ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Σήμερα εκτιμάται ότι παρά την οικονομική κρίση στην Ελλάδα οι μεταναστευτικές ροές και πιέσεις προς τη χώρα δεν θα υποχωρήσουν, γεγονός στο οποίο συνηγορούν και πρόσφατα δεδομένα.
Η συνεχιζόμενη είσοδος μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα μέσω χερσαίων και νησιωτικών πυλών εισόδου απαιτεί την εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου για την αντιμετώπιση των επειγόντων περιστατικών, την παροχή κατάλληλης πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, για την προάσπιση της δημόσιας υγείας του πληθυσμού των ανωτέρω περιοχών αλλά και της χώρας γενικότερα. Στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης περιλαμβάνονται το Κέντρο Πρώτης Υποδοχής (ΚΕΠΥ) Φυλάκιο Ορεστιάδας, το Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης Μεταναστών (ΠΚΚΜ) Φερρών, η ενδυνάμωση του Κέντρου Υγείας στη Σαμοθράκη και τα Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης Μεταναστών (ΠΚΚΜ) σε Ξάνθη και Δράμα. Στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου θα υποστηριχθούν το Κέντρο Πρώτης Υποδοχής (ΚΕΠΥ) Λέσβου και τα Κέντρα Ταυτοποίησης Υπηκοότητας (ΚΕΤΥ) σε Χίο και Σάμο. Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου θα δημιουργηθούν δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας των μεταναστών σε Κω, Ρόδο, Τήλο, Λέρο και Σύμη. Στην Περιφέρεια Κρήτης υπάρχει πρόβλεψη για την κάλυψη αναγκών στη νήσο Γαύδο. Παράλληλα, το σχέδιο καλύπτει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των μεταναστών που φιλοξενούνται στα Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης Μεταναστών (ΠΚΚΜ) στην Περιφέρεια Αττικής (Πέτρου Ράλλη, Αμυγδαλέζα, Ελληνικό).
Στόχος του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. αποτελεί η έγκαιρη διάγνωση ενδεχόμενων λοιμωδών νοσημάτων και η διόρθωση οποιωνδήποτε ατελειών των δομών φιλοξενίας των μεταναστών, ώστε να εξασφαλιστούν οι συνθήκες υγιεινής για τους μετανάστες, τους ένστολους και τους λοιπούς εμπλεκόμενους σε συνδυασμό με τις κατάλληλες συνθήκες ασφάλειας για τους πολίτες. Στο συγκεκριμένο πλαίσιο εντάσσεται και το σχέδιο που υποβλήθηκε από το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. με τίτλο «Υλοποίηση δράσεων ιατρικής και ψυχοκοινωνικής παρέμβασης σε υπηκόους τρίτων χωρών στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου, Κρήτης και στην Περιφέρεια Αττικής»
Οι κυριότεροι στόχοι του έργου είναι:
Παροχή υγειονομικής περίθαλψης καθώς και πρόληψης στους μετανάστες
Αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών με την κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση και σε περίπτωση ανάγκης, παραπομπή για περαιτέρω αντιμετώπιση στις κατά τόπους δομές του Ε.Σ.Υ..
Διαχείριση/αντιμετώπιση και εάν υπάρχει ανάγκη παραπομπή των πασχόντων από χρόνια νοσήματα.
Παροχή ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, ώστε να ελεγχθούν πιθανά προβλήματα ψυχικής υγείας του νεοεισερχόμενου πληθυσμού.
Εξασφάλιση ασφάλειας κατά την υποδοχή των μεταναστών και η ανάπτυξη προϋποθέσεων προστασίας για την ευάλωτη ομάδα των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Στοχευμένη ενίσχυση του επιστημονικού προσωπικού των κατά τόπους υγειονομικών αρχών.
Στα πλαίσια του Έργου, το Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) θα σχεδιάσει τον τρόπο υγειονομικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των μεταναστών που εισέρχονται στην Ελληνική Επικράτεια.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ
Δια μέσου του συγκεκριμένου Έργου προτείνεται:
Δημιουργία αυτόνομων δομών παροχής πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας στις πύλες εισόδου των νησιωτικών περιοχών και στα ΠΚΚΜ Αττικής.
