NewsEdit O τουρισμός, εδώ και δεκαετίες, στοχεύει όχι τόσο στην ποιότητα, αλλά στην ποσότητα. Στα εκατομμύρια των επισκεπτών, χωρίς σχεδιασμό, χωρίς επενδύσεις, χωρίς προγραμματισμό. Να βγαίνουμε και να λέμε ότι φέτος είχαμε τριάντα εκατομμύρια επισκεπτών, τριαντα δύο, τριάντα τρία και πάει λέγοντας. Αναρωτήθηκε κανείς αν αυτά τα εκατομμύρια επισκεπτών έφυγαν ευχαριστημένοι; Ένας ευχαριστημένος επισκέπτης θα φέρει άλλους εκατό. Ένας δυσαρεστημένος θα αποτρέψει εκατό από το να επισκεφτούν τη χώρα.
Κρίτων Πιπέρας,*
Η Ελλάδα έχει μοναδικές ομορφιές, έναν από τους πιο σημαντικούς πολιτισμούς του πλανήτη, ενώ έχει δημιουργήσει τις βάσεις του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού. Έχει μοναδική ιστορία, που τη συναντάς σε κάθε γωνιά αυτής της μικρής χώρας. Οι πρώτοι επισκέπτες της Ελλάδας ήταν περιηγητές, που μαγεύτηκαν από την ομορφιά της και τη μοναδικότητά της.
Αντί να επενδύσουμε σωστά στη μοναδικότητα της χώρας, τι κάνουμε; Πέφτουμε με τα μούτρα στο τουριστικό προϊόν, με ανεξέλεγκτο βιασμό της φυσικής ομορφιάς, κοιτώντας μόνο τι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε, χωρίς καμία φροντίδα για το αύριο. Με σκουπίδια παντού, χωρίς καμιά πρόβλεψη, χωρίς να επενδύουμε στην παιδεία της ανακύκλωσης, χωρίς να εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας να σέβονται το περιβάλλον, να αγαπούν και να σέβονται τα ζώα.
Η Ελλάδα είχε το μοναδικό προσόν να συνδυάζει ομορφιά, πολιτισμό, ιστορία, υπέροχες παραλίες και κλίμα. Αντί να εστιάζει στον ποιοτικό τουρισμό, εστιάζει στα μεγέθη. Και αφήνει όλα τα άλλα στην άκρη. Στο βωμό του εύκολου κέρδους.
Γκρεμίσαμε τους παραδοσιακούς μας οικισμούς, αντικαταστήσαμε τα πέτρινα σπίτια με προκάτ, βάλαμε αλουμινένια παντζούρια, κάναμε τα σπίτια μας, τα νησιά μας, rooms to let για εύκολο, μαύρο, στις περισσότερες περιπτώσεις, κέρδος. Νομίζαμε ότι κοροϊδεύαμε τους «κουτόφραγκους» με παράνομους παντού, με μαύρη, φθηνή εργασία, με ανειδίκευτους εργαζόμενους σε συνθήκες γαλέρας, με υπουργούς τουρισμού άσχετους (με ελάχιστες εξαιρέσεις), με ελλιπέστατη τουριστική εκπαίδευση. Κι ακόμα εκεί που υπάρχει, να υποβαθμίζεται συνειδητά από τους υπεύθυνους φορείς, με πολιτική «πάμε κι όπου βγει», με ανθρώπους άσχετους με τον τουρισμό και τον πολιτισμό σε νευραλγικά πόστα, με αδιαφορία των υπευθύνων στα καμπανάκια που χρόνια τώρα, εμείς, οι άνθρωποι του τουρισμού κρούομε τον κώδωνα του κινδύνου και ποτέ δεν εισακουγόμαστε. Η πτώση του τουρισμού είναι, όχι μόνο αναμενόμενη, αλλά ουσιαστικά, το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου. Πτώση, όχι απαραίτητα σε αριθμούς, αλλά σε ποιότητα, υπηρεσίες, σέρβις, που θα φέρουν, είναι σίγουρο, και πτώση αριθμών,
Το φολκλόρ πια δεν πουλάει. Δεν είμαστε πια τριτοκοσμική χώρα (στα χαρτιά τουλάχιστον) για να δικαιολογείται η αδιαφορία, ο ερασιτεχνισμός, η νοοτροπία του «ό,τι αρπάξουμε». Το κόστος ανεβαίνει, χωρίς αντίστοιχα να ανεβαίνουν και οι προσφερόμενες υπηρεσίες. Η γραφικότητα δεν καλύπτει τις χρόνιες παθογένειες του τουριστικού προϊόντος. Και ο τουρίστας πια δεν γελάει με τις ελλείψεις. Εκνευρίζεται. Και είναι πιο απαιτητικός, γιατί έχει πληρώσει και θέλει την αξία όσων έχει πληρώσει. Θέλει σεβασμό, θέλει ειλικρίνεια, όχι μασημένα λόγια και δικαιολογίες για να καλύψουμε τις τεράστιες αδυναμίες μας. Από τα αεροδρόμια, μέχρι τα λιμάνια, τα πλοία, τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τους αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, όλα λειτουργούν χάριν κάποιων υπεύθυνων ανθρώπων και όχι γιατί έτσι θα έπρεπε σε μια χώρα που θέλει να λέγεται τουριστική, αλλά δεν είναι παρά μόνο από τύχη. Έπεσε πολλή ομορφιά σε αυτήν εδώ τη γωνιά του πλανήτη, αλλά κάθε μέρα την κακοποιούμε. Χρειάζεται δουλειά, χρειάζεται σοβαρότητα, χρειάζονται άνθρωποι που γνωρίζουν το αντικείμενο. Ο επισκέπτης δεν θα έρθει σε μια χώρα που δεν δείχνει κανέναν σεβασμό στο περιβάλλον, στα ζώα, με σκηνές κακοποίησης, εγκατάλειψης σε καθημερινή βάση. Ζώα σκοτωμένα στους δρόμους, πεταμένα σκουπίδια, μπάζα, ανοιχτούς οχετούς σε παραλίες, βρώμικα, μολυσμένα λιμάνια, ανύπαρκτες υποδομές. Αρχαιολογικοί χώροι με περιορισμένα ωράρια, με άθλιες τουαλέτες, με πρωτόγονα συστήματα φύλαξης, με ανειδίκευτο προσωπικό, μη προσβάσιμοι σε ΑμΕΑ. Με πόλεις εχθρικές σε άτομα με κινητικά κι άλλα προβλήματα, με σπασμένα πεζοδρόμια (όπου υπάρχουν), χωρίς κανόνες ασφαλείας, χωρίς οδική παιδεία.
Αν δεν ξυπνήσουν και δεν σοβαρευτούν όλοι, τα πράγματα θα γίνουν, απλά, χειρότερα. Ρημάξαμε τη φύση, καταστρέψαμε περιοχές Natura, κάψαμε και εξακολουθούμε να καίμε τα δάση, μολύναμε τις θάλασσες, ξεπουλήσαμε την ιστορία και τον πολιτισμό, κρατήσαμε μόνο syrtaki dance και «ώπα» μπροστά στα μεγαθήρια κρουαζιερόπλοια, για πελάτες που δεν γνώριζαν καν τι ιστορία είχε η πόλη, στην οποία βρίσκονταν, ή ακόμα χειρότερα, σε ποια χώρα βρίσκονται. Και κάναμε την Ελλάδα ένα all inclusive προορισμό, χωρίς καν τα υπερκέρδη, που κάποιοι ονειρεύονται. Δεν αξίζουμε για αυτή τη χώρα, που τόσο βάναυσα καταστρέφουμε για το εύκολο χρήμα. Και το κράτος θα πρέπει επιτέλους να σκύψει πάνω από τα προβλήματα, και να αγκαλιάσει και τους ξεναγούς, τους «πρεσβευτές», όπως αρέσκεται να λέει σε κάθε ευκαιρία. Αλλά, αντί αυτών όλων, απαξιώνει το επάγγελμα. Να επενδύσει στις σχολές ξεναγών και στην εκπαίδευση και όχι συνειδητά να υποβαθμίζει το επάγγελμα, αφήνοντας τους παράνομους ξεναγούς να αλωνίζουν, παραπλανώντας τους τουρίστες, κάνοντας αντιποίηση επαγγέλματος, παραπληροφορώντας τους επισκέπτες και δυσφημίζοντας τη χώρα με τις απίστευτες ανακρίβειες, που «σερβίρουν» στους ανυποψίαστους πελάτες τους, με βέβαια εισφοροδιαφυγή και φοροδιαφυγή. Ενώ οι διπλωματούχοι ξεναγοί πληρώνουν τις εισφορές τους, τους φόρους τους κι απαιτούν από το κράτος την προστασία του επαγγέλματός τους, απέναντι στα αρπακτικά του τουρισμού, που μόνο ζημιά κάνουν.
Χρειάζεται προγραμματισμός, χρειάζεται όραμα, χρειάζεται ανθρώπους που ξέρουν το αντικείμενό τους, σωστή εκπαίδευση, νομιμότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι η μεγαλύτερη μαύρη εργασία υπάρχει στον τουρισμό. Και επένδυση, όχι χρημάτων, αλλά επένδυση σε μεράκι, σε αγάπη για αυτό τον τόπο. Χθες. Αύριο θα είναι αργά.
*πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξεναγών