Ο δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης, ο οποίος προσμετρά όχι μόνο την οικονομική ανάπτυξη αλλά τα επίπεδα ζωής, παιδείας και υγείας στον πλανήτη, θα σημειώσει υποχώρηση φέτος για πρώτη φορά από τη θέσπισή του το 1990, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και του χάους που έχει επιφέρει στις οικονομίες και τις κοινωνίες. Η μείωση αυτή θα παρατηρηθεί σε όλες τις ηπείρους και στις περισσότερες χώρες του κόσμου, σύμφωνα με έκθεση του UNDP (Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη).
Ακόμη κι όταν περάσει η πανδημία που έως σήμερα έχει πλήξει περισσότερους από 5,3 εκατομμύρια ανθρώπους κι έχει προκαλέσει πάνω από 341.000 θανάτους, ο αντίκτυπός της θα συνεχίσει να πλήττει τον παγκόσμιο πληθυσμό επί χρόνια, ιδίως δε τις πιο ευάλωτες ομάδες. Οι αριθμοί δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης, όπως επισημαίνεται στην έκθεση:
- Το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα παγκοσμίως θα μειωθεί φέτος κατά μέσο όρο 4%,
- ο ιός μπορεί να οδηγήσει στην ακραία φτώχεια κάπου 40 με 60 εκατομμύρια άτομα φέτος, κυρίως στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής και κεντρικής Ασίας, σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας,
- 265 εκατομμύρια άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν επισιτιστική κρίση εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, όπως προειδοποιεί το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων
- η δε Διεθνής Οργάνωση Εργασίας υπολογίζει ότι και τους επόμενους μήνες θα συνεχίσουν να χάνονται θέσεις εργασίας φτάνοντας συνολικά ή και ξεπερνώντας τα 300 εκατομμύρια.
«Οι πανδημίες φέρνουν στην επιφάνεια τα ελλείμματα κάθε κοινωνίας. Η αυξανόμενη ανισότητα ήταν παρούσα σχεδόν σε όλες τις χώρες και αυτό που βλέπουμε τώρα είναι μόνο οι πρώτες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις του Covid-19», γράφει η έκθεση. «Ο ιός βρήκε γόνιμο έδαφος να μεταδοθεί τη στιγμή που περισσότερο από τον μισό παγκόσμιο πληθυσμό δεν έχει πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες όπως καθαρό νερό ή αποχετεύσεις κι έχει μηδενική ή ελάχιστη κοινωνική προστασία».
Το UNDP θυμίζει πως ενώ στις ανεπτυγμένες χώρες κατά μέσο όρο υπάρχουν 55 νοσοκομειακές κλίνες, περισσότεροι από 30 γιατροί και 81 νοσοκόμοι ανά 10.000 κατοίκους, στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες η αναλογία είναι 7 κλίνες, 2,5 γιατροί και 6 νοσοκόμοι. Βασικά δε στοιχεία προφύλαξης όπως το νερό και το σαπούνι για εκατομμύρια ανθρώπους αποτελούν πολυτέλεια.
Όσο για την τηλεργασία που θα σώσει θέσεις εργασίας, αυτή είναι ανέφικτη για το 86% του παγκόσμιου πληθυσμού, όσο δηλαδή είναι το ποσοστό που είτε δεν έχει πρόσβαση στο ίντερνετ είτε αυτή δεν είναι σταθερή και αξιόπιστη, γεγονός που εμποδίζει όχι μόνο τη δυνατότητά τους να συνεχίσουν να εργάζονται αλλά και να έχουν πρόσβαση σε διαδικτυακές εκπαιδευτικές πλατφόρμες ή στις περίφημες ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Είναι ενδεικτικό πως με τα σχολεία κλειστά λόγω των περιοριστικών μέτρων και τις ανισότητες στην εκπαίδευση από απόσταση, στη διάρκεια της πανδημίας ένα 86% των παιδιών στις χώρες με χαμηλό δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης δεν έχει καμιά πρόσβαση σε εκπαιδευτικά προγράμματα, ποσοστό που στις χώρες με υψηλό δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης περιορίζεται στο 20%.
«Αυτή η πανδημία συνιστά πολλά περισσότερα από μια υγειονομική κρίση», δήλωσε ο επικεφαλής του UNDP Αχίμ Στάινερ, ζητώντας να ληφθούν άμεσα μέτρα. «Υπάρχει ο κίνδυνος να αντιστραφούν επιτεύγματα δεκαετιών σε ζωές, ευκαιρίες και αξιοπρέπεια και να χαθεί μια ολόκληρη γενιά».