ΧΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Ο Σεπτέμβριος ξεκίνησε με ένα τυφώνα που πέρασε μέσα από το Χονγκ Κονγκ, απογυμνώνοντας δέντρα και πλημμυρίζοντας την πόλη. Ήταν ο πρώτος από μια σειρά από ακραία καιρικά φαινόμενα που έπληξαν δέκα χώρες μόλις σε 12 ημέρες – το πιο καταστροφικό από αυτά ήταν οι πλημμύρες στη Λιβύη, που σύμφωνα με τον ΟΗΕ σκότωσαν πάνω από 11.000 ανθρώπους με χιλιάδες ακόμα αγνοούμενους.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τέτοια είδη ακραίων καιρικών φαινομένων, που επηρεάζουν χώρες σε όλο τον κόσμο, μπορεί να γίνουν όλο και πιο συχνά καθώς η κλιματική κρίση επιδεινώνεται, ασκώντας πίεση στις κυβερνήσεις για προετοιμασία. Άλλες ήδη προετοιμάζονται για βιβλικές καταστροφές ενώ άλλες δεν έχουν ουσιαστικά σχέδια πρόληψης…
“Η υπερθέρμανση του πλανήτη πραγματικά αλλάζει τα χαρακτηριστικά των βροχοπτώσεων όσον αφορά τη συχνότητα, την ένταση και τη διάρκεια”, δήλωσε η Jung-Eun Chu, ατμοσφαιρική και κλιματική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ – αν και πρόσθεσε ότι η καταστροφή του Αυγούστου – Σεπτεμβρίου οφειλόταν σε μια συνδυασμένη επίδραση διάφορων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων φυσικών κλιματικών διακυμάνσεων.
Ο τεράστιος αριθμός των πλημμυρών υπογραμμίζει επίσης την επείγουσα ανάγκη για τις κυβερνήσεις να ετοιμάζονται για αυτήν τη νέα πραγματικότητα και τον τρόπο που οι φτωχότερες χώρες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των κλιματικών καταστροφών.
Οι κυβερνήσεις “πρέπει να είναι έτοιμες”, δήλωσε η Chu. “Πρέπει να αρχίσουν να το σχεδιάζουν, οι περισσότερες χώρες δεν έχουν ζήσει αυτού του είδους ακραία φαινόμενα ποτέ.”
Αυτόν τον μήνα, μεγάλα τμήματα της περιοχής της Μεσογείου χτυπήθηκαν από την καταιγίδα Daniel, αποτέλεσμα μίας μεγάλης και απότομης πτώσης της θερμοκρασίας που εξελίχθηκε σε τυφώνας.
Η καταιγίδα Daniel ήταν η πιο θανατηφόρα τροπική καταιγίδα που έπληξε την Ελλάδα και άλλες περιοχές της Μεσογείου νωρίτερα αυτό το μήνα, αφήνοντας πίσω 17 νεκρούς και προκαλώντας τεράστιες ζημιές στις υποδομές και τη γεωργική παραγωγή. Έχει ξεκινήσει εισαγγελική έρευνα για να διαπιστωθεί η επάρκεια των μέτρων πρόληψης που έχουν ληφθεί από τις τοπικές αρχές.
Η έρευνα έρχεται εν μέσω κατηγοριών για παρέμβαση σε κοντινό ανάχωμα ποταμού, με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για πρόκληση πλημμύρας από πρόθεση. Οι περιφερειακές και τοπικές αρχές φέρεται να είχαν ζητήσει να σπάσει ένα φράγμα τμήματος του ποταμού Πηνειού για να εκτραπούν τα νερά του και να ελαχιστοποιηθούν οι πλημμύρες σε μεγαλύτερες πόλεις. Η κίνηση αυτή είχε αποτέλεσμα τα κοντινά χωριά να πνιγούν κάτω από τις πλημμύρες. Οι περιφερειακοί και τοπικοί φορείς έχουν αλληλοκατηγορηθεί για τη λήψη της απόφασης. Η έρευνα θα προσδιορίσει ποιος φταίει, αλλά η κατάσταση υπογραμμίζει και πάλι την έλλειψη ετοιμότητας της Ελλάδας.
Καθώς τα ύδατα υποχωρούν και η έκταση των ζημιών γίνεται ορατή, καλούνται η κυβέρνηση και οι τοπικές αρχές να βελτιώσουν τις αμυντικές τους δυνατότητες απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.
Η Ελλάδα έχει καθυστερήσει στην εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για την αποτελεσματική διαχείριση των ποταμών και την αντιμετώπιση των κινδύνων πλημμύρας.
Σύμφωνα με την Οδηγία-Πλαίσιο Νερού της ΕΕ, η οποία εγκρίθηκε το 2000, αναμένεται από κάθε χώρα της ΕΕ να υιοθετήσει ένα σχέδιο διαχείρισης λεκανοπεδίων και ποταμών και να αναφέρει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάθε έξι χρόνια. Το ίδιο ισχύει και για την Οδηγία για τις Πλημμύρες, η οποία εγκρίθηκε το 2007 και σκοπό έχει να βοηθήσει στη μείωση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας σε όλη την Ευρώπη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί στενά την εφαρμογή της Οδηγίας για τις Πλημμύρες, δήλωσε ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής στο Euractiv. Ο εκπρόσωπος ανέφερε ότι η Ελλάδα απέτυχε να εξετάσει τα απαραίτητα έγγραφα εγκαίρως, πράγμα που οδήγησε στην έναρξη διαδικασίας παραβίασης από την Επιτροπή τον Φεβρουάριο.
Η έλλειψη ανθεκτικότητας στις πλημμύρες αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, σύμφωνα με την Claire Baffert, Υπεύθυνη Υδάτων στο WWF. Η ανθρώπινη δραστηριότητα και οι παρεμβάσεις στους ποταμούς έχουν επηρεάσει σε καταστροφικό βαθμό τα οικοσυστήματα των ποταμών, αυξάνοντας την ανάγκη για περισσότερη δράση της ΕΕ για την προστασία τους, δήλωσε στο Euractiv.
Η Οδηγία για την διαχείριση των Υδάτων εφαρμόζεται ανεπαρκώς. “Υπάρχει έλλειψη εφαρμογής από τις χώρες μέλη και επιβολής από την Επιτροπή,” είπε η Baffert. “Η Οδηγία εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντική, αλλά χρειάζεται καλύτερη εφαρμογή, και πρέπει να ληφθούν επείγουσα μέτρα που θα δίνουν προτεραιότητα στη διατήρηση του νερού στους χώρους του” πρόσθεσε.
Η Τουρκία ένιωσε επίσης τις επιπτώσεις, καταγράφοντας τουλάχιστον επτά θανάτους. Οι κάτοικοι σε δασικές περιοχές υποχρεώθηκαν να περπατήσουν μέσα από βαθιά νερά, περιβαλλόμενοι από πεσμένα δέντρα – ενώ τμήματα της Κωνσταντινούπολης, της μεγαλύτερης πόλης της χώρας, βίωσαν θανατηφόρες πλημμύρες που σκότωσαν τουλάχιστον δύο ανθρώπους.
Σοβαρές πλημμύρες χτύπησαν επίσης τη Βουλγαρία με τουλάχιστον τέσσερεις επιβεβαιωμένους θανάτους. Σε άλλα μέρη της Ευρώπης, ένας ξεχωριστός κυκλώνας – η καταιγίδα Dana – προκάλεσε πυκνή βροχή στην Ισπανία, προκαλώντας ζημιές σε σπίτια και σκοτώνοντας τουλάχιστον τρία άτομα.
“Η κατάσταση στη Λιβύη επιδεινώνεται διαρκώς λόγω ετών εμφύλιας σύγκρουσης και αστάθειας, που επιδεινώνονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής”, δήλωσε ο Ciaran Donnelly, ανώτερος αντιπρόεδρος για την αντιμετώπιση κρίσεων, ανάκαμψη και ανάπτυξη στο Διεθνές Συμβούλιο Διάσωσης.
“Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κλιματική αλλαγή έχει καταστήσει αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα πιο συχνά και έντονα, καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολο για τις κοινότητες να τα αντιμετωπίσουν και να ανασυγκροτηθούν, ιδίως σε περιοχές που πλήττονται από εμφύλιες συγκρούσεις και φτώχεια,” πρόσθεσε.
Αν και η κλίμακα της καταστροφής και η απώλεια ανθρώπινων ζωών ήταν μικρότερη στην Ασία και αυτή αντιμετώπισε θανατηφόρες και ασυνήθιστες καταιγίδες.
Δύο τυφώνες – οι Saola και Haikui – διέσχισαν την ήπειρο εντός λίγων ημερών την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές στην Ταϊβάν, την πόλη του Χονγκ Κονγκ και άλλα μέρη της νότιας Κίνας, συμπεριλαμβανομένης της Σεντζέν.
Παρόλο που ο τυφώνας Saola έκλεισε τα σχολεία και τις επιχειρήσεις του Χονγκ Κονγκ για δύο ημέρες, η πραγματική ζημιά προήλθε μια εβδομάδα αργότερα, όταν η πόλη σαρώθηκε από μια ξαφνική καταιγίδα, με πλημμύρες που βύθισαν σταθμούς του μετρό και παγίδευσαν ανθρώπους στους δρόμους. Στην Ταϊβάν, ο τυφώνας Haikui άφησε δεκάδες χιλιάδες σπίτια χωρίς ρεύμα, και περισσότεροι από 7.000 κάτοικοι εκκενώθηκαν.
Οι δύο τυφώνες ήταν εξαιρετικά περιστατικά που δημιούργησαν τις συνθήκες για μια ασυνήθιστα ισχυρή καταιγίδα την ακόλουθη εβδομάδα, είπε η Chu. Οι τυφώνες έφεραν δύο βαριές ατμοσφαιρικές μάζες, και οι δύο φορτωμένες με υγρασία και κινούμενες προς διάφορες κατευθύνσεις – οι οποίες συγκρούστηκαν και έριξαν το συσσωρευμένο νερό πάνω από το Χονγκ Κονγκ.
