ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Γράφει ο Σεραφείμ Π. Κοτρώτσος
Η πρώην ευρωβουλευτής Νίκη Τζαβέλα -για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, ένας άνθρωπος με εξαιρετική γνώση των γεωπολιτικών ισορροπιών και πολύ καλή πληροφόρηση, έγραψε στο twitter για την επίσκεψη Ομπάμα πως “είναι η πρώτη φορά που Αμερικανός πρόεδρος έρχεται στην Ελλάδα χωρίς να πάει στην Τουρκία” και ότι “αυτό αποτελεί δυνατή ώθηση στα εθνικά μας θέματα”. Για το δεύτερο μόνο να ευχηθεί μπορεί κανείς.
Όμως, η επισήμως ανακοινωθείσα, πλέον, επίσκεψη του Μπάρακ Ομπάμα σε Αθήνα και Βερολίνο (15-17 Νοεμβρίου) έχει αναμφίβολα πολύ μεγάλη αξία για το ίδιο το γεωπολιτικό στάτους της χώρας και αναμφίβολα για τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα.
Μερικά στοιχεία που πρέπει να λάβει κανείς υπόψη του για να αξιολογήσει σωστά αυτή την επίσκεψη:
Είναι η πρώτη επίσκεψη προέδρου των ΗΠΑ στην Ελλάδα μετά από 17 χρόνια. Η προηγούμενη ήταν του Μπιλ Κλίντον επί κυβερνήσεως Κώστα Σημίτη, σε μία εποχή που η Ελλάδα παρουσίαζε σημάδια οικονομικής ανάπτυξης στην πορεία προς την ένταξή της στην Ευρωζώνη, προετοίμαζε (με τα γνωστά προβλήματα) τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 αλλά, από την άλλη βρισκόταν σε διαρκή ένταση με την Τουρκία.
Ο Μπάρακ Ομπάμα, όντως δεν συνδυάζει την επίσκεψή του στην Αθήνα με μία “ισόρροπη” επίσκεψη στην Άγκυρα. Έχει προηγηθεί, πρόσφατα, η παρουσία εκεί του αντιπροέδρου Τζο Μπάϊντεν, όμως οι σχέσεις με την Τουρκία και το θέμα της Συρίας δεν επιτρέπει ένα τόσο σημαντικό άνοιγμα στο καθεστώς Ερντογάν. Εφόσον, μάλιστα, πραγματοποιηθεί επίσκεψη του Ομπάμα σε νησί του Αιγαίου (Λέσβο ή Λήμνο) και σε προσφυγικό καταυλισμό το μήνυμα του Αμερικανού προέδρου θα είναι ακόμα πιο σαφές και -κρατήστε το αυτό- με τους κατάλληλους χειρισμούς δεν θα αφορά μόνο το μείζον θέμα της προσφυγικής κρίσης. Προφανώς αυτό υπονοεί η συνήθως καλά πληροφορημένη Νίκη Τζαβέλα.
Η επίσκεψη Ομπάμα θα πραγματοποιηθεί μία μόλις εβδομάδα μετά τις αμερικανικές εκλογές. Υπό κανονικές συνθήκες θα έχει εκλεγεί η Χίλαρι Κλίντον, οπότε όσα πει και κάνει στην Ελλάδα και τη Γερμανία ο Αμερικανός πρόεδρος δεσμεύουν σε μεγάλο βαθμό τη διάδοχό του στο Λευκό Οίκο. Ιδιαίτερα, όταν η τελευταία επίσκεψη Αμερικανού προέδρου στην Ελλάδα, πριν 17 χρόνια, ήταν αυτή του συζύγου της και η ίδια ήταν παρούσα (είχε συζητηθεί ευρέως, μάλιστα, η συνάντησή της με γνωστές Ελληνίδες).
Κανένας Αμερικανός πρόεδρος δεν θα επισκεπτόταν ποτέ μία χώρα, ακόμα και σύμμαχη, εάν είχε την παραμικρή αμφιβολία για την στρατηγική της κυβέρνησης της χώρας αυτής ως προς την ένταξή της στους διεθνείς συσχετισμούς δυνάμεων. Το άνοιγμα του Κώστα Καραμανλή στον ρωσικό παράγοντα του στοίχισε, άλλωστε, τη σχέση του με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το νόημα της επίσκεψης Ομπάμα περιλαμβάνει κι αυτό: η Ουάσιγκτον είναι πεπεισμένη, πλέον, πως ο Αλέξης Τσίπρας είναι ταυτισμένος με το τρίπτυχο σχέσεις με ΗΠΑ- ένταξη στο ΝΑΤΟ- παραμονή στην Ευρώπη. Εάν προσθέσει κανείς και λίγο “ισραηλινό αλάτι” έχει μπροστά του το πλήρες γεωπολιτικό μενού της ελληνικής στρατηγικής. Οι εποχές που πρώην υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ έκαναν βόλτες στη Μόσχα και υποσχόταν αλλαγή δόγματος ή άλλοι αμφισβητούσαν την παραμονή της χώρας στο ΝΑΤΟ έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί. Και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά οι Αμερικανοί. Γνωρίζουν, όμως, και κάτι ακόμα πιο σημαντικό για τους ίδιους: η Ελλάδα έχει συμφωνήσει απόλυτα στο γεωπολιτικό πλαίσιο των αγωγών που προωθούν οι ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή (TAP, LNG κ.λ.π) και ο Αλέξης Τσίπρας έχει καταστήσει σαφές πως είναι προσηλωμένος σ αυτό τον σχεδιασμό. Έναν σχεδιασμό που υπερβαίνει και τον Μπάρακ Ομπάμα και τη Χίλαρι Κλίντον και αφορά το ίδιο το power game των ΗΠΑ στην περιοχή από την Ανατολική Ευρώπη και την Υπερκαυκασία μέχρι τη Μέση Ανατολή.
Ο Μπάρακ Ομπάμα και οι Αμερικανοί, έχοντας πεισθεί για τον γεωπολιτικό σχεδιασμό του Αλέξη Τσίπρα, του παρέχουν πολιτική στήριξη. Με λίγα λόγια, αισθάνονται πολύ περισσότερο άνετα με τον Τσίπρα του σήμερα, απ΄ ότι με τον Τσίπρα του 2015. Το ότι ο Τσίπρας δημοσκοπικά φθείρεται είναι κάτι που δεν μετρούν ιδιαίτερα, από τη στιγμή που η ανάλυσή τους δεν περιλαμβάνει σοβαρούς και μεγάλους κινδύνους αλλαγής του εσωτερικού στάτους κβο- τουλάχιστον στο ορατό μέλλον. Ένας Αμερικανός πρόεδρος στο Μέγαρο Μαξίμου, λοιπόν, δεν είναι μικρό πράγμα. Ακόμα περισσότερο όταν η παρουσία αυτή συνδυάζεται με το κεντρικό αφήγημα του Έλληνα πρωθυπουργού αυτή την περίοδο: απομείωση του χρέους, ανάπτυξη, επενδύσεις, ποσοτική χαλάρωση. Ακόμα κι αν όπως, σωστά, λένε αρκετοί, οι ΗΠΑ δεν βάζουν το χέρι στην τσέπη, ο λόγος τους μετρά. Ιδιαίτερα όταν μετά την Αθήνα το ίδιο μήνυμα τύχει επαναλήψεως και στο Βερολίνο. Σημαίνει κάτι τέτοιο ότι θα αλλάξει γνώμη ο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε που παραπέμπει την όποια λύση για μετά το 2018; Πιθανότατα όχι. Όμως όσοι κινούνται στην ίδια κατεύθυνση (ΕΚΤ, ξένοι οίκοι κ.ά) θα έχουν έναν ακόμα λόγο να επιμένουν. Και το μήνυμα του Ομπάμα στη Μέρκελ ότι “δεν θέλουμε αναταράξεις στην Ελλάδα”, θα είναι σαφές.
Υπάρχει, φυσικά, και μια κρυφή πτυχή: ο Μπάρακ Ομπάμα θα ζητήσει, για ακόμα μία φορά, δέσμευση της Αθήνας ότι θα συναινέσει και θα συνδράμει στην επίλυση του Κυπριακού. Ακόμα και παραβλέποντας κάποια σημεία του σχεδίου λύσης που πριν μερικά χρόνια ίσως ήταν casus belli.
Τέλος, δεν πρέπει να υποτιμάται και μία εσωτερική (αμερικανική) διάσταση της επίσκεψης. Ο Μπάρακ Ομπάμα μπορεί να αναμένεται στην Αθήνα μία εβδομάδα μετά τις αμερικανικές εκλογές, η ανακοίνωση, ωστόσο, έγινε περίπου 20 μέρες πριν απ΄ αυτές. Και στοχεύει, μεταξύ άλλων, και στην ενίσχυση των σχέσεων των Δημοκρατικών -άρα της Χίλαρι Κλίντον- με την ισχυρή ελληνική κοινότητα των ΗΠΑ. Οι ομογενείς έπαιζαν, πάντοτε, σημαντικό ρόλο, στις δε προεκλογικές περιόδους, μάλιστα, ακόμα…σημαντικότερο.
Αποτέλεσμα εικόνας για barack obama office
Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως με την επίσκεψη αυτή “ενισχύεται η διεθνής θέση της Ελλάδας”. Κάποιοι ήδη τον αμφισβητούν αυτό για εσωτερικούς πολιτικούς- αντιπολιτευτικούς λόγους. Δεν θα έπρεπε. Διότι η στροφή του ΣΥΡΙΖΑ από την αμφισβήτηση της ένταξης στους δυτικούς συσχετισμούς συνάδει απολύτως με τη στρατηγική όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων και, ως εκ τούτου, θα έπρεπε να επιχαίρουν γι αυτή…
Στο Μέγαρο Μαξίμου, τέλος, καλά θα κάνουν να προβάλλουν την ικανοποίησή τους με μέτρο. Καμία επίσκεψη Αμερικανού προέδρου δεν σώζει μία χώρα ή μία κυβέρνηση εάν εκείνες δεν θέλουν να σωθούν. Κι αυτό αφορά το μοντέλο διακυβέρνησης και κυρίως την αποτελεσματικότητά της. Στις επενδύσεις, για παράδειγμα, αυτό σημαίνει συγκεκριμένα πράγματα για τις αποφάσεις που λαμβάνονται και τα πρόσωπα (στην Αθήνα) που χειρίζονται τα σχετικά χαρτοφυλάκια…