Οι δομές αυτές να έχουν το χαρακτήρα Πολυδύναμων Περιφερειακών Ιατρείων (ΠΠΙ), θα στελεχωθούν και θα εξοπλισθούν με ιατρικό και λοιπό απαραίτητο ξενοδοχειακό και βοηθητικό εξοπλισμό.
Δημιουργία του κατάλληλου κεντρικού μηχανισμού εποπτείας και διοίκησης των μονάδων αυτών απευθείας από το ΚΕΕΛΠΝΟ. Ο μηχανισμός θα περιλαμβάνει εξειδικευμένους ιατρούς και εμπειρογνώμονες.
Ανάληψη δράσεων πρόληψης και υγειονομικής/ψυχοκοινωνικής φροντίδας των μεταναστών προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα επιδημιών.
Ανάληψη δράσεων ψυχοκοινωνικής φροντίδας των μεταναστών προκειμένου να εκλείψουν τα συνήθη προβλήματα ψυχικής υγείας.
Ανάληψη δράσεων εκπαίδευσης και προετοιμασίας των στελεχών που διαβιούν μαζί με τον πληθυσμό (Στελέχη Ελληνικής Αστυνομίας, Λιμενικού κλπ), προκειμένου να συνδράμουν στον έγκυρο εντοπισμό και την αντιμετώπιση επιδημικών φαινομένων.
Δημιουργία παρατηρητηρίου καταγραφής και αξιολόγησης των υγειονομικών δεδομένων, προκειμένου να υπάρχει δυνατότητα για άμεση λήψη πολιτικών ή επιχειρησιακών αποφάσεων που άπτονται του υγειονομικού επιπέδου των Κέντρων
Ανάπτυξη σειράς από συμπληρωματικές υπηρεσίες για την καλύτερη παροχή των υγειονομικών υπηρεσιών όπως η δημιουργία ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου ασθενούς και η υλοποίηση προγράμματος ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στην Κοινότητα.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
ΔΡΑΣΗ 1. Δημιουργία και λειτουργία κεντρικού μηχανισμού εποπτείας και διοίκησης
Ο συγκεκριμένος μηχανισμός θα έχει τη διοικητική και επιστημονική ευθύνη για την ορθή λειτουργία του δικτύου υγειονομικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Θα στεγάζεται στην Κεντρική Υπηρεσία του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. Στα πλαίσια της δράσης θα δημιουργηθεί 10μελής Συντονιστική Ομάδα, στην οποία θα συμμετέχουν εκτός από τα αρμόδια στελέχη του ΚΕΕΛΠΝΟ και στελέχη των συναρμόδιων Υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και Μεταναστευτικής Πολιτικής, όπου κρίνεται αναγκαίο. Στις αρμοδιότητες της συγκεκριμένης Ομάδας περιλαμβάνονται:
Η κατάρτιση, αναθεώρηση και επικαιροποίηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου.
Η παρακολούθηση της εφαρμογής του στα πλαίσια του Έργου.
Η παροχή της υψηλής επιστημονικής επίβλεψης και η έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών.
Η επαφή με όλους τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς και ο συντονισμός τους (π.χ. Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Υπουργείο Εσωτερικών, ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, Νοσοκομεία κλπ).
Η ενημέρωση διεθνών παραγόντων και φορέων που εμπλέκονται στη διαδικασία της υποστήριξης των προσφύγων.
ΔΡΑΣΗ 2. Δημιουργία, εξοπλισμός και επάνδρωση υγειονομικών δομών παροχής πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας.
Αφορά στη δημιουργία και λειτουργία όλων των δομών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στις Πύλες εισόδου της χώρας. Το σχέδιο της παρέμβασης περιλαμβάνει ιατρική, νοσηλευτική και ψυχοκοινωνική κάλυψη σε ημερήσια βάση, είτε με τη χρήση κινητής μονάδας του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., είτε με τη δημιουργία ιατρείου εντός των υφιστάμενων δομών.
