ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Την έκθεση «Γιώργος Σεφέρης- Όταν το φως χορεύει μιλώ δίκαια» εγκαινίασε το βράδυ της Τετάρτης στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος.
Η έκθεση οργανώνεται με την ευκαιρία της επετείου των 40 χρόνων από την ίδρυση της έδρας Νεοελληνικών Σπουδών Γιώργου Σεφέρη στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
Η “Σεφερική έκθεση” έχει δύο συνιστώσες, είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας: «Από την μια πλευρά ο -εν πολλοίς άγνωστος στο ευρύ κοινό- ‘’εικαστικός” Γιώργος Σεφέρης, κυρίως ως φωτογράφος και ζωγράφος, μια πτυχή του μεγάλου μας ποιητή που μένει ακόμη να ερευνηθεί σε βάθος. Και από την άλλη πλευρά ζωγράφοι που εμπνεύσθηκαν -πολλοί δε ακόμη εμπνέονται- από την ποίησή του, αποδίδοντας με τον χρωστήρα τους το πάντα βαθύ νόημα των στίχων του».
Στην έκθεση παρουσιάζονται χειρόγραφα, προσωπικά αντικείμενα, έργα και αντικείμενα που ζωγράφισε ο Σεφέρης. Το Νόμπελ που του απονεμήθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία, το 1963, καθώς και πρωτότυπα έργα κορυφαίων Ελλήνων καλλιτεχνών που εμπνέονται από την ποίησή του. Παράλληλα εκτίθενται έργα των Παναγιώτη Ζωγράφου (1790-1840 ή 1843) και Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1873-1934), σε αντιστοιχία με τα σχόλια του ποιητή για τη ζωγραφική τους.
Ξεχωρίζουν εξήντα αντιπροσωπευτικές ασπρόμαυρες φωτογραφίες που έβγαλε ο Σεφέρης από την περίοδο των φοιτητικών του χρόνων στο Παρίσι έως τα τελευταία του ταξίδια στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Νιώθουμε τον Σεφέρη ως άλλο Ιανό, παρατήρησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας: «Από τη μια όψη δεσπόζει απαστράπτουσα η προσωπικότητα του (παγκόσμιας πια εμβέλειας) ποιητή, ενώ στην άλλη συνυπάρχουν -με λιγότερη βέβαια λάμψη αλλά με μια κρυφή ανεπανάληπτη γοητεία- ο φωτογράφος και ο ζωγράφος. Όχι ‘’αυτόφωτοι”, αλλά οιονεί ‘’βοηθοί εκπληρώσεως”- για να χρησιμοποιήσω μιαν οικεία σε μένα νομική έκφραση με πολλές δυνατότητες σηματοδότησης- της ποίησης του Γ. Σεφέρη. Με επιλογή του ‘’τράβηξε” μόνον ασπρόμαυρες φωτογραφίες τοπίων, μνημείων αλλά και ανθρώπων, οικείων του αλλά και αγνώστων, που όμως αναδίδουν μια ξεχωριστή εκφραστικότητα. Και αυτό, γιατί ήταν βαθιά πεπεισμένος ότι η ασπρόμαυρη φωτογραφία, ‘’παίζοντας” με το φως και τη σκιά, αποδίδει πιο αυθεντικά την πραγματικότητα. Υπ’ αυτό το εικαστικό πρίσμα οι φωτογραφίες του Σεφέρη είναι μέρος της ποίησής του, ή, μάλλον, εκφραστικό παρακολούθημά της. Μοιάζουν ν’ αναδύονται από τη ‘’θάλασσα” της ποίησής του, καθεμιά ως μοναχικό αλλά εύγλωττο αποτύπωμα των αντίστοιχων στίχων και των νοημάτων τους».
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε και στα ζωγραφικά εκθέματα του Σεφέρη: «Είναι προϊόντα της επιστράτευσης όχι του φακού αυτή τη φορά, αλλά της σκέψης και της, υπό την ευρεία βεβαίως του όρου έννοια, ‘’γραφίδας” του. Σχεδόν της ίδιας μ’ εκείνη που έγραψε τους στίχους του. Μέσα σ’ αυτό το εικαστικό περιβάλλον δεν είναι, πιστεύω, λάθος να πει κανείς ότι τα ζωγραφικά του έργα συνιστούν ζωγραφικές ‘’εικασίες” στίχων».
Τα πρωτότυπα έργα που συμμετέχουν στην έκθεση ανήκουν σε καλλιτέχνες όπως οι Αδαμάντιος Διαμαντής, Σπύρος Βασιλείου, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιάννης Τσαρούχης, Τάσσος, Γιάννης Μόραλης, Γιώργος Σικελιώτης, Παναγιώτης Τέτσης, Βασίλης Θεοχαράκης, Χρίστος Καράς, Κώστας Τσόκλης, Αλέκος Φασιανός, Σωτήρης Σόρογκας, Μιχάλης Μακρουλάκης, Θόδωρος Παπαγιάννης, Αλέκος Λεβίδης, Πλάτων Ριβέλλης, Απόστολος Φανακίδης, Γιάννης Ψυχοπαίδης, Βίκυ Τσαλαματά, Βάνα Ξένου, Γιάννης Αδαμάκος, Στέφανος Δασκαλάκης, Αφροδίτη Λίτη, Μιχάλης Αρφαράς, Θανάσης Μακρής, Χρήστος Μποκόρος, Εδουάρδος Σακαγιάν, Κώστας Παπανικολάου, Μανώλης Χάρος, Αλεξάνδρα Αθανασιάδη, Γιώργος Ρόρρης, Βασίλης Σελιμάς, Αλέξης Βερούκας, Βένια Μπεχράκη, Λήδα Κοντογιαννοπούλου, Ασπάσιος Χαρωνιτάκης και Νίκος Τρανός.
Μιλώντας για τα έργα αυτά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε: «’Αλλα επιλεγμένα με πραγματική εικαστική ‘’στοργή” από ιδιωτικές συλλογές και άλλα προσφορά συγκεκριμένων δημιουργών, οργανώνουν μιαν ιδανική εικαστική ‘’αντίστιξη” με το ζωγραφικό έργο του Γ. Σεφέρη. Κατ’ αποτέλεσμα, όμως, πρέπει να δούμε το σύνολο των ζωγραφικών αυτών έργων ως σύνολο εικόνων το οποίο επιχειρεί να ‘’εικάσει” το στιχουργικώς πεπερασμένο αλλά λογοτεχνικώς σχεδόν άπειρο σύμπαν του».
Η έκθεση πραγματοποιείται με τη συμπαράσταση του Παναγιώτη Ροϊλού, καθηγητή Νεοελληνικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας και κατόχου της Έδρας Γιώργος Σεφέρης στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και σε επιμέλεια του Τάκη Μαυρωτά, διευθυντή του εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Β. και Μ. Θεοχαράκη.