“Αν υπήρχε μόνο ένας τυφώνας, δεν θα δημιουργούσε αυτό το είδος σοβαρών βροχοπτώσεων”, δήλωσε. Πρόσθεσε ότι αν και το γεγονός αυτό δεν συνδέεται ρητά με την κλιματική αλλαγή – η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη βοηθά στην ενίσχυση των ισχυρότερων καταιγίδων.
“Εάν το κλίμα θερμαίνεται, εάν η επιφάνεια της θάλασσας γίνεται πιο ζεστή, η ατμόσφαιρα μπορεί να κρατά περισσότερη υγρασία”, είπε. “Αν οι θερμοκρασίες αυξηθούν κατά ένα βαθμό (Κελσίου), η ατμόσφαιρα μπορεί να κρατά 7% περισσότερη υγρασία”.
Μέρη της Αμερικής έχουν πλημμυρίσει επίσης. Η Βραζιλία κατέγραψε πάνω από 30 θανάτους την προηγούμενη εβδομάδα μετά από έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες στην πολιτεία του Ρίο Γκράντε ντο Σουλ – η χειρότερη φυσική καταστροφή που έπληξε την πολιτεία τα τελευταία 40 χρόνια, σύμφωνα με το CNN.
Εν τω μεταξύ, στις Ηνωμένες Πολιτείες μια έντονη καταιγίδα έπληξε την περιοχή, με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να παγιδεύονται στην έρημο της Νεβάδα. Η απομακρυσμένη περιοχή επλήγη με περίπου 20 χιλιοστά βροχής μέσα σε μόλις 24 ώρες.
Από την αντίθετη πλευρά της χώρας, οι πλημμύρες στη Μασαχουσέτη έχουν προκαλέσει ζημιές σε εκατοντάδες σπίτια, επιχειρήσεις και υποδομές, συμπεριλαμβανομένων γεφυρών, φραγμάτων και σιδηροδρόμων. Οι βροχοπτώσεις σε ορισμένα μέρη της Μασαχουσέτης και του Νέας Χάμσαϊρ ήταν πάνω από 300% από τα κανονικά επίπεδα τις τελευταίες δύο εβδομάδες, σύμφωνα με δεδομένα της μετεωρολογικής υπηρεσίας. Οι ειδικοί λένε ότι οι ιστορικά υψηλές θερμοκρασίες του ωκεανού έχουν ωθήσει μια υπερενεργή εποχή τροπικών κυκλώνων του Ατλαντικού η οποία δεν δείχνει καμία υποχώρηση.
Πάνω από το 90% της υπερθέρμανσης του πλανήτη τα τελευταία 50 χρόνια έχει λάβει χώρα στους ωκεανούς, σύμφωνα με την National Oceanic and Atmospheric Administration.
Αυτό σημαίνει ότι περισσότερες καταιγίδες είναι σε θέση να δημιουργηθούν από ό,τι σε έναν τυπικό χρόνο, δήλωσε ο Phil Klotzbach, ερευνητής στο Τμήμα Ατμοσφαιρικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Κολοράντο. Ακόμη και οι καταιγίδες που ασθενούν λόγω αλλαγών στον άνεμο μπορούν να παραμείνουν ενεργές και να αυξήσουν τη δύναμή τους ξανά όταν βρουν τις κατάλληλες συνθήκες.
Η Ιαπωνία ξεκίνησε ένα μεγάλης κλίμακας έργο για τη βελτίωση των υποδομών πρόληψης καταστροφών, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής της μεγαλύτερης υπόγειας αποχέτευσης στη χώρα.
Το “Tokyo Resilience Project” της τοπικής διοίκησης του Τόκιο στοχεύει στη βελτίωση των στρατηγικών πρόληψης καταστροφών για την αντιμετώπιση πέντε απειλών που αναμένεται να επηρεάσουν απευθείας την πόλη, συμπεριλαμβανομένων πιο συχνών και έντονων πλημμυρών και ζημιών από τον άνεμο, σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις.
Με σκοπό να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με το έργο, στις 24 Ιουλίου η κυβέρνηση προσκάλεσε δημοσιογράφους να δουν το έργο της σύνδεσης δύο υπόγειων γιγάντιων αποχετεύσεων στις περιοχές Nakano και Nerima του Τόκιο. Οι δημοσιογράφοι παρακολούθησαν το έργο το οποίο είχε σχήμα τούνελ περίπου 40 μέτρα κάτω από το έδαφος και με μήκος περίπου 5,4 χιλιόμετρα.
Όταν ολοκληρωθεί, το τούνελ θα συνδέει τις αποχετεύσεις γύρω από τον ποταμό Kanda και τον ποταμό Shirako. Με μήκος περίπου 13,1 χιλιομέτρων και όγκο περίπου 1,4 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, θα είναι το μεγαλύτερο αποχετευτικό έργο στην Ιαπωνία.
Η Ιαπωνική κυβέρνηση στοχεύει να έχει το έργο έτοιμο μέχρι το 2025.
Πηγές: CNN, Euractiv, TheMainichi
Διαβάστε ακόμη: