NewsEdit Το αποτέλεσμα του β’ γύρου των τουρκικών εκλογών επιβεβαίωσε αυτό που όλοι γνώριζαν: ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ο απόλυτος κυρίαρχος του πολιτικού σκηνικού της Τουρκίας εδώ και δύο δεκαετίες και θα συνεχίσει να είναι όχι μόνο για άλλα πέντε χρόνια αλλά «μέχρις εσχάτων», όπως ο ίδιο τόνισε. Τώρα, που είναι ισχυρότερος από ποτέ, είναι για τον Τούρκο Πρόεδρο η στιγμή να εισαγάγει τις πολυαναμενόμενες ιστορικές πολιτειακές μεταρρυθμίσεις για την Τουρκία.
Δρ. Ευάγγελος Βενέτης
Η έκφραση «μέχρις εσχάτων» του Τούρκου Προέδρου ερμηνεύεται διττά: αφενός θα είναι ο δια βίου ηγέτης της χώρας αφετέρου είναι αποφασισμένος να εισαγάγει με κάθε τίμημα τις μεταρρυθμίσεις που απομένουν και θα σφραγίσουν το πολιτειακό μέλλον της Τουρκίας με αναρίθμητες γεωπολιτικές προεκτάσεις, που αγγίζουν και την Ελλάδα.
Η μέχρις εσχάτων παρουσία του στο τιμόνι της Τουρκίας αποτελεί και την de facto θεμελιώδη μεταρρύθμιση του μακροβιότερου στην εξουσία Προέδρου της Τουρκίας. Το γεγονός όμως ότι είναι αποφασισμένος να περάσει τις πολιτειακές μεταρρυθμίσεις μέχρις εσχάτων αντανακλά τις αποφασιστικής σημασίας μεταρρυθμίσεις για το μέλλον της Τουρκίας.
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές αποτυπώνονται χρονικά και πολιτικά στην έκφραση «Ο Αιώνας της Τουρκίας». Οι περισσότεροι αναλυτές ερμηνεύουν την αφηρημένη, προς το παρόν, αυτή έκφραση με κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια της μελλοντικής προόδου της Τουρκίας, και δεν έχουν άδικο.
Ωστόσο, ο «Αιώνας της Τουρκίας» είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια αφηρημένη κοινωνικο-οικονομική έννοια. Είναι ο Αιώνας της Ισλαμικής Τουρκίας, κι όχι της εθνικής ιδεολογίας, όπως ήταν από τον Ατατούρκ ως το τέλος του 20ου αι. Ο Έρντοαν δεν είναι εθνικιστής ηγέτης, όπως οι περισσότεροι δημοσιογράφοι κι αναλυτές τον παρουσιάζουν. Είναι ο ισλαμιστής ηγέτης που θέτει το Ισλάμ πάνω από την φυλή και το έθνος. Είναι πανισλαμιστής στην εσωτερική (βλ. προσφυγικό) κι εξωτερική πολιτική (βλ. Παλαιστινιακό, σχέσεις με το Ιράν).
Όσοι γνωρίζουν το Ισλάμ και την τουρκική κοινωνία κι ιστορία είναι σε θέση να καταλάβουν την ισλαμική ενατένιση της πραγματικότητας από τον Έρντοαν. Την αντιπαλότητα με το ηττημένο πλέον βαθύ κεμαλικό κατεστημένο και τον στρατηγικό στόχο της πλήρους επιστροφής του πολιτικού Ισλάμ στα πολιτειακά και διπλωματικά πράγματα της Τουρκίας.
Ο «Αιώνας της Τουρκίας» προϋποθέτει την σταδιακά πλήρη ισλαμοποίηση της κοινωνικής ζωής και διοίκησης του κράτους. Σε αυτή την έκφραση περιλαμβάνονται πλήθος ενεργειών κι αλλαγών με αποκορύφωμα την πολιτειακή μορφή εξουσίας. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει δείξει ότι επιθυμεί την επιστροφή της Τουρκίας στο πολιτειακό status quo ante του 1923, δηλ. την επαναφορά του Σουλτανάτου είτε με δυναστική είτε με ενδιάμεση συνδυαστική κοινοβουλευτική μορφή. Προς το παρόν ο κοινοβουλευτισμός δεν αμφισβητείται και θα συνεχίσει να υφίσταται στο πλαίσιο μιας Σουλτανικής ή Ισλαμικής Τουρκικής Δημοκρατίας, η οποία αναμένεται να είναι και το νέο πολίτευμα της γείτονος αργά ή γρήγορα.
Δρ. Ευάγγελος Βενέτης,
Ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής