ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Απλές θεωρίες πολιτικής και εκλογικής προπαγάνδας ή πως να κερδίσεις ένα δημοψήφισμα. Όσα συνέβησαν τις τελευταίες εβδομάδες στην Ιταλία, πριν κλείσουν (απόψε τα μεσάνυχτα) οι κάλπες του δημοψηφίσματος που συγκλονίζει ολόκληρη την Ευρώπη, παραπέμπουν πολλούς στην “μεθοδολογία Τραμπ” (Trumpism), όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε αναλύσεις ιταλικών και άλλων ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης.
Εκείνο, όμως, που έχει μεγάλη σημασία είναι ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης και ειδικότερα των social media. Το είδαμε στην καμπάνια των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, το συναντήσαμε, όμως, και στην περίπτωση του ελληνικού δημοψηφίσματος του 2015.
Η προπαγάνδα, στην πιο δηλητηριώδη, ίσως, εκδοχή της, είναι εδώ. Στην Ιταλία, στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο του Brexit και οπωσδήποτε στην Ελλάδα.
Οι αναλυτές επισημαίνουν πως όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος, η “μεθοδολογία Τραμπ” ήρθε για να μείνει. Ο “Τραμπισμός” ως εκδοχή του δεξιού λαϊκισμού φαίνεται πως έχει ήδη νικήσει, είτε διασωθεί ο Ματέο Ρέντζι, είτε η Ιταλία βυθιστεί στην πολιτική αστάθεια και το Κίνημα των 5 Αστέρων του Μπέμπε Γκρίλο αποκτήσει κι ένα…έκτο αστέρι.
Ο τρόπος και το στυλ της πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ μεταφέρθηκε σχεδόν αυτούσιο στην Ιταλία, αναφέρει το Politico. Όπου και να κοιτάξεις υπάρχει μία ρητορική που διεκδικεί να απορρίψει την πολιτική, προσβολές και ύβρεις, όπως υπάρχει και η προπαγάνδα των ψεύτικων ιστοριών που στην περίπτωση της γειτονικής χώρας έχει λάβει την ονομασία “bufala in Italian” (μπούφαλα αλά Ιταλικά).
Μεταξύ απόρριψης της πολιτικής και bufala, ο Τραμπ είναι παντού, υποστηρίζει ο πρώην συνεργάτης του Ματέο Ρέντζι, Pippo Cyvati.
Η υπόθεση της αλλαγής του Συντάγματος διά του περιορισμού της ισχύος της Ιταλικής Γερουσίας μπορεί να είναι το διακύβευμα του δημοψηφίσματος, όμως καθένας το βλέπει με την δική του οπτική και δίνει τη δική του ερμηνεία. Σ αυτό, πρωταγωνιστικό ρόλο έχει, φυσικά, η τηλεόραση.
Οι Ιταλοί έρχονται τρίτοι στον κόσμο στο πόσες ώρες βλέπουν καθημερινά ένα από τα δεκάδες ελεύθερα ιδιωτικά κανάλια στην χώρα του Σίλβιο Μπερλουσκόνι που έβαλε την τηλεόραση στην πολιτική.
Πρώτοι είναι οι Αμερικανοί και δεύτεροι οι Ιάπωνες.
Οι αναλυτές που ισχυρίζονται ως βρισκόμαστε ενώπιον ενός “Τραμπισμού αλά Ιταλικά” αναφέρουν ότι η σύγκρουση γίνεται μεταξύ ανθρώπων που αντιλαμβάνονται ότι κάτι συμβαίνει και εκείνων που πιστεύουν πως κάτι συμβαίνει.
Οι Ιταλοί, για παράδειγμα, αναφέρει το Politico, υπολογίζουν πως περίπου το 30% του πληθυσμού αυτή τη στιγμή στην Ιταλία είναι μετανάστες, σύμφωνα με κάποια μέτρηση της Ipsos το 2014.
Όμως αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ότι μετανάστες είναι περίπου το 7% του πληθυσμού. Όμως αυτό που πιστεύει κάποιος γίνεται πραγματικότητα που καθοδηγείται πολιτικά από τα μίντια.
Ηνωμένες Πολιτείες και Ιταλία μοιράζονται κάτι ακόμα σ αυτό που ονομάζεται “post-truth politics”, όπως λέει ο Nando Pagnoncelli, επικεφαλής της Ipsos στην Ιταλία.
“Οι Ιταλοί βλέπουν πολύ τηλεόραση. Οι Αμερικανοί περνούν 282 λεπτά ημερησίως μπροστά στην τηλεόραση. Ακολουθούν οι Ιάπωνες και τρίτοι είναι οι Ιταλοί. Κατ΄ αυτό τον τρόπο είναι αρκετά εύκολο να καθοδηγήσεις το εκλεκτορικό σώμα σε λαϊκίστικη ρητορική και ψευδή νέα”.
Στην αμερικανική προεδρική καμπάνια συχνά ήταν δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς γεγονότα από τη φαντασία και την παραπλάνηση.
Στην Ιταλία συμβαίνει κάτι παρόμοιο. Για παράδειγμα, ο Ρέντζι έχει υποσχεθεί πως οι συνταγματικές αλλαγές που επιθυμεί και οι οποίες περιορίζουν κατά 2/3 τις θέσεις στη Γερουσία θα αποφέρουν όφελος 500 εκατ. ευρώ για την ιταλική οικονομία.
Το στρατόπεδο του “Όχι”, όμως, στο οποίο ηγείται το Κίνημα του ΜΠπεμπε Γκρίλο υποστηρίζει πως η εξοικονόμηση που θα γίνει θα είναι μόλις το 10% του ποσού που λέει ο Ρέντζι, όχι περισσότερα από 57,7 εκατ.
Όπως και να χει, είτε το ένα, είτε το άλλο μικρή επίπτωση θα είχαν στο Ιταλικό χρέος που έχει φτάσει τα 2,25 τρις.
Άλλο παράδειγμα:
Το Κίνημα των 5 αστέρων ελέγχει ένα “γαλαξία”από web sites και blogs, μεταξύ των οποίων και το πασίγνωστο σάϊτ εναλλακτικής υγείας La Fucina, το οποίο υποστηρίζει πως ο καρκίνος μπορεί να θεραπευτεί με λεμόνι και εγείρει συχνά θεωρίες συνωμοσίας για την επικινδυνότητα των εμβολίων. Έτσι, τα εμβόλια μετατράπηκαν σε πολιτικό θέμα αντιπαράθεσης.
Σε τέτοιο βαθμό που η βόρεια περιοχή Emilia Romagna ψήφισε πρόσφατα να γίνει υποχρεωτική η χρήση των εμβολίων στα παιδιά ( παντού στον δυτικό κόσμο είναι υποχρεωτική) , το Κίνημα των 5 αστέρων κινητοποιήθηκε για να το σταματήσει.
Ο Marco Canestrari, ένας ειδικός στο διαδίκτυο που δούλεψε για τον Γκρίλο αλλά τον έχει εγκαταλείψει υποστηρίζει πως η “ψευδοϊατρική” έχει μεγάλη επιρροή στον κόσμο.
Ίσως και η “ψευδοπολιτική”…
Πηγή: Politico
Φωτό επάνω: A figurine of Donald Trump in San Biagio dei Librai street in Naples | Mario Laporta/AFP via Getty Images