ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Ο “άξονας” που επιδιώκει να συγκροτήσει ο νέος Αυστριακός Καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς με τη Ρώμη (Λέγκα του Βορρά- Ματέο Σαλβίνι), τον Πωλ Ζεεχόφερ, Χριστιανοκοινωνιστή (CSU) εταίρο της Άγκελα Μέρκελ, τον ακραίο πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν και την ομάδα κρατών του Βίζεγκραντ, προκαλεί σοβαρή ανησυχία στις Βρυξέλλες και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Οι θέσεις του Κουρτς (η Αυστρία αναλαμβάνει την ευρωπαίκή προεδρία το δεύτερο εξάμηνο) στο προσφυγικό είναι εξαιρετικά σκληρές και απειλούν να ανατρέψουν τις ισορροπίες στην Ε.Ε και να σύρουν τους άλλους Ευρωπαίους σε πολύ πιο σκληρές θέσεις.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Σεμπάστιαν Κουρτς, κατά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής, πρότεινε να εφαρμοστεί το Αυστραλιανό μοντέλο στο προσφυγικό, τάχθηκε, δηλαδή, υπέρ της δημιουργίας στρατοπέδων συγκέντρωσης εκτός ευρωπαϊκού εδάφους (Αφρική, Αλβανία) ή ακόμα και εντός. Θέμα που έχει προκαλέσει εντονότατες αντιδράσεις και καταγγελίες της Διεθνούς Αμνηστίας.
Τι είναι, όμως, το μοντέλο της Αυστραλίας;
Ναουρού λέγεται ένα μικρό νησί στον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, κάπου 4.000 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Αυστραλίας. Πρόκειται για ένα πολύ μικρό νησί, η έκταση του οποίου είναι μόλις 21 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και ο πληθυσμός του γύρω στις 10.000 άτομα.
Παλιότερα ήταν γνωστό ως το «Νησί της Χαράς». Τι ειρωνεία! Πριν από λίγες ημέρες δόθηκε στη δημοσιότητα μια έκθεση του διεθνούς οργανισμού «Amnesty International» – Διεθνής Αμνηστία – αναφερόμενη στο εν λόγω νησί, με τίτλο «Island of Despair» – Νησί της Απόγνωσης». Ο χαρακτηρισμός αυτός δεν αναφέρεται στους μόνιμους κατοίκους του νησιού, αλλά όπως θα δούμε στη συνέχεια, στους πρόσφυγες που η Αυστραλία έχει στείλει εκεί πριν από λίγα χρόνια.
Από το 2012 η Αυστραλία, για να αποτρέψει τους πρόσφυγες που ζητούν άσυλο στην επικράτειά της, άρχισε να τους στέλνει στο νησί Ναουρού και στην Παπούα της Νέας Γουινέας. Την φύλαξη των προσφύγων σε καταυλισμούς έχουν αναλάβει ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες πληρώνονται από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της Αυστραλίας, και ενεργούν για λογαριασμό της. Ως εκ τούτου, τη νομική ευθύνη για τους πρόσφυγες την φέρνει η Αυστραλία, σύμφωνα με τον διεθνή νόμο.
Σημειωτέον ότι η Διεθνής Αμνηστία είναι μία από τις οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που καταγγέλλουν τη μεταναστευτική πολιτική της Αυστραλίας.
Τον περασμένο Απρίλιο, το Ανώτατο Δικαστήριο της Νέας Γουινέας χαρακτήρισε αντισυνταγματική και παράνομη την κράτηση στην Παπούα προσφύγων που είχαν ζητήσει άσυλο από την Αυστραλία, αλλά η αυστραλιανή Κυβέρνηση δήλωσε πως δεν τους δέχεται στην επικράτειά της. Μετά από την απόφαση του Δικαστηρίου της Νέας Γουινέας η Αυστραλία αναζητεί κάποια άλλη χώρα που θα προσφερθεί να τους πάρει, με οικονομική κάλυψη από την Αυστραλιανή Κυβέρνηση.
Από την πλευρά του, ο ΟΗΕ είχε επισημάνει σε προηγούμενη Έκθεσή του ότι τα κέντρα κράτησης στα προαναφερθέντα νησιά παραβίαζαν τους διεθνείς κανόνες, καθότι οι πρόσφυγες κρατούνται κάτω από βίαιες και επικίνδυνες συνθήκες. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι με τα πορίσματα της Έκθεσης εκείνης είχε συμφωνήσει και η Έκθεση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Αυστραλίας.
Στην πρόσφατη Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας αποτυπώνεται ανάγλυφα ο τρόμος των παιδιών των προσφύγων, μέσα από τις αφηγήσεις των ίδιων των παιδιών και των γονιών τους, για όσα έχουν ήδη βιώσει στα κέντρα κράτησης.
Κάποιοι από τους γονείς έχουν κάνει την ακόλουθη δήλωση. «Το Ναουρού είναι η κόλαση επί της γης. Πριν πεθάνουμε πήγαμε στην κόλαση. Είναι πολύ δύσκολο να μεγαλώνεις το παιδί σου στο Ναουρού – η ζέστη, οι τουαλέτες, τα αντίσκηνα. Μερικές φορές είναι πολύ δύσκολο να βρεις νερό. Το φαγητό είναι άθλιο. Συχνά πρέπει να περπατάς μέσα σε καταρρακτώδη βροχή για φαγητό και τουαλέτα».
Σύμφωνα με την Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, η Αυστραλία είναι υπεύθυνη για τα συνεχή και εσκεμμένα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλονται οι πρόσφυγες και τα παιδιά τους στο νησί Ναουρού, και πρέπει να θεωρηθεί υπόλογη σύμφωνα με τον διεθνή νόμο.
Το 1989, η διεθνής κοινότητα, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ειδική φροντίδα και προστασία για τα παιδιά, υιοθέτησε τη Συνθήκη για τα Δικαιώματα των Παιδιών. Το 1990 η Αυστραλία επικύρωσε την εν λόγω Συνθήκη, και ως εκ τούτου είναι νομικά υποχρεωμένη να εφαρμόζει τις διατάξεις της. Και όμως, ακόμα δεν έχει προβεί στην τροποποίηση των σχετικών εθνικών νομικών διατάξεων, ούτως ώστε να αντανακλούν το διεθνές δίκαιο.
Η Διεθνής Αμνηστία, τα ευρήματα της οποίας βασίστηκαν στη συλλογή στοιχείων, αλλά και σε επιτόπια έρευνα στο νησί Ναουρού από τον Ιούλιο ως τον Οκτώβριο του 2016, αναφέρει ότι η κράτηση είναι «ένα συστηματικό καθεστώς παραμέλησης και βαρβαρότητας».
Στην ίδια Έκθεση η Διεθνής Αμνηστία κατακρίνει τις νομοθετικές διατάξεις και τη διοικητική δομή του Ναουρού ως εντελώς ανεπαρκείς για την προστασία των παιδιών.
Σίγουρα η Αυστραλία το γνώριζε αυτό πριν αποφασίσει να στείλει στο νησί εκείνο πρόσφυγες, αλλά αν δεν το γνώριζε τότε, πληροφορήθηκε μεταγενέστερα από τις πολλές αναφορές γιατρών, νοσοκόμων και εκπαιδευτικών για τις οικτρές συνθήκες υπό τις οποίες διαβιούν οι πρόσφυγες, και για τις πολλαπλές περιπτώσεις αυτοτραυματισμού και απόπειρας αυτοκτονίας παιδιών για να γλιτώσουν από τις απαίσιες συνθήκες ζωής στον καταυλισμό προσφύγων. Και όμως δεν έλαβε τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα.
Σημειωτέον ότι σύμφωνα με τους αυστραλιανούς νόμους, Αυστραλοί γιατροί, νοσοκόμες και δάσκαλοι, που εργάζονται στον καταυλισμό του Ναουρού, κινδυνεύουν φυλάκιση από τις αυστραλιανές αρχές αν σχολιάσουν δημόσια τα μαρτύρια των προσφυγόπουλων.
Χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα σχόλια της Άννας Νάιστατ στελέχους της Διεθνούς Αμνηστίας: «Συνάντησα παιδιά ηλικίας εννέα ετών που είχαν ήδη αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν, και έλεγαν ξεκάθαρα ότι θέλουν να τερματίσουν τη ζωή τους».
Το θλιβερό, για να μην πω απαράδεκτο, είναι ότι η αυστραλιανή κυβέρνηση χαρακτήρισε ως αναληθείς τις σχετικές αναφορές στην Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, καθώς και στο πιο πρόσφατο πρόγραμμα «Four Corners» στον εθνικό τηλεοπτικό σταθμό ABC.
ΑΚΡΩΣ ΕΠΙΚΡΙΤΙΚΗ Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «THE AGE»
Επί σειρά ημερών η έγκριτη εφημερίδα της Μελβούρνης «The Age» έχει ασκήσει έντονη κριτική κατά της αυστραλιανής κυβέρνησης για τις άθλιες συνθήκες που επικρατούν στον καταυλισμό προσφύγων στο νησί Ναουρού.
