NewsEdit Η υπόθεση του μαύρου σκανδάλου παρακολουθήσεων με το κακόβουλο λογισμικό Predator είναι κάτι που ανέκυψε ξαφνικά στην Ελλάδα μετά την παρακολούθηση του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη και την απόπειρα παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη, ωστόσο η ιστορία είναι σχετικά παλαιότερη.
Ο Ταλ Ντίλιαν, ο Ισραηλινός πρώην κατάσκοπος (Μοσάντ) “εμπορευόταν” το κακόβουλο λογισμικό σε πολλές χώρες (όπως αποκάλυψε η ισραηλινή Haaretz, τουλάχιστον 12 ευρωπαϊκά κράτη και πολλές μυστικές υπηρεσίες το αγόρασαν) τουλάχιστον από το 2018. Πριν τρία χρόνια, μάλιστα, το καλοκαίρι του 2019, ο Ντίλιαν έφτασε στο σημείο να προωθήσει διαφημιστικά το Predator μέσω μιας συνέντευξης και ενός βίντεο στο αμερικανικό Forbes.
Η βιντεοσκόπηση έγινε στην Λάρνακα της Κύπρου, εκεί όπου είχε την έδρα της και η διαβόητη Intellexa (όπως και στην Αθήνα).
Ένα μαύρο βαν συνδέει τις παρακολουθήσεις πολιτικών και δημοσιογράφων σε Ελλάδα και Κύπρο
Το θέμα, μετά την Ελλάδα, λαμβάνει διαστάσεις και στην Κύπρο. Σχετικά γράφει η εφημερίδα “Φιλελεύθερος”:
Όταν το 2018 έγινε γνωστή ιστορία γύρω από το μαύρο βαν, ξεκίνησε μία έντονη συζήτηση για το τι ακριβώς έκανε στην Κύπρο, ποιους και για ποιο σκοπό παρακολουθούσε. Όπως και για τα περισσότερα καυτά ζητήματα στην Κύπρο, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, τα ερωτήματα που προέκυπταν παρέμειναν να αιωρούνται μέχρι που στο πέρασμα του χρόνου, έτειναν να ξεχαστούν. Ωσότου φτάσαμε στο σήμερα και την ιστορία που άνοιξε στην Ελλάδα με το θέμα των παρακολουθήσεων του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη. Και επειδή το «κυπριακό άρωμα» δεν απουσιάζει συνήθως από τέτοιες ιστορίες, το θέμα ανοίγει ξανά.
Και δεν είναι καθόλου θέμα πολιτικών ή κομματικών σκοπιμοτήτων, εξυπηρέτησης συμφερόντων ή όπως αλλιώς μπορεί να χαρακτηρισθεί από την Κυβέρνηση ή από οποιοδήποτε άλλο, αλλά είναι θέμα διαφάνειας και δημοκρατίας. Χωρίς να προδικάζεται ασφαλώς η ύπαρξη σκανδάλου, ούτε να υιοθετείται αβρόχοις ποσί η θέση ότι γίνονται παρακολουθήσεις είτε για λογαριασμών κομμάτων και κομματικών αρχηγών, είτε για οποιονδήποτε άλλο λόγο. Η σκόνη όμως που αιωρείται πάνω από την πολιτική σκηνή της Κύπρου για ακόμα μια φορά και η θολούρα που δημιουργείται, προκαλούν τεράστιο κακό τόσο εντός όσο και εκτός χώρας. Διότι γνωρίζουμε πλέον, την εικόνα που δικαίως ή αδίκως έχει κυριαρχήσει στο εξωτερικό για τη χώρα μας και η οποία δεν είναι η καλύτερη, σε σχέση με την εντύπωση που επικρατεί πως η Κύπρος είναι ένας τόπος που ξεπουλά διαβατήρια και δίνει χώρο και πεδίο δράσης στον κάθε απατεώνα για να ξεπλένει βρώμικο χρήμα.
Αυτή είναι η αντίληψη που επικρατεί όμως και εντός Κύπρου, με τους πολίτες να θεωρούν την Κυβέρνηση, τα κόμματα και τον κάθε εκπρόσωπο τους, ως διεφθαρμένο καιροσκόπο που κυνηγά την εξουσία για εξυπηρέτηση προσωπικών σκοπιμοτήτων και όχι του κοινού καλού. Και η αντίληψη αυτή της κοινωνίας των πολιτών έχει μεταφερθεί πολλές φορές ως μήνυμα προς τους πολιτικούς και τα κόμματα, τα οποία ωστόσο φροντίζουν κάθε φορά με τις ενέργειες και τις πράξεις τους να επιβεβαιώνουν την «γκρίζα» εικόνα που οι πολίτες έχουν για αυτούς.
Είναι για αυτούς ακριβώς τους λόγους που τα ερωτήματα που προκύπτουν για την όλη ιστορία χρίζουν απαντήσεων. Δεν έχει σημασία από ποιους τίθενται. Σημασία έχουν οι απαντήσεις που πρέπει να δοθούν.
Σε επιστολή του ο ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Γεωργίου προς το Ευρωκοινοβούλιο και την αρμόδια επιτροπή στην οποία συμμετέχει, υποστηρίζει ότι έχει την ισχυρή πεποίθηση ότι «αυτές οι νέες αποκαλύψεις σε συνδυασμό με επίμονες ενδείξεις, ακόμα και ομολογίες ότι στην Κύπρο λειτουργούν εταιρείες που παράγουν και εξάγουν τέτοιου είδους λογισμικά, συνθέτουν ένα πιθανό τεράστιο πρόβλημα για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου στην Κύπρο, που απαιτούν να θέσουμε αυτή την υπόθεση στο επίκεντρο των εργασιών της Επιτροπής μας»
Ο ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδάκης στην προχθεσινή διάσκεψη Τύπου που παραχώρησε, προχώρησε ένα ακόμα βήμα ως προς το θέμα και τις πληροφορίες που υπάρχουν. «Οργιάζουν οι φήμες ότι και πολιτικά κόμματα έχουν αγοράσει τέτοια συστήματα παρακολουθήσεων/υποκλοπών. Απαιτούμε απαντήσεις εδώ και τώρα», ανέφερε ο Δημήτρης Παπαδάκης, και υπέδειξε μάλιστα πως προς το τέλος του 2019 είχαν γίνει παρόμοιες αναφορές από τον βουλευτή της ΕΔΕΚ Κωστή Ευσταθίου.
Διερωτήθηκε μάλιστα τα εξής: «Από τις μέχρι τώρα έρευνες φαίνεται να έχουν προκύψει στοιχεία παρακολουθήσεων/υποκλοπών τηλεφωνικών συνδιαλέξεων. Ποια ήταν τα θύματα αυτών των παρακολουθήσεων; Ποιους έχει προμηθεύσει με συστήματα παρακολουθήσεων/υποκλοπών η εν λόγω εταιρεία ή και ενδεχομένως κάποιες άλλες κατασκοπευτικές εταιρείες;»
Αυτά είναι ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Η Κυβέρνηση έχει υποχρέωση να τοποθετηθεί ξεκάθαρα και να καθαρίσει το τοπίο. Το να αποδίδει το όλο θέμα σε κομματικές σκοπιμότητες, δεν είναι αρκετό και ούτε πείθει κανένα. Είναι μία ιστορία που εξαρχής –αφότου έγινε γνωστό το θέμα με το κατασκοπευτικό βαν– ήταν περίεργη, δημιουργώντας σκιές. Και είναι γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο που απαιτείται ξεκαθάρισμα. Τα υπόλοιπα είναι απλά «άλλα λόγια να αγαπιόμαστε»…
Το βίντεο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Forbes.com στις 5 Αυγούστου 2019
Το ρεπορτάζ του Forbes
Σε ένα χωματόδρομο γεμάτο αγριολούλουδα σε έναν ήσυχο δρόμο στη Λάρνακα της Κύπρου, ο Ταλ Ντίλιαν είναι εγκλωβισμένος σε ένα σκοτεινό φορτηγό. Είναι ένα μετασκευασμένο ασθενοφόρο GMC, με κιτ παρακολούθησης εκατομμυρίων δολαρίων, κεραίες στην κορυφή που απλώνουν το χέρι για να μάθουν τι μπορεί από οποιοδήποτε smartphone σε ακτίνα 1 χιλιομέτρου και, με το πάτημα ενός κουμπιού, να το αδειάσουν από όλο το περιεχόμενο στα πλαίσια. Μηνύματα WhatsApp, συνομιλίες στο Facebook, μηνύματα, κλήσεις, επαφές; Τα παντα; «Ακριβώς», λέει ο Ντίλιαν, ένας 24χρονος βετεράνος των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών και πολυεκατομμυριούχος έμπορος κατασκοπευτικής τεχνολογίας, αν και δεν το βλέπει. φανταστείτε έναν πιο άθλιο, πιο τρελό Τζορτζ Κλούνεϊ. Λιγότερο χολιγουντιανό στυλ, βεβαίως.
