεις Ζωής» δημοσιεύω τα πλέον σημαντικά γεγονότα που κάλυψα ως ανταποκριτής της ΕΡΤ και του Έθνους στο Λονδίνο, αλλά άφησα έξω και πολλές άλλες δημοσιογραφικές εμπειρίας.

-Θα μας πείτε λίγα λόγια για εσάς; Που γεννηθήκατε και μεγαλώσατε; Πως προέκυψαν οι σπουδές στο Λονδίνο;

Γεννήθηκα στο χωριό Προμύρι του Πηλίου, σπούδασα για δύο χρόνια στην Ανώτατη Βιομηχανική Σχολή, αλλά διέκοψα όταν μου προσφέρθηκε η υποτροφία στην Σχολή Δημοσιογραφίας του Λόρδου Τόμσον, ιδιοκτήτη τότε του συγκροτήματος των Times. Η σχολή αυτή είχε την έδρα της στην πόλη Καρντιφ της Ουαλίας. Μετά το τέλος της υποτροφίας εργάσθηκα ως μαθητευόμενος στην εφημερίδα  western mail, στο Καρντιφ, που ήταν στο συγκρότημα του Λόρδου Τόμσον. Στην συνέχεια εργάσθηκα στην ελληνική υπηρεσία του BBC και το 1980 ανέλαβα ανταποκριτής της ΕΡΤ και του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων. Ήμουνα επίσης ανταποκριτής του Έθνους στο Λονδίνο, από την πρώτη μέρα της έκδοσης της εφημερίδας, με επικεφαλής τον σπουδαίο δημοσιογράφο Αλέκο Φιλιππόπουλο.

-Η δημοσιογραφία είναι ένα επάγγελμα που προφανώς επιλέξατε. Σας έδωσε φαντάζομαι χαρές και πίκρες. Τι ξεχωρίζετε από τα καλά και τα άσχημα;

Η δημοσιογραφία μου έδωσε θα έλεγα μόνο καλές στιγμές γιατί αγαπούσα την δουλειά μου, και ξεπερνούσα εύκολα τις οποιεσδήποτε δυσκολίες. Αντλούσα δύναμη από το καθημερινό κυνήγι των ειδήσεων και των θεμάτων. Δούλευα πολλές ώρες  την ημέρα, αλλά στις διεθνείς αποστολές μου είχα ένταση και άγχος γιατί έπρεπε μόνος μου να συντονίσω το σενάριο, την επιλογή των προσώπων για συνεντεύξεις. Και σε ορισμένες χώρες όπως στη Καμπότζη το Λάος και το Βιετνάμ οι συνθήκες εργασίες ήταν θα έλεγα εξαντλητικές.

-Οι περισσότεροι σας θυμούνται από τις ανταποκρίσεις σας στην ΕΡΤ. Πως ήταν η δουλειά στην ΕΡΤ;

Η δουλειά μου στην ΕΡΤ, η συνεργασία μου με τους συναδέλφους μου και με τους διευθυντές των διαφορετικών τμημάτων ήταν εξαιρετικές, ήταν ωραίο να εργάζεσαι στην ΕΡΤ στην δική μου εποχή. Υπήρχε ένας δημοσιογραφικός οργασμός, όλοι μας υποβάλαμε προτάσεις για θέματα και αποστολές και η διεύθυνση τις αντιμετώπιζε με το κριτήριο της αξιοκρατίας. Θυμάμαι τον Κώστα Τσιβιλίκα διευθυντή προγράμματος συζητούσε μαζί μου για τις διεθνείς αποστολές, αυτός μου πρότεινε την αποστολή στο Βιετνάμ ,για τα 30 χρόνια από την λήξη του εμφυλίου πολέμου στο Βιετνάμ. Ο Νικηφόρος Αντωνόπουλος, ο Παύλος Αλέπης, η Λιλή Αλεξάκη, ο Βασίλης Μπίτσης ποτέ δεν μου είπαν όχι στις προτάσεις που τους έκανα.

-Στην Ελλάδα έρχεστε συχνά; Πως βιώνετε ως Έλληνας του εξωτερικού όσα συμβαίνουν στη χώρα μας;

Τώρα που είμαι συνταξιούχος έρχομαι συχνά στην Ελλάδα, καθώς μάλιστα φέτος είχαμε πολύ άσχημο χειμώνα στην Αγγλία. Όχι μόνο εγώ αλλά και γενικότερα ο ελληνισμός στην Βρετάνια παρακολουθούμε αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα, και μας στεναχωρεί όταν βλέπουμε αρνητικά δημοσιεύματα στα αγγλικά μέσα ενημέρωσης για την Ελλάδα.

-Στη Μεγάλη Βρετανία τα ταμπλόιντ έχουν μεγάλη απήχηση. Ο ρόλος του Τύπου ποιος είναι σήμερα στη χώρα που ζείτε;

Οι Άγγλοι συνεχίζουν να διαβάζουν τις εφημερίδες τον έντυπο Τύπο, δεν έχουν μεγάλη απήχηση τα διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης. Γι’ αυτό οι εφημερίδες έχουν μεγάλες κυκλοφορίες. Η Daily Mail πλησιάζει τα δυο εκατομμύρια αντίτυπα την ημέρα. Τα ταμπλόιντ εξακολουθούν να επηρεάζουν και να καθοδηγούν τον κόσμο, με εξαίρεση τους διανοούμενους, τους επιστήμονες που έχουν τις δικές τους εφημερίδες «όπως των Guardian και τους Times.

-Στο βιβλίο σας γίνονται γνωστές λεπτομέρειες από συναντήσεις που είχατε με πρόσωπα διεθνούς ακτινοβολίας. Υπάρχουν κάποια από αυτά που σας έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση; Για παράδειγμα περιγράφετε πόσο απλός και προσιτός ήταν ο Τζων Λένον, όταν το συναντήσατε στην Αθήνα το 1967.

Θα έλεγα δύο πρόσωπα, από τις προσωπικότητες που συνάντησα μου έκαναν μεγάλη εντύπωση. Ο Νέλσον Μαντέλα και ο Τζον Λένον. Τον Μαντέλα θα τον χαρακτήριζα ένα σύγχρονο αρχαιοελληνικό φιλόσοφο. Ίσως κανείς δεν έχει εκτιμήσει την προσφορά του Μαντέλα στην χώρα του. Και η προσφορά του ήταν να καθοδηγήσει σοφά τον λαό του, να αποφύγει τον ρεβανσισμό στην μεταβατική περίοδο από το απαρτχάιντ στην δημοκρατική διακυβέρνηση, και η αλλαγή αυτή έγινε χωρίς  βία και αίμα, όπως συνέβη στην γειτονική Ζιμπάμπουε.

Ο Τζων Λένον μεγάλη προσωπικότητα. Απλός, ευγενικός, ήρεμος, αλλά πολύ προβληματισμένος πολιτικά. Τον απασχολούσε και τον εξόργιζε όπως μου έλεγε η κοινωνική ανισότητα στην Αγγλία, και κατηγορούσε το Εργατικό κόμμα ότι δεν έκανε  τίποτα για την εργατική τάξη. Μου έδωσε την εντύπωση ότι ιδεολογικά ήταν ένας γνήσιος σοσιαλιστής.

-Το BREXIT είναι ένα από μεγάλα θέματα της τελευταίας δεκαετίας. Πως έκαναν αυτή την επιλογή οι Βρετανοί; Επηρεάστηκαν από το ρεύμα του λαϊκισμού;

Το BREXIT το έφεραν στην Αγγλία περισσότερο οι ψηφοφόροι του Εργατικού κόμματος, η εργατική τάξη η οποία φοβήθηκε τους ξένους οικονομικούς μετανάστες, από την άποψη ότι έπαιρναν τις δουλειές αποδεχόμενοι χαμηλούς μισθούς και χαλαρές ώρες εργασίας. Επίσης οι ξένοι δημιουργούσαν πρόβλημα στους Άγγλους εκμεταλλευόμενοι τα κρατικά επιδόματα και το εθνικό σύστημα υγείας. Αυτά εκμεταλλεύτηκε ο Μπόρις Τζόνσον και με την σημαία του BREXIT κέρδισε τις εκλογές, καθώς ο κόσμος αγνόησε τα πολύ σημαντικά κοινωνικά προγράμματα που τους πρόσφερε το Εργατικό κόμμα του Τζέρεμι Κόρμπιν.

-Ένα θέμα που απασχολεί εδώ και δεκαετίες τις Ελληνοβρετανικές σχέσεις είναι το ζήτημα των μαρμάρων του Παρθενώνα. Κάνετε αναφορά στο βιβλίο και γράφετε πως η Κώστας Σημίτης «κλώτσησε» την ευκαιρία να τα επαναπατρίσει. Έχοντας προφανώς λεπτομερή εικόνα του ζητήματος, υπάρχει πιθανότητα να δούμε σύντομα στην Ελλάδα τις Καρυάτιδες;

Το θέμα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα βρίσκεται σε ένα συγκρατημένα αισιόδοξο σημείο. Το βρετανικό Μουσείο δείχνει μια καλή πρόθεση να αρχίσει να συζητάει αυτό το θέμα, αλλά κανείς δεν ξέρει αν υπάρχει ειλικρίνεια στις προθέσεις των βρετανών. Σύμφωνα με πληροφορίες που έχω το βρετανικό μουσείο έχει ως αμετακίνητη θέση σε οποιαδήποτε συμφωνία να υπάρχει ο όρος δανεισμός, πράγμα που δεν δέχεται η ελληνική πλευρά.

-Περιγράφετε επίσης στο βιβλίο σας το δείπνο με οικοδεσπότη τον άλλοτε Πρίγκιπα και σημερινό βασιλιάς της Αγγλίας Κάρολο στην φάρμα του στο Χάιγκροβ. Με την ελληνική βασιλική οικογένεια είχατε σχέσεις;

Ο πρίγκιπας Κάρολος με είχε καλέσει σε δείπνο στην φάρμα του στο Χαιγκροβ, μετά από σύσταση κοινής μας φίλης. Τον πρίγκιπα Κάρολο τον είχα συναντήσει σε μια εκδήλωση που είχε γίνει για τα γενέθλια του, όπου είχε τραγουδήσει το “happy birthday” η Άννα Βίσση. Σχέση με άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας δεν είχα.

-Από την εμπειρία που έχετε ποιοι Έλληνες πολιτικοί ξεχώρισαν κατά τις επίσημες συναντήσεις τους στο Λονδίνο;

Οι Έλληνες πολιτικοί που ξεχώρισαν, κατά την  γνώμη μου ,στις επισκέψεις τους στο Λονδίνο στην περίοδο που είχα την θέση του ανταποκριτή στην βρετανική πρωτεύουσα, ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Θόδωρος Πάγκαλος, η Μελίνα Μερκούρη.

 -Από τις διεθνείς αποστολές που κάνατε ξεχωρίζετε κάποια;

Από τις διεθνείς αποστολές που έκανα θα ξεχώριζα δυο. Την αποστολή στο Ιράν για να καλύψω το 1980  την ισλαμική επανάσταση του Χομεϊνί. Είχα πάει εκεί για λογαριασμό του αμερικανικού τηλεοπτικού δικτύου CBS άλλα με την επίσημη κάλυψη της ΕΡΤ, γιατί τότε το καθεστώς της Τεχεράνης απαγόρευε την είσοδο στην χώρα  του σε βρετανούς και Αμερικανούς δημοσιογράφους. Έτσι τα αμερικανικά τηλεοπτικά δίκτυα ανέθεταν σε Ευρωπαίους δημοσιογράφους να καλύπτουν για λογαριασμό τους τα γεγονότα στο Ιράν. Η σχέση μου με το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο έκανε την αποστολή μας στο Ιράν δύσκολη και επικίνδυνη, άλλα ο διευθυντής λογοκρισίας του Ιρανικού καθεστώτος είχε εκτιμήσει την αντικειμενική δουλειά μας, και επιπλέον ήθελαν την δημοσιότητα στην Αμερική.

Η άλλη αποστολή που μου προκάλεσε έντονα συναισθήματα ήταν στην νοτιοανατολική Ασία, για το ντοκιμαντέρ μου «Η γέφυρα του ποταμού Κβάι, η πραγματική ιστορία». Με συγκίνησαν οι συγκλονιστικές αφηγήσεις βρετανών πρώην αιχμαλώτων, που έζησαν απάνθρωπα βασανιστήρια  στην συμμετοχή τους στην κατασκευή της ιστορικής αυτής γέφυρας που έγινε βραβευμένη κινηματογραφική ταινία. Όταν άκουγα τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων είχα την αίσθηση ότι είχα απέναντί μου πραγματικούς ήρωες.