Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν την τελική εκλογική αναμέτρηση και η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης παραμένει ακόμη στην προεκλογική συζήτηση.
Της Μαριλένας Κοππά*
Στην διακαναλική συνέντευξη που παραχώρησε ο Κ. Μητσοτάκης την Κυριακή επανέλαβε για μια ακόμη φορά την έκκληση οι δυο μειονοτικοί υποψήφιοι του ΣΥΡΙΖΑ στην Ροδόπη να κάνουν δημόσια δήλωση ότι είναι Έλληνες Μουσουλμάνοι που ακολουθούν την εθνική γραμμή και σέβονται τη Συνθήκη της Λοζάνης. Για μια ακόμη φορά ο αρχηγός της ΝΔ ζητά δηλώσεις εθνικοφροσύνης από Έλληνες πολίτες και υπονοεί αυτό που ο κύριος Σκέρτσος είπε ανοιχτά: οι μειονοτικοί απολαμβάνουν τα δικαιώματα του Έλληνα πολίτη «υπό την αίρεση» να υποστηρίζουν την «εθνική γραμμή». Δηλώνει δηλαδή ότι οι μειονοτικοί συμπολίτες μας είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας που διαρκώς θα κρίνονται αν πληρούν τους όρους και προϋποθέσεις για να απολαμβάνουν τα δικαιώματα των υπόλοιπων Ελλήνων πολιτών!
Φτάσαμε δυστυχώς στο 2023 για να ανοίξει, με αυτούς τους εθνικιστικούς όρους, μια συζήτηση για την μειονότητα γυρνώντας μας πίσω, στην εποχή που ακόμη υπήρχαν μπάρες στα ορεινά χωριά της Θράκης. Με τη στάση της η ΝΔ καταστρέφει και την συναίνεση που είχε οικοδομηθεί μεταξύ των πολιτικών κομμάτων τα τελευταία χρόνια, τουλάχιστον στους βασικούς άξονες, και που έδινε προοπτική και ελπίδα σε έναν πληθυσμό τον οποίο η Τουρκία προσπαθεί να ελέγξει και να χειραγωγήσει. Και κυρίως αυτή η συναίνεση μπορούσε να ενδυναμώσει τη μειονότητα, ώστε να νιώσουν τα μέλη της κομμάτι της Ελλάδας, κομμάτι της Ευρώπης.
Το χειρότερο είναι ότι το ενδιαφέρον για τη μουσουλμανική μειονότητα είναι απόλυτα προσχηματικό: η εθνικιστική ρητορική (ειρωνικό από έναν που αυτοαποκαλείτο φιλελεύθερος), η αναφορά στην πατρίδα που κινδυνεύει από «εσωτερικούς εχθρούς» είναι ‘χαρτιά άμεσης απόδοσης’ που συσπειρώνουν πίσω από το φάσμα του φόβου τους πολίτες. Η ανακίνηση της έννοιας της εσωτερικής απειλής, τα πιστοποιητικά εθνικοφροσύνης, ο χωρισμός σε εθνοπροδότες και πατριώτες είναι μέσο για την πολιτική ηγεμονία της δεξιάς παράταξης, αδιαφορώντας για το διχαστικό αποτέλεσμα σε τοπικό επίπεδο και για την αποξένωση του μειονοτικού πληθυσμού, ο οποίος αντιμετωπίζεται ως πέμπτη φάλαγγα της Τουρκίας!
Ναι, φυσικά η Συνθήκη της Λοζάνης του 1923 ρυθμίζει τα της μουσουλμανικής μειονότητας. Τα θέματα όμως των μειονοτήτων ρυθμίζονται και από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, όπου ορίζεται μεταξύ άλλων και το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό αλλά και από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπου η Ελλάδα έχει καταδικαστεί πλειστάκις για παραβίαση των δικαιωμάτων της μειονότητας. Αλλά για αυτά, ούτε κουβέντα.
Το χειρότερο είναι ότι ο Κ. Μητσοτάκης δηλώνει ότι θα συζητήσει το θέμα της μειονότητας και του Τουρκικού προξενείου στην πρώτη συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν. Δηλαδή ένα θέμα εσωτερικής πολιτικής, εσωτερικής έννομης τάξης το μετατρέπει σε ζήτημα εξωτερικής πολιτικής και μάλιστα αντικείμενο συζήτησης με τη γείτονα.
Η ΝΔ παίζει με τους φόβους και τις ανασφάλειες των πολιτών, επισείοντας έναν αφηρημένο κίνδυνο. Γιατί δεν έγινε διάβημα εφόσον είχε τα στοιχεία η κυβέρνηση; Γιατί δεν κλήθηκε ο Τούρκος Πρέσβης στην Ελλάδα για εξηγήσεις; Γιατί ο Κ. Μητσοτάκης περίμενε τον χρόνο ανάμεσα στις δυο εκλογές για να τα αναδείξει;
Να θυμίσουμε ότι και στις εκλογές του 2019, η ΝΔ είχε βάλει στην προεκλογική ατζέντα ένα εθνικό ζήτημα : τη Συμφωνία των Πρεσπών και το , όπως έλεγε «ξεπούλημα της Μακεδονίας»! Λίγη σημασία έχει αν μετά τις εκλογές ο ίδιος ο Κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι αποτελεί διεθνή υποχρέωση της χώρας και ο Κ. Δένδιας ως Υπουργός Εξωτερικών τόνισε στο εξωτερικό τη σημασία της..
Είναι θλιβερό σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που έχει ροπή προς το διχασμό, που οι συναινέσεις οικοδομούνται δύσκολα και εύκολα γκρεμίζονται να μπαίνουν τα εθνικά θέματα στην εκλογική αντιπαράθεση. Εκεί ακριβώς που κυρίως απαιτούνται συναινέσεις, η ΝΔ επιλέγει τη σύγκρουση με θεμιτά και αθέμιτα μέσα.
Όταν τελειώσουν οι εκλογές πρέπει να γίνει μια ανοιχτή συζήτηση με την μειονότητα, για τη μειονότητα στον 21ο αιώνα. Με νηφαλιότητα, ανοιχτό πνεύμα και κυρίως με συναίνεση. Στόχος πρέπει να είναι να βρεθούν οι καλύτερες λύσεις για τους μειονοτικούς συμπολίτες μας. Που στηρίζονται στην συμπερίληψη, στην ενίσχυση της ισονομίας και ισοπολιτείας. Αν το ελληνικό κράτος πάψει να τους θεωρεί έρμαιο στα χέρια της Άγκυρας και τους αγκαλιάσει, η Τουρκία θα χάσει κάθε ρόλο στην περιοχή.
*Καθηγήτρια Συγκριτικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο