Και τώρα Πάνο, τι;

Κατά την συνέντευξή του στη Wall Street Journal, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας υπονόησε πως σε περίπτωση αποχώρησης του κ. Καμμένου, θα προχωρήσει με κυβέρνηση μειοψηφίας: «Νομίζω πως η κυβέρνησή μου θα επιβιώσει, αλλά δεν ξέρω εάν θα επιβιώσει ο συνασπισμός. Όμως αυτό είναι κάτι που θα αποφασίσει ο εταίρος μου», είχε πει συνεχίζοντας πως «στόχος μου είναι να πάω μέχρι το τέλος». Όμως είναι προφανές πως μια πολιτική σχέση έχει φθάσει στο τέλος της.

του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ

“Και τώρα Πάνο, τι;”, θα μπορούσε να μεταφραστεί το μήνυμα που έστειλε ο πρωθυπουργός στον πρόεδρο των ΑΝΕΛ. Μια πολιτική σχέση που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2015 και δέχτηκε επικρίσεις από το εσωτερικό πολιτικό σύστημα, μερίδα στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και, φυσικά, από τους Ευρωπαίους εταίρους, φθάνει εκ των πραγμάτων σε ένα οριακό σημείο.

Ο Αλέξης Τσίπρας έθεσε το χρονικό σημείο του Μαρτίου ως τη στιγμή που θα ληφθούν οι μεγάλες αποφάσεις. Αυτό προκύπτει από την πρόβλεψη μιας θετικής έκβασης του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ ή έστω μιας εξέλιξης την οποία ο Ζόραν Ζάεφ θα μπορεί να διαχειρισθεί.

Είτε πείθοντας τουλάχιστον 11 βουλευτές της μετριοπαθούς ομάδας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (VMRO-DPMNE) να ψηφίσουν τις συνταγματικές αλλαγές, είτε αναγκαζόμενος να οδηγηθεί σε εκλογές για να βελτιώσει τους πολιτικούς συσχετισμούς στο κοινοβούλιο. Ο κυβερνητικός συνασπισμός χρειάζεται -βάσει του συντάγματος- τα 2/3 (80 βουλευτές) για να αλλάξει το σύνταγμα και διαθέτει πλειοψηφία 69 βουλευτών, όπως φάνηκε από την πρώτη κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, τον περασμένο Ιούλιο.

Εκείνο που δεν χρειάστηκε να εξηγήσει ο πρωθυπουργός στη WSJ είναι πως εάν ο Ζόραν Ζάεφ αποφασίσει -μετά από μια καθαρή νίκη του “ναι” στο δημοψήφισμα- να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές για να αυξήσει την πλειοψηφία του στη Βουλή, η διαδικασία των συνταγματικών αλλαγών θα καθυστερήσει κατά 2-3 μήνες. Εκλογές, σχηματισμός νέας κυβέρνησης, νέοι συσχετισμοί στη Βουλή, αλλαγή του Συντάγματος με την προβλεπόμενη διαδικασία. Αυτά είναι τα βήματα και σε μία τέτοια περίπτωση, η συμφωνία θα φτάσει προς κύρωση στην ελληνική Βουλή αργότερα από τον Μάρτιο. Κρατήστε αυτό το ενδεχόμενο διότι ίσως αποτελεί λύση για την δύσκολη πολιτική εξίσωση του Μακεδονικού.

Ο Αλέξης Τσίπρας διαβεβαίωσε σε όλους τους τόνους τον διεθνή παράγοντα πως η συμφωνία θα κυρωθεί από την παρούσα Βουλή και δεν πρόκειται να υποκύψει …στον πειρασμό να παραδώσει την “καυτή πατάτα” σε μία επόμενη κυβέρνηση, ίσως υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Κάτι τέτοιο, παρότι είναι πολιτικά …ελκυστικό, αφού ο πρόεδρος της Ν.Δ θα δεχόταν αφόρητες πιέσεις από Ευρώπη και ΗΠΑ και θα κινδύνευε να μετατραπεί σε παρία της διεθνούς κοινότητας, άρα και να εκτεθεί πολιτικά στο εσωτερικό, είναι επικίνδυνο και για έναν επιπλέον λόγο.

