Γιώργος Γιαννής / Πέντε πληγές – Πέντε κατευθύνσεις για το συγκοινωνιακό της Αθήνας

Η Αθήνα είναι μία εγκαταλελειμμένη συγκοινωνιακά πόλη, χωρίς σχέδιο, με λάθος πολιτικές, με ανεπαρκή διαχείριση της κυκλοφορίας και στάθμευσης και με ελλιπείς και αναξιοποίητες υποδομές.

Γράφει ο Γιώργος Γιαννής

Εάν δεν αναλάβει σοβαρή δράση η Πολιτεία και εάν δεν αλλάξουν συμπεριφορά οι πολίτες, η συμφόρηση και η κακή εξυπηρέτηση που βιώνουν οι Αθηναίοι και οι επισκέπτες συνεχώς θα μεγεθύνεται με ταυτόχρονη συνεχή υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

1. Στην Αθήνα η πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα Υπουργεία Υποδομών, Περιβάλλοντος και Προστασίας του Πολίτη, στην Περιφέρεια και στους Δήμους (και τους Φορείς τους) έχει οδηγήσει σε ένα φαύλο κύκλο αδράνειας και συνεχούς υποβάθμισης της ποιότητας εξυπηρέτησης των μετακινήσεων και του περιβάλλοντος.

Χρειάζεται άμεσα σοβαρό σχέδιο με στόχους, δράσεις, προϋπολογισμούς και χρονοδιάγραμμα για ολοκληρωμένη και συντονισμένη ανάπτυξη και λειτουργία του συγκοινωνιακού συστήματος της Αθήνας από έναν αποτελεσματικό Μητροπολιτικό Φορέα με συγκεντρωμένες όλες τις αρμοδιότητες σχεδιασμού, υλοποίησης και διαχείρισης αλλά και λογοδοσίας.

2. Στην Αθήνα επικεντρώνουμε λανθασμένα στην κυκλοφοριακή συμφόρηση των ΙΧ αυτοκινήτων, η οποία δεν πρόκειται να βελτιωθεί ποτέ, μόνο θα χειροτερεύει. Η θεωρία και η πράξη παγκοσμίως έχουν δείξει ότι η κυκλοφορία ισορροπεί πάντα στη συμφόρηση στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας. Είμαστε πολλοί οι μετακινούμενοι στην Αθήνα και όσους δρόμους και να φτιάξουμε, αυτοί θα είναι πάντα γεμάτοι με αυτοκίνητα. Όπως και στις περισσότερες Ευρωπαϊκές πόλεις, μόνο μία αποτελεσματική εξυπηρέτηση από αξιόπιστα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) μπορεί να οδηγήσει σε γρηγορότερες, ασφαλέστερες και πράσινες μετακινήσεις. Δεδομένου ότι ο χρόνος είναι το βασικότερο κριτήριο επιλογής μέσου παγκοσμίως, η σωστή λειτουργία πολλών λεωφορειολωρίδων συστηματικά επιτηρούμενων με κάμερες (και επί των λεωφορείων) πρέπει να αποτελεί το πρώτο μέλημα της Τροχαίας και του ΟΑΣΑ. Περισσότερα και καλύτερα λεωφορεία είναι επίσης απαραίτητα.

3. Η στάθμευση αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις κακής εξυπηρέτησης, λόγω της απουσίας συνεπούς πολιτικής διαχείρισης του Δημόσιου χώρου και αστυνόμευσης. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι όσο χώρο δίνουμε στα οχήματα τόσο περισσότερα οχήματα θα κυκλοφορούν και θα σταθμεύουν. Στην επιστήμη του Συγκοινωνιολόγου, το βασικότερο εργαλείο διαχείρισης της κυκλοφορίας είναι η διαχείριση της στάθμευσης αφού λιγότερες θέσεις στάθμευσης θα προσελκύουν και λιγότερη κυκλοφορία. Χρειάζεται κατά συνέπεια, να μειωθούν σημαντικά οι χώροι στάθμευσης επί της οδού, ειδικά στις κεντρικές εμπορικές περιοχές και να αποδοθούν στις ενεργές μετακινήσεις και στην ποιότητα ζωής των πεζών και των ποδηλατών. Επιπλέον, πρέπει να δημιουργηθούν αρκετοί μικροί και μεγάλοι χώροι στάθμευσης εκτός οδού για τους κατοίκους και τις μετεπιβιβάσεις.

