NewsEdit Κάθε μέρα που περνάει δείχνει ότι ζούμε έναν από τους πιο παράλογους οικονομικούς πολέμους της ιστορίας. Έναν πόλεμο όπου οι «τιμωροί»… τιμωρούνται περισσότερο και βαρύτερα από τους υπεύθυνους.
Παρά τα συνεχόμενα πακέτα κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας, τα έσοδα της χώρας από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου όχι μόνο δεν μειώνονται, αλλά θα είναι και υψηλότερα κατά 20% σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, με τίτλο: «Πώς ο κόσμος πληρώνει για τον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία».
«Τα οικονομικά στοιχεία υπενθυμίζουν συνέχεια στη Δύση ότι χρειάζεται μία δραματική αλλαγή», αναφέρει το Bloomberg αναφερόμενο στα μέτρα που έχει πάρει, με τελευταίο το μερικό εμπάργκο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο ρωσικό πετρέλαιο, το οποίο έχει πολύ μεγάλο κόστος για τους ίδιους τους πολίτες της με την αύξηση των ενεργειακών τιμών στα ύψη.
Στις αρχές Μαρτίου, όταν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ξεκινούσαν τις κυρώσεις κατά της Μόσχας για την εισβολή στην Ουκρανία, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έλεγε ότι θέλουν να καταφέρουν «ισχυρό πλήγμα στην πολεμική μηχανή του Πούτιν». Με τον πόλεμο, όμως, να πλησιάζει την 100ή ημέρα, η μηχανή αυτή είναι εξαιρετικά λειτουργική καθώς η Ρωσία κατακλύζεται από χρήμα, με τα μέσα ημερήσια έσοδα από τις εξαγωγές της – κυρίως από το πετρέλαιο και το αέριο – να εκτιμάται ότι μπορεί να φθάσουν τα 800 εκατ. δολάρια φέτος.
Η Ρωσία δεν έχει μείνει καθόλου άθιχτη από τις κυρώσεις, με την οικονομία της να οδεύει σε μία βαθιά ύφεση και πολλούς επιχειρηματικούς κολοσσούς να φεύγουν από τη χώρα. Ωστόσο, ο Πούτιν μπορεί να αγνοήσει τις συνέπειες αυτές για την ώρα, επειδή το ταμείο του ξεχειλίζει από τα έσοδα που έχει από τις πωλήσεις εμπορευμάτων, οι οποίες έγιναν πιο επικερδείς από ποτέ χάρη στην αύξηση των τιμών τους που τροφοδοτήθηκε εν μέρει από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αύξηση 20% στα φετινά έσοδα από πετρέλαιο και αέριο
Παρά τη διακοπή ή τον σταδιακό τερματισμό αγορών ενέργειας από ορισμένες χώρες, τα συνολικά έσοδα της Ρωσίας από πετρέλαιο και αέριο θα ανέλθουν φέτος περίπου στα 285 δισ. δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Economics που βασίζονται σε προβλέψεις του ρωσικού υπουργείου Οικονομίας. Το ποσό αυτό είναι πάνω από 20% μεγαλύτερο σε σχέση με το 2021, ενώ αν συνυπολογισθούν και οι πωλήσεις άλλων εμπορευμάτων, το συνολικό ύψος του θα ξεπεράσει τα 300 δισ. δολάρια, όσα δηλαδή είναι τα ρωσικά συναλλαγματικά διαθέσιμα που πάγωσαν λόγω των κυρώσεων.
Οι ηγέτες της ΕΕ θέλουν να σταματήσουν τις αγορές από τη Ρωσία και να χρηματοδοτούν έτσι έμμεσα τον καταστροφικό πόλεμο στη γειτονιά τους, γνωρίζοντας ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις στις ίδιες τις οικονομίες τους.
Τη Δευτέρα συμφώνησαν σε ένα μερικό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, ανοίγοντας τον δρόμο για το έκτο πακέτο κυρώσεων μετά από εβδομάδες προστριβών και διχασμού.
Η Ρωσία έχει τον χρόνο για να αναδιοργανώσει τις εξαγωγές της
«Υπάρχουν πάντα πολιτικοί περιορισμοί στη χρήση των κυρώσεων», δήλωσε ο Jeffrey Schott, υψηλόβαθμος εταίρος του Peterson Institute στην Ουάσιγκτον, προσθέτοντας: «Θέλεις να μεγιστοποιήσεις το πλήγμα σε αυτόν που στοχεύουν οι κυρώσεις και να ελαχιστοποιήσεις τον πόνο στη χώρα σου, αλλά δυστυχώς, αυτό είναι δυσκολότερο στην πράξη».
Οι ΗΠΑ έχουν απαγορεύσει από καιρό τις εισαγωγές ρωσικού αργού, αλλά η Ευρώπη κινείται με πιο αργά βήματα στην απεξάρτησή της από τη Ρωσία. Αυτό δίνει χρόνο στη Μόσχα να βρει άλλες αγορές, όπως της Κίνας και της Ινδίας, για να περιορίσει την όποια ζημιά στα έσοδά της από τις εξαγωγές και στο οικονομικό οπλοστάσιό της.