Χαρακτηριστικό αυτό που επισημαίνει (στην “Καθημερινή”) ο πρέσβης επί τιμή Γιώργος Κακλίκης που διετέλεσε επικεφαλής του διπλωματικού μας γραφείου στα Σκόπια (1999-2001) και χειρίστηκε το θέμα.

“...Εφόσον πετύχουν το δημοψήφισμα και η συνταγματική τροποποίηση στα Σκόπια, όλο το βάρος θα πέσει στην πλευρά της πλάστιγγας που βρίσκεται η Ελλάδα. Αναρωτιέμαι πώς θα σταθεί διεθνώς και ποια χλεύη θα αντιμετωπίσει από τη διεθνή κοινότητα αν ξαφνικά πει “όχι”. Ξέρετε, καλώς ή κακώς, η διεθνής κοινότητα δεν μπαίνει στις λεπτομέρειες. Να το πω ωμά, αυτό που ζητεί είναι “άντε να τελειώνουμε, να επουλώσουμε τις ανοικτές πληγές”. Σε μια δική μας υπαναχώρηση, η Ελλάδα θα απαξιωθεί, δεν θα την κοιτάνε ως εταίρο που όσα λέει πιάνουν τόπο και δεν είναι απλώς πιρουέτες διπλωματικού ή πολιτικάντικου χαρακτήρα που εξυπηρετούν εσωτερικές της ανάγκες...».

Η χώρα θα μπορούσε να διασυρθεί καθώς οιαδήποτε καθυστέρηση (η οποία απαγορεύεται ρητά από την ίδια τη συμφωνία) ίσως προκαλούσε αποδοχή και υπογραφή του πρωτοκόλλου ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ από μεγάλες σύμμαχες χώρες (ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία κ.ά).

Ο πρωθυπουργός, όπως λέει σε συνομιλητές του, θεωρεί πως το γεωπολιτικό μομέντουμ είναι εξαιρετικά ευνοϊκό για την Ελλάδα και θα ήταν εθνικά επιζήμιο να το απεμπολήσει η Αθήνα για λόγους εσωτερικών πολιτικών παιχνιδιών. Γι αυτό, άλλωστε, είναι έτοιμος να εξαντλήσει τον βίο της κυβέρνησης μέχρι το απώτατο συνταγματικό όριο (Οκτώβριος 2019), μεταξύ άλλων και για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες σχετικά με τη συμφωνία.

Η ανεξέλεγκτη μεταβλητή, βεβαίως, παραμένει ο Πάνος Καμμένος. Θα υλοποιήσει την απειλή του να ρίξει την κυβέρνηση πριν φτάσει στην ελληνική Βουλή η συμφωνία των Πρεσπών; Θα συναινέσει σε πρόταση δυσπιστίας της Ν.Δ (οποιαδήποτε στιγμή μετά την 12 Δεκεμβρίου), η οποία εκ των πραγμάτων θα συνδυαστεί από τον Κυριάκο Μητσοτάκη με την μη ψήφιση της συμφωνίας; Θα σταθεί εφικτό να σχηματίσει νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία ο κ. Τσίπρας ή θα παραμείνει για ένα διάστημα λίγων μηνών ως κυβέρνηση μειοψηφίας;

