Η Κυριακή της Ευρώπης- Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε πριν (και μετά) την κάλπη

Ήδη από την Πέμπτη 23 Μαϊου οι κάλπες για τις ευρωεκλογές άνοιξαν σε κάποια κράτη μέλη. Μάλιστα μεταξύ των δύο πρώτων ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο δεν ξέρουμε ακόμη εάν ή μέχρι πότε θα παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ η νίκη και μάλιστα με διαφορά, του Κόμματος του Brexit του Φάρατζ θεωρείται δεδομένη.

Μαζί με τους Βρετανούς ψήφισαν και οι Ολλανδοί ενώ η εκλογική διαδικασία έχει την Παρασκευή και το Σάββατο για  Ιρλανδία, Λεττονία, Μάλτα, Σλοβακία και Τσεχία.

Τα περισσότερα κράτη μέλη ψηφίζουν, όπως και η Ελλάδα την Κυριακή.

Πόσα γνωρίζουμε όμως για τις Ευρωεκλογές του 2019;

• Συνολικά το τετραήμερο 23-26 Μαϊου εκατοντάδες εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται να εκλέξουν 751 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτά όμως μπορεί να 705 εάν ποτέ επιτευχθεί το Brexit.
• Η αλήθεια βέβαια είναι πως οι προσδοκίες για την συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία δεν είναι μεγάλες αλλά δεν είναι και δύσκολo η αποχή να είναι μικρότερη το 2019 αφού το 2014 έπιασε το μεγαλύτερο αρνητικό ρεκόρ. Για την ακρίβεια μόλις 4 στους 10 Ευρωπαίους (42,61%) με δικαίωμα ψήφου πήγαν στις κάλπες. 
• Το δικαίωμα του εκλέγειν αξίζει να σημειωθεί πως διαφέρει από χώρα σε χώρα αφού πχ στην Ελλάδα μπορούν να ψηφίζουν πλέον όλες οι νέες και νέοι από 17 ετών και άνω.Για κάποιες χώρες της ΕΕ το δικαίωμα ψήφου αποκτά το αποκτά κανείς από τα 25 και μετά. Για τις περισσότερες χώρες βέβαια η ηλικία των ψηφοφόρων ξεκινά από τα 18 έτη.
• Σε ό,τι αφορά τον τρόπο εκλογής των κομμάτων και των βουλευτών, και εκεί υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Προκειμένου να εκλεγεί ένας υποψήφιος, σε αρκετές περιπτώσεις, το κόμμα του θα πρέπει να έχει συγκεντρώσει ένα συγκεκριμένο ποσοστό. Το αποκαλούμενο και ως «κατώφλι». Για την Ελλάδα, είναι το 3%, για άλλες χώρες το 5%, το 4% ή το 1% ενώ πολλές χώρες δεν έχουν συγκεκριμένα ποσοστό-όριο. 
• Ο μέσος όρος ηλικίας των εκλεγέντων το 2014 ήταν τα 53 έτη ενώ φέτος σε αρκετές χώρες ο αριθμός των γυναικών υποψηφίων είναι μεγάλος. Πρώτες έρχονται η Ιταλία, η Γαλλία και η Σλοβενία (50%) και τελευταίες η Ουγγαρία,  η Μάλτα, η Τσεχία, και η Σλοβακία με 21% έως 24%. Για την Ελλάδα οι γυναίκες υποψήφιες είναι στο 43%

• Η Ελλάδα εκλέγει συνολικά 21 ευρωβουλευτές. Τους περισσότερους ευρωβουλευτές εκλέγουν οι χώρες με τον μεγαλύτερο πληθυσμό. Έτσι η Γερμανία εκλέγει 96, η Γαλλία 76, η Ισπανία 59, η Πολωνία 52, η Ρουμανία 33 κλπ. Τους λιγότερους εκλέγουν η Λεττονία και η Σλοβενία (8), η Εσθονία (7), η Κύπρος, η Μάλτα και το Λουξεμβούργο (6).
• Οι Έλληνες πολίτες που κατοικούν σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ δικαιούνται να ψηφίσουν είτε για τους υποψήφιους στην χώρα διαμονής τους είτε για υποψήφιους του κράτους μέλους καταγωγής τους στο τοπικό τους προξενείο, κατόπιν προηγούμενης καταχώρησης της αίτησής τους.
• Το μεγαλύτερο στοίχημα- που δυστυχώς όμως εκτιμάται πως θα χαθεί- είναι να μην συγκεντρώσουν υψηλά ποσοστά τα λαϊκιστικά και ακροδεξιά κόμματα. Όπως φαίνεται όμως και από τα αποτελέσματα των εθνικών εκλογών σε χώρες της ΕΕ την περίοδο 2015-2019 (infographic του Statista) τα κόμματα αυτά βρίσκονται σε άνοδο, κάτι που επιβεβαιώνεται – με επιφύλαξη πάντα- και από πολλές δημοσκοπήσεις.

Δεν εκλέγουμε μόνο ευρωβουλευτές

Με την ψήφο μας όμως δεν εκλέγουμε μόνο κόμματα και ευρωβουλευτές αλλά επηρεάζουμε και την εκλογή του νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μετά τις ευρωεκλογές, ένα από τα πρώτα καθήκοντα του νέου Κοινοβουλίου είναι η εκλογή νέου Προέδρου. 

Τα κράτη-μέλη ορίζουν υποψήφιους για το αξίωμα έχοντας υπόψη τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών.

Επιπλέον, το Κοινοβούλιο οφείλει να εγκρίνει τον νέο Πρόεδρο της Επιτροπής με απόλυτη πλειοψηφία (με το ήμισυ των σημερινών βουλευτών του ΕΚ συν έναν).

Σε περίπτωση που ο υποψήφιος δεν αποσπάσει την απαιτούμενη πλειοψηφία, τα κράτη μέλη έχουν προθεσμία ένα μήνα για να προτείνουν άλλον υποψήφιο (το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία).

Από τις εκλογές του 2014, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέσπισε το σύστημα των κορυφαίων υποψηφίων. Κάθε ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα προτείνει έναν υποψήφιο για τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής και εκείνο το πολιτικό κόμμα που επικρατεί στις εκλογές μπορεί να προτείνει τον υποψήφιο του Κοινοβουλίου για την ηγεσία της Επιτροπής.