Μετά τις θεαματικές αντεπιθέσεις των Ουκρανών κατά το δεύτερο μισό το 2022, ο ουκρανικός πόλεμος βρίσκεται σε μια αιματηρή ισορροπία. Οι κλήσεις εφέδρων στον ρωσικό στρατό επέτρεψαν στους Ρώσους να περάσουν στην αντεπίθεση στο Ντονμπάς με κύρια έμφαση στην πόλη-κλειδί Μπακμούτ.
Χαράλαμπος Παπασωτηρίου
Η πολύμηνη μάχη του Μπακμούτ μοιάζει με το Βερντέν (1916) με την έννοια ότι αποτελεί κυρίως αιματηρή αναμέτρηση του πυροβολικού των αντίπαλων δυνάμεων με τις ρωσικές επιθέσεις να κατακτούν έδαφος λίγων δεκάδων μέτρων καθημερινά. Πάντως οι Ρώσοι έχουν επεκτείνει τους θύλακές τους νότια και βόρεια από το Μπακμούτ απειλώντας να το περικυκλώσουν. Δεν αποκλείεται οι ουκρανικές δυνάμεις να το εγκαταλείψουν σύντομα για να αποφύγουν την περικύκλωση.
Σύμφωνα με μαρτυρίεςσε σε μπλογκ στρατιωτών στο μέτωπο του Μπαγκμούτ και από τις δύο πλευρές, συμπεριλαμβανόμενου ενός Έλληνα στην ουκρανική πλευρά, οι ικανότεροι και πιο επαγγελματικοί πολεμιστές στη μάχη είναι οι μισθοφόροι της ρωσικής Ομάδας Βάγκνερ. Έχουν βέβαια την πολυτέλεια να θυσιάζουν πρώην κρατούμενους των ρωσικών φυλακών (που στρατολόγησαν πρόσφατα για εξάμηνες θητείες) σε αναγνωριστικές επιθέσεις για να αποκαλύψουν αδυναμίες του ουκρανικού μετώπου, ώστε να τις εκμεταλλευτούν στη συνέχεια οι βετεράνοι μισθοφόροι. Ο ρωσικός στρατός σε αντιδιαστολή αποδείχθηκε χαμηλής αποτελεσματικότητας, κατώτερος από τον ουκρανικό στρατό που έχει αξιωματικούς και υπαξιωματικούς εκπαιδευμένους σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΝΑΤΟ.
Στο εσωτερικό μέτωπο της Ρωσίας το καθεστώς Πούτιν έχει πείσει τον ρωσικό λαό, ότι ο πόλεμος είναι μεταξύ της Ρωσίας και όλης της Δύσης με διακύβευμα την επιβίωση της Ρωσίας όπως στον μεγάλο πατριωτικό πόλεμο του 1941-5. Αυτό σημαίνει ότι ο ρωσικός στρατός θα είναι σε θέση να καλέσει στα όπλα νέες εφεδρείες – η Ρωσία έχει πληθυσμό τουλάχιστον τριπλάσιο από της Ουκρανίας. Από την άλλη πλευρά οι Ουκρανοί έχουν υψηλό φρόνημα καθώς πολεμούν για την πατρίδα τους και επιπλέον ευνοούνται από την υλική και πληροφοριακή υποστήριξη της Δύσης.
Ως εκ τούτου, φαίνεται απίθανο κάποια από τις δύο πλευρές να είναι σε θέση να πετύχει πλήρως τους στόχους της. Ο Πούτιν περιόρισε τους ρωσικούς στόχους σε τέσσερις επαρχίες, την προσάρτηση των οποίων ανακοίνωσε πέρυσι, καμία από της οποίες όμως δεν ελέγχει πλήρως. Ειδικά στην επαρχία της Χερσώνας οι Ρώσοι έκαναν μεγάλες υποχωρήσεις στα τέλη του 2022 χάνοντας την ομώνυμη πόλη.
Ο Ζελένσκι έθεσε ως στόχο την πλήρη εκδίωξη των ρωσικών δυνάμεων από όλη την Ουκρανία, που ο Α/ΓΕΕΘΑ των ΗΠΑ στρατηγός Μαρκ Μίλι χαρακτήρισε επανειλημμένα ως ανέφικτο.
Δεδομένου ότι και οι δύο πλευρές έχουν τη βούληση και τη δυνατότητα να συνεχίσουν να πολεμούν – οι Ουκρανοί όσο τους υποστηρίζει η Δύση – ο πόλεμος δεν πρόκειται να τελειώσει σύντομα. Ίσως έπειτα από μερικούς αιματηρούς μήνες να είναι πιο εξουθενωμένοι οι δύο αντίπαλοι και να συμφωνήσουν σε μια ανακωχή με την Ουκρανία να διατηρεί τον έλεγχο μεγάλων τμημάτων των τεσσάρων επαρχιών, όχι όμως το σύνολό τους. Πιθανό τότε είναι να παγώσει η σύρραξη χωρίς συμφωνία ειρήνης, όπως συμβαίνει στην Κορέα και στην Κύπρο.
Καθηγητής Παντείου, Πρόεδρος ΕΣ Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων