NewsEdit Η ΄΄Μικρή Κωνσταντινούπολη΄΄ της Γερμανίας βρίσκεται στα σπλάχνα της ΄΄Αθήνας του ποταμού Σπρε΄΄. Οι Πρώσσοι βάφτισαν το Βερολίνο΄΄Spreeathen΄΄ τον 18ο αιώνα (ο Έρντμαν Βίρκερ ήταν ο πατέρας της νέας λέξης που γεννήθηκε στο μυαλό του το 1706), όρος μέσω του οποίου Πρώσσοι συγγραφείς, ποιητές και τραγουδοποιοί εξυμνούσαν την όμορφη παραποτάμια Αθήνα της Πρωσσίας ενώ η άφιξη χιλιάδων Τούρκων εργατών Gastarbeiter στο δυτικό τμήμα της γερμανικής πόλης από την δεκαετία του ‘50 και έπειτα με επίκεντρο την περιοχή του Κρόϊτσμπεργκ, όπου ζει και αναπνέει ως τις μέρες μας το μεγαλύτερο κομμάτι της Τουρκικής και τουρκογερμανικής κοινότητας στην πόλη, έδωσαν στην περιοχή με το βαθιά εναλλακτικό, αριστερό και πολυπολιτισμικό DNA το προσωνύμιο ‘’Μικρή Κωνσταντινούπολη’’.
Ρεπορτάζ/Φωτορεπορτάζ: Σπύρος Χατζηγιάννης (spysun), Βερολίνο
Πέρα από την τεράστια τουρκική κοινότητα το Κρόιτσμπεργκ φιλοξένησε ως τα τέλη του ΄80 και αρκετούς έλληνες Gastarbeiter οι περισσότεροι εκ των οποίων επέστρεψαν στην Ελλάδα την δεκαετία του ΄90. Η ελληνική οικονομική κρίση όμως άναψε το φυτίλι μιας νέας μικρής έκρηξης στις αφίξεις ακάλεστων αυτή την φορά ελλήνων στο Βερολίνο και στο Κρόιτσμπεργκ οι οποίοι πήραν την σκυτάλη από τους παλιούς έλληνες της πόλης και της περιοχής.
Βγήκαμε στους γεμάτους ζωή δρόμους της Μικρής Κωνσταντινούπολης μια βδομάδα μετά τις πρώτες εκλογές στην Ελλάδα και λίγο πριν και λίγο μετά τις δεύτερες εκλογές στην Τουρκία και μιλήσαμε με Τούρκους και Έλληνες που άφησαν την Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα, για την Μικρή Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα του ποταμού Σπρε.
Οι τουρκικές και οι ελληνικές εκλογές μας έδωσαν την ευκαιρία όχι μόνο να καταγράψουμε τον ιδιαίτερο πολιτικό παλμό ελλήνων και τούρκων του Κρόιτσμπεργκ εν μέσω δύο εκλογικών διαδικασιών σε Ελλάδα και Τουρκία αλλά να νιώσουμε επίσης την βαθύτερη φύση των σχέσεων των δύο κοινοτήτων του Βερολίνου και του Κρόιτσμπεργκ.
Οι ιστορίες, οι εμπειρίες και οι ιδέες ελλήνων και τούρκων του Κρόιτσμπεργκ δείχνουν ότι εκτός των συνόρων των χωρών τους και εκτός της ελληνικής μητσοτακικής οικογενειοκρατίας και της τουρκικής αυταρχικής Ερντογανοκρατίας και μέσα στον πολυπολιτισμικό δοκιμαστικό αστικό σωλήνα του Κρόιτσμπεργκ στην Αθήνα του ποταμού Σπρέ φαίνεται να έχουν τελικά πολύ λίγα που να τους χωρίζουν. Βέβαια, οι κινήσεις των ηγετών των δύο χωρών θέλουν να αποδείξουν το αντίθετο βασιζόμενοι στην φιλοσοφία του ΄΄διαίρει και βασίλευε΄΄. Η Μικρή Κωνσταντινούπολη έχει άλλη γνώμη.
Η επίσημη και ανεπίσημη ψήφος του Κρόιτσμπεργκ για έλληνες και τούρκους δείχνει επίσης ότι τα πολιτικοκοινωνικά οικοσύστηματα Κωνσταντινούπολης και Αθήνας συναντιούνται πολιτικά και πολιτισμικά, κυριολεκτικά και μεταφορικά, στους δρόμους, τα κτήρια, τα καφέ, τα μπαρ, τα πάρκα και τα εστιατόρια του Κρόιτσμπεργκ με έναν μοναδικό τρόπο.
Η Αθήνα του ποταμού Σπρε και η Μικρή Κωνσταντινούπολη δίνουν την δικιά τους ψήφο και φιλοσοφία οι οποίες, όπως θα δούμε, κρύβουν αρκετές εκπλήξεις.
Το Κρόϊτσμπεργκ υποδέχτηκε για πρώτη φορά τον Ταγίπ Ερντογάν στις 9 Ιανουαρίου του 2004. Σε ένα ταξίδι αστραπή στην γερμανική πρωτεύουσα που διήρκησε 24 ώρες ο τούρκος πρόεδρος φρόντισε να βρει χρόνο για να επισκεφθεί την περιοχή που αποτελεί την ανεπίσημη πρωτεύουσα της τουρκικής και τουρκογερμανικής κοινότητας του Βερολίνου. Για τον πρώην δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης η παρουσία του στην Μικρή Κωνσταντινούπολη ήταν κάθε άλλο παρά συμβολική. Δέκα χρόνια έπειτα με ειδική νομοθεσία θα δώσει το δικαίωμα στους Τούρκους της διασποράς, της Γερμανίας και του Κρόϊτσμπεργκ το δικαίωμα να ψηφίζουν στις εθνικές εκλογές της Τουρκίας. Οι ψήφοι και η επιρροή της Μικρής Κωνσταντινούπολης ήταν κάθε άλλο παρά αμελητέες για το όραμα του Ταγίπ να θέσει ακόμη πιο στέρεες βάσεις στην δύναμή του εντός και εκτός των συνόρων της χώρας του.
Ταυτόχρονα το παρασκηνιακό πολιτικό πόκερ του Ερντογάν στο Κρόιτσμπεργκ παίχτηκε και στα τραπέζια του τούρκικου εστιατορίου Hasir, που βρίσκεται στην καρδιά του Κρόιτσμπεργκ στην γωνία των οδών Οράνιεν στρασσε και Άνταλμπερτ στράσσε, όπου ο Τούρκος πρόεδρος δείπνησε αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια. Σε κουβέντα μας πριν από μερικά χρόνια με τον ιδιοκτήτη του εναλλακτικού Cafe Kotti που βρίσκεται μερικά μέτρα παραπέρα από το εστιατόριο Hasir, (την περίοδο της μεγάλης προσφυγικής κρίσης το 2015 το Cafe Kotti είχε ιδρύσει ένα παράρτημα στα παράλια της Τουρκίας στο Αιγαίο βοηθώντας πρόσφυγες που έφθαναν εκεί από την Συρία και άλλες χώρες ) μας είχε επισημάνει ότι οι επισκέψεις του Ερντογάν ήταν πολύ σημαντικές για το δίκτυο επιρροής που έστηνε ο Τούρκος πρόεδρος στην πόλη. Οι μεγάλες εκλογικές επιτυχίες του κόμματος ΑΚΡ του Ερντογάν δείχνουν ότι το δίκτυο αυτό βοήθησε τις πολιτικές κινήσεις του Ταγίπ εντός και εκτός της Kucuk Istanbul όπως ονομάζεται η Μικρή Κωνσταντινούπολη στα τούρκικα. Και όπως έχει συμβεί με πολλές κινήσεις του Τούρκου προέδρου στην πολιτική σκακιέρα τα τελευταία χρόνια κάποιες ενδιαφέρουσες σκιές καλύπτουν την παρουσία του πολιτικού του δικτύου στους δρόμους του Κρόιτσμπεργκ.
Συναντήσαμε τον 67χρονο Τούρκο επιχειρηματία, πρώην εκπαιδευτικό και κάτοικο του Κρόϊτσμπεργκ εδώ και 39 χρόνια Έρνταλ Γκιουλ στο καφέ Smyrna που βρίσκεται απέναντι και διαγώνια και δεξιά από το Hasir στην Οράνιεν στράσσε. Ο Έρνταλ έχει αφήσει εδώ και χρόνια την σφραγίδα του στην τουρκική κοινότητα και στην νυχτερινή ζωή του Κρόιτσμπεργκ. Αρχικά ως εκπαιδευτικός που συμβούλευε παιδιά και έφηβους οικογενειών Τούρκων στην περιοχή και έπειτα ως ιδιοκτήτης του καλτ club Cake Club στην Οράνιενστρασσε ( και αυτό απέναντι και διαγώνια αλλά στα αριστερά από το Hasir ), και του Cake bar στην Σλίσισε στράσσε ( και τα δύο έκλεισαν πριν λίγα χρόνια λόγω του gentrification και των εξωφρενικών νέων ενοικίων που ζητούσαν οι ιδιοκτήτε των χώρων) ενώ τα τελευταία χρόνια τρέχει το νέο Cake bar στην Μαριάνεν στράσσε του Κρόιτσμπεργκ. Η νυχτερινή ζωή και η πολιτική τρέχουν στο αίμα του Έρνταλ ο οποίος ξέρει ανθρώπους και καταστάσεις στο Κρόϊτσμπεργκ όσο λίγοι Τούρκοι. Ο ίδιος έφυγε από την Άγκυρα για το Βερολίνο και το Κρόιτσμπεργκ το 1984 εξ αιτίας του πραξικοπήματος του Κενάν Εβρέν τότε. Ένας Τούρκος πολιτικός μετανάστης στο Κρόιτσμπεργκ με όλη την σημασία των δύο λέξεων.
Στα τραπέζια στο πεζοδρόμιο γύρω μας ο κόσμος πίνει καφέ, ή, τούρκικο τσάι στα χαρακτηριστικά μικρά καμπυλωτά ποτήρια των Τούρκων και τρώει πασατέμπο και ηλιόσπορους, πετώντας τα τσόφλια στις μεταλλικές γαβάθες που προσφέρει το μαγαζί. Το όνομα του μαγαζιού και οι διατροφικές συνήθειες των θαμώνων του μέρους μας κάνουν να νιώθουμε σαν στο σπίτι μας. Άλλωστε πόσοι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν την μανία να τρώνε πασατέμπο και ηλιόσπορους με τον τρόπο που κάνουν οι έλληνες και οι τούρκοι σε καφέ, γήπεδα, πλατείες και στα σπίτια τους;
Αφήνουμε όμως τον πασατέμπο να ανασάνει για λίγο στο τραπέζι και παιρνάμε στο ψητό.
Επισημαίνουμε στον Έρνταλ την παρουσία του Ερντογάν στο Hasir και τον ρωτάμε πόσο σημαντικές ήταν αυτές οι επισκέψεις για την πολιτική δύναμη του ΑΚΡ στο Κρόιτσμπεργκ.
΄΄Κοίτα αυτό που λέγεται και εικάζεται εδώ και χρόνια στην κοινότητα μας εδώ είναι ότι η μαφία παίζει παιχνίδι μέσω του Hasir. Πχ ο πρώτος ιδιοκτήτης λίγα χρόνια αφότου άνοιξε το Hasir επένδυσε πάρα πολλά χρήματα στην αλυσίδα ξενοδοχείων Titanic που κατασκεύασε και που έχουμε στην Γερμανία, στην Τουρκία και σε κάποιες άλλες χώρες. Αυτό που λέγεται και είναι κοινό μυστικό στην τουρκική κοινότητα του Κρόιτσμπεργκ είναι ότι διάφοροι μαφιόζοι ξεπλένουν χρήμα μέσω των Hasir και Titanic και μια ομάδα των ατόμων αυτών ελέγχεται από τον υπουργό εσωτερικών της Τουρκίας. Θυμίσου αυτό που είχε πει ο πρώην πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ το 2011 όταν τον είχαν ρωτήσει τι κάνει το τουρκικό κράτος με βρώμικο χρήμα σαν αυτό που ανακυκλώνεται μέσω του Κρόιτσμπεργκ και είχε απαντήσει τότε ‘’ότι τα δίνουμε σε ανθρώπους μας για να βάζουν φωτιές σε ελληνικά νησιά’’.
Εν τω μεταξύ πολλές γυναίκες μπαινοβγαίνουν στο μαγαζί φορώντας μαντίλες, ή, χιτζάμπ ενώ τα τελευταία χρόνια έχουμε παρατηρήσει όλο και περισσότερες τουρκάλες του Κρόιτσμπεργκ να έχουν υιοθετήσει τον αγαπημενο θηλυκό ενδυματολογικό κώδικα των ισλαμολάγνων του Ταγίπ, της συζύγου του και του ΑΚΡ. Ρωτάμε τον Έρνταλ πόσο δυνατό είναι το δίκτυο και η επιρροή του Ερντογάν στα τζαμιά του Κρόιτσμπεργκ. ‘’Είναι πολύ σοβαρή η επιρροή του Ερντογάν στα τούρκικα τζαμιά του Κρόιτσμπεργκ. Το τζαμί με την την μεγαλύτερη επιρροή βρίσκεται στην οδό Wiener strasse απέναντι από τον σταθμό της πυροσβεστικής εκεί. Ο Ερντογάν τους χρηματοδοτεί και όλοι εκεί μέσα είναι με το ΑΚΡ. Παλιά βέβαια το 90% των τζαμιών ήταν με το δίκτυο του Φετουλά Γκιουλέν.’’ Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φαντασία εδώ για να σκεφτεί κανείς πως αυτό μεταφράζεται σε περισσότερες ψήφους για τον Ταγίπ και περισσότερες μαντίλες για τις οπαδούς του κόμματος του. Και όλα αυτά στην καρδιά του Κρόιτσμπεργκ που φημίζεται για τον αριστερό και εναλλακτικό του χαρακτήρα.
Είναι λοιπόν το ΑΚΡ ένας πολιτικός συντηρητικός δούρειος ίππος μέσα στο Κρόιτσμπεργκ; Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Όπως και με τόσες άλλες πτυχές της ταυτότητας των Τούρκων της Γερμανίας έτσι και και εδώ τίποτα δεν είναι άσπρο, ή, μαύρο.
Πχ επισημαίνουμε στον Έρνταλ πόσο έντονος είναι ο αριστερός χαρακτήρας της περιοχής και πόσους αριστερούς Τούρκους έχουμε συναντήσει εδώ και χρόνια στην περιοχή και τον ρωτάμε αν όντως το Κρόιτσμπεργκ είναι πιο αριστερό για τους Τούρκους της Γερμανίας από ότι μια πόλη σαν το Ντόρτμουντ και αν αυτό φαίνεται και στις εκάστοτε Τουρκικές εκλογές σαν τις φετεινές στην Τουρκία; ΄΄Υπάρχει μια διπλή πολιτική ηθική σε λειτουργία για πολλούς Τούρκους του Κροίτσμπεργκ’’ μας λέει και συνεχίζει: ΄΄ Τί εννοώ; Πολλοί Τούρκοι στο Κρόϊτσμπεργκ, αλλά, και στην Γερμανία οι οποίοι έχουν το δικαίωμα να ψηφίσουν τόσο εδώ όσο και στην Τουρκία κάνουν το εξής: Στις εκλογές της Γερμανίας θα ψηφίσουν ένα σοσιαλιστικό/αριστερό κόμμα σαν τα SPD, Die Linke ή τους Πράσινους και στις εκλογές της Τουρκίας θα ψηφίσουν τον υπερσυντηρητικό και αυταρχικό Ερντογάν και το ΑΚΡ! Το παίζουν σοσιαλιστές εδώ στο Κρόιτσμπεργκ και στην Τουρκία είναι φασίστες! Τί να πω; Κάτι σαν μια πολιτική κλιματική αλλαγή ίσως’’. Αριστεροί στην Μικρή Κωνσταντινούπολη δηλαδή και σχεδόν φασίστες ερντογανικοί στην Κωνσταντινούπολη. Το τουρκικό πλοιάριο της Αθήνας του ποταμού Σπρε πλέει σε αχαρτογράφητα πολιτικά νερά μάλλον.
Επισημαίνουμε στον Έρνταλ τα λόγια του Γιάνη Βαρουφάκη μετά τον πρώτο γύρο των ελληνικών εκλογών ΄΄Αυτή είναι μια πλήρης Ερντογανοποίηση της Ελλάδας΄΄ και ρωτάμε τον Έρνταλ αν αυτή η 20% διαφορά ψήφων μεταξύ ΝΔ και Σύριζα θα ωθήσει την Ελλάδα να ακολουθήσει τα χνάρια του Ταγίπ και να γίνει ακόμη πιο συντηρητική, αυταρχική και διεφθαρμένη;
΄΄Την Ελλάδα την βλέπω με τα μάτια μου από το σπίτι που έχω στην Τουρκία και το οποίο είναι ακριβώς απέναντι από την Σύμη. Το ΑΚΡ και η ΝΔ μου φαίνονται ίδια. Έχουν πολύ όμοια ηθική. Και αυτή είναι η Oriental ηθική. Έχουμε εχθρούς από τους οποίους πρέπει να προφυλαχθούμε, και τους οποίους πρέπει να επιτηρούμε και να φυλαχθούμε από αυτούς Είναι εχθροί μας, είναι διαβολικοί άνθρωποι και ούτω καθεξής. Ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης είναι τα ίδια σκατά που γίνονται ολοένα και μεγαλύτερα. Τα συντηρητικά δίκτυα εντός και εκτός των δύο χωρών αλληλοβοηθιούνται. Και λόγω αυτού έχουν και περισσότερους ψηφοφόρους. Φυσικά και βλέπω τον Κιλιτσντάρογλου ως καλύτερο για τις σχέσεις των δύο χωρών. Και αυτή η Κυριακή είναι πολύ, πολύ σημαντική για εμάς. Είναι σαν ένα δημοψήφισμα για την δημοκρατία, ή, για την μοναρχία’’.
