Η Θεσσαλονίκη ταλαιπωρείται. Μόλις ολοκληρώθηκε η 30η έκθεση Agrotica στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ – Helexpo στην καρδιά της πόλης. Τα τρακτέρ των θυμωμένων αγροτών πλημμύρισαν το κέντρο της πόλης, η μετακίνηση μέσα και γύρω από την πόλη επιβραδύνθηκε ακόμα παραπάνω και οι επισκέπτες –παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες της διοίκησης της Διεθνούς Έκθεσης να ανοίξει χώρους πάρκινγκ περιφερειακά της πόλης – πάρκαραν τα αυτοκίνητά τους παντού!
Αλλά όταν λέμε παντού, εννοούμε παντού: στα γρασίδια της νέας παραλίας, επάνω στα πεζοδρόμια, μπροστά από διαβάσεις και αν μπορούσαν και επάνω στα μπαλκόνια των μονίμων κατοίκων.
Η Θεσσαλονίκη ταλαιπωρείται. Η έναρξη κατασκευής του Fly Over, ενός ακόμα ευφάνταστου τίτλου, συγγνώμη έργου, μετά την Υποθαλάσσια Αρτηρία (που δεν κατασκευάστηκε ποτέ, αλλά πληρώθηκαν ρήτρες αποζημίωσης εκατομμυρίων στους σχετικούς εργολάβους), το «πιο σύγχρονο μετρό της Ευρώπης» που εδώ και 18 χρόνια κατασκευάζεται, ήρθε άλλο ένα ανεπαρκώς μελετημένο έργο να διχάσει την τοπική κοινωνία. Ο χρόνος μετακίνησης πολλαπλασιάστηκε. Εκεί που κάποιος κάτοικος της ανατολικής Θεσσαλονίκης χρειαζόταν μισή ώρα για να βρεθεί στις βιομηχανικές περιοχές δυτικά της πόλης και αντίστροφα, χρειάζεται τώρα πολλές φορές ακόμα και 2,5 ώρες για να διασχίσει τα όχι πολλά χιλιόμετρα αυτής της απόστασης. Οι δε Βαλκάνιοι επισκέπτες ανεβάζουν ήδη προειδοποιητικά βίντεο, που γίνονται viral, για την ταλαιπωρία που προβλέπεται το επόμενο διάστημα, για να μπορέσει κάποιος να φτάσει στην πόλη και στη Χαλκιδική. Αν συμπεριλάβει κανείς σε όλο αυτό και τα έργα που γίνονται στην ΠΑΘΕ στο τμήμα Θεσσαλονίκη Πιερία, όπου οι εργασίες γίνονται από το 2019 χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα και την ταλαιπωρία στα οδικά συνοριακά περάσματα, μπορεί εύκολα να εξηγήσει τη μη ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη της χώρας με το 85% των διανυκτερεύσεων και των εσόδων της χώρας να εκτυλίσσεται στην κάτω από την Αττική ζώνη της χώρας (σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ).
Οι Θεσσαλονικείς είναι γκρινιάρηδες και «μπαγιάτηδες», όπως είναι ο τοπικός χαρακτηρισμός. Αυτό είναι το νέο αφήγημα που κάποιοι προσπαθούν να προσδώσουν στους κατοίκους της πόλης. Και ενώ διαδραματίζεται αυτή η συζήτηση αν είμαστε ή δεν είμαστε γκρινιάρηδες, άλλες Ελληνικές πόλεις στην περιφέρεια έχουν πατήσει γκάζι, εκτελούν έργα που αλλάζουν τη φυσιογνωμία τους και τον τρόπο που ζούνε και μετακινούνται οι κάτοικοί τους. Έργα σε οδικούς κόμβους, στον ελεύθερο δημόσιο χώρο, δημιουργία ποδηλατοδρόμων, αναπλάσεις και πεζοδρομήσεις έχουν μεταμορφώσει πόλεις όπως τα Γιάννενα, τα Τρίκαλα και τη Λάρισα. Η Θεσσαλονίκη δεν έχει μείνει πίσω μόνο στον ευρωπαϊκό και βαλκανικό, αλλά και στον ελληνικό ανταγωνισμό των πόλεων. Άυλα χαρακτηριστικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα αξιοποιούνται, ταλέντο προσελκύεται και νησίδες καινοτομίας και δημιουργικότητας δημιουργούνται σε περιφερειακά αστικά κέντρα.
Η Θεσσαλονίκη, για να ενταχθεί στην πρωτοπορία των πόλεων και να αναταχθεί ουσιαστικά, χρειάζεται μια ριζοσπαστικά διαφορετική αντιμετώπιση. Με πιλότο την ένταξη της στις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις της Ευρώπης χρειάζεται να επαναχαράξει το μέλλον της προσαρμοσμένο στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής και των νέων κοινωνικών και γεωπολιτικών δεδομένων. Απαιτούνται μεγάλες χωρικές επεμβάσεις με τη δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου αντί για την ήδη εδώ και 8 χρόνια μη υλοποιούμενη ανάπλαση της ΔΕΘ, σταδιακή εφαρμογή του εδώ και 6 χρόνια καταρτισμένου και ψηφισμένου Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας που προβλέπει την απομάκρυνση των αυτοκινήτων από το ιστορικό κέντρο της πόλης και οραματικό σχέδιο και εφαρμογή πλάνου αναζωογόνησης των μεγάλων κεντρικών αξόνων της πόλης. Η Λεωφόρος Εγνατία να ξαναβρεί την τουριστική και εμπορική της λάμψη και η Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας την αστική της αίγλη για παράδειγμα. Η πολυπολιτισμική κληρονομιά της πόλης σε συνδυασμό με το ακαδημαϊκό ταλέντο που παράγεται από τα πανεπιστήμια και τις σχολές της πόλης να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία ενός σύγχρονου και θελκτικού brand της πόλης.
Η πρόσφατα εκλεγμένη διοίκηση υπό το νέο δήμαρχο Στέλιο Αγγελούδη έκανε πρόσφατα στο δημοτικό συμβούλιο τις προγραμματικές της δηλώσεις. Ήδη σε συνεντεύξεις και συνέδρια δηλώνει τις προθέσεις της για τη διαχείριση της πόλης. Η καθαριότητα της πόλης και η άμβλυνση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι Θεσσαλονικείς από τα μεγάλα έργα είναι οι βασικές προτεραιότητές της. Ναι, η καθαριότητα, μια και η ανεπάρκεια της προηγούμενης δημοτικής αρχής υπό τον κ. Ζέρβα ήταν τόσο μεγάλη, που η πόλη πνίγηκε στα σκουπίδια και στους ξεχειλισμένους πράσινους και μπλε κάδους. Δεν ξέρω, βέβαια, αν σε άλλες πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης η/ο δήμαρχος αναφέρεται και απασχολείται κατά 80% ακόμα με το θέμα της καθαριότητας και διαχείρισης των σκουπιδιών. Θεωρώ, πως έχει σημαντικότερα θέματα να ασχοληθεί και να αντιμετωπίσει.
«Εμείς δεν θέλουμε να συγκρουστούμε με την κυβέρνηση, εμείς θέλουμε να κατορθώσουμε το εφικτό και όχι κάποιους ανέφικτους, ουτοπικούς στόχους», δήλωσε ο νέος αντιδήμαρχος τεχνικών έργων υποσχόμενος, βέβαια, το πρασίνισμα της πόλης με τη φύτευση 5 χιλιάδων δέντρων. Για φέτος.
Οι προγραμματικές δηλώσεις του νέου δημάρχου περιλαμβάνουν την υλοποίηση μια σειρά έργων που είναι σε εκκρεμότητα εδώ και 5 ή 15 χρόνια. Πιθανόν και μακάρι, καθώς ο νυν δήμαρχος μοιάζει να είναι πιο αποφασισμένος και πρακτικός από τον προηγούμενο, να τα υλοποιήσει. Και πιθανόν έτσι να καταφέρει να οδηγήσει την πόλη στο ..2023. Εκεί, δηλαδή, που είχε υποσχεθεί να την πάει ο προηγούμενος δήμαρχος.
Η Θεσσαλονίκη, όμως χρειάζεται ένα δυναμικό άλμα μπροστά, ένα «άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά» του χρόνου και των κλιματικών επιπτώσεων. Χρειάζεται να πάψει να υπηρετεί τις άγονες πολιτικές του κεντρικού κράτους, να πάψει να είναι πρωταθλήτρια στα χαμηλότερα ποσοστά πρασίνου ανά κάτοικο στην Ευρώπη, στα αιωρούμενα σωματίδια και στα «μπετά». Χρειάζεται πολλά, διαφορετικά, καινοτόμα, νέα, κοινωνικά και ανθρώπινα. Η πόλη δεν χρειάζεται τα μαστόρια του εφικτού, χρειάζεται τους αρχιτέκτονες ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος. Και αυτό το μέλλον της πόλης δεν το ακούσαμε και δεν το είδαμε στις προγραμματικές δηλώσεις της νέα διοίκησης του δήμου.
Σπύρος Πέγκας
Επικεφαλής της δημοτικής παράταξης στο δήμο Θεσσαλονίκης
«Θεσσαλονίκη Για Όλους»