Η πρόσφατη απόφαση της Ρωσίας να παρατείνει την συμφωνία εξαγωγής σιτηρών εν καιρώ πολέμου για 60 ημέρες έχει προκαλέσει ανησυχίες στην παγκόσμια κοινότητα.
Δρ. Ευάγγελος Βενέτης*
Η αρχική συμφωνία, που υπογράφηκε το 2020, είχε ως στόχο τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας των χωρών που επλήγησαν από την πανδημία του Κορωνοϊού. Η παράταση της συμφωνίας έχει πυροδοτήσει συζητήσεις και για τον πιθανό αντίκτυπό της στην παγκόσμια αγορά τροφίμων.
Από τη μία πλευρά, η πρόταση της Ρωσίας για παράταση της συμφωνίας εξαγωγής σιτηρών για 60 ημέρες μπορεί να θεωρηθεί ως μια ανθρωπιστική χειρονομία που στοχεύει στη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας για τις χώρες που έχουν πληγεί από την πανδημία. Η πανδημία του Κορωνοϊού είχε σοβαρό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία και πολλές χώρες αντιμετωπίζουν ελλείψεις τροφίμων λόγω διαταραχών στις αλυσίδες εφοδιασμού και εμπορικών περιορισμών. Η αρχική συμφωνία είχε ως στόχο τον μετριασμό των επιπτώσεων της πανδημίας στην παγκόσμια αγορά τροφίμων και η επέκταση της συμφωνίας μπορεί να θεωρηθεί ως συνέχεια αυτής της προσπάθειας.
Επιπλέον, η Ρωσία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιταριού στον κόσμο και η επέκταση της συμφωνίας μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίηση της παγκόσμιας αγοράς τροφίμων διασφαλίζοντας σταθερό εφοδιασμό σιτηρών σε χώρες που έχουν ανάγκη. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αποτροπή της κλιμάκωσης των τιμών των τροφίμων και να ανακουφίσει τον πόνο εκατομμυρίων ανθρώπων που ήδη παλεύουν λόγω της πανδημίας.
Ωστόσο, εκφράζονται ανησυχίες για τον πιθανό αντίκτυπο της επέκτασης της συμφωνίας εξαγωγής σιτηρών στην παγκόσμια αγορά τροφίμων. Η επέκταση της συμφωνίας μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της προσφοράς σιταριού και άλλων σιτηρών στην παγκόσμια αγορά, γεγονός που μπορεί να ανεβάσει τις τιμές των τροφίμων και να οδηγήσει σε ελλείψεις τροφίμων σε άλλες χώρες. Αυτό μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στις οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών, οι οποίες ήδη δυσκολεύονται λόγω της πανδημίας.
Επιπλέον, ορισμένοι ειδικοί έχουν επισημάνει ότι η επέκταση της συμφωνίας μπορεί να δώσει στη Ρωσία το τακτικό πλεονέκτημα στην παγκόσμια αγορά τροφίμων. Η θέση της Ρωσίας ως ενός από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιταριού στον κόσμο μπορεί να της επιτρέψει να χειραγωγήσει την αγορά ελέγχοντας την προσφορά σιτηρών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών του σιταριού και άλλων σιτηρών, γεγονός που μπορεί να βλάψει τις οικονομίες των χωρών εισαγωγής.
Εν γένει είναι προφανές ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την διατροφική επάρκεια σε παγκόσμια κλίμακα ως ασύμμετρο μέτρο πίεσης προς τις ΗΠΑ. Το γεγονός ότι η Μόσχα επιτρέπει την κατά προτεραιότητα εξαγωγή ουκρανικού σιταριού σε χώρες πληγείσες από εμφυλίους ή την κλιματολογική αλλαγή σε Μέση Ανατολή (Συρία, Λίβανος, Υεμένη) κι Αφρική (Σομαλία) αντανακλά την πρόθεση του Κρεμλίνου να βοηθήσει τις χώρες αυτές και να αυξήσει την γεωπολιτική της επιρροή στις συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη. Είναι σημαντικό για την παγκόσμια κοινότητα να συνεργαστεί για να εξασφαλίσει μια σταθερή και βιώσιμη αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα σε αυτές τις χαλεπές περιστάσεις.
*Ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Γεωπολιτικής