Αφήσαμε τον Έρνταλ στα ηλιόλουστα και πλούσια σε ιστορίες και πασατέμπο Σαββατιάτιτικα τραπέζια του Smyrna και περάσαμε στο απέναντι πεζοδρόμιο όπου εδώ και χρόνια στις βόλτες μας στην Οράνιεν στράσσε είχαμε παρατηρήσει ότι ένα Τούρκικο φαγάδικο με εκλεκτά εδέσματα της γείτονος χώρας έπαιζε συχνά πυκνά ρεμπέτικα τραγούδια από την χώρα μας. Ο ιδιοκτήτης του μέρους, ο 49χρονος Χάτζι ( δεν ήθελε να γράψουμε το επώνυμό του) καπνίζει ένα τσιγάρο στο πεζοδρόμιο έξω από το μαγαζί και του πιάνουμε την κουβέντα ξεκινώντας από τα ρεμπέτικα. Πώς και παίζει τόσο συχνά ρεμπέτικα; ‘’Μα είμαι μισός έλληνας, και μισός Τούρκος, πώς να μην λατρεύω τα ρεμπέτικα;΄΄ μας λέει προσθέτωντας ότι γεννήθηκε στην βόρεια Κύπρο από ελληνίδα μάνα και Τούρκο πατέρα και διαθέτει ελληνικό και γερμανικό διαβατήριο αλλά όχι Τούρκικο διαβατήριο. Δεν μπορεί να ψηφίσει στις Τουρκικές εκλογές αλλά τον ρωτήσαμε πως βλέπει την ψήφο τόσων πολλών Τούρκων που ζουν εκτός των συνόρων της Τουρκίας στις εθνικές εκλογές της χώρας τους, δικαίωμα και πολιτική φωνή που ο Ερντογάν τους έδωσε για πρώτη φορά το 2014:
΄΄Κατά την γνώμη μου είναι λάθος. 4.000.000 Τούρκοι οι οποίοι ζουν εκτός της Τουρκίας να μπορούν να ψηφίσουν. Έχουν τέσσερα εκατομμύρια φωνές. Κάποιος πρέπει να κάτσει και να σκεφτεί: Πώς μπορούν να αποφασίζουν όταν δεν ζουν εκεί; Αυτή είναι η γνώμη μου, υπάρχουν άλλοι βέβαια που το βλέπουν διαφορετικά.΄΄
Τον ρωτάμε για την σχέση Ελλάδας και Τουρκίας στην νοτιοανατολική Μεσόγειο αλλά και στην Μικρή Κωνσταντινούπολη όπου τρέχει εδώ και χρόνια την επιχείρηση του: ΄΄Λόγω του Ερντογάν ως ηγέτη της Τουρκίας δεν υπάρχει μια καλή γειτονιά στο σημείο αυτό της Μεσογείου. Η γειτονιά είναι κατεστραμμένη. Στην Τουρκία δεν υπάρχει ένα δημοκρατικό κοινοβούλιο. Γιατί μόνο ένας αποφασίζει και αυτό δεν είναι δημοκρατικό. Οι έλληνες και οι τούρκοι έχουμε την ίδια νοοτροπία και κουλτούρα, μόνο η γλώσσα και η θρησκεία διαφέρουν. Εδώ στο Κρόϊτσμπεργκ έχω πολλούς έλληνες φίλους και επικοινωνούμε τέλεια μεταξύ μας. Είμαστε μια οικογένεια οι έλληνες και οι τούρκοι και αυτή την οικογένεια πρέπει να την διαχειριζόμαστε με αγάπη και όχι με πολιτική. Τα πολιτικά ζητήματα είναι επικίνδυνα και για τις δύο πλευρές. Το Κρόιτσμπεργκ είναι μια Μικρή Κωνσταντινούπολη και οι σχέσεις Τούρκων και Ελλήνων εδώ αποτελούν μια γέφυρα που ενώνει τις δύο χώρες. Λοιπόν, συγγνώμη φίλε, ήρθαν πελάτες πρέπει να πάω μέσα στο μαγαζί’’ μας λέει αφήνοντας τις άλλες ερωτήσεις που είχαμε για τον Χάτζι να αιωρούνται πάνω από την Οράνιεν στράσσε.
Το Βερολίνο και το Κρόϊτσμπεργκ δεν συμπαθούν ιδιαίτερα τους τελειομανείς και αλαζόνες Βαυαρούς. Την τελευταία αγωνιστική της Μπουντεσλίγκα οι ποδοσφαιρόφιλοι της περιοχής υποστήριζαν την Μπορούσια Ντόρτμουντ και όχι το βαυαρικό μονοπώλιο της Μπάγιερν Μονάχου σε ένα τούρκικο καφέ/μπάρ.
Περπατήσαμε προς το ανατολικό τέρμα της οδού, στρίψαμε αριστερά στην Σκάλιτζερ στράσσε και χαζέψαμε για λίγο στις οθόνες ενός Τούρκικου μπαρ και καφέ που έδειχνε σε μεγαλοοθόνες τα τελευταία ματς της Μπουντεσλίγκα των Μπορούσια Ντόρτμουντ και Μπάγιερν Μονάχου. Τα πεζοδρόμια φίσκα έξω απο το μαγαζί, ο κόσμος να μπλοκάρει τους ποδηλάτες, όλοι με μια μπύρα στο χέρι και με κασκόλ και μπλούζες της Μπορούσια. Το Κρόιτσμπεργκ υποστηρίζει και πάλι ένα αουτσάιντερ. Ξαφνικά η Μπάγερν ισοφαρίζεται, πανζουρλισμός μέσα και έξω από το μπαρ αλλά πέντε λεπτά μετά το 1 – 2 της αυτοκράτειρας του Μονάχου ρίχνει σκοτάδι στην διάθεση των εχθρών της Μπάγιερν στο Κρόιτσμπεργκ αλλά όχι και τόσο σε αυτή του τούρκου ιδιοκτήτη του μπαρ που όπως και τόσοι άλλοι συμπατριώτες του κάνει χρυσές δουλειές στην περιοχή εδώ και χρόνια ανεξαρτήτως καιρού ή ποδοσφαιρικού αποτελέσματος.
Ανηφορίζουμε προς το πάρκο Γκόρλιτζερ Παρκ που σήμερα έχει την τιμητική του καθώς εκεί γιορτάζεται το παιδικό σκέλος της ετήσιας πολυπολιτισμικής γιορτής της Μικρής Κωνσταντινούπολης με την ονομασία Carnival of Cultures. Το μάτι μας παίρνει στα γρήγορα στην σκηνή δύο ταλαντούχους πιτσιρικάδες ράπερ να ξεσηκώνουν τα πλήθη των μαμάδων και των μπαμπάδων ενώ σύννεφα σκόνης σηκώνονται γύρω μας.
Κατευθυνόμαστε προς την παιδική χαρά του πάρκου σήματος κατατεθέντος της cool κουλτούρας του Κρόιτσμπεργκ για να συναντηθούμε με δύο έλληνες μπαμπάδες, και κάτοικους του Κρόιτσμπεργκ που αντιπροσωπεύουν και το νέο κύμα ελλήνων που έφθασαν στην πόλη λόγω της ελληνικής οικονομικής κρίσης. Παιδάκια όλων των εθνικοτήτων τρέχουν στην άμμο, παίζουν μπουγέλο, γελάνε, κλαίνε. Γύρω γύρω σύννεφα καπνού σηκώνονται από τα κοψίδια στις ψησταριές των τούρκικων οικογενειών. Μεσήλικες γυναίκες με μαντίλες, παρέα με νεαρούς με σικ ρούχα και εμφανίσιμες κοπέλες με, ή, χωρίς μαντήλες, έχουν στήσει πηγαδάκια μιλώντας εναλάξ στα τούρκικα και στα γερμανικά. Αρκετοί έχουν φέρει μαζί τους πλαστικές καρέκλες και τραπέζια. Στον δημόσιο χώρο των πάρκων του Κρόϊτσμπεργκ οι τούρκοι δηλώνουν δυναμικά παρόντες.
