ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Η ιστορία γράφεται ενίοτε με περίεργους τρόπους. Και μια απόφαση ζωτικής σημασίας για την πορεία μιας χώρας μπορεί να επηρεαστεί από ένα μεταμεσονύκτιο τηλεφώνημα μεταξύ κορυφαίων αξιωματούχων ή, ακόμα, όσο κι αν φαίνεται παράξενο, και από μία σφοδρή εποχιακή καταιγίδα που εμποδίζει ένα κυβερνητικό αεροσκάφος να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του προορισμού του.
Η θετική αποτίμηση από το σύνολο των Ευρωπαίων ηγετών των αποτελεσμάτων του Eurogroup της περασμένης Πέμπτης είναι απότοκο μιας σειράς τέτοιων «παιχνιδιών» της ιστορίας. Βεβαίως, επειδή τίποτε δεν πρέπει να αφήνεται στην τύχη, είναι απολύτως απαραίτητο να υπάρχει σχέδιο και στρατηγική.
Σύμφωνα, λοιπόν, με καλά διασταυρωμένες πληροφορίες της «Νέας Σελίδας» από ελληνικές κυβερνητικές αλλά και ευρωπαϊκές πηγές, η απόφαση του Eurogroup ήταν αποτέλεσμα αυτού ακριβώς του συνδυασμού. Της απόφασης, από τη μία πλευρά, του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα να επιμείνει μέχρι τέλους προκειμένου να εκμαιεύσει τον καλύτερο δυνατό «έντιμο συμβιβασμό» αλλά, από την άλλη πλευρά, και της πρόθεσης των Ευρωπαίων ηγετών και αξιωματούχων να μην εκδηλωθεί μία ακόμα «ελληνική περιπέτεια» σαν αυτές που προηγήθηκαν κατά την επταετή ιστορία των ελληνικών μνημονίων.
Το πυρετώδες παρασκήνιο που οδήγησε στις ανακοινώσεις των Γερούν Ντάϊσελμπλουμ, Πιερ Μοσκοβισί, Κλάους Ρένγκλινγ και της Κριστίν Λαγκάρντ, τη νύχτα της Πέμπτης, ξεκίνησε το πρωί της περασμένης Δευτέρας με ένα ηλεκτρονικό μήνυμα του Αλέξη Τσίπρα προς την Γερμανίδα Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ.
«Άγκελα, για να υπάρξει συμφωνία πρέπει να αποδεχθείτε τον μηχανισμό για την αποπληρωμή του χρέους που προτείνει η Γαλλία. Πρέπει, ακόμα, να μην υπάρχει η αναφορά 0-15 έτη για την επιμήκυνση των δανείων αλλά να φύγει το μηδέν. Και το πρωτογενές πλεόνασμα πρέπει να «κλειδώσει» στο 2%. Αλλιώς δεν μπορούμε να έχουμε συμφωνία. Οι αγορές δεν είναι ανόητες, θα καταλάβουν ότι δεν υπάρχει πραγματικά σοβαρή πρόταση για λύση σχετικά με το χρέος. Σε αντίθετη περίπτωση είμαι υποχρεωμένος να μεταφέρω το θέμα στη Σύνοδο Κορυφής».
Το μήνυμα αυτό, ενδεικτικό της αποφασιστικότητας του κ. Τσίπρα αλλά και της επιθυμίας του να επιδιώξει μία ουσιαστική και συμβιβαστική λύση στο Eurogroup που θα ακολουθούσε, άνοιξε μια σειρά κρίσιμων επικοινωνιών μεταξύ του Μεγάρου Μαξίμου, της Γερμανικής Καγκελαρίας, της Κομισιόν και της Ουάσιγκτον οι οποίες συνθέτουν το παζλ των 72 δραματικών ωρών μέχρι τη συνεδρίαση της Πέμπτης.
Η προειδοποίηση στον Ντόναλντ Τουσκ
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας (Δευτέρα), ο πρωθυπουργός επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. «Όπως εξελίσσονται τα πράγματα», του είπε, « δεν βλέπω να διαγράφονται πιθανότητες για λύση στο Eurogroup και ως εκ τούτου σε ενημερώνω πως θα σου στείλω επιστολή την Παρασκευή για να τεθεί το ελληνικό θέμα στη Σύνοδο Κορυφής της 22ας Ιουνίου».
Οι μηχανισμοί της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας είχαν κινητοποιηθεί. Από τη μία η Αθήνα έδειχνε πως επιθυμεί λύση, από την άλλη, όμως, έθετε το πλαίσιο ανοχής μέσα στο οποίο μπορούσε να κινηθεί και να το διαχειρισθεί πολιτικά. Και, ταυτόχρονα, προανήγγειλε την κλιμάκωση που θα ακολουθούσε εάν επιβεβαιωνόταν τα σενάρια που κυκλοφορούσαν στα ευρωπαϊκά πολιτικά γραφεία και στον διεθνή Τύπο, σύμφωνα με τα οποία ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών δημιουργούσε παράλληλα συσχετισμούς υπέρ του ώστε να επαναφέρει απλώς την απορριφθείσα από την ελληνική κυβέρνηση πρόταση στο Eurogroup της 22ας Μαϊου.
Το δεύτερο τηλεφώνημα με την Μέρκελ
και ο θυμός του Σόϊμπλε
Το πρωί της επόμενης ημέρας (Τρίτη) ο Αλέξης Τσίπρας δεχόταν το τηλεφώνημα και την απάντηση της Γερμανίδας Καγκελαρίου. Η κ. Μέρκελ κατέστησε εξ αρχής σαφές πως δεν επιθυμούσε να μετατεθεί το ελληνικό θέμα στη Σύνοδο Κορυφής. «Δεν θέλω κάτι τέτοιο», είπε στον Έλληνα πρωθυπουργό.
«Τι θα κάνουμε, όμως, με τον Σόϊμπλε; Με την αδιάλλακτη στάση του δεν μπορούμε να βρούμε λύση», απάντησε ο κ. Τσίπρας. «Τα θέματα του Eurogroup είναι αρμοδιότητας του Σόϊμπλε», είπε η κ. Μέρκελ, αλλά συμπλήρωσε: «Να ξέρεις, όμως, πως είμαι κάθε δυο μέρες στο αυτί του (σ.σ εννοώντας προφανώς πως του ασκεί πίεση για λύση). Εάν κάτι δεν πάει καλά θα ξαναμιλήσουμε».
Είναι προφανές πως η συνομιλία αυτή του πρωθυπουργού με τη Γερμανίδα Καγκελάριο μεταφέρθηκε στον Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε. Έτσι ερμηνεύεται, σύμφωνα με πληροφορίες, και η άμεση αντίδραση του Γερμανού υπουργού ο οποίος την ίδια ημέρα, σε συνέντευξή του σε γερμανικό μέσο ενημέρωσης, έπλεξε το εγκώμιο του Ευκλείδη Τσακαλώτου και έβγαλε χολή κατά του κ. Τσίπρα, διαμαρτυρόμενος ότι τηλεφωνεί στη Μέρκελ και διατυπώνει παράπονα για τον ίδιο.
Εις απάντηση αυτής της κλιμάκωσης του κ. Σόϊμπλε, το Μέγαρο Μαξίμου διοχέτευσε σκοπίμως την πληροφορία (non paper) ότι «είμαστε μακριά από συμφωνία στο Eurogroup». Ένας ακήρυχτος πόλεμος διαρροών και δηλώσεων ήταν σε εξέλιξη…
Την Τετάρτη, παραμονή του Eurogroup, η κυβέρνηση προχώρησε στη δημοσιοποίηση ενός σχεδίου τριών βασικών προτάσεων για λύση στη συνεδρίαση της επόμενης ημέρας. Ήταν περίπου αυτό που από την Δευτέρα είχε ζητήσει ο πρωθυπουργός από την Άγκελα Μέρκελ. Και με τη δημοσιοποίηση του σχεδίου αυτού η Αθήνα προσερχόταν στο Eurogroup με καθαρό πεδίο.
Τσακαλώτος με Λεμέρ
για το γαλλικό σχέδιο
Την ίδια ώρα φυσικά, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος επικοινωνούσε τηλεφωνικά με τους ομολόγους του. Τον Μπρούνο Λεμέρ –με τον οποίο είχε συνεννοηθεί για τη γαλλική πρόταση σχετικά με τη «ρήτρα ανάπτυξης»- τον Πιερ Μοσκοβισί, τον Κλάους Ρένγκλινγκ και άλλους. Την ίδια ημέρα (Τετάρτη) ο Αλέξης Τσίπρας έκανε έναν τελευταίο γύρο κρίσιμων επαφών. Μίλησε μέσα σε λίγες ώρες ξανά με την Άγκελα Μέρκελ, τον Εμανουέλ Μακρόν (με τον οποίο υπήρχε ταυτοσημία για την προώθηση του γαλλικού σχεδίου), τον Μάριο Ντράγκι (προκειμένου να εξασφαλίσει πως μία θετική έκβαση του Eurogroup θα οδηγούσε την ελληνική οικονομία στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, έστω και σε δεύτερο χρόνο- μάλλον το φθινόπωρο) και τον Πιερ Μοσκοβισί.
Εκείνη την ημέρα, όμως, δύο ήταν τα κρίσιμα τηλεφωνήματα. Το ένα προς τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο οποίο στηρίζει σθεναρά τις ελληνικές θέσεις. Ο κ. Γκάμπριελ ανέλαβε να παρέμβει κι αυτός στη Γερμανίδα Καγκελάριο και να επιμείνει σε αναδίπλωση των γερμανικών θέσεων προκειμένου να υπάρξει συμφωνία.
Από τον…Βόλο στο Eurogroup
Το δεύτερο τηλεφώνημα ήταν με την Κριστίν Λαγκάρντ και έχει, όπως πληροφορήθηκε η «Νέα Σελίδα», ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον παρασκήνιο.
Ο πρωθυπουργός, εκείνη την ημέρα, ταξίδευε προς τη Θεσσαλονίκη για την τριμερή συνάντηση με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπένζαμιν Νετανιάχου και τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη. Η πτήση ήταν δύσκολη καθώς το πρωθυπουργικό αεροσκάφος έπεσε σε καταιγίδα και δεν στάθηκε δυνατό να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης. Ο πιλότος το οδήγησε προς το αεροδρόμιο της Καβάλας αλλά κι εκεί η καταιγίδα ήταν έντονη. Τελικά, το αεροσκάφος προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο της Νέας Αγχιάλου στο Βόλο.
Εκεί ο πρωθυπουργός διαπίστωσε ότι είχε τρία μηνύματα στο κινητό του από την Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία τον αναζητούσε εναγωνίως.
Ζήτησε, τότε, από τον επικεφαλής της μοίρας μαχητικών αεροσκαφών του παρακείμενου στρατιωτικού αεροδρομίου να απομονωθεί στο γραφεί του για να μιλήσει στην κ. Λαγκάρντ. Αυτή η επικοινωνία αποδείχθηκε κρίσιμη και ίσως καταλυτική.
Η δέσμευση της Λαγκάρντ
Η επικεφαλής του Ταμείου του υποσχέθηκε ότι θα υποστηρίξει, τελικά, το ελληνικό αίτημα για πρωτογενές πλεόνασμα 2% μετά το 2023 ( αυτό το στοιχείο ήταν και είναι εξαιρετικά κρίσιμο για τις προβλέψεις που έχει κάνει το οικονομικό επιτελείο σχετικά με την ανάπτυξη και την αποπληρωμή του χρέους) καθώς και την πρόταση Μακρόν για τον μηχανισμό σύνδεσης της ανάπτυξης με το χρέος.
«Έχω και μία ακόμα σκέψη να δουλέψουμε καλύτερα αυτόν τον μηχανισμό για να διασφαλίσουμε ότι θα έχει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα για την Ελλάδα», είπε στον πρωθυπουργό η Κριστίν Λαγκάρντ. Και, μάλιστα, δεσμεύθηκε πως θα μιλήσει θετικά για την τροχιά βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, κάτι που υπό προϋποθέσεις μπορεί να επηρεάσει θετικά και την απόφαση της ΕΚΤ για το QE.
Παράλληλα, ο κ. Τσακαλώτος είχε επεξεργαστεί με τον Πιερ Μοσκοβισί το πακέτο ανάπτυξης που επιδίωκε η κυβέρνηση, ενώ υπήρξαν θετικές διαβεβαιώσεις και από το μέλος του δ.σ της ΕΚΤ Μπενουά Κερέ.
Εκείνο το οποίο θεωρούν ιδιαίτερα σημαντικό στην κυβέρνηση είναι η τελευταία παράγραφος του ανακοινωθέντος του Eurogroup. Εκεί διατυπώνεται για πρώτη φορά η δέσμευση των δανειστών ότι θα υποστηριχθεί η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές και η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος, με τη δημιουργία, μάλιστα, ενός σημαντικού αποθέματος ρευστότητας για να στηριχθεί η έξοδος της χώρας στις αγορές.
«Πρόκειται αναμφίβολα για μια καθαρή έξοδο στις αγορές», φέρεται ειπών σε συνομιλητές του ο πρωθυπουργός. Κυβερνητικές πηγές θυμίζουν, μάλιστα, πως αυτή η «καθαρή έξοδος» δεν είχε σταθεί δυνατόν να επιτευχθεί από την κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, στις επαφές που είχαν γίνει, το 2014, με την Άγκελα Μέρκελ και το ΔΝΤ.
Πηγή: Νέα Σελίδα- των Σεραφείμ Π. Κοτρώτσου, Φοίβου Κλαυδιανού