ΔΡΑΣΗ 3. Δράσεις υγειονομικής και ψυχοκοινωνικής φροντίδας των μεταναστών
Περιλαμβάνει ολοκληρωμένες ενέργειες ιατρικής και ψυχοκοινωνικής φροντίδας για τον πληθυσμό των νεοεισερχομένων αλλοδαπών και τον πληθυσμό των φιλοξενούμενων στα ΠΚΚΜ. Στις ενέργειες περιλαμβάνονται:
Εξέταση των νεοαφιχθέντων και καταγραφή των ευρημάτων στο ιατρικό δελτίο καταγραφής μετανάστη, σε συνεργασία με το νοσηλευτικό προσωπικό.
Παραπομπή για περαιτέρω εξέταση σε δομές δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας υγείας, εφόσον κριθεί αναγκαίο.
Μαζικός εμβολιασμός του μεταναστευτικού πληθυσμού, βάσει ενδεδειγμένου πρωτοκόλλου.
Έλεγχος (screening) για ελονοσία όλων των μεταναστών, που προέρχονται από ενδημικές στην ελονοσία χώρες, μέσω ταχέως διαγνωστικού τεστ (RDT).
Έλεγχος φυματίωσης με δερμοαντίδραση (MANTOUX).
Έγκαιρη αναγνώριση πιθανού ύποπτου κρούσματος Έμπολα, καθώς και άλλης αιτιολογίας αιμορραγικού πυρετού βάσει του ταξιδιωτικού ιστορικού, της χώρας προέλευσης και της κλινικής εικόνας.
Αναγνώριση/διάγνωση χρόνιων νοσημάτων και εξασφάλιση χορήγησης φαρμακευτικής αγωγής.
Απόδοση κάρτας υγείας σε κάθε εξεταζόμενο μετανάστη. Στην κάρτα υγείας αναγράφονται ο εμβολιασμός, τα διαγνωσθέντα χρόνια νοσήματα και η πιθανή αγωγή που χορηγείται.
Λήψη ψυχοκοινωνικού ιστορικού και συγκέντρωση στοιχείων σχετικά με την ψυχολογική εκτίμηση νεοεισερχομένων.
Παραπομπή σοβαρών περιστατικών σε ψυχιατρικές δομές.
Συνεργασία με τους νομικούς εκπροσώπους προς επίλυση υπαρχόντων προβλημάτων νομικής φύσης.
ΔΡΑΣΗ 4. Δράσεις εκπαίδευσης και προετοιμασίας των στελεχών που εργάζονται στους χώρους υποδοχής των μεταναστών
Προβλέπεται:
Εκπόνηση συνολικού προγράμματος εκπαίδευσης με βάση τους στόχους εφαρμογής του Επιχειρησιακού Σχεδίου, το οποίο θα αναλύεται ανά ειδικότητα και θέση ευθύνης και θα περιλαμβάνει τα προαπαιτούμενα εκπαιδευτικά πακέτα προκειμένου το κάθε στέλεχος να αναλάβει το ρόλο του.
Συγκέντρωση και επεξεργασία του εκπαιδευτικού περιεχομένου προκειμένου να είναι διαθέσιμο σε όλους του συμμετέχοντες σε φυσική μορφή και ηλεκτρονικά.
Δημιουργία γνωσιακής βάσης δεδομένων για όλα τα περιστατικά.
Εκπαιδευτική διαδικασία με φυσική παρουσία, μέσω διαθέσιμου υλικού και τέλος με εκπαίδευση στην πράξη (On the job training).
Διάθεση όλου του εκπαιδευτικού υλικού στους συμμετέχοντες σε ψηφιακή μορφή.
ΔΡΑΣΗ 5. Λειτουργία δομής συντονισμού, καταγραφής, παρακολούθησης και αξιολόγησης των δράσεων ιατρικής παρέμβασης σε υπηκόους τρίτων χωρών και των υγειονομικών δεδομένων των νεοεισερχόμενων πληθυσμών.
