ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Στην αμερικανική ταινία “The Words“ (Οι λέξεις) ένας συγγραφέας που αναζητά εναγωνίως την αναγνώριση (Bradley Cooper) ζει τις επώδυνες συνέπειες όταν “κλέβει” τη (συγγραφική) δουλειά ενός αγνώστου. Υπό μιαν έννοια μαθαίνει ότι οι λέξεις εκδικούνται. Ιδιαίτερα όταν δεν τις πιστεύεις ή δεν μπορείς να τις υποστηρίξεις.
Χθες, ο Νίκος Κοτζιάς έστειλε μήνυμα στον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ (με αφορμή δηλώσεις του με τις οποίες απορρίπτει αλλαγές στο Σύνταγμα και υπαναχωρεί από την αρχική σύγκλιση στο ονοματολογικό) ότι η εξωτερική πολιτική και η διαπραγμάτευση δεν γίνεται με συνεντεύξεις και επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Δεν γίνεται, δηλαδή, με κουβέντες προς τέρψη των ακροατηρίων. Τίποτε ακριβέστερο τούτου.
Το ζούμε, άλλωστε, εδώ και καιρό με την τουρκική πολιτική ηγεσία. Από τον πρωθυπουργό Γιλντιρίμ και τον γραφικό Γιγίτ Μπουλούτ -τον “άεργο” σύμβουλο του Ερντογάν- μέχρι τον Μπαχτσελί των “Γκρίζων Λύκων” και τον Κιλιντζάρογλου, οι πολιτικοί του εξ ανατολών γείτονα ανταγωνίζονται καθημερινά σε λεκτικές κορώνες προκλητικότητας κατά της Ελλάδας. ‘Αλλοτε απειλούν ότι θα μας εκδικηθούν για την μικρασιατική εκστρατεία, άλλοτε ότι θα καταλάβουν νησιά του Αιγαίου και άλλοτε μας θυμίζουν ότι οι Σμυρνιοί παπούδες μας είναι στο βυθό της θάλασσας.
Οι Τούρκοι πολιτικοί, όμως, μπορούν αυθαίρετα να παίζουν με τις λέξεις. Δεν πιστεύουν ότι έχουν κάτι να χάσουν. Έκαναν το ίδιο όταν αποκαλούσαν τη Μέρκελ, “Ναζί”, και όταν κουνούν το δάχτυλο στον Μακρόν. Είναι άριστοι σε αυτόν τον υβριδικό επικοινωνιακό πόλεμο και τον χρησιμοποιούν για εσωτερική κατανάλωση και εδραίωση του νεοοθωμανικού δόγματος, αδιαφορώντας πλήρως για την απομάκρυνσή τους από τους κανόνες διεθνούς δικαίου και την ευρωπαϊκή προοπτική.
Ενίοτε, όμως, οι λέξεις είναι εξίσου επικίνδυνες με τις σφαίρες. Ιδιαίτερα σε περιόδους έντασης και κυρίως όταν εσύ έχεις να χάσεις πολλά περισσότερα από τον αμετροεπή αντίπαλό σου. Υπό την έννοια αυτή η προτροπή του Νίκου Κοτζιά προς τον Ζόραν Ζάεφ πρέπει να απευθυνθεί και στο εγχώριο πολιτικό σύστημα.
Όταν υποτίθεται πως η πλειοψηφία συμφωνεί πως η διαχείριση της τουρκικής προκλητικότητας πρέπει να γίνεται με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα, είναι να απορεί κανείς τι χρείαν έχουν όσα λέγονται από ορισμένους.
Μπορεί να στρέφεται το ενδιαφέρον (κυρίως από τα αντιπολιτευόμενα μίντια) σε όσα κατά καιρούς δηλώνει ο Πάνος Καμμένος αλλά δεν είναι μόνο αυτός. Ο Μάκης Βορίδης ζητούσε τις προάλλες “ισοδύναμη στρατιωτική απάντηση” (μετά το περιστατικό με το τουρκικό ελικόπτερο στη Ρω), ο Κατσίκης των ΑΝΕΛ πρότεινε “ανταλλαγή αιχμαλώτων”, ενώ μόλις χθες ο Φώτης Κουβέλης μίλησε για “ακήρυχτο πόλεμο” στο Αιγαίο.
Πάντοτε ήπιος και μετριοπαθής ο τελευταίος, αιφνιδίασε με τις λέξεις που χρησιμοποίησε. Διότι, γιατί και πως μιλάς (ως κυβέρνηση) για “ακήρυχτο πόλεμο” όταν ήδη τα νησιά του Αιγαίου κατακλύζονται από ξένους τουρίστες και οι νησιώτες αδημονούν να ισοφαρίσουν τα χαμένα από τα χρόνια της κρίσης;
Δεν αντιλαμβανόμαστε τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει διεθνώς η εντύπωση πως η κατάσταση με την Τουρκία στο Αιγαίο ισοδυναμεί με “ακήρυχτο πόλεμο”; Τι αισθάνεται ο μέσος Άγγλος από το Μάντσεστερ, ή ο Αμερικανός συνταξιούχος από το Ουϊσκόνσιν, όταν μαθαίνει πως κυβερνητικά στελέχη στην Αθήνα κάνουν λόγο για “πόλεμο” στο Αιγαίο; Διότι είναι προφανές πως αυτό που μένει και αποτυπώνεται στο υποσυνείδητο είναι η λέξη “πόλεμος”. Ιδιαίτερα όταν ο τουρίστας που σκέπτεται ή ετοιμάζεται να έρθει στην Ελλάδα συνειδητοποιεί πως ο “ακήρυχτος πόλεμος” του Αιγαίου απέχει μόλις μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα από τη διακεκαυμένη εμπόλεμη ζώνη της Συρίας.
Όλα τα παραπάνω αναδεικνύουν, παράλληλα, και μια σοβαρή γεωπολιτική αντίφαση. Πως μπορείς να διεκδικείς ως χώρα ότι είσαι (και είσαι) “όαση σταθερότητας” και “πυλώνας ειρήνης” στα ταραγμένα Βαλκάνια και την εύφλεκτη Μέση Ανατολή, όταν διακηρύσσεις ότι βρίσκεσαι σε “ακήρυχτο πόλεμο”; Και τι μήνυμα εκπέμπεις σε Ευρωπαίους, Κινέζους, Αμερικανούς και Άραβες που σκοπεύουν να επενδύσουν στην Ελλάδα, έχοντας πεισθεί όχι μόνο ότι η χώρα ανακάμπτει σταθερά και εξέρχεται από τα μνημόνια αλλά και πως μετατρέπεται σε πεδίο ασφαλών επενδύσεων;
Εν κατακλείδι, ο Νίκος Κοτζιάς έχει δίκιο. Εξωτερική πολιτική με δηλώσεις και συνεντεύξεις δεν νοείται. Και οι λέξεις, όταν δεν τις χρησιμοποιείς με σύνεση και ψυχραιμία, αποκτούν ενίοτε διαφορετικό νόημα από αυτό που θέλεις να τις προσδώσεις. Οι λέξεις εκδικούνται τους επιπόλαιους. Κι αυτό πρέπει να το αποφύγουμε.
Σε περιόδους κρίσης και επικίνδυνης φόρτισης, όπου το θυμικό χτυπάει κόκκινο, καλό είναι να μιλούν ελάχιστοι και να μιλούν συντεταγμένα. Κι αυτό αφορά τους πολιτικούς αλλά αφορά και τα μέσα ενημέρωσης. Ιδιαίτερα εκείνα που στήνουν κάθε βράδυ πολεμικούς χορούς, με μουσική υπόκρουση και πλάνα εκστρατείας…
Υ.Γ Έναντι του “ακήρυχτου πολέμου”, ο αντιπρόεδρος του ΕΚ και επικεφαλής των ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ διατυπώνει το κάτωθι σχόλιο. Ο νοών νοείτο…
Συνέντευξη στο Πρώτο Πρόγραμμα: «Έχουμε κάθε λόγο να αναδείξουμε την πατρίδα μας ως πόλο σταθερότητας, που επιδιώκει την αποκλιμάκωση της έντασης με την Τουρκία, αλλά και να εδραιώσουμε το Αιγαίο ως θάλασσα ειρήνης». https://t.co/x7K6tgRSTu
— Dim. Papadimoulis (@papadimoulis) April 17, 2018