Υπό τον τίτλο «Ο Ερντογάν θέλει απλώς να αποπροσανατολίσει» η Berliner Zeitung σχολιάζει μεταξύ άλλων: «[…] Η πρώτη προσευχή μεταδίδεται ζωντανά από την τηλεόραση. Το τηλεοπτικό αυτό σόου είναι το πραγματικό μήνυμα του Ερντογάν που προσπαθεί να αποπροσανατολίσει έτσι από τη σκληρή οικονομική πραγματικότητα στη χώρα. Διότι ακόμη και στην κατά 99,9% μουσουλμανική Τουρκία η πολιτική σε επίπεδο συμβόλων δεν γεμίζει στομάχια. Πριν από έναν χρόνο ο Ερντογάν ήταν πιο σοφός. Τότε είχε πει ότι μόνο όσοι έχουν άγνοια θα μπορούσαν να μετατρέψουν την Αγία Σοφία πάλι σε τζαμί. ”Γεμίστε πρώτα το Σουλεϊμανιγιέ (σ.σ. εμβληματικό οθωμανικό τέμενος της Κωνσταντινούπολης) όπως είπε.
Ωστόσο δεν γεμίζουν ούτε το απέναντι Μπλε Τζαμί διότι όλα αυτά τα τεμένη βρίσκονται στο ιστορικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης, μια συνοικία με πολλά μουσεία, όπου σπανίως θα δει κανείς την ευσεβή κομματική πελατεία του Ερντογάν. Γι΄ αυτό και ο πρόεδρος θα αντιληφθεί γρήγορα ότι το σημερινό θέαμα δεν θα του αποφέρει κάποια πολιτική προστιθέμενη αξία. Αυτό που ενδεχομένως πριν από 50 χρόνια να αποτελούσε ακόμη αφορμή μιας διεθνούς σύγκρουσης των πολιτισμών, δεν παίζει πια ρόλο στον πραγματικό κόσμο, ούτε και στην ίδια την Τουρκία.
Βίντεο από drone αποκάλυψαν ότι αντί δεκάδων χιλιάδων που αναμένονταν την ημέρα της απόφασης, καθοδόν προς την Αγία Σοφία δεν ήταν εν εντέλει πάνω από 200 Τούρκοι. Δημοσκόποι καταλήγουν ότι πάνω από το 40% των πολιτών πιστεύουν ότι με τον τρόπο αυτό ο Ερντογάν προσπαθεί να συγκαλύψει απλώς την οικονομική κρίση. Από τη νέα γενιά Ζ μόλις το 10% ενδιαφέρεται για τη θρησκεία.
[…] Ο Ερντογάν προσκρούει στην προφανή αλήθεια ότι η σύγχρονη κοσμική εποχή δεν αφήνει αδιάφορη την Τουρκία. Στην πραγματικότητα ο φιλοδυτικός ιδρυτής της Τουρκίας Ατατούρκ, ο οποίος μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε μουσείο, καθιστώντας τη το σημαντικότερο σύμβολο της κοσμικής του πολιτικής έχει νικήσει ήδη προ πολλού».
Μουσουλμάνοι πιστοί το πρωί της Παρασκευής έξω από την Αγία Σοφία
Μουσουλμάνοι πιστοί το πρωί της Παρασκευής έξω από την Αγία Σοφία
«[…] Αντί θριάμβου η μετατροπή της Αγίας Σοφίας γίνεται σύμβολο της αδυναμίας του Ερντογάν. Θυμίζει την αποτυχημένη του προσπάθεια να εκβιάσει την περασμένη άνοιξη την ΕΕ με ένα τεχνητό προσφυγικό κύμα».
Και οι δύο αποτυχίες αποκαλύπτουν τις πιέσεις που υφίσταται λόγω της δημοσκοπικής καθίζησης και των αυξανόμενων εντάσεων στον μηχανισμό εξουσίας του, ενώ τα στρατιωτικά του γυμνάσια στο εξωτερικό αποσκοπούν στο να κινητοποιήσουν τον τουρκικό εθνικισμό. Ωστόσο όσο πιο απεγνωσμένες οι προσπάθειες συσπείρωσης των ψηφοφόρων του τόσο πιο εκβιάσιμος θα γίνεται έναντι της ισλαμιστικής ακολουθίας του.
[…] Ο Ερντογάν που παλαιότερα θεωρούνταν πραγματιστής συμπεριφέρεται πλέον σαν στριμωγμένη τίγρη: είναι απρόβλεπτος και επικίνδυνος. Η ΕΕ πρέπει να προσαρμοστεί. Θα πρέπει να του δείξει τα όριά του. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας είναι μια προειδοποίηση, την οποία η Ευρώπη πρέπει να ακούσει».
Πηγή: DW