Όλα αυτά τα σενάρια είναι πάνω στο τραπέζι και όλα περνούν, λιγότερο ή περισσότερο, από τις διαθέσεις του κυβερνητικού εταίρου. Είναι βέβαιο πάντως πως οι “ένδοξες μέρες πέρασαν”, η σχέση του Αλέξη Τσίπρα με τον Πάνο Καμμένο δεν είναι πλέον αυτή που ήταν. Ο Νίκος Κοτζιάς από “ο καλύτερος υπουργός Εξωτερικών τον οποίο εμπιστευόταν απολύτως” είναι πια για τον υπουργό Άμυνας ένα “εχθρικό” πρόσωπο -ίσως γιατί δεν μπορεί να στοχεύσει απευθείας τον πρωθυπουργό-, ενώ η κοινοβουλευτική ομάδα των ΑΝΕΛ είναι διασπασμένη με δύο έως τρεις βουλευτές να επιθυμούν να ψηφίσουν υπέρ της συμφωνίας και αρκετούς περισσότερους να μην θέλουν να ρίξουν την κυβέρνηση.

Όλα αυτά βασίζονται σε μία “ανάλυση” του προέδρου των ΑΝΕΛ πως μόνο εάν δεν ψηφίσει τη συμφωνία και ρίξει την κυβέρνηση μπορεί να έχει ελπίδες ανάταξης των εκλογικών του ποσοστών. Πράγμα μάλλον ουτοπικό, καθώς με τους “Μακεδονομάχους” που κυκλοφορούν εντός της ηγεσίας της Ν.Δ αλλά και στα δεξιά του πολιτικού φάσματος γιατί να προτιμήσει κανείς τους ΑΝΕΛ; Το παράδειγμα της Πολιτικής Άνοιξης του 1993 είναι εξαιρετικά δύσκολο να επαναληφθεί.

Το πρόβλημα για τον Αλέξη Τσίπρα είναι πως θα αναγκαστει να κινηθεί τους επόμενους μήνες ανάμεσα στα καυδιανά δίκρανα των φανερών και κρυφών προθέσεων του κυβερνητικού του εταίρου. Κι αυτό είναι κακό πρωτίστως για την ίδια τη χώρα που διψά για πολιτική ηρεμία ώστε να σταθεί εφικτό να μεταβεί στην μεταμνημονιακή κανονικότητα. Αυτό είναι ίσως το σοβαρότερο πλήγμα που υφίσταται από την πολιτική κυκλοθυμία του εταίρου του…

Στη συνάντηση με Αμερικανούς επενδυτές που οργάνωσε προς τιμήν του πρωθυπουργού ο υπουργός Εμπορίου (και μεγαλοεπενδυτής ο ίδιος) Wilbour Ross το βασικό θέμα συζήτησης και των ενδιαφέρον των πρώτων περιστράφηκε γύρω από την πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα και τη γεωπολιτική σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια. Το ίδιο συνέβη και στις επαφές με τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης (JP Morgan, Morgan Stanley κ.ά).

Η πορεία της χώρας στην περίοδο μετά τα μνημόνια περνά αναμφίβολα μέσα από την (σχετική) πολιτική ηρεμία στο εσωτερικό και την αίσθηση παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή που μπορεί να εκπέμψει. Η αξιωματική αντιπολίτευση δείχνει “πρόθυμη” να διακινδυνεύσει αυτή την προοπτική υψώνοντας τους τόνους και επιδιώκοντας την αυτοδυναμία στις εκλογές. Ο κυβερνητικός εταίρος Πάνος Καμμένος, όμως, τι ακριβώς επιδιώκει; Την πολιτική επιβίωση ενός κόμματος που καταφανώς έκλεισε τον κύκλο του;

Dog Days Are Over
Florence and the Machine
Happiness, hit her like a train on a track
Coming towards her, stuck still no turning back
She hid around corners and she hid under beds
She killed it with kisses and from it she fled
With every bubble she sank with a drink
And washed it away down the kitchen sink

The dog days are over
The dog days are done
The horses are coming so you better run

Run fast for your mother run fast for your father
Run for your children for your sisters and brothers
Leave all your love and your longing behind you
Can’t carry it with you if you want to survive

The dog days are over
The dog days are done
Can’t you hear the horses
‘Cause here they come

And I never wanted anything from you
Except everything you had
And what was left after that too, oh.