Μεσανατολικό: Τι είναι o Σιδηρούς Θόλος και πώς τον έκανε «σουρωτήρι» η Χαμάς

Ο Σιδηρούς Θόλος (Iron Dome) είναι το σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ που μπορεί να αντιμετωπίσει πυραύλους μικρού βεληνεκούς, αναχαιτίζοντάς τους στον αέρα. Σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας του Ισραήλ, είναι ικανό να αντιμετωπίσει με επιτυχία πολλές ρουκέτες ταυτόχρονα.

Πέτυχε όμως τον στόχο του απέναντι στον καταιγισμό ρουκετών που εκτόξευσε χθες, κατά την αιφνίδια επίθεσή της η Χαμάς, δεδομένου των 5.000 εχθρικών πυραύλων που εκτοξεύτηκαν σε μόλις 20 λεπτά;

Όπως φαίνεται το σχεδόν τέλειο σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας στάθηκε τελικά «αδύναμο» από το μπαράζ ρουκετών από τη Χαμάς.

Πώς λειτουργεί

Το σύστημα που αναπτύχθηκε από την Rafael Advanced Defense Systems και την Israel Aerospace Industries, τέθηκε σε λειτουργία τον Μάρτιο του 2011 και πραγματοποίησε την πρώτη αναχαίτιση ρουκέτας από τη Γάζα τον Απρίλιο του 2011.

Σχεδιάστηκε για να ανταποκρίνεται στις απειλές από τη Γάζα και τον Νότιο Λίβανο.

Αποτελεί μέρος του Οργανισμού Πυραυλικής Άμυνας του Ισραήλ (IMDO), ο οποίος ωστόσο διαθέτει και πολλά άλλα συστήματα: Το David’s Sling αναχαιτίζει πυραύλους μικρού έως μεσαίου και μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς, το Arrow-2 αναχαιτίζει πυραύλους μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς και το Arrow-3 αναχαιτίζει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.

Ο Σιδηρους Θόλος χρησιμοποιεί το ραντάρ MMR για να ανιχνεύσει τη διαδρομή του πυραύλου. Το κέντρο διοίκησης και ελέγχου του συστήματος αναλύει την τροχιά του πυραύλου και την εκτιμώμενη περιοχή πτώσης του.

Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης εντοπίζει αν οι άνθρωποι κινδυνεύουν από τον εισερχόμενο πύραυλο. Εάν διαπιστωθεί ότι ο πύραυλος δεν αποτελεί απειλή, το σύστημα τον αφήνει να πέσει. Διαφορετικά εκτοξεύει τον πύραυλο Tamir που εξουδετερώνει την απειλή στον αέρα.

Τι πέτυχε η Χαμάς

Εδώ και αρκετά χρόνια, η τρομοκρατική ομάδα, προσπαθεί να βρει μια αδυναμία στο σύστημα του Iron Dome. Το πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό, κατατροπώνοντας το σύστημα με μια επίθεση πυραύλων Salvo (πολλαπλοί πύραυλοι που εκτοξεύθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα), καθιστώντας δύσκολο για το σύστημα ελέγχου να αναχαιτίσει όλους τους στόχους.

Να σημειωθεί ότι ο Salvo, είναι πολύ φθηνότερος από τον Ισραηλινό πύραυλο Tamir.

Το Bloomberg αναλύει το σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ και απαντά σε τέσσερα βασικά ερωτήματα

1. Γιατί δημιουργήθηκε το Iron Dome;

Το Iron Dome δημιουργήθηκε για να αντιμετωπίσει όλμους και ρουκέτες που εκτοξεύονται στο Ισραήλ, από σχετικά κοντινή απόσταση, από μαχητές στη Γάζα και από αντι-ισραηλινούς μαχητές στον Λίβανο, οι οποίοι ανήκουν στη Χεζμπολάχ. Η πρώτη αναχαίτισή του ήταν τον Απρίλιο του 2011 όταν κατέρριψε έναν πύραυλο Grad που εκτοξεύτηκε από τη Γάζα στην ισραηλινή πόλη Ασκελόν. Έκτοτε έχει αναχαιτίσει χιλιάδες ρουκέτες.

2. Πώς λειτουργεί;

Όταν ένας πύραυλος εκτοξεύεται προς το Ισραήλ, το ραντάρ ανίχνευσης και εντοπισμού ανιχνεύει την εισερχόμενη τροχιά και διαβιβάζει τις πληροφορίες στο σύστημα ελέγχου όπλων, το οποίο εκτελεί άμεσους και πολύπλοκους υπολογισμούς για να ανιχνεύσει την τροχιά, την ταχύτητα και τον αναμενόμενο στόχο του πυραύλου.