Επιδιώκει επίθεση γοητείας τις δύο ημέρες που δίνει στο Forbes την άνευ προηγουμένου πρόσβαση στη συνήθως καλά κρυμμένη, λαθραία βιομηχανία κατασκοπευτικής τεχνολογίας, που εκτιμάται ότι αξίζει 12 δισεκατομμύρια δολάρια και αυξάνεται . Είναι η πρώτη φορά που ο Dilian βγαίνει στην κάμερα, συζητώντας ανοιχτά τις πιο αμφιλεγόμενες πτυχές της βιομηχανίας, δηλαδή την ηθική της. Αυτή είναι, τελικά, μια αγορά που έχει συνδεθεί με την κατασκοπεία του δολοφονημένου Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, για να μην αναφέρουμε τις επιθέσεις σε δικηγόρους και ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Λονδίνο, το Μεξικό, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και όχι μόνο…
“Μην κατηγορείτε εμάς, δουλεύουμε με τα “καλά παιδιά””
…Μην κατηγορείτε τους αντιπροσώπους, κατηγορείτε τους πελάτες, υποστηρίζει. «Δεν είμαστε οι αστυνομικοί του κόσμου και δεν είμαστε οι δικαστές του κόσμου», προσθέτει, υποδεικνύοντας ότι εναπόκειται στις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν ότι οι έλεγχοι των εξαγωγών και άλλες διασφαλίσεις είναι επαρκείς για να αποτραπεί η χρήση κατά των πολιτικών δικαιωμάτων και των κοινοτήτων των δημοσιογράφων. . «Είναι υποκριτικό να έρχεσαι και να λες, “Πώς και πούλησες στο Μεξικό;” Είναι θεμιτό. Γιατί όχι? Εάν οι ΗΠΑ εγκρίνουν τις πωλήσεις στο Μεξικό, στην ΕΕ», λέει ο Dilian. «Δουλεύουμε με τα καλά παιδιά. Και μερικές φορές τα καλά παιδιά δεν συμπεριφέρονται με τον σωστό τρόπο».
Εξάλλου, σημειώνει ο Dilian, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι καν δυνατό για τις εταιρείες παρακολούθησης να παρακολουθούν τη χρήση των συστημάτων τους. «Τα περισσότερα από τα προϊόντα που πωλούνται σε αυτόν τον κλάδο δεν μπορείτε να παρακολουθήσετε. Και περισσότερο από αυτό, οι πελάτες δεν θέλουν να ξέρετε ποιοι είναι οι ύποπτοι τους».
Μια διαφανής επιχείρηση;
Πίσω στην άνεση των γραφείων του στο κέντρο της Λάρνακας, μια πτήση 30 λεπτών από την πατρίδα του και ένα χρήσιμο μέρος για να στείλει γρήγορα την τεχνολογία κατασκοπείας του σε επίπεδο NSA στις κυβερνήσεις που εδρεύουν στην ΕΕ, ο επικεφαλής της Intellexa μιλάει για μια νέα εποχή ανοίγματος στην βιομηχανία spyware. Το ότι έδωσε στο Forbes μια τέτοια άνευ προηγουμένου πρόσβαση στην επιχείρησή του σε διάστημα δύο ημερών είναι σημάδι μιας αξιοσημείωτης αλλαγής από τη λιγομίλητη, επιφυλακτική προσέγγιση που διατηρούσαν προηγουμένως οι εκατομμυριούχοι ηγέτες της αγοράς. Μόλις τον περασμένο μήνα, ο πρώην συνεργάτης του Shalev Hulio, Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου NSO, έδωσε συνεντεύξεις στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης και στο 60 Minutes . “Είμαστε εδώ. Θα φτιάξουμε όμορφα συστήματα που θα λειτουργούν προς όφελος των καλών παιδιών και του σύμπαντος. Και πρέπει να το πούμε, και δεν νομίζω ότι χρειάζεται να το κρύψουμε», λέει ο Ντίλιαν.