Αφήνουμε την βαβούρα της παιδικής χαράς και βρίσκουμε μια καλή σκιά και ησυχία λίγο παραδίπλα. Ο Φίλιππος Δενδρινός είναι ένας 36χρονος έλληνας και Αθηναίος του Κρόιτσμπεργκ. Μετά τις σπουδές του και τις επαγγελματικές του περιπέτειες ως σερβιτόρος στα Κουφονήσια, σε ένα μπουζουκτσίδικο στο Μαρούσι και βοηθός κηπουρού μάζεψε τα μπογαλάκια του και ανέβηκε στο Βερολίνο για ένα καλύτερο μέλλον. Όπως και τόσοι άλλοι έλληνες. Δέκα χρόνια έπειτα έχει την δικιά του εταιρεία καθαρισμών στην Μικρή Κωνσταντινούπολη αφήνοντας πίσω του την επαγγελματική ρώσικη ρουλέτα της Αθήνας της κρίσης. Τον ρωτάμε πως του φάνηκαν τα εκλογικά αποτελέσματα σε Ελλάδα και Τουρκία και αν βλέπει κάποιες ομοιότητες μεταξύ Ερντογάν και Μητσοτάκη: ΄΄Δεν περίμενα αυτή την μεγάλη διαφορά μεταξύ ΝΔ και Σύριζα. Ξέρω επίσης ότι το εκλογικό αποτέλεσμα στην Τουρκία ήταν και αυτό απρόσμενο. Πιστεύω ότι επειδή αυτοί κινούν τα νήματα τόσα χρόνια σίγουρα θα υπήρχε μια παραπληροφόρηση από τα μίντια σε Ελλάδα και Τουρκία προς όφελος του κάθε ηγέτη΄΄.
Χρησιμοποίησε όμως ο ίδιος την ψήφο του ως έλληνας του εξωτερικού για να έχει λέγειν στο πολιτικό γίγνεσθαι της Ελλάδας; ΄΄Δεν ψήφισα. Δεν το έψαξα καν. Έχω την άποψη ότι αφού μένω εδώ και έχω σκοπό να μείνω, για ποιο λόγο να ψηφίσω αφού ζω στην Γερμανία; Τέσσερις, πέντε γνωστοί μου ψήφισαν μικρά κόμματα σαν το ΚΚΕ, Ανταρσύα κτλ.΄΄
Ο Φίλιππος μένει με την ελληνογερμανίδα γυναίκα του και το παιδί τους σε ένα διαμέρισμα ενός τεράστιου συγκροτήματος πολυκατοικιών από μπετόν στην Γκίτσινερ στρασσε του Κρόιτσμπεργκ, χαρακτηριστικό παράδειγμα κτηρίων που έχτισαν οι γερμανοί το ΄50, το ΄60 και το ΄70 για να στεγάσουν τις ορδές των τούρκων Gastarbeiter που έφθασαν στο Κρόιτσμπεργκ ψάχνοντας και αυτοί, όπως και ο Φίλιππος, για ένα καλύτερο μέλλον. Οι ένοικοι της πολυκατοικίας είναι στην πλειοψήφία τους Τούρκοι, λίγοι γέροι πλέον γκασταρμπαιτερ, και τα παιδιά τους, ή, συγγενείς τους που πήραν τα διαμερίσματα των πατεράδων/συγγενών τους. Πώς είναι η επικοινωνία του με τους Τούρκους εντός και εκτός του κτηρίου; ΄΄Κοίτα οι περισσότεροι εδώ μέσα είναι 40άρηδες και 50άρηδες Τούρκοι. Μιλάμε αρκετά αλλά να σου πω την αληθεια αποφεύγουμε τα πολιτικά. Βέβαια έχουμε και έναν πολύ αντιπαθητικό Τούρκο στο κτήριο που έχει κρεμασμένη την σημαία της Τουρκίας στο παράθυρο του διαμερίσματος εδώ και μήνες. Αλλά πέρα από αυτόν τα βρίσκω μια χαρά με τους Τούρκους στο Κρόϊτσμπεργκ. Δεν υπάρχει κανένα θέμα. Μάλιστα όταν πάω στην λαϊκή των Τούρκων στην Μάϊμπαχούφερ όταν λέω στους πωλητές ότι είμαι έλληνας χαίρονται και μου λένε και λίγες λέξεις στα ελληνικά.΄΄
Ο 39χρονος Βασίλης Δενδρινός είναι ο μεγαλύτερος αδερφός του Φίλιπου και κάτοικος Βερολίνου, Κρόϊτσμπεργκ και της τουρκοκρατούμενης γκασταρμπάιτερ πολυκατοικίας στην Γκίτσινερ στράσσε από το 2011. Σε αντίθεση με τον Φίλιππο ο Βασίλης ήρθε στην Γερμανία αρχικά στην Βρέμη λόγω έρωτα που γρήγορα εξαερώθηκε και ο φαστ τρακ χωρισμός τον έφερε στην αγκαλιά της Μικρής Κωνσταντινούπολης. Όπως μας λέει: ΄΄Αντί να πάω στην Αθήνα στην μάνα μου, γιατί σπούδαζα Αθήνα πιο πριν και δεν είχα ζήσει την ανεξάρτητη φοιτητική ζωή, λέω ωωωωωπ, πάω Βερολίνο και Κρόϊτσμπεργκ. Μουσική, πάρτυ, κόσμος ξέρεις…΄΄. Ο Βασίλης, ή, BillyOnAir όπως είναι το παρατσούκλι του στο Facebook είναι ο συνδετικός κρίκος ενός πολύ μεγάλου κομματιού της εναλλακτικής ελληνικής και πολυεθνικής κοινότητας του Βερολίνου και του Κρόιτσμπεργκ καθώς τα γκριλ που διοργανώνει στο Γκόρλιτζερ Παρκ και άλλα μέρη στο Κρόϊτσμπεργκ με κοψίδια, τέκνο μουσική και άφθονο αλκοόλ και κουβέντα συγκεντρώνουν συχνά 70 – 100 άτομα από όλες τις γωνιές της Ελλάδας και του πλανήτη. Στα υπαίθρια αυτά συμπόσια ακούει κανείς στα διάφορα πηγαδάκια παρέες να μιλάνε στα ελληνικά, στα αγγλικά, στα γερμανικά, στα ισπανικά, στα ιταλικά. Οι Τούρκικες οικογένειες μπορεί να έχουν μεγάλα γκριλ στελεχωμένα από τα διάφορα μέλη των μεγάλων οικογενειών τους, αλλά ενώ ο Βασίλης έχει μόνο την σύζυγο του από την Αργεντινή και τα δύο τους παιδιά και τον αδερφό του εδώ στο Κρόιτσμπεργκ, τα γκριλ του BillyOnAir νικάνε κατά κράτος αυτά των Τούρκων σε νούμερα, κοσμοπολιτισμό, πολυεθνικά πηγαδάκια. Η οικογένεια των γκριλ του Βασίλη είναι ένας μίνι ΟΗΕ με έδρα το Κρόιτσμπεργκ, στην δικιά του περίπτωση βέβαια με περισσότερη κάπνα, τέκνο μουσική και διασκέδαση.
Πώς βλέπει λοιπόν τις ελληνικές εκλογές ένας υπερκοινωνικός και ανοιχτός στον κόσμο και τους ανθρώπους του έλληνας της Μικρής Κωνσταντινούπολης; ΄΄Το περίμενα το εκλογικό αποτέλεσμα. Στην Ελλάδα έχουμε τα κομματόσκυλα οι οποίοι είναι ένας στρατός. Ψηφίζουν για την πάρτυ τους και όχι για το κοινωνικό σύνολο. Δεν πάς εύκολα κόντρα σε αυτούς.΄΄
Του επισημαίνουμε πως και οι Τούρκοι ψηφοφόροι του ΑΚΡ έχουν και αυτοί την φήμη αυτού που λέμε ΄΄κομματόσκυλο΄΄ στην χώρα μας και τον ρωτάμε για τους Τούρκους στην πολυκατοικία του και την σχέση τους με τον Ερντογάν. ‘’Ξέρεις, μετά το το τότε πραξικόπημα εναντίον του Ερντογάν στην Τουρκία άρχισα να μιλάω για πολιτικά με τους Τούρκους γείτονες. Μίλησα με πολλούς, οικογενειάρχες όλοι τους. Και μου λέγανε όλοι τότε είμαστε φουλ με τον Ερντογάν. Και το 70% των ενοίκων στην πολυκατοικία μας είναι Τούρκοι.΄΄
Λόγω ομοιότητων μεταξύ ελληνικών και τουρκικών κομματόσκυλων που ξέρουν να γαβγίζουν με πίστη και φανατισμό υπέρ του ηγέτη τους ρωτάω τον Βασίλη τι άλλες ομοιότητες παρατηρεί μεταξύ ελλήνων και τούρκων στο Κρόϊτσμπεργκ και αν τελικά η περιοχή μας φέρνει ως λαούς πιο κοντά. ‘’Κοίτα η φάση πολλών τούρκων εδώ μου θυμίζει την Ελλάδα μετά το ΄90 όταν ξεκίνησε όλος αυτός ο νεοπλουτισμός. Δες ας πούμε τον χώρο δίπλα σε ένα τζαμί στο Κρόιτσμπεργκ όπου κάνουν τους γάμους τους. Μιλάμε για σούπερ καρακιτσαριό. Όλα λουξ και κατάλευκα, τραπεζοκαθίσματα, τραπεζομάντιλα. Πολλές νέες τουρκάλες έχουν πλαστικά χείλη, ψεύτικα στήθη. Το έχεις δει τι χαμός γίνεται με τους γάμους και όχι μόνο στην περιοχή με πανάκριβα αμάξια να μαρσάρουν στους δρόμους κορνάροντας ασταμάτητα. Έχουν την μανία των νεόπλουτων για επίδειξη με κάθε μέσο και τρόπο. Όπως είμασταν και εμείς πριν την κρίση. Το Κρόιτσμπεργκ είναι όντως μια γέφυρα που μας φέρνει κοντά. Γιατί βοηθάει να έχεις μια τριβή και επαφή με τον κάθε λαό εδώ όχι μόνο με τους Τούρκους. Όχι απαραίτητα θετική. Και αρνητική και τα πάντα. Δηλαδή βλέπεις όλο το πακέτο του αλλουνού, έτσι δεν είναι;΄΄
Με το ερώτημα αυτό να πλανάται στο μυαλό μας και κάμποσες ώρες μετά και αφού το σκοτάδι έχει σκεπάσει την πόλη και το Κρόϊτσμπεργκ κατευθυνόμαστε στην γειτονιά γύρω από τον σταθμό τρένων Σλίσισε Τορ. Σκεφτόμαστε αυτό το ΄΄όλο πακέτο του αλλουνού΄΄ ενώ η κατάσταση γύρω μας θυμίζει ελληνικό νησί σε φουλ σεζόν, με ορδές τουριστών και μη να μπαινοβγαίνουν στα γύρω μπαρ και φαγάδικα η να έχουν στήσει πηγαδάκια στα πεζοδρόμια. Ντίλερ να κάνουν ζικ ζακ ανάμεσα στον κόσμο αναζητώντας πελάτες, άγγλοι να φωνάζουν ντίρλα, άστεγοι να ζητιανεύουν, μεσήλικοι τούρκοι να πινουν τσάι καπνίζοντας φουριόζοι στα τραπέζια στο πεζοδρόμιο έξω από τον φούρνο Salut της περιοχής που είναι ανοιχτός σε εικοσιτετράωρη βάση. Το ρεπορτάζ ξενυχτάει μαζί με το Κρόιτσμπεργκ.
Το διαμέρισμα της Σοφίας και του Μουράτ είναι εδώ στην ξεχειλισμένη από Σαββατιάτικο κόσμο γειτονιά, ή, Kiez στα γερμανικά. H 38χρονη Σοφία εργάζεται ως μεταφράστρια και ήρθε πριν 15 χρόνια στο Βερολίνο από την Αθήνα. Ο σύζυγός της έφθασε πριν από πέντε χρόνια στην πόλη από την Πόλη.
Μια ελληνίδα και ένας τούρκος συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη πριν από χρόνια, ερωτεύθηκαν, παντρεύτηκαν, έκαναν ένα παιδί. Και εγκαταστάθηκαν έπειτα στην Μικρή Κωνσταντινούπολη. Ακούγεται σαν τουρκική τηλεοπτική σαπουνόπερα αλλά είναι μια Made in Kreuzberg πραγματικότητα.
Το οικογενειακό πακέτο στην σχέση τους, αυτό το ΄΄πακέτο του αλλουνού΄΄ που επισήμανε ο Βασίλης νωρίτερα, το έφαγε πρώτος ο Μουράτ από την οικογένεια της Σοφίας ‘’Όταν το είπα στους γονείς μου και στην οικογένεια μου ότι βγαίνω με έναν τούρκο αρχικά σοκαρίστηκαν’’ μας λέει η Σοφία. ΄΄Νόμιζαν ότι όλοι οι τούρκοι είναι φανατικοί μουσουλμάνοι. Ξέρεις…Με τον καιρό βέβαια συνειδητοποίησαν πόσο λάθος ήταν αυτό. Δεν ήξεραν ότι το 50% σχεδόν των Τούρκων είναι κοσμικοί τούρκοι όπως και ο Μουράτ.’’ Από την πλευρά της οικογένειας του Μουράτ το νέο της ελληνίδας συντρόφου δεν είχε ανάλογη οικογενειακή αντίδραση. Τους ρωτάω την άποψη τους για τα αποτελέσματα των ελληνικών και των τουρκικών εκλογών και τις όποιες ομοιότητες μεταξύ Μητσοτάκη και Ερντογάν. Η Σοφία δεν ψήφισε για τις ελληνικές εκλογές σε αντίθεση με τον σύζυγό της που ψήφισε κανονικά. ‘’Να σου πω την αλήθεια΄΄ μας λέει η Σοφία ΄΄δεν παρακολούθησα πολύ τις ελληνικές εκλογές. Αντίθετα παρακολούθησα με μανία την πορεία των αποτελεσμάτων στις τουρκικές εκλογές. Κάθε λεπτό ανανέωνα την σχετική ιστοσελίδα του CNN στο διαδίκτυο.’’
Εν τω μεταξύ η Σοφία φέρνει ένα πιάτο με πασατέμπο στο τραπέζι της κουζίνας, ο Μουράτ αρχίζει να τσιμπολογάει και μου λέει ταυτόχρονα: ‘’Ξέρεις για μένα οι Ερντογάν και Μητσοτάκης έχουν πολλές ομοιότητες. Κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος. Λατρεύουν τον νεοφιλελευθερισμό. Ελέγχουν τα μίντια, συνδέονται με μεγάλες οικογένειες στον κόσμο των επιχειρήσεων. Με αυτή την έννοια νομίζω ότι τα βρίσκουν μια χαρά μεταξύ τους κατά κάποιον τρόπο. Μπορεί ανά διαστήματα να κάνουν κάποιες επιθετικές δηλώσεις ο ένας προς τον άλλο αλλά αυτές είναι για εσωτερική κατανάλωση για τους οπαδούς τους.’’
Ο Μουράτ είναι κοινωνικός λειτουργός στο Βερολίνο. Έχει ενδιαφέρον η άποψή του για τους τούρκους του Βερολίνου και πως αυτοί γίνονται αντιληπτοί από τους Τούρκους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Τουρκία και οι οποίοι ήρθαν πρόσφατα στην πόλη, όπως ο ίδιος πριν πέντε χρόνια. ΄΄Ξέρεις όταν έρχονται στην Κωνσταντινούπολη τούρκοι της Γερμανίας τους καταλαβαίνουμε αμέσως από το ντύσιμό τους, τον τρόπο που μιλάνε, ακόμη και από το μέηκ απ των γυναικών. Και έχουμε επίσης πολλά αστεία και ανέκδοτα για αυτούς μέσω των οποίων ο Κωνσταντινουπολίτης τούρκος σπάει πλάκα μαζί τους. Στο Βερολίνο και στο Κρόϊτσμπεργκ βλέπω τούρκους όλων των παρατάξεων και πολιτικών πεποιθήσεων δίπλα δίπλα. Δηλαδή το μαγαζί ενός οπαδού του ΑΚΡ είναι δίπλα σε αυτό ενός οπαδού του CHP ή σε ένα μαγαζί Κούρδων.΄΄ Πώς αισθάνεται όμως για τις αυριανές εκλογές στην Τουρκία και την μεγάλη πιθανότητα ο Ερντογάν να είναι και πάλι στα ηνία της χώρας; ΄΄Κοίτα. Η ιστορία της Τουρκίας δεν ξεκίνησε με τον Ερντογάν. Είχαμε διάφορους ηγέτες με μεγάλη δύναμη και επιρροή αλλά η διαφορά με τον Ερντογάν βέβαια είναι ότι αυτοί δεν κατάφεραν να έχουν τόση δύναμη για τόσο καιρό στα χέρια τους.
Αλλά το πιο μεγάλο πρόβλημα τώρα στην Τουρκία είναι το ότι η τουρκική οικονομία είναι σε μια πάρα πολύ δυσμενή θέση. Όποιος εκλεχθεί θα έρθει αντιμέτωπος με αυτό το οικονομικό πρόβλημα. Κάτι το οποίο θα είναι μια πάρα πολύ μεγάλη πρόκληση.’’
΄΄Μπορώ να σας διακόψω;΄΄ μας λέει η Σοφία και το μικρόφωνο πάει σε αυτήν: ΄΄Πριν από δέκα χρόνια στην Ελλάδα είχαμε μια τεράστια πόλωση μεταξύ των οπαδών των κομμάτων της Νέας Δημοκρατίας και του Σύριζα. Το ίδιο συμβαίνει στην Τουρκία τώρα με το ΑΚΡ και το CHP γιατί βιώνουν και αυτοί μια πολύ μεγάλη οικονομική κρίση. Νιώθω ότι η Τουρκία είναι τώρα όπως η Ελλάδα πριν από δέκα χρόνια. Και ακριβώς επειδή στην Ελλάδα δεν παίζει πλέον αυτή η πόλωση για αυτό μάλλον στην χώρα μας ο κόσμος ψήφισε πολλά μικρά κόμματα.’’
Το παιδί ενός Τούρκου και μιας ελληνίδας στο Κρόϊτσμπεργκ τί είδους ταυτότητα σχηματίζει όμως;
΄΄Ο μικρός΄΄ μας λέει η Σοφία ΄΄δεν αισθάνεται τώρα ως ένα πεντάχρονο αγόρι ούτε Τούρκος, ούτε έλληνας αλλά περισσότερο Γερμανός. Πάει και σε έναν μικρό Kita ( σσ ο παιδικός σταθμός στα γερμανικά ) όπου είναι μόνο παιδιά ας πούμε λευκών γερμανών. Δεν έχει παιδιά Τούρκων. Γιατί; Γιατί στα μικρά Kita δεν πάνε οι τούρκοι τα παιδιά τους, προτιμάνε τα μεγάλα όπου θα συναντήσουν πολλά άλλα παιδιά τούρκων και θα συναναστραφούν μεταξύ τους. Έχω μια γερμανίδα φίλη που έστειλε το παιδί της σε έναν τέτοιο μεγάλο παιδικό σταθμό με πολλά παιδιά τούρκων και το παιδί τώρα δεν έχει φίλους καθώς τα παρεάκια των παιδιών των τούρκων μιλάνε τούρκικα και κάνουν παρέα μονάχα μεταξύ τους!’’
Οι ίδιοι που όπως μας είπαν αισθάνονται κοσμοπολίτες συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη αλλά τους ρωτάω αν όντως το πολυπολιτισμικό και ανοιχτόμυαλο DNA του Βερολίνου γενικά σε συνδυασμό με την καθημερινότητα μιας περιοχής όπως το Κρόιτσμπεργκ όπου έλληνες και τούρκοι κινούνται δίπλα δίπλα στην κυριολεξία μας φέρνει κοντά με έναν βαθύτερο τρόπο με τους γείτονες μας. Η Σοφία μας λέει ότι ΄΄Ξέρω τέσσερα, ή, πέντε μικτά ζευγάρια ελλήνων και τούρκων σαν εμάς εδώ στο Βερολίνο. Στα τριάντα, ή, τα σαράντα τους.΄΄ Την ρωτάμε αν ξέρει που γνωρίστηκαν. ‘’΄Σε αντίθεση με εμάς όλοι συναντήθηκαν και γνωρίστηκαν εδώ στο Βερολίνο. Και οι περισσότεροι τούρκοι και έλληνες που γνωρίζουμε συναντήθηκαν εδώ στο Βερολίνο και στο Κρόϊτσμπεργκ. Τελικά υπάρχει μια σχέση με αυτό που μας ρώτησες. Δεν το είχα σκεφτεί πιο πριν.’’
Συνεχίζουμε την κουβέντα όπου η Σοφία μας λέει για το γέλιο που είχαν ρίξει με τον πατέρα της που προσπαθούσε να εξηγήσει στον Μουράτ τι σημαίνει η λέξη μπακάλικο χωρίς να συνειδητοποιεί ότι προέρχεται από την Τουρκική λέξη ΄΄Bakkal΄΄ αλλά είναι καιρός να καληνυχτήσουμε τους οικοδεσπότες μας καθώς το ρολόι δείχνει πλέον 1:30 πμ και η μέρα στην Μικρή Κωνσταντινούπολη ήταν πολύ γεμάτη από περπάτημα και ιστορίες για εμάς.
Την επόμενη μέρα ο Ερντογάν θα νικήσει και πάλι στις δεύτερες εκλογές στην Τουρκία και με αυτά τα κακά τουρκικά μαντάτα πάμε την Δευτέρα το πρωί για καφέ στην Wrangel strasse του Κρόϊτσμπεργκ, σε μια γειτονιά όπου το 2016 το τούρκικο μπακάλικο Bizim Bakkal είχε γίνει σημαία της γειτονιάς και της περιοχής ενάντια στο gentrification του Kreuzberg, μια ιστορία που είχε καλυφθεί τότε εκτενώς στα γερμανικά ΜΜΕ. Πελάτης του μπακάλικου και κάτοικος της γειτονιάς στο παρελθόν και ο υπογράφων που εκτιμούσε πάντα τον χαμογελαστό, ευγενικό και ομιλητικό ιδιοκτήτη και την οικογένειά του και βεβαίως και τα ποιοτικά ζαρζαβατικά του μπακάλικου.
.
Καθόμαστε στο Cafe Baretto και ο ιταλικός καφές είναι όπως πάντα τέλειος και η γειτονιά όπως πάντα πολύχρωμη και ζωντανή, με τα γερμανικά, τα τουρκικά και τα αγγλικά να ακούγονται συχνά πυκνά από τους περαστικούς και τους θαμώνες. Δεν είχαμε κάποιο πλάνο για συνέντευξη αλλά τότε βλέπουμε την νέα ιδιοκτήτρια του καφέ να φθάνει, ξέραμε ότι είναι μια νέα τουρκάλα επιχειρηματίας στην γειτονιά, το νέο τουρκικό αίμα που αντικαθιστά τους παλιούς σαν τον ιδιοκτήτη του Bizim Bakkal, φαινόταν ενδιαφέρουσα προσωπικότητα και συν τοις άλλοις δεν είχαμε ακούσει και κάποια γυναικεία τουρκική φωνή για το όλο θέμα. Την ρωτήσαμε αν έχει χρόνο για κουβέντα. Με ένα πλατύ χαμόγελο ακούγοντας ότι είμαστε έλληνες μας έδωσε το ΟΚ και μας βοήθησε να σκεφτούμε και κάποια άλλα πράγματα για τις τουρκάλες γυναίκες του Κρόιτσμπεργκ και ψηφοφόρους του Ερντογάν.
Η Νετς Εντσέ είναι 51 χρονών, πρώην στέλεχος μεγάλης εταιρείας στον χώρο της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και κόρη Τούρκων Gastarbeiter. ΄΄Ο πατέρας μου ήρθε πρώτος στην Γερμανία το 1969. Και οι δυο γονείς μου κατάγονται από την Ανατόλια. Σε αντίθεση με τους περισσότερους Τούρκους της περιοχής αυτής ο πατεράς μου ήταν πάντα ανοιχτόμυαλος και κοσμοπολίτης, με βοήθησε στις σπουδές μου και σε όλα τα βήματα της ζωής μου χωρίς ποτέ να με περιορίσει ή να μου βάλει εμπόδια’’. Πριν δύο χρόνια δεν άντεχα να δουλεύω σε γραφείο πλέον και αποφάσισα να αλλάξω επαγγελματική πορεία και να αγοράσω αυτό εδώ το καφέ το οποίο τρέχω μόνη μου από τότε.΄΄ Την ρωτάμε πως της φαίνεται το αποτέλεσμα των τουρκικών εκλογών που θα δώσει άλλα πέντε χρόνια στον Ερντογάν να κάνει σχεδόν ότι θέλει στην χώρα. ΄΄Κοίτα εχω γεννηθεί εδώ και είμαι από τις Τουρκάλες που ενώ μπορούν να ψηφίσουν δεν το έκαναν γιατί δεν ζω εκεί και είμαι της άποψης ότι δεν έχω το δικαίωμα να επηρεάζω τα εσωτερικά ζητήματα της Τουρκίας γιατί είναι μια χώρα στην οποία δεν ζω. Είναι πολύ λυπηρό το εκλογικό αποτέλεσμα. Υπήρχε μια ελπίδα ότι κάτι θα άλλαζε αυτή την φορά. Ήμουν χθες στο κεντρικό Βερολίνο στην Κούνταμ και είδα κόσμο με Τούρκικες σημαίες να πανηγυρίζει. Δεν είναι σωστό. Δεν ζούμε στην Τουρκία. Στην Τουρκία δεν μπορείς να βγεις στον δρόμο να πανηγυρίσεις με την γερμανική σημαία.
Παλιότερα δεν πολυασχολιούμουν με την πολιτική στην Τουρκία. Δούλευα και σε μια πολυεθνική με προσωπικό από όλον τον κόσμο αλλά με κανέναν άλλο Τούρκο εκτός από εμένα. Τα τελευταία χρόνια όμως λόγω του Ερντογάν και του κλίματος στην Τουρκία πολλοί φίλοι και γνωστοί μου από την Σμύρνη ήρθαν να μείνουν στο Βερολίνο και στο Κρόιτσμπεργκ, άνθρωποι καλλιεργημένοι, με καλές δουλειές κτλ. Αυτό έκανε να ξυπνήσει το ενδιαφέρον μου για την πολιτική στην χώρα των γονιών μου. Οι ιστορίες των φίλων και γνωστών με έβαλαν βαθιά μέσα στην πολτική πραγματικότητα εκεί.΄΄
Καθώς μιλάμε στο πεζοδρόμιο έξω από το καφέ, περνάνε ανά διαστήματα πολλές τουρκάλες που φοράνε χιτζάμπ, μαντίλες και παραδοσιακές ενδυμασίες. Η Νετς φοράει μια κοντή φούστα, κοντά τακούνια και ένα σικ πουκάμισο. Πώς της φαίνεται η επιρροή του Ερντογάν στην ζωή των γυναικών της Τουρκίας στην Τουρκία και στο Βερολίνο; ΄΄Ξέρουμε ότι τα χρήματα στα τζαμιά του Βερολίνου και του Κρόιτσμπεργκ δίνονται από τον Ερντογάν. Και τα τζαμιά παίζουν σημαντικό ρόλο στην συντηρητικοποίηση των γυναικών από την Τουρκία εδώ. Πιστεύω ότι η γερμανική κυβέρνηση πρέπει να κάνει κάτι για αυτό.
Και το θέμα είναι, επίσης, ότι η πλειοψηφία των γυναικών από την Τουρκία στην Γερμανία ψηφίζουν τον Ερντογάν ενώ ο ίδιος εδώ και είκοσι χρόνια περιορίζει τα δικαιώματά τους, ίσως όχι επίσημα αλλά σίγουρα στον χώρο των τούρκικων οικογενειών. Είναι απίστευτο το νούμερο των γυναικών που πέφτουν θύματα δολοφονιών τιμής στην Τουρκία. Είναι κάτι που δεν μπορώ να το αποδεχτώ. Και όχι επειδή είμαι γυναίκα, αλλά, επειδή είμαι άνθρωπος. Η έλλειψη παιδείας πολλών γυναικών ίσως να παίζει ρόλο που ψηφίζουν τον Ερντογάν.΄΄ Η Νέτς μας επιβεβαίωσε και η ίδια το φαινόμενο της διπλής πολιτικής ηθικής Τούρκων του κύκλου της, που ενώ ψηφίζουν για τον Ερντογάν στην Τουρκία στις γερμανικές εκλογές ψηφίζουν ένα κόμμα σαν το SPD ή τους Πράσινους.
Την ρωτάμε πως βλέπει τις σχέσεις ελλήνων και τούρκων μέσα από περιβάλλον του καφέ της στην καρδιά του Κρόιτσμπεργκ: ΄΄Έχω πολλούς έλληνες πελάτες εδώ και αυτό που παρατηρώ είναι ότι έχουμε την ίδια νοοτροπία. Ξεκίνησα να φτιάχνω και φραπέ στο μαγαζί, τον είχα μάθει ως καφέ στην Θεσσαλονίκη όπου έχω φίλους και που έχω επισκεφθεί πολλές φορές και εκεί είδα και πως φτιάχνεται σωστά.
Η νοοτροπία του καφέ μου είναι ανοιχτή προς τον κόσμο και τους ανθρώπους του και αυτό ήθελα να αντανακλάται και στο προσωπικό εδώ: Έχω υπάλληλους από διαφορετικές χώρες του κόσμου σε αντίθεση με άλλους τούρκους επιχειρηματίες που απασχολούν μόνο άτομα της οικογένειάς τους και άλλους τούρκους.
.
Την ρωτάμε ποιο θα είναι το μέλλον των δύο χωρών με ηγέτες τον Ερντογάν και τον Μητσοτάκη:
΄΄Πιστεύω ότι επειδή είναι σχεδόν ίδιοι στον τρόπο σκέψης τους, δηλαδή ελέγχουν τα μίντια, θέλουν να είναι παντοδύναμοι ηγέτες κτλ., θα κατανοήσουν ο ένας τον άλλο καλύτερα.’’
Την ρωτάμε αν αυτό θα είναι κάτι καλό για τον μέσο έλληνα και τον μέσο τούρκο πολίτη.
΄΄ Όχι. Δεν το νομίζω. Και οι δύο φαίνονται πολύ αυταρχικοί και όταν κάτι οδεύει προς τον αυταρχισμό αυτό οδηγεί στην αποδυνάμωση της δημοκρατίας.΄΄
Ξημερώνει η Τρίτη στο Βερολίνο και την μέρα αυτή είναι ανοιχτή η φημισμένη τουρκική λαϊκή του Κρόϊτσμπεργκ στην Μάϊμπαχούφερ στράσσε δίπλα στο κανάλι της περιοχής. Έχουμε ξεμείνει από φρούτα και λαχανικά αλλά και από τις απόψεις των οπαδών του Ερντογάν για τις τουρκικές και τις ελληνικές εκλογές για το ρεπορτάζ οπότε συνδυάζουμε υγιεινά και φθηνά ψώνια με συνέντευξη. Αρχίζουμε να ρωτάμε τούρκους πωλητές αν τυχαίνει να είναι ψηφοφόροι του Ερντογάν. ΄΄Τί λες ρε φίλε; Ποτέ μου δεν θα τον ψηφίσω τον τύπο. Ψάξε αλλού.΄΄ μας λέει μπαρουτιασμένος ένας τούρκος πωλητής λες και τον προσβάλλαμε πάνω από φρέσκα κεράσια Τουρκίας ( 2.99 ευρώ το κιλό). Ψελλίζει και κάτι στα τούρκικα που μάλλον είναι …γαλλικά. Ρωτάμε και πάλι στην πιάτσα και ένας άλλος λιγότερο μπαρουτιασμένος πωλητής μας λέει να πάμε να βρούμε τον Χασάν στον τάδε πάγκο, είναι βαμμένος οπαδός του Ερντογάν.
Όντως είναι και ξεκινάμε την κουβέντα με τον αρχικά καχύποπτο προς εμάς Χασάν, δίπλα στα τελάρα των φρούτων του πάγκου του που είναι πίσω από τον πάγκο και πάνω στον πετρόστρωτο δρόμο. Είναι 51 χρονών, το 1974 ήρθε στο Κρόϊτσμπεργκ από την Κόνια της κεντρικής Τουρκίας, τριάντα χρόνια πουλάει φρούτα και λαχανικά στην λαϊκή του Κρόιτσμπεργκ. Πώς του φάνηκε η νίκη του Ερντογάν; ΄΄Εδώ και τρεις εβδομάδες έλεγα ότι ο Ερντογάν πρέπει να νικήσει. Έχει κάνει τόσα πράγματα για την Τουρκία. Έχει φτιάξει δρόμους, αεροδρόμια, γέφυρες, και όχι μόνο. Να σου πω πχ και κάτι άλλο που δεν ξέρω αν το λένε στην Ελλάδα. Για πολλά χρόνια αν ήσουν Τούρκος στην Γερμανία δεν είχες δικαίωμα σύνταξης στην Τουρκία. Ο Ερντογάν το άλλαξε αυτό τα τελευταία χρόνια και τώρα ως τούρκος της Γερμανίας μπορείς να έχεις και σύνταξη στην χώρα μας.’’ Ο Μουράτ μας είχε πει λίγες μέρες πριν ότι ο Ερντογάν μιλά με τρόπο που αγγίζει τον απλό τούρκο, ξέρει την γλώσσα των δρόμων και οι βρισιές είναι βασικό πιάτο μέσα στο λεκτικό μενού που προσφέρει ο Ταγίπ. Ρωτάμε τον Χασάν για το επικοινωνιακό χάρισμα του Ερντογάν και πως αυτό βρίσκει ή όχι ανταπόκριση στους τούρκους του Κρόιτσμπεργκ. ΄΄Θα σου πω ένα πράγμα΄΄ μας λέει. ‘’Τριάντα χρόνια είμαι πωλητής εδώ, ο Ερντογάν θα έκανε θραύση και θα είχε τεράστια επιτυχία ως πωλητής στην λαϊκή μας. Ξέρει να μιλάει και να πιάνει τον παλμό μας.’’.
Ο αρχικά καχύποπτος Χασάν αρχίζει και ενθουσιάζεται μιλώντας για τον Ερντογάν και αρχίζει να μας λέει για το τάδε μη επανδρωμένο αεροσκάφος που φτιάχνει ο Ερντογάν τώρα στην Τουρκία, ΄΄καλύτερο από τα Ραφάλ φίλε΄΄, μας λέει, ενώ προσθέτει ότι ΄΄οι ΗΠΑ θα έδιναν και 300.000.000 δολάρια κάτω από το τραπέζι στο CHP αν νικούσε’’ και επίσης ότι ‘’ο Ερντογάν ξεκίνησε την εκμετάλλευση του νέου κοιτάσματος φυσικού αερίου στην Μαύρη Θάλασσα αλλά εκεί γύρω μένουν και όλοι αυτοί οι τρομοκράτες΄΄. ΄΄Μήπως τα διάβασες όλα αυτά και σε τουρκικές εφημερίδες σαν την Χούριετ και την Σαμπάχ;΄΄ τον ρωτάμε και μας επιβεβαίωσε ότι τις πληροφορίες αυτές τις άντλησε από αυτές και άλλες φιλοκυβερνητικές εφημερίδες της Τουρκίας που πωλούνται σε διάφορα σημεία της περιοχής και που δεσπόζουν σχεδόν πάντα στα τραπέζια των τούρκικων φούρνων του Κρόϊτσμπεργκ.
Και ποια είναι η γνώμη ενός οπαδού του ΑΚΡ για τον Μητσοτάκη, την Ελλάδα και τους έλληνες του Βερολίνου και του Κρόιτσμπεργκ; ΄΄Γνωρίζω κάποιους έλληνες στο Κρόϊτσμπεργκ, κάποιες φορές πίνουμε καφέ παρέα.
Αυτός που δημιουργεί τα προβλήματα είναι αυτός ο τύπος στην Ελλάδα, ο Μητσοτάκης. Η γνώμη μου είναι ότι αυτός ο τύπος πρέπει να φύγει όσο πιο γρήγορα γίνεται. Δεν μπορεί να σκεφτεί μοναχός ή από μόνος του. Ο πατέρας του δούλευε με την Αμερική, είναι μια μεγάλη πολιτική οικογένεια.
Οι ΄΄μεγάλοι΄΄ βλέπουν ότι οι έλληνες και οι τούρκοι δουλεύουν πολύ καλά μαζί αλλά ταυτόχρονα δεν θέλουν να το δουν. Είμαι Τούρκος αλλά αγαπώ τους έλληνες. Έχουμε την ίδια νοοτροπία και τον ίδιο μπακλαβά, έτσι δεν είναι;΄΄.
Η περιήγησή μας στην λαϊκή θα μας φορτώσει με περισσότερες ιδέες και σακούλες γεμάτες φρούτα και λαχανικά. Πάμε στο Γκόρλιτζερ Παρκ για να ανασάνουμε από τον σαματά της λαϊκής. Καθώς περπατάμε στην Wiener strasse στο νότιο τμήμα του πάρκου βλέπουμε μια γριά τουρκάλα κυρία να περπατάει δίπλα από ενά αναρχικό γκραφίτι στα ελληνικά ψεκασμένο πάνω στον τοίχο μιας Gastarbeiter πολυκατοικίας σαν αυτή όπου μένουν ο Βασίλης και ο Φίλιππος: ΄΄ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΘΑ ΤΟ ΚΑΨΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΑ΄΄. Σκεφτόμαστε αν αυτή η εικόνα θα είναι η κατακλείδα του ρεπορτάζ μας καθώς καθόμαστε έπειτα σε ενα παγκάκι γύρω από τον κρατήρα του πάρκου από το οποίο παλαιότερα περνούσε μια σιδηροδρομική γραμμή.
Ανάβουμε ένα τσιγάρο και βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας να απολαμβάνει την λιακάδα, τα σκυλιά να τρέχουν ελεύθερα από τα λουριά των αφεντικών τους, το πλούσιο πράσινο του ευρύχωρου πάρκου, την ελευθερία της περιοχής σε όλο της το καθημερινό μεγαλείο. Για κάποιο λόγο το τρένο της σκέψης μας μας οδηγεί στον κόσμο που έτρωγε πασατέμπο στην Σμύρνη της Οράνιενστράσσε, στον πασατέμπο που μας πρόσφεραν η Σοφία και ο Μουράτ στο τραπέζι του σπιτιού τους στην Μικρή Κωνσταντινούπολη και στην προγιαγιά και στον προπάππου του υπογράφοντος που έτρωγαν και αυτοί μάλλον τον πασατέμπο τους μαζί με τους Τούρκους φίλους και γειτονές τους στην ίδια γειτονιά στο Τσεζμέ και στα παράλια της σημερινής τουρκικής Θράκης, μαζί με καφέ και τσάϊ και πολλές ιστορίες έως ότου ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1921 χώρισε τις παρέες ελλήνων και τούρκων με τον προπάππου και την προγιαγιά να παίρνουν τον δρόμο της προσφυγιάς για την Κρήτη όπου με την σειρά τους Τούρκοι του νησιού μάζευαν και αυτοί τα μπογαλάκια τους για να πάρουν και αυτοί τον δικό τους δρόμο της προσφυγιάς.
Στην Μικρή Κωνσταντινούπολη του 2023 και εν μέσω τουρκικών και ελληνικών εκλογικών αποτελεσμάτων όπου ελλήνες και τούρκοι ψηφοφόροι ρίχνουν μαζικά την ψήφο τους υπέρ αυταρχικών, διεφθαρμένων και πλούσιων σε χρήμα και σκάνδαλα πολιτικών που σπέρνουν την διχόνοια μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για το δικό τους μακιαβελικό πολιτικό και οικονομικό όφελος γίναμε μάρτυρες ενός διαφορετικού πολιτικού και πολυτισμικού μέλλοντος, αν προτιμάτε ενός διαφορετικού εναλλακτικού μέλλοντος για τους Έλληνες και τους Τούρκους. Το Κρόϊτσμπεργκ δεν είναι απλά μια γέφυρα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας άλλα ένα παράδειγμα προς μίμηση και για τους δύο λαούς.
Είχαμε ρωτήσει πχ τον Έρνταλ, τον Χάτσι, τον Φίλιππο, τον Βασίλη, την Σοφία, τον Μουράτ, την Νετς και τον Χασάν αν η πιο έξυπνη και λογική και προς όφελος και για τους δύο λαούς κίνηση θα ήταν μια Μεσογειακή Ένωση με την Ελλάδα και την Τουρκία να πρωταγωνιστούν σε αυτή ως δύο κράτη οι πολίτες των οποίων διέπονται από την ίδια νοοτροπία, την ίδια κουλτούρα, τον ίδιο τρόπο σκέψης, την ίδια μουσική, το ίδιο χιούμορ, πολλές ίδιες λέξεις και ναι ακόμη και τα ίδια φαγητά. Όλοι τους συμφώνησαν ότι αυτό θα ήταν μια εξαιρετική ιδέα. Όλοι τους όμως κατοικούν εκτός των συνόρων της χώρας τους. Η καθημερινότητά τους και οι ιδέες τους και οι εμπειρίες που έχουν πλάθονται άμεσα, ή, έμμεσα από το Κρόϊτσμπεργκ και το Βερολίνο.
Η ψήφος της σκέψης της Μικρής Κωνσταντινούπολης φαίνεται να κατευθύνεται σε μια επιστροφή σε ένα ελληνοτουρκικό μέλλον που περνά σήμερα μέσα από τους δρόμους, τα καφενεία, τα πάρκα, τα μαγαζιά, τους φούρνους και τις γειτονιές του Κρόϊτσμπεργκ όπως περνούσε πριν από εκατό χρόνια από τα ίδια μέρη στην Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη, το Τσεζμέ, την Θεσσαλονίκη, τα Χανιά.
Στο χέρι ελλήνων και τούρκων του Κρόιτσμπεργκ είναι να δείξουν στους συμπατριώτες τους πως να μιμηθούν την οικογένεια αυτή της νοτιοανατολικής Μεσογείου που λάμπει στις μέρες μας στην Μικρή Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα του ποταμού Σπρε.
Το σκοτάδι δεν μας αρμόζει και δεν μας αξίζει.
Πηγή: spysun