Αυτό σημαίνει ότι το χρήμα συνεχίζει να ρέει στα ρωσικά ταμεία. Τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου είναι αυξημένα φέτος κατά 50% σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Ενέργειας. Οι μεγαλύτερες ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες κατέγραψαν συνολικά τα υψηλότερα κέρδη της τελευταίας 10ετίας στο πρώτο τρίμηνο, όπως εκτιμά η SberCIB Investment Research στη Μόσχα.https://www.youtube.com/embed/FK5ViX_40Oc
Παράλληλα, συνεχίζονται οι εξαγωγές σιτηρών σε υψηλές τιμές, καθώς δεν συζητείται καν η επιβολή κυρώσεων σε ρωσικά αγροτικά προϊόντα καθώς υπάρχει ο κίνδυνος παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης.
Πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών
Ενας άλλος δείκτης της ισχυρής εξωτερικής οικονομικής θέσης της Ρωσίας είναι το πλεόνασμα της στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο υπερτριπλασιάστηκε στο πρώτο τετράμηνο του έτους, φθάνοντας σχεδόν στα 96 δισ. δολάρια. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από το 1994 και αντανακλά κυρίως την εκτίναξη των τιμών των εμπορευμάτων, ενώ συνέβαλε και η αναγκαστική βουτιά των εισαγωγών λόγω των κυρώσεων.
Η ανατίμηση του ρουβλιού είναι ένας άλλος δείκτης που χρησιμοποιεί ο Πούτιν για να προβάλει την εικόνα ισχύος της ρωσικής οικονομίας. Αν και αναφέρθηκε ειρωνικά από τον Μπάιντεν ως rubble (μπάζα) όταν κατέρρευσε τις πρώτες ημέρες μετά την επιβολή των κυρώσεων, στη συνέχεια ενισχύθηκε, με τη βοήθεια των capital controls, και είναι πλέον το νόμισμα με την καλύτερη επίδοση στον κόσμο φέτος.
«Αν ο στόχος των κυρώσεων ήταν να σταματήσει τη ρωσική στρατιωτική μηχανή, δεν ήταν ρεαλιστικός», δήλωσε ο Janis Kluge, αναλυτής για την Ανατολική Ευρώπη και την Ευρασία του γερμανικού ινστιτούτου για διεθνείς υποθέσεις και ασφάλεια στο Βερολίνο. «Η Ρωσία μπορεί να χρηματοδοτεί την πολεμική προσπάθεια, μπορεί να συνεχίσει να στηρίζει τον πληθυσμό της για κάποια από τη ζημιά που προκαλούν οι κυρώσεις», πρόσθεσε.
Ινδία και Κίνα αγοράζουν τα ρωσικά προϊόντα
Μία από τις μεγάλες τρύπες των κυρώσεων της Δύσης είναι η προθυμία άλλων χωρών να συνεχίσουν τις αγορές πετρελαίου από τη Ρωσία, με έκπτωση σε αρκετές περιπτώσεις.
Τα ινδικά διυλιστήρια αγόρασαν πάνω από 40 εκατ. βαρέλια ρωσικού πετρελαίου από τα τέλη Φεβρουαρίου έως τις αρχές Μαΐου. Πρόκειται για μία ποσότητα κατά 20% μεγαλύτερη από αυτή που είχε αγοράσει η Ινδία όλο το 2021, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg που βασίζονται σε στοιχεία του υπουργείου Εμπορίου.
Η Κίνα ενισχύει επίσης τους ενεργειακούς δεσμούς της με τη Ρωσία, εξασφαλίζοντας φθηνότερες τιμές για το πετρέλαιο που δεν αγοράζουν άλλες χώρες. Εχει αυξήσει τις εισαγωγές της και συζητά επίσης για την αναπλήρωση των αποθεμάτων της με ρωσικό αργό.
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τις αγορές ρωσικού χάλυβα και άνθρακα. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν για τρίτο συνεχόμενο μήνα τον Απρίλιο σε επίπεδο υπερδιπλάσιο από πέρυσι, σύμφωνα με τελωνειακά στοιχεία.
«Η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου δεν εμπλέκεται στην επιβολή κυρώσεων. Το εμπόριο θα συνεχισθεί, η ανάγκη για καύσιμα θα είναι εκεί» και αγοραστές από την Ασία και τη Μέση Ανατολή θα εμφανισθούν, δήλωσε ο Wouter Jacobs στο πανεπιστήμιο Erasmus του Ρότερνταμ.
Συνεχίζονται οι αγορές φυσικού αερίου
Οσον αφορά το φυσικό αέριο, η προμήθεια της ΕΕ από τη Ρωσία αυξήθηκε τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο καθώς η εισβολή προκάλεσε αύξηση των τιμών στην τρέχουσα αγορά της Ευρώπης, καθιστώντας για τους περισσότερους πελάτες με μακροπρόθεσμα συμβόλαια φθηνότερες τις αγορές από την Gazprom.
Οι όγκοι μειώθηκαν έκτοτε, χάρη στον πιο ζεστό καιρό και τις μεγάλες εισαγωγές υγροποιημένου αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες. Η πίεση από τη Δύση στη ρωσική οικονομία θα κορυφωθεί στο μέλλον καθώς η κατεύθυνση είναι στην επιβολή και άλλων κυρώσεων.
Ο ρωσικός ενεργειακός τομέας αντιμετωπίζει και άλλους παράγοντες, εκτός από την εξωτερική ζήτηση, που έχουν να κάνουν με τους περιορισμούς στη μεταφορά του πετρελαίου με πλοία και την ασφάλιση των πλοίων έως τη μειωμένη εγχώρια ζήτηση. Η παραγωγή πετρελαίου μπορεί να μειωθεί πάνω από 9% φέτος και του φυσικού αερίου κατά 5,6%, σύμφωνα με το βασικό σενάριο του ρωσικού υπουργείου Οικονομίας.