NewsEdit Η προστασία της υγείας του ανήλικου πληθυσμού συνιστά στόχο βιώσιμης ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), προτεραιότητα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συντελεί στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Το σχολικό περιβάλλον προσφέρεται ποικιλότροπα για την πρόληψη ασθενειών, την προστασία και προαγωγή της υγείας του μαθητικού πληθυσμού με την ενεργή συμμετοχή και συνεργασία γονέων, εκπαιδευτικών και επαγγελματιών υγείας. Η συμβολή της πρόληψης και της πρώιμης παρέμβασης στην υγεία του ανήλικου πληθυσμού θέτει τα θεμέλια για την καλή υγεία στην ενήλικη ζωή.
Υφιστάμενη κατάσταση
- Στην Ελλάδα, οι υπηρεσίες υγείας στο σχολικό περιβάλλον περιορίζονται στην κατά περίπτωση και υπό προϋποθέσεις τοποθέτηση σχολικής νοσηλεύτριας, εάν και εφόσον ζητηθεί από γονέα με διαγνωσμένο παιδί το οποίο πληροί τα κριτήρια. Η σχολική νοσηλεύτρια δεν είναι μόνιμη στο σχολικό περιβάλλον και περιστέλλεται η δυνατότητα εμπέδωσης σχέσεων εμπιστοσύνης με το σχολείο.
- Η παροχή οργανωμένων και ολοκληρωμένων σχολιατρικών υπηρεσιών δεν προβλέπεται θεσμικά, ενώ η παρεχόμενη σχολική υγεία περιορίζεται, κατά βάση, σε περιστασιακό έλεγχο βιβλιαρίων υγείας από τις ΤΟΜΥ και τα Κέντρα Υγείας ή διενέργεια ομιλιών για θέματα υγείας. Οι κατακερματισμένες και υποτυπώδεις υπηρεσίες σχολικής υγείας δεν εφαρμόζονται ισότιμα σε όλα τα σχολεία, νηπιαγωγεία και παιδικούς σταθμούς της επικράτειας.
- Η εκπαίδευση σε θέματα υγείας («αγωγή υγείας» ή «εγγραμματισμός υγείας») δεν επιτελείται σε συστηματική βάση και δεν υπακούει σε κοινά παραδεκτές αρχές και μεθόδους, εμφορείται δε συχνά από μια ατομοκεντρική και ιατροκεντρική αντίληψη σχετικά με την έννοια της υγείας, ενάντια στη λογική της υγείας ως κοινωνικού αγαθού το οποίο επηρέαζεται από τους κοινωνικούς και οικονομικούς προσδιοριστές.
Πρόταση πολιτικής
- Ολοκληρωμένες υπηρεσίες Σχολικών Ομάδων Φροντίδας Υγείας (ΣΟΦΥ) με στελέχωση από υφιστάμενο προσωπικό μονάδων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) καθώς και νέες προσλήψεις.
- Επιτόπια (on-site) παροχή οργανωμένων και εξειδικευμένων υπηρεσιών πρόληψης στο σχολείο με βάση τις αρχές της Προαγωγής Υγείας: η προσέγγιση των τοποθεσιών (the settings approach) και του συνόλου της σχολικής κοινότητας (the whole school approach).
- Επιτόπια έγκαιρη ανίχνευση, αντιμετώπιση και παρακολούθηση προβλημάτων υγείας νηπίων, παιδιών και εφήβων, καλύπτοντας όλο το ηλικιακό φάσμα του ανήλικου πληθυσμού.
- Επιτόπια διενέργεια προσυμπτωματικών ελέγχων (screening tests): οπτικής οξύτητας και αχρωματοψίας, στοματικής υγιεινής, παθήσεων της σπονδυλικής στήλης (π.χ. σκολίωσης), εμβολιαστικής κάλυψης και μεταδιδόμενων νοσημάτων, σωματικής ανάπτυξης (σωματομετρήσεις -βάρος, ύψος- περίμετρος κεφαλής). Διενέργεια φυματινοαντιδράσεων Mantoux και εμβολιασμών.
- Επιτόπια πρώιμη ανίχνευση μαθησιακών διαταραχών, ψυχικών επιπτώσεων Covid-19, ενδοοικογενειακής και σχολικής βίας, πρόληψη εξαρτήσεων (αλκοόλ, κάπνισμα, χρήση παράνομων ουσιών, εθισμός στο Διαδίκτυο κ.ά.) με συνεργασία ΣΟΦΥ και παιδοψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών.
- Σχεδιασμός και εφαρμογή Προγραμμάτων Αγωγής Υγείας με θεματολογία και μεθοδολογία κατάλληλη για την εκάστοτε εκπαιδευτική βαθμίδα, με προσανατολισμό στις αρχές της ισότητας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης, σύμφωνα δηλαδή με τις αρχές της προαγωγής υγείας και της κριτικής παιδαγωγικής, ώστε να επανανοηματοδοτηθεί η υγεία ως κοινωνικό αγαθό και όχι υπόθεση ατομικής ευθύνης με την παράλληλη εμπλοκή του συνόλου της σχολικής κοινότητας.
- Διασφάλιση υγιεινών περιβαλλοντικών συνθηκών στον σχολικό χώρο (healthy settings).
- Αποτίμηση/αξιολόγηση αποτελεσμάτων των υπηρεσιών και δημιουργία πρωτοκόλλων και μητρώων καλών πρακτικών.
- Χρηματοδότηση μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ, ΠΔΕ και Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την υλοποίηση του σχεδίου με απαραίτητη προϋπόθεση τη βιωσιμότητα και ενσωμάτωση των υπηρεσιών σχολικής υγείας και την ανανέωση των προγραμμάτων αγωγής υγείας.
Ολόκληρο το κείμενο ΕΔΩ.
* Κείμενο πολιτικής των Πέλας Σουλτάτου, PhD, Διδάσκουσας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ & Σχολής Δημόσιας Υγείας ΠΑΔΑ
Σταμάτη Βαρδαρού, τ. ΓΓ ΠΦΥ Υπουργείου Υγείας, συμβούλου πολιτικής υγείας του Προέδρου ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
Βασίλη Ζαχαρόπουλου, επιστημονικού συνεργάτη ΕΝΑ, εκ των συντονιστών της Ομάδας Υγείας ΕΝΑ