Ένα κέντρο ελέγχου επεξεργάζεται αυτές τις πληροφορίες και συνδέεται με έναν εκτοξευτή που εκτοξεύει έναν πύραυλο για να καταστρέψει τον πύραυλο. Το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να ανταποκρίνεται μόνο σε βλήματα που αποτελούν απειλές, ιδιαίτερα σε πολυπληθή κέντρα. Το κόστος κάθε πυραύλου είναι περίπου 40.000 με 50.000 δολάρια, σύμφωνα με ερευνητή στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ. Οι μπαταρίες είναι κινητές. Κάθε μπαταρία έχει τρεις έως τέσσερις εκτοξευτές με στόχο την υπεράσπιση μιας κατοικημένης περιοχής 155 τετραγωνικών χιλιομέτρων (60 τετραγωνικών μιλίων), σύμφωνα με το Raytheon. Το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί αποτελεσματικά σε κάθε είδους καιρικές συνθήκες.

3. Ποιος το χρηματοδότησε;

Το Iron Dome αναπτύχθηκε αρχικά χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ, αλλά το 2011 ο βασικός σύμμαχος του Ισραήλ άρχισε να υποστηρίζει οικονομικά το πρόγραμμα. Μόλις οι ΗΠΑ επένδυσαν στο Iron Dome, το Κογκρέσο πίεσε για κοινή χρήση τεχνολογίας και συμπαραγωγή, με την οποία μπήκε και η Raytheon στην παραγωγή. Κατασκευάζει εξαρτήματα για τους αναχαιτιστές. Σήμερα, μέρος της μπαταρίας αντιπυραυλικών πυραύλων κατασκευάζεται στις ΗΠΑ. Η αμερικανική υποστήριξη για το σύστημα αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου πακέτου στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς το Ισραήλ, το οποίο σύμφωνα με συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών θα ανέλθει σε 38 δισεκατομμύρια δολάρια για τα έτη 2019 έως 2028.

4. Ποιες είναι οι συνέπειες της επιτυχίας του Iron Dome;

Το Iron Dome έχει σώσει πολλούς Ισραηλινούς από θάνατο ή τραυματισμό. Αυτό, αναμφισβήτητα, έχει διάφορα αρνητικά αποτελέσματα. Πρώτον, δίνει στην ισραηλινή κυβέρνηση χρόνο και πολιτικό χώρο να αποφασίσει πότε και πώς θα απαντήσει σε επιθέσεις με ρουκέτες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, σημαίνει ότι το Ισραήλ επέλεξε να μην εισβάλει στη Γάζα. Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η προστασία του Iron Dome παρασύρει τους Ισραηλινούς σε μια ψευδή αίσθηση ότι μπορούν να αντέξουν οικονομικά να αγνοήσουν την πανάρχαια σύγκρουση με τους Παλαιστίνιους αντί να εμπλακούν στη διπλωματία για την επίλυσή της.

Τι συνέβη στην περίπτωση της Χαμάς

Σύμφωνα ωστόσο με το NDTV, το δυνατό αυτό σύστημα αεράμυνας φαίνεται ότι δεν λειτούργησε τόσο αποτελεσματικά στην παρούσα κατάσταση, επισημαίνοντας ότι η εδώ και αρκετά χρόνια, η Χαμάς προσπαθεί να βρει αδυναμία στο σύστημα Iron Dome.

Το Σάββατο εξουδετέρωσε σε μεγάλο βαθμό το σύστημα εξαπολύοντας επίθεση με ρουκέτες Salvo (πολλαπλές ρουκέτες που εκτοξεύονται σε σύντομο χρονικό διάστημα), καθιστώντας δύσκολο για το σύστημα ελέγχου να αναχαιτίσει όλους τους στόχους. Πάνω από 5.000 πύραυλοι εκτοξεύτηκαν μέσα σε μόλις 20 λεπτά.

Η Χαμάς αναπτύσσει συνεχώς την τεχνολογία των πυραύλων της και με την πάροδο των ετών έχει αυξήσει το βεληνεκές τους ώστε να καλύπτει μεγάλες πόλεις του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένου του Τελ Αβίβ, ακόμη και της Ιερουσαλήμ.

Ένας πύραυλος που εκτοξεύεται από τη Χαμάς είναι πολύ φθηνότερος από τον πύραυλο Tamir που εκτοξεύεται για να τον αναχαιτίσει.

Κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης με τη Χαμάς το 2012, το Ισραήλ ισχυρίστηκε ότι το 85% των 400 ρουκετών που εκτοξεύτηκαν από τη Λωρίδα της Γάζας, προς αμάχους και στρατηγικές περιοχές, εξουδετερώθηκαν.

Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης του 2014, η Χαμάς εκτόξευσε πάνω από 4.500 ρουκέτες σε αρκετές ημέρες. Πάνω από 800 αναχαιτίστηκαν και περίπου 735 καταρρίφθηκαν, σημειώνοντας ποσοστό επιτυχίας 90%.

Το 2021, το Ισραήλ γνωστοποίησε ότι είχε αναβαθμίσει το σύστημα για να αντιμετωπίσει πρόσθετες εναέριες απειλές, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχούς αναχαίτισης πυραύλων, καθώς και της ταυτόχρονης αναχαίτισης πολλαπλών μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Τον Μάιο του 2021, στη διήμερη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης, εκτοξεύτηκαν πάνω από 1.000 ρουκέτες τις πρώτες ημέρες και πάνω από 4.500 κατά τη διάρκεια ολόκληρης της σύγκρουσης.