ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Τις σαφείς αντιρρήσεις του για τον τρόπο με τον οποίο παρατίθενται οι ελληνικές και οι τουρκικές θέσεις, με ευθύ υπαινιγμό για μεροληψία υπέρ της Άγκυρας, διατυπώνει ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς για την επιστολή- κείμενο του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Εσπεν Άϊντε, τρεις ημέρες πριν την έναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό στο Κρανς Μοντανά της Ελβετίας.
Μετέωρο παραμένει το λεγόμενο κοινό έγγραφο για την Ασφάλεια, που έχει συντάξει ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Έσπεν Μπαρθ Άιντε με την ενεργή εμπλοκή του Φόρεϊν Όφις. Η αντίδραση της Αθήνας και της Λευκωσίας στο περιεχόμενο, οι πολλές παρατηρήσεις και ενστάσεις που έχουν υποβληθεί προς τα Ηνωμένα Έθνη, ενδεχομένως να δημιουργήσουν επιπλοκές ως προς το τελικό κείμενο του εγγράφου. Είναι προφανές πως κοινό, όπως πολυδιαφημίστηκε, δεν θα είναι και ως εκ τούτου ούτε και εκ των προτέρων αποδεκτό.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές με τις οποίες συνομίλησε το anatropinews.gr, ο κ. Κοτζιάς στην δική του επιστολή- απάντηση στον Άϊντε αναφέρει μεταξύ άλλων:
· Το κείμενο δεν είναι αντικειμενικό και δεν τηρούνται οι ισορροπίες όσον αφορά στις την παρουσίαση των ελληνικών και τουρκικών θέσεων.
στο κείμενο δεν λαμβάνονται υπόψη οι απόψεις της ελληνικής πλευράς όπως παρουσιάστηκαν επανειλημμένως
όλο το κείμενο διαπνέεται από μια λογική αλληλεξάρτησης της διαπραγμάτευσης των κεφαλαίων εγγυήσεων και ασφάλειας με αυτών της εσωτερικής πτυχής.
το κείμενο δεν εστιάζει στα βασικά ζητήματα της διαπραγμάτευσης, ήτοι την κατάργηση των εγγυήσεων και την αποχώρηση των στρατευμάτων.
· Στην μόνη περίπτωση που λαμβάνεται υπόψη κάποια ελληνική πρόταση, ήτοι στην περίπτωση του Συμφώνου Φιλίας, αυτή παρουσιάζεται με διαστρεβλωμένο τρόπο χωρίς να γίνεται σαφές ότι η ελληνική πρόταση απέκλειε οποιοδήποτε στρατιωτικό παρακολούθημα στο σύμφωνο φιλίας
· Το κείμενο κάνει αναφορά σε τριμερή συνθήκη εφαρμογής (μεταξύ των νυν εγγυητριών δυνάμεων) ως πιθανή μετεξέλιξη της αναχρονιστικής συνθήκης εγγυήσεων που η Ελλάδα έχει δηλώσει ρητώς ότι πρέπει να καταργηθεί. Παρουσιάζεται δηλαδή πρόταση όπου οι αρμόδιοι για να ελέγχουν τη συμμόρφωση στις προβλέψεις της συμφωνίας θα είναι οι ίδιοι οι ελεγχόμενοι, δηλαδή για παράδειγμα η Τουρκία θα ελέγχει την Τουρκία αν τηρεί τη συμφωνία…
Αντίθετα δεν γίνεται αναφορά στην ελληνική πρόταση για μια επιτροπή παρακολούθησης της λύσης που θα υποβάλει εξαμηνιαία έκθεση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Όπως γράφει το mignatiou.com, η Λευκωσία έχει υποβάλει το βράδυ της περασμένης Πέμπτης τις παρατηρήσεις της, ενώ η Αθήνα το Σάββατο. Οι δυο κυβερνήσεις σε συνεννόηση έχουν κρατήσει κοινή πορεία πλεύσης και οι αντιδράσεις τους αναμένεται να εκφραστούν και κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης. Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, η στάση σιωπής που έχει τηρήσει η τουρκική πλευρά σε σχέση με το έγγραφο, που όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες φέρει τη σφραγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Στις παρατηρήσεις της Αθήνας, τονίζεται, μεταξύ άλλων, πως δεν έχει αναφορά σε κατάργηση των Εγγυήσεων και του επεμβατικού δικαιώματος της Τουρκίας. Επίσης, δεν έχει αναφορά σε πλήρη και με χρονοδιάγραμμα αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων. Εκφράζεται δυσφορία για την ιδέα για Συνθήκη Εφαρμογής της συμφωνίας, με συμβαλλόμενο μέρος την κατοχική Τουρκία. Όπως σημειώνεται από κύκλους στην Αθήνα, ο κ. Άιντε είχε γίνει αποδέκτης προειδοποιήσεων του Έλληνα ΥΠΕΞ και κατά την τελευταία συνάντησή τους, πλην όμως ο αξιωματούχος του ΟΗΕ είχε προφανώς άλλα προαποφασίσει. Οι προειδοποιήσεις που έγιναν κατά τις επαφές αυτές καταγράφονται στην επιστολή Κοτζιά.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Φ», το θέμα που έχει προκύψει με την εισήγηση του Έσπεν Μπαρθ Άιντε για νέα Συνθήκη Εφαρμογής (Treaty of Establishment & Implementation) είναι αποτέλεσμα των συζητήσεων με τους Βρετανούς, που έχουν και την πατέντα της ιδέας, ενώ το Λονδίνο, όπως αναφέρουν γνώστες του παρασκηνίου, είχε διαβουλεύσεις επί τούτου απευθείας με την Άγκυρα. Υπενθυμίζεται, συναφώς, ότι ο Βρετανός πρέσβης στη Λευκωσία, Μάθιου Κιτ, που ανέλαβε συντονιστικό ρόλο, είχε επισκεφθεί πρόσφατα την Τουρκία και είχε συναντήσεις με Τούρκους αξιωματούχους. Πληροφορίες αναφέρουν πως η ιδέα αυτή «τελειοποιήθηκε» με τις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν με την Άγκυρα. Τόσο η Λευκωσία όσο και η Αθήνα αναφέρουν πως δεν είχαν συμμετοχή στις συζητήσεις αυτές. Σημειώνεται πως αναφορά στη Συνθήκη (Treaty of Establishment & Implementation), έγινε στην τελευταία συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου από πολιτικό αρχηγό. Χωρίς, ωστόσο, να δοθούν λεπτομέρειες.