ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Επί σειρά ετών, η Κομισιόν κατέγραφε στις εκθέσεις για τη Τουρκία ότι η υποψήφια χώρα «εξέφρασε δημόσια στήριξη» (expressed public support) στις διαπραγματεύσεις για λύση του Κυπριακού, βασιζόμενη στις «δημόσιες» τοποθετήσεις που έκανε η Άγκυρα περί στήριξης της διαδικασίας.
Για πρώτη όμως φορά, εφέτος, η λέξη «δημόσια» απαλείφθηκε από την Κομισιόν, η οποία, ενισχύοντας προς όφελος της Άγκυρας την έκθεσή της, αναγνώρισε ότι «η Τουρκία εξέφρασε στήριξη (expressed support) για μια συνολική διευθέτηση μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων και στις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και του ειδικού του συμβούλου», αποδεχόμενη ουσιαστικά ότι το καθεστώς Ερντογάν πέρασε από τη θεωρία στην πράξη και από τις δημόσιες δηλώσεις σε πρακτικά βήματα για λύση του Κυπριακού.
Όπως μάλιστα είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», την απάλειψη της λέξης «δημόσια» απαίτησε το τουρκικό ΥΠΕΞ, προκειμένου να καταδειχθεί μέσα από την έκθεση της Κομισιόν ότι η Άγκυρα «δεν έμεινε στα λόγια», αλλά «εξέφρασε πλέον σε πρακτικό επίπεδο» τις εξαγγελίες της για λύση του Κυπριακού, με φόντο το Κραν Μοντάνα.
Τουρκικοί κύκλοι υποδείκνυαν δε, υπό τύπον προειδοποίησης -αν όχι απειλής- προς τις Βρυξέλλες, ότι εάν δεν καθίστατο σαφές ότι η Άγκυρα «έκανε το καθήκον της» στο Κραν Μοντάνα, τότε θα αναγκάζονταν να αποκαλύψουν τα ονόματα Ευρωπαίων επισήμων, οι οποίοι κατηγορούσαν, πίσω από κλειστές πόρτες, ως αποκλειστικά υπεύθυνους για το ναυάγιο τη Λευκωσία και την Αθήνα.
Προς αυτή μάλιστα την κατεύθυνση, ο Τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Ομέρ Τσελίκ, ήταν αρκούντως αποκαλυπτικός, αμέσως μετά την καταδίκη της Τουρκίας από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τη στάση της στην κυπριακή ΑΟΖ και δεν δίστασε να αναφέρει ότι: «Είναι πολύ ατυχές ότι αυτοί οι οποίοι μας έλεγαν ότι οι Ελληνοκύπριοι και οι Έλληνες ήταν υπεύθυνοι για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντάνα προέβησαν σε αυτή τη δήλωση (σ.σ. καταδίκης της Τουρκίας για την κυπριακή ΑΟΖ)», αφήνοντας εκτεθειμένους όλους τους Ευρωπαίους επισήμους που συμμετείχαν ως παρατηρητές στο Κραν Μοντάνα.
Μία εξ αυτών που συμμετείχαν στο Κραν Μοντάνα, η επικεφαλής της ομάδας της ΕΕ Ύπατη Εκπρόσωπος και αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Φεντερίκα Μογκερίνι, ανέλαβε να παρουσιάσει την έκθεση προόδου της Τουρκίας και φρόντισε στη συνέντευξη Τύπου να χαϊδέψει τα αυτιά του καθεστώτος Ερντογάν, προκαλώντας εύλογους συνειρμούς για τη συμπεριφορά της και δημιουργώντας την εντύπωση ότι οι προειδοποιήσεις της Άγκυρας έπιασαν τόπο.
Η Ιταλίδα κοινοτική αξιωματούχος προέβη σε μια τοποθέτηση, η οποία δεν έχει ανάλογο προηγούμενο, προκαλώντας σοκ και στη Λευκωσία. Έθεσε το Κυπριακό σε ένα νέο, πρωτοφανές πλαίσιο, ανάγοντάς το σε πεδίο συνεργασίας μεταξύ Κομισιόν και Άγκυρας
Απαντώντας σε ερωτήσεις, αφού ανέφερε ότι «η Τουρκία είναι Ευρώπη», παρέπεμψε στη συνεργασία της ΕΕ με την υποψήφια χώρα, «από τον πόλεμο στη Συρία, στη συνεργασία επί της ενέργειας, ή επί των μεταφορών, ή στις επιχειρήσεις, τις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις, μέχρι και σε ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα, που είναι το κυπριακό πρόβλημα, επί του οποίου εργαστήκαμε από κοινού σκληρά πέρυσι προσπαθώντας να βρούμε λύση και ελπίζω ότι θα επανέλθουμε σε αυτή την προσπάθεια».
Δηλαδή, η κ. Μογκερίνι θεωρεί το Κυπριακό ως έναν τομέα συνεργασίας ΕΕ και Τουρκίας, με την οποία, όπως λέει, «εργαστήκαμε πολύ σκληρά από κοινού», κάτι που εκ της ατόπου επαγωγής δημιουργεί την εντύπωση ότι κάποιος άλλος ευθύνεται για το αδιέξοδο και το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων. Όπως ακριβώς δηλαδή είπαν στον Τσελίκ (και στον ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου) κάποιοι «ανώνυμοι» Ευρωπαίοι επίσημοι, οι οποίοι, πίσω από κλειστές πόρτες, είχαν την άνεση να γίνουν πιο συγκεκριμένοι και να «καρφώσουν» ευθέως τη Λευκωσία και την Αθήνα.
Το ότι η Κομισιόν έχει λερωμένη τη φωλιά της στο ζήτημα του Κραν Μοντάνα είναι τουλάχιστον προφανές από τη στάση που τήρησε και o επικεφαλής της ομάδας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη στήριξη της διαδικασίας λύσης του προβλήματος στην Κύπρο (Cyprus Settlement Support) Κιάρταν Μπιόρνσον, ο οποίος ήταν παρών στο ελβετικό θέρετρο, όπως άλλωστε και η Φεντερίκα Μογκερίνι.
Ο κ. Μπιόρνσον φόρτωσε ουσιαστικά την ευθύνη για το ναυάγιο στον Πρόεδρο Αναστασιάδη, με αποτέλεσμα να ενεργοποιηθεί το ΥΠΕΞ και να προβεί σε εντονότατο διάβημα προς την Κομισιόν. Ο εν λόγω επίσημος, καθ’ ύλην αρμόδιος για το Κυπριακό, είχε χαρακτηρίσει στο Twitter ως «καλή σύνοψη» (good summary) το δημοσίευμα της εφημερίδας «Cyprus Mail», με τίτλο «Ο Αναστασιάδης τίναξε μια τόσο καλή συμφωνία» (Anastassiades blew such a good deal).
Το επίμαχο tweet αποσύρθηκε κατόπιν του διαβήματος του κυπριακού ΥΠΕΞ και η Κομισιόν απολογήθηκε, χωρίς ωστόσο να διαφοροποιείται επί της ουσίας. Κάτι που προκύπτει αβίαστα τόσο από την έκθεση προόδου που αναγνωρίζει ότι η Τουρκία δήθεν «εξέφρασε στήριξη» στις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού, όσο και από την τοποθέτηση της Ύπατης Εκπρόσωπου, Φεντερίκα Μογκερίνι, που αναγνωρίζει ότι η Άγκυρα «εργάστηκε σκληρά», από κοινού με την ΕΕ, για διευθέτηση του προβλήματος.
Κι όλα αυτά εν μέσω των προειδοποιήσεων της Άγκυρας που διεκδίκησε και εξασφάλισε αποενοχοποίηση για τη μέχρι τώρα τουρκική στάση στο Κυπριακό.
Έντονη αντίδραση της Λευκωσίας
Έντονη αντίδραση αναφορικά με την εμφανή προσπάθεια αποενοχοποίησης της Τουρκίας από την Κομισιόν εκδήλωσε, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», η αντιπροσωπεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ, κατόπιν οδηγιών του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη.
Το θέμα συζητήθηκε στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων, COREPER, όπου ο αρμόδιος Επίτροπος, Γιοχάνες Χαν, προέβη σε παρουσίαση της έκθεσης και του εγγράφου στρατηγικής της Κομισιόν.
Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος, Νίκος Αιμιλίου, κατέθεσε τη διαφωνία της Λευκωσίας επί του προκειμένου, σημειώνοντας ότι η Άγκυρα όχι μόνο «δεν εξέφρασε στήριξη» στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού, αλλά η στάση που τήρησε στο Κραν Μοντάνα, στο ζήτημα των εξωτερικών πτυχών, αξιώνοντας παραμονή στρατευμάτων και εγγυητικά δικαιώματα, οδήγησε σε ναυάγιο την όλη προσπάθεια.
Ο Κύπριος πρέσβης ανέφερε δε ότι η έκθεση και το έγγραφο στρατηγικής της Κομισιόν θα έπρεπε να αποτυπώνουν τις εν λόγω ευθύνες της Άγκυρας.
Οι ίδιες πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι ο κ. Αιμιλίου κατέθεσε επίσης τη διαφωνία της Λευκωσίας σε σχέση με την εμμονή της Κομισιόν να δρομολογήσει αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης της Τουρκία.
Ο Κύπριος διπλωμάτης υπέδειξε ότι η Άγκυρα δεν εφαρμόζει την τελωνειακή ένωση στην υφιστάμενη βασική της μορφή και επιβάλλει δυσμενείς διακρίσεις κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνεπώς, ανέφερε ο κ. Αιμιλίου, δεν είναι δυνατόν η Ε.Ε. να επιβραβεύσει την Τουρκία με την αναβάθμιση της τελωνειακής της ένωσης.
Ο Νίκος Αιμιλίου επεσήμανε μάλιστα ότι το κόστος για την Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι μόνο πολιτικό, αλλά και οικονομικό, τόσο λόγω των συνεχιζόμενων δυσμενών διακρίσεων που επιβάλλει η Τουρκία στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης, όσο και σε σχέση με το εμπάργκο που επιβάλλει, στον εναέριο της χώρο, στα κυπριακά αεροσκάφη.
Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου αναφέρθηκε και στα σημαντικά θετικά στοιχεία της έκθεσης και του εγγράφου στρατηγικής της Κομισιόν, περιλαμβανομένης και της καταδίκης της Τουρκίας για «έκνομες ενέργειες» στην κυπριακή ΑΟΖ, θέμα επί του οποίου αναμένεται να ενημερώσει τη Δευτέρα την Επιτροπή Εξωτερικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Σημειώνεται ότι επί του προκειμένου ζητήματος η έκθεση και το έγγραφο στρατηγικής της Κομισιόν αποτυπώνουν ευκρινώς τις τουρκικές προκλήσεις.
«Ψάχνονται» για τα 3 δισ. ευρώ
Τέσσερις συνεδρίες, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα, πραγματοποίησαν τα κράτη-μέλη στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων COREPER, αναφορικά με τον τρόπο κατανομής των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα δοθούν στην Τουρκία στο πλαίσιο του δεύτερου πακέτου βοήθειας της ΕΕ για το Προσφυγικό.
Όπως πληροφορούμαστε, αν και κανένα κράτος-μέλος δεν αμφισβητεί την παραχώρηση των 3 δισ. ευρώ προς την Τουρκία (υπάρχει πολιτική συμφωνία από τις 18 Μαρτίου 2016), οι «28» έχουν χωριστεί σε διάφορα στρατόπεδα, τα οποία -άλλα λιγότερo και άλλα περισσότερο- πιέζουν την Κομισιόν να παράσχει σχεδόν εξ ολοκλήρου το εν λόγω ποσό από τον υφιστάμενο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, προκειμένου να μην επιβαρύνουν επιπλέον τους εθνικούς τους προϋπολογισμούς.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στο τραπέζι βρίσκονται τρεις προτάσεις:
1. Η πρόταση της Κομισιόν για εξασφάλιση 1 δισεκατομμυρίου από τον υφιστάμενο κοινοτικό προϋπολογισμό και 2 δισεκατομμυρίων ευρώ από τους εθνικούς προϋπολογισμούς των «28».
2. Η πρόταση της βουλγαρικής προεδρίας, η οποία αντιστρέφει τον τρόπο κατανομής και εισηγείται όπως παρασχεθούν προς την Τουρκία 2 δισεκατομμύρια από τον κοινοτικό προϋπολογισμό και 1 δισεκατομμύριο από τους εθνικούς προϋπολογισμούς των «28».
3. «Συμβιβαστική πρόταση» της Γαλλίας, η οποία προβλέπει όπως όλο το ποσό των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ δεσμευθεί από τον υφιστάμενο κοινοτικό προϋπολογισμό. Ποσό 2 δισεκατομμυρίων ευρώ να παρασχεθεί άμεσα στην Τουρκία από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και το υπόλοιπο 1 δισεκατομμύριο ευρώ το 2019. Σε περίπτωση που τα υπόλοιπα διαθέσιμα κριθεί ότι δεν επαρκούν το 2019 για τη συμπλήρωση του εναπομείναντος τότε 1 δισεκατομμυρίου ευρώ, τότε, σύμφωνα με τη γαλλική πρόταση, θα κληθούν να συμβάλουν τα κράτη-μέλη. Την εν λόγω πρόταση προσυπέγραψαν ήδη η Δανία και η Ολλανδία.
Μεγάλος αριθμός κρατών της πρώην ανατολικής Ευρώπης, η ομάδα Visegrad (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία), καθώς και τα κράτη της Βαλτικής ζητούν ωστόσο να διασφαλιστεί με ρήτρα από την Κομισιόν ότι εάν όλο το ποσό των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ παρασχεθεί από τον υφιστάμενο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, αυτό δεν θα θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοδότηση εξωτερικών δράσεων της ΕΕ και κυρίως την πολιτική γειτονίας.
Σε περίπτωση συμβολής των «28» και μέσω των εθνικών τους προϋπολογισμών, η Κυπριακή Δημοκρατία θα ζητήσει όπως η δική της αναλογική συνεισφορά διοχετευθεί στους πρόσφυγες του Λιβάνου και της Ιορδανίας, κάτι που είχε κάνει η Λευκωσία και κατά το πρώτο πακέτο στήριξης της Τουρκίας για το Προσφυγικό.
Συναφείς πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η Κομισιόν ζήτησε από τα κράτη-μέλη να επισπεύσουν τις διαδικασίες, καθώς τα κονδύλια τελειώνουν τον προσεχή Σεπτέμβριο και οι δράσεις που δρομολογούνται δεν θα μπορούν πλέον να χρηματοδοτηθούν.
Πηγή: Φιλελεύθερος Κύπρου, philenews.com