4. Το δίκτυο των 3 γραμμών μετρό καλύπτει μόνο ορισμένες περιοχές της Αθήνας και η ανάπτυξη ενός πλήρους δικτύου μετρό 8 γραμμών και 200 σταθμών πρέπει να αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα στις επενδύσεις συγκοινωνιακών υποδομών. Είναι απαραίτητη η επιτάχυνση της ανάπτυξης των επόμενων γραμμών μετρό με ταχείες διαδικασίες δημοπράτησης και κατασκευής, με στιβαρή διοίκηση χωρίς τις διαδικαστικές αγκυλώσεις του Δημοσίου και χωρίς τις καθυστερήσεις των εργολάβων.

5. Τέλος, η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου συστήματος οδικών αξόνων περιφερειακής κυκλοφορίας (δακτυλίων) έχει ως αποτέλεσμα τη διάχυση της διαμπερούς κυκλοφορίας μέσα στις κεντρικές περιοχές όλων των Δήμων του λεκανοπεδίου με αποτέλεσμα την κακή εξυπηρέτηση της κυκλοφορίας και τη σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στις γειτονιές. Η Αθήνα χρειάζεται ένα δίκτυο τριών οδικών δακτυλίων, τον εσωτερικό, τον ενδιάμεσο και τον εξωτερικό, σταδιακά και τον μεγάλο εξωτερικό. Ο εσωτερικός και ο ενδιάμεσος δακτύλιος πρέπει να υλοποιηθούν κυρίως με μέτρα διαχείρισης κυκλοφορίας (πράσινο ρεύμα σηματοδότησης, απαγόρευση στάσης και στάθμευσης), για τους εξωτερικούς δακτυλίους είναι απαραίτητη η ολοκλήρωσή των περιφερειακών αξόνων ταχείας κυκλοφορίας γύρω από το πολεοδομικό συγκρότημα (Νότια Περιφερειακή Υμηττού έως την Παραλιακή, Άξονας Θήβα-Ελευσίνα, Αυτοκινητόδρομοι Μεσογείων, κλπ.) με μεγάλα υπόγεια τμήματα εντός των κατοικημένων περιοχών.

Πρέπει επιτέλους να γίνει κατανοητό ότι η πολυπλοκότητα των συγκοινωνιακών ζητημάτων στις μεγαλουπόλεις όπως η Αθήνα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ούτε από εμπειροτέχνες, ούτε αποσπασματικά, ούτε με μπαλωματικές υποσχέσεις και επεμβάσεις. Χρειάζεται πολιτική και όραμα δεκαετίας, αποτελεσματικό σχέδιο, εφαρμογή και παρακολούθηση, ανθρώπους με αφοσίωση, προϋπολογισμούς αντάξιους του μεγέθους και μια κοινωνία να συμμετέχει. Η Επιστήμη του Συγκοινωνιολόγου έχει τις λύσεις, η Πολιτεία και οι πολίτες είναι έτοιμοι για αλλαγές;

Γιώργος Γιαννής

Συγκοινωνιολόγος, Καθηγητής ΕΜΠ

Διευθυντής Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής ΕΜΠ

Νοέμβριος 2023

ΑΦΙΕΡΩΜΑ AnatropiNews στο Κυκλοφοριακό

Κυκλοφοριακό / Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου: Περί κυκλοφοριακών συνθηκών στο Κλεινόν Άστυ (και όχι μόνο)

Kυκλοφοριακό / Θάνος Βλαστός: Πώς θα αντιμετωπιστεί ο κορεσμός; Με περισσότερη άσφαλτο ή πράσινο;

Ιωακειμίδης: 7 παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού στην Αττική

Θάνος Βλαστός/ Το κυκλοφοριακό και οι ευθύνες μας

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