Στην έκδοση της Τρίτης, 18 Οκτωβρίου, πρωτοσέλιδο άρθρο έχει τον τίτλο «Nauru camps branded ‘torture’ – Οι καταυλισμοί του Ναουρού χαρακτηρίζονται ως βασανιστήριο.
Το Κύριο Άρθρο της ίδια εφημερίδας στην έκδοση της Τετάρτης, 19 Οκτωβρίου, έχει τον ακόλουθο τίτλο: «Nauru camp is Australia’s shame» – Ο καταυλισμός του Ναουρού είναι αίσχος για την Αυστραλία.
Ακολουθούν κάποια αποσπάσματα από το Κύριο Άρθρο σε ελληνική μετάφραση:
{…} Ο οργανισμός Διεθνής Αμνηστία έχει συντάξει μια επικριτική έκθεση για να επισημάνει ένα εσκεμμένο καθεστώς παραμέλησης και σκληρότητας στο νησί Ναουρού, το οποίο πληρώνεται από την Αυστραλία για την κράτηση ανεπιθύμητων προσφύγων που ζητούν άσυλο. Αυτή είναι αυστραλιανή πρωτοβουλία, αυστραλιανή υπευθυνότητα, ντροπή για την Αυστραλία.
{…} Η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει πως η εξέταση των αιτημάτων προσφύγων σε παράκτια κέντρα «έχει ως κύριο στόχο να προξενήσει ανυπολόγιστη ζημιά σε εκατοντάδες γυναίκες, άνδρες και παιδιά», με το να απομονώνει τους πρόσφυγες «σε μια απόμακρη περιοχή από την οποία δεν μπορούν να φύγουν, με απώτερο σκοπό οι άνθρωποι αυτοί να υποστούν ζημιά».
{…} Ο κ. Turnbull απορρίπτει αυτές τις κατηγορίες, και το Υπουργείο Μετανάστευσης είναι παρομοίως εξοργισμένο. Και όμως, το ίδιο Υπουργείο προγραμματίζει με «εκπαίδευση ανθεκτικότητας» να προφυλάξει την ψυχολογική υγεία του προσωπικού του που έρχεται σε επαφή με το τραύμα και την τραγωδία των προσφύγων στους παράκτιους καταυλισμούς της Αυστραλίας».
{…} Η Διεθνής Αμνηστία έχει περιγράψει την πολιτική της Αυστραλίας ως βασανιστήριο, και ένας χαρακτηρισμός όπως αυτός, αν αποδειχθεί, μπορεί να έχει νομικές επιπτώσεις για τους υπεύθυνους αξιωματούχους».
Από τα παραπάνω προκύπτει πως οι κρατούμενοι στον καταυλισμό του Ναουρού, παρά το γεγονός ότι έχουν αναγνωρισθεί ως πρόσφυγες που ζητούν άσυλο, συνεχίζουν για χρόνια να κρατούνται σε παράκτιους καταυλισμούς κάτω από απαίσιες συνθήκες, με αποτέλεσμα, στην απελπισία τους, πολλά παιδιά να αυτοτραυματίζονται, ή να επιχειρούν να αυτοκτονήσουν.
Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, σε διάστημα περίπου δύο ετών, από τα γύρω στις 20.000περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης, επιθέσεων και αυτοτραυματισμών που καταγράφηκαν σε καταυλισμούς του Ναουρού, τα περισσότερα αφορούν παιδιά.
Το ότι αυτή είναι η στάση προς τους πρόσφυγες και στα παιδιά τους από μια μεγάλη, και πλούσια χώρα, όπως η Αυστραλία, είναι εντελώς απαράδεκτο.
Ας ελπίσουμε πως σύντομα η Κυβέρνηση του Malcolm Turnbull θα αναθεωρήσει την απαράδεκτη πολιτική της προς τους πρόσφυγες, και θα επαναβεβαιώσει την διεθνή κοινότητα πως η Αυστραλία είναι πράγματι χώρα με ανεκτικότητα και χωρίς προκαταλήψεις, στην οποία η πολιτική του πολυπολιτισμού δημιούργησε τις συνθήκες για αρμονική συμβίωση ατόμων που προέρχονται από χώρες με διαφορετικούς πολιτισμικούς, κοινωνικούς και θρησκευτικούς θεσμούς.
Γιατί αυτή είναι η Αυστραλία που αγαπήσαμε, καλούμε θετή μας πατρίδα, και είναι η γενέτειρα των παιδιών και εγγονιών μας. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να παραμένουμε αδιάφοροι σε μια ανθρωπιστική τραγωδία, έστω και αν διαδραματίζεται στο μακρινό νησί Ναουρού, αφού σε τελική ανάλυση υπαίτια είναι η Αυστραλία.