Αποσκοπεί στον βέλτιστο συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων (ΚΕΕΛΠΝΟ, νοσοκομεία, τοπική αυτοδιοίκηση, λιμενικό σώμα, αστυνομία κλπ.) με στόχο την κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού στόχου, τόσο σε υγειονομικά θέματα όσο και σε θέματα που άπτονται την πρόσβαση τους σε βασικά κοινωνικά αγαθά. Παράλληλα, μέσω των παρεμβάσεων της δράσης θα συγκεντρώνονται κλινικά και λειτουργικά δεδομένα από τα Ιατρεία, τα Νοσοκομεία υποστήριξης και άλλους φορείς ενώ η καταχώρηση και η επεξεργασία των δεδομένων αυτών θα γίνεται με τη χρήση προηγμένων εφαρμογών ΤΠΕ.
Επιπρόσθετα θα συντάσσονται αναλυτικές εκθέσεις και αναφορές προς τα συναρμόδια υπουργεία, αλλά και τους εμπλεκόμενους φορείς της ΕΕ (ECDC, DG HOME AFFAIRS, DG SANCO κλπ.) για την λήψη μέτρων και πολιτικών που άπτονται των θεμάτων του δικτύου. Οι εκθέσεις αυτές θα επικεντρώνονται στην ανάδειξη της αποτελεσματικότητας της Ελληνικής Πολιτείας και στην τεκμηρίωση μέτρων πολιτικής σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Σε συνέχεια της δημιουργίας του παρατηρητηρίου, προτείνεται η διάθεση «smart card», με την οποία θα εφοδιαστούν οι εισερχόμενοι στην Ελλάδα μετανάστες και η οποία θα περιέχει προσωπικά δεδομένα του μετανάστη, τα οποία θα αφορούν στην κατάσταση της υγείας του με αποκλειστικό σκοπό τη διαφύλαξη της υγείας του και τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας.
ΔΡΑΣΗ 6. Λειτουργία συμπληρωματικών μηχανισμών υποστήριξης
Περιλαμβάνει την οργάνωση και λειτουργία συμπληρωματικών μηχανισμών υποστήριξης προκειμένου να λειτουργήσει πλήρως και αποτελεσματικά το έργο. Πιο συγκεκριμένα:
Παροχή ειδών πρώτης υγιεινής στους φιλοξενουμένους.
Τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου καταγραφής (επιδημιολογικό προφίλ, ιατρικός φάκελος για κάθε εξεταζόμενο).
Εκστρατείες ενημέρωσης του τοπικού πληθυσμού για την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση τους σχετικά με τη θεματική ενότητα μετανάστευση και υγεία. Επιπλέον, θα παρέχεται εκπαίδευση και ενημέρωση του προσωπικού των νοσοκομείων για την ορθή διαχείριση/αντιμετώπιση ατόμων από τις συγκεκριμένες ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.
Ο ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ
Μετά από εντολή του Υπουργού Υγείας κ. Παναγιώτη Κουρουμπλή ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., Καθηγητής Χειρουργικής, κ. Αθανάσιος Γιαννόπουλος, συνοδευόμενος από τον Ιατρό του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. κ. Λάζαρο Κωστόπουλο, τον Υπεύθυνο του Γραφείου Διεκπεραίωσης Ειδικών Θεμάτων Οικονομίας & Διοίκησης του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. κ. Γεώργιο Αναστόπουλο και την Ειδική Σύμβουλο του Υπουργού Υγείας κ. Έφη Αναστοπούλου, επισκέφθηκαν την Περιφερειακή Ενότητα Σάμου, είχαν προηγηθεί επισκέψεις σε Ρόδο, Τήλο, Κω, Αλεξανδρούπολη, Ορεστιάδα, Σαμοθράκη και Ξάνθη μέσα στον Απρίλιο. Στις επισκέψεις αυτές έγινε ενημέρωση και επισκόπηση των προβλημάτων με τις κατά τόπους αρμόδιες αρχές. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε, από το κλιμάκιο του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ, επιτόπια αυτοψία στις δομές φιλοξενίας των μεταναστών/ προσφύγων (Κέντρα Πρώτης Υποδοχής και Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης), στο πλαίσιο υλοποίησης της πολιτικής του Υπουργείου Υγείας που αποσκοπεί στη θωράκιση της Δημόσιας Υγείας και στην επαρκή υγειονομική κάλυψη των νεοεισερχόμενων στη χώρα ατόμων. Θα ακολουθήσουν επισκέψεις σε Λέσβο και Χίο.