NewsEdit Η Γαλλική Le Monde αναφέρεται στο προσφυγικό και τη διαφορετική αντιμετώπιση των μεταναστών στην Αθήνα, αμέσως μετά την εκλογή του συντηρητικού πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, που, όπως σημειώνει, είχε υποσχεθεί να αποκαταστήσει την «τάξη» στα Εξάρχεια και να τεθεί τέλος στην πολιτική «ανοιχτών θυρών» για τους μετανάστες.
Το ρεπορτάζ της Le Monde ξεκινά με μια εικόνα: Ένα παιδί ενός πρόσφυγα στέκεται δίπλα σε ένα κοντέινερ ζωγραφισμένο με τις λέξεις «καλώς ήρθατε» σε διάφορες γλώσσες, κατά την άφιξη στο λιμάνι του Πειραιά, στις 18 Φεβρουαρίου 2016. Και συνεχίζει:
«Λοιπόν Αθήνα, πώς είναι;
– Αθήνα… Ωραία! », απαντά η Μία, στη σειρά Greek Salad του Cédric Klapisch, που μεταδίδεται στην πλατφόρμα Amazon Prime.
Η νεαρή γυναίκα, που αρχικά ήρθε για σπουδές στην ελληνική πρωτεύουσα, καταπιάνεται με τα πάντα για να «βοηθήσει τους πρόσφυγες» που φιλοξενούνται από ακτιβιστές και αναρχικούς σε καταλήψεις.
Μακριά από τα λεγόμενα κλισέ, η ιστορία της Μία αντανακλά μια πραγματικότητα, αλλά μάλλον εκείνη της περιόδου των ετών 2015 – 2016, όταν άνθησαν στην Ελλάδα τα κινήματα αλληλεγγύης προς τους μετανάστες και προσέλκυσαν χιλιάδες εθελοντές από διάφορες χώρες. Τότε, περισσότεροι από 800.000 πρόσφυγες, κυρίως Σύροι, αποβιβάστηκαν σε νησιά του Αιγαίου και συχνά βρίσκονταν στην Αθήνα, χωρίς καμία δομή να μπορεί να τους φιλοξενήσει.
Το ελληνικό κράτος, ήταν αντιμέτωπο με μια πρωτοφανή οικονομική κρίση. Οι ΜΚΟ άργησαν να κινητοποιηθούν αποτελεσματικά. Αριστερά κινήματα και αναρχικοί, που είχαν βιώσει την έκρηξη της φτώχειας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, είχαν ήδη οργανωθεί και ανταποκρίθηκαν γρήγορα στην εισροή προσφύγων στην ελληνική πρωτεύουσα. Ιδιαίτερα στη συνοικία των Εξαρχείων. Το 1973, όπως σημειώνει η Le Monde, εκεί οργανώθηκαν οι φοιτητικές διαδηλώσεις και οδήγησαν στην πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών, ένα χρόνο αργότερα. Το 2008, μετά τη δολοφονία ενός εφήβου από έναν αστυνομικό στην ίδια περιοχή, μια άλλη εξέγερση φούντωσε για αρκετές εβδομάδες.
Τα κλειστά σύνορα
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και της Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016, τα ελληνικά σύνορα είναι κλειστά. Οι Σύροι πρόσφυγες έχουν τώρα μόνο μία επιλογή για να φτάσουν νόμιμα στα βόρεια της Γηραιάς Ηπείρου: Να υποβάλουν αίτηση για πρόγραμμα μετεγκατάστασης σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα και να περιμένουν μήνες. Τότε η Ελλάδα είχε σχεδόν 60.000 αιτούντες άσυλο.
«Βοηθούσαμε τους πρόσφυγες μοιράζοντας τρόφιμα, κουβέρτες, αλλά ξαφνικά οι πλατείες στο κέντρο της πόλης γέμισαν από κόσμο που δεν είχε πού να κοιμηθεί. Ο δήμος έστειλε αστυνομία για να τους απαγορεύσει να ξαπλώσουν στα παγκάκια. Και τότε ήταν που αποφασίσαμε να δράσουμε πιο συγκεκριμένα», όπως εξηγεί ο Γιάννης Ανδρουλάκης, τότε επικεφαλής ενός κινήματος αλληλεγγύης για τους πρόσφυγες.
Στις 22 Απριλίου 2016, το City Plaza, ένα ξενοδοχείο που είχε εγκαταλειφθεί από το 2010, καταλήφθηκε από 100 ακτιβιστές και 350 πρόσφυγες. Το πείραμα θα διαρκέσει μέχρι τον Ιούλιο του 2019, λίγο πριν την εκλογή του συντηρητικού πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη – και του ανιψιού του δημάρχου Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη – ο οποίος είχε υποσχεθεί να αποκαταστήσει την «τάξη» στα Εξάρχεια και να τεθεί τέλος στην πολιτική «ανοιχτών θυρών» για τους μετανάστες.
Περισσότερους από 2.500 πρόσφυγες υποδέχθηκαν στο City Plaza, εκατοντάδες εθελοντές από όλο τον κόσμο. Οι πρόσφυγες παρακολουθούσαν μαθήματα, είχαν παιδική χαρά για παιδιά, συλλογική κουζίνα και ειδικό χώρο μόνο για γυναίκες… «Το City Plaza παραμένει για πολλούς η πιο όμορφη εμπειρία αλληλεγγύης στην Ευρώπη προς τους πρόσφυγες… Λίγο πριν από τις εκλογές του Ιουλίου 2019, νιώσαμε ότι η παλίρροια άλλαζε, η ξενοφοβία μεγάλωνε και φοβόμασταν τις επιδρομές της αστυνομίας», θυμάται ο Γιάννης Ανδρουλάκης.
Οι υπόλοιπες καταλήψεις στην περιοχή των Εξαρχείων δεν είχαν ούτε την ίδια τύχη ούτε την ίδια φήμη. Ο Γουίλ, έζησε για ενάμιση χρόνο σε ένα εγκαταλειμμένο πρώην σχολείο, κοντά στο Γαλλικό Ινστιτούτο. Εργάστηκε για μια σεζόν σε ξενοδοχείο σε ελληνικό νησί, ο νεαρός άνδρας έχει ανάμεικτες αναμνήσεις από αυτή την εμπειρία: «Η αλληλεγγύη των Ελλήνων ήταν συγκινητική. Αλλά σιγά – σιγά φάνηκε και η άλλη πλευρά: Υπήρχαν προβλήματα με κλοπές, ναρκωτικά, ήρθαν και κάποιοι δήθεν να βοηθήσουν αλλά έβγαλαν λεφτά στις πλάτες των προσφύγων…».
Στα τέλη Αυγούστου 2019, οι αστυνομία εκκένωσε βίαια τις καταλήψεις. Οικογένειες οδηγήθηκαν βίαια σε λεωφορεία για να στεγαστούν σε καταυλισμούς έξω από την πόλη. Ο Ελληνικός Σύνδεσμος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα χαρακτήρισε τότε ως «εξαιρετικά προβληματική» αυτή την αστυνομική παρέμβαση, η οποία, σημειώνει, έρχεται σε αντίθεση με «το δικαίωμα σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας».
Μόνο η αναρχική κατάληψη στην οδό Νοταρά, η οποία φιλοξενούσε περισσότερους από 9.000 μετανάστες, επέζησε αυτής της επιχείρησης «κάθαρσης» που πραγματοποιήθηκε από κοινού από τη συντηρητική κυβέρνηση και τον Δήμο Αθηναίων, καταλήγει το ρεπορτάζ της Le Monde.