Συναγερμός για τη λειψυδρία

Έντονη ανησυχία στους ειδικούς προκαλεί η έντονη ανομβρία, που ήδη «κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου» για λειψυδρία σε πολλά νησιά αλλά και σε περιοχές της ηπειρωτικής χώρας.

Στην ΕΥΔΑΠ παρακολουθούν το φαινόμενο με ανησυχία, ενώ, ήδη σε αρκετές περιοχές της χώρας, υπάρχει πρόβλημα με διακοπές νερού αλλά και χαμηλή πίεση.

«Έχουμε να δούμε χιόνι έξι – επτά χρόνια, που σημαίνει ότι δεν εμπλουτίζεται πλέον ο υδροφόρος ορίζοντας», ανέφερε ο Δήμαρχος Κορίνθου, Νίκος Σταυρέλης. «Η λειψυδρία τα τελευταία χρόνια έχει φτάσει πλέον σε επίπεδο που είναι η εγκατάλειψη, η ερημοποίηση», ανέφερε ο Πρόεδρος Άσσου Κορινθίας, Γιώργος Κώστας.

«Μπαίνουμε σε μία εποχή κίτρινης προειδοποίησης, ένας κίτρινος συναγερμός», σημείωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χαράλαμπος Σαχίνης. «Αντιμετωπίζουμε πρόβλημα και με διακοπές νερού αλλά και με πολύ χαμηλή πίεση», ανέφερε ο ιδιοκτήτης ενοικιαζόμενων Χανιώτη Χαλκιδική, Γιάννης Κολοκυθάς.

Σύμφωνα με έρευνα του ΣΚΑΪ, ήδη δημιουργούνται συνθήκες ασφυξίας σε σχεδόν ολόκληρη τη χώρα. «Από τον Σεπτέμβριο του 2023 έως τον Μάιο του 2024, καταγράφεται ένα σημαντικό υδατικό έλλειμμα σε ένα μεγάλο κομμάτι της χώρας. Αυτό που καταγράφουμε, είναι μία ελάττωση των βροχοπτώσεων που έπεσαν στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο της τάξεως του 50% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας, υπογράμμισε ο ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Θοδωρής Γιάνναρος.

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης Λέρος και Δήμος Φαιστού

Ο περιορισμός των βροχοπτώσεων έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των ποσοτήτων νερού που υπάρχουν στους αποταμιευτήρες όλης της χώρας και κατ’ επέκταση και της Αττικής. «Εκεί όπου η χωρητικότητα των δεξαμενών μας ήταν 1 δισ. 100 εκατ. κυβικά πριν από δύο χρόνια, πέρυσι αυτό υποχώρησε, επειδή υπήρξε ανομβρία στα 950 εκατ. και εφέτος πιστεύουμε ότι θα κατέβει στα 750 εκατομμύρια», σημείωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος ΕΥΔΑΠ, Χαράλαμπος Σαχίνης.

Η χωρητικότητα του φράγματος της Φανερωμένης είναι 18 εκατ. κυβικά μέτρα νερού. Αυτή τη στιγμή στο φράγμα υπάρχουν μόλις 3 εκατ. κυβικά μέτρα νερού. Ο Δήμος Φαιστού έχει κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω της λειψυδρίας, όπως και το νησί της Λέρου για τον επόμενο μήνα.

«Αποφασίζουμε την κήρυξη σε κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Λέρου της Περιφερειακής Ενότητας Καλύμνου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, για την διαχείριση των συνεπειών που ενδέχεται να προκύψουν από την εκδήλωση φαινομένων λειψυδρίας στην παραπάνω περιοχή.

Η εν λόγω κήρυξη θα ισχύει από την ημερομηνία έκδοσης της παρούσης και για έναν μήνα, ήτοι έως και 25 Ιουλίου 2024. Μετά το πέρας του καθορισθέντος χρόνου, θα γίνει, δίχως νέο έγγραφο, άρση της παραπάνω κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας», τονίζεται στην απόφαση, που υπογράφεται από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Παπαγεωργίου.

Ξηρασία και υπεράντληση υδάτων από γεωτρήσεις οδηγούν σε ανησυχητική πτώση του υδροφόρου ορίζοντα & υποβάθμιση της ποιότητας του νερού. «Οι γεωτρήσεις του Δήμου είναι στο μηδέν. Το νερό δεν τρέχει καν στις βρύσες των σπιτιών», σημείωσε ο Δήμαρχος Βέλου – Βόχας, Θανάσης Μανάβης.

«Η στάθμη των γεωτρήσεων έχει πέσει σημαντικά το τελευταίο δίμηνο –γιατί μετράμε κάθε δύο μήνες– από 5 έως 20 μέτρα, ακόμη και 30 μέτρα σε κάποιες περιπτώσεις, τονίζει ο διευθυντής του Τοπικού Οργανισμού Εγγύων Βελτιώσεων 3ης Ζώνης Μεσσαράς, Μάρκος Μελάς.

«Αυτό που βλέπουμε είναι ότι όλες μας πλέον οι γεωτρήσεις έχουν αρχίσει και μας εμφανίζουν σίδηρο», ανέφερε ο Δήμαρχος Πολυγύρου, Γιώργος Εμμανουήλ. «Αρχίζει πλέον μία υφαλμύρωση των υπόγειων υδάτων, μπαίνει η θάλασσα μέσα στα υπόγεια νερά. Σε πολλές περιπτώσεις έχει φτάσει η αλατότητα στο μισό της θάλασσας», υποστήριξε ο γεωπόνος, Παναγιώτης Σταματόπουλος.

Την ίδια ώρα, προγραμματισμένες διακοπές στην υδροδότηση θα υπάρχουν το επόμενο διάστημα και στο Μεγανήσι.

Η ανακοίνωση του Δήμου:

«Η κλιματική αλλαγή είναι γεγονός, η μείωση των βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια του χειμώνα και οι νωρίς αυξημένες θερμοκρασίες έχουν σαν αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των υδάτινων αποθεμάτων. Πρόβλημα που πλέον αντιμετωπίζουμε και στη γεώτρηση της Βαυκερής, η οποία αποτελεί την κύρια πηγή υδροδότησης του Μεγανησίου.

Προκειμένου να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση και να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρχει επαρκές νερό για τις ανάγκες μας, θα προχωράμε σε διακοπές νερού για τις οποίες θα ενημερώνεστε. Αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί, είναι εξίσου σημαντικό όλοι να συμβάλουμε στην προσπάθεια εξοικονόμησης νερού.

Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν διαρροές σε βρύσες ή σωλήνες του σπιτιού σας. Εάν διαπιστώσετε διαρροή στο δρόμο ενημερώστε αμέσως το Δήμο. Ποτίστε τον κήπο σας προσεκτικά. Μην πλένετε τις αυλές και τους δρόμους καθημερινά για να δροσίσουν. Αποφύγετε το συχνό πλύσιμο των αυτοκινήτων. Εννοείται ότι θα παρακολουθούνται οι καταναλώσεις και ότι απαγορεύεται ρητά το άδειασμα και ξαναγέμισμα πισινών. Κάθε σταγόνα μετράει και μαζί μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά. Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας».

Έκκληση για το νερό στην Χαλκιδική

Να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση πόσιμου νερού, ζητά από τους καταναλωτές ο Δήμος Ν. Προποντίδας, προκειμένου να μην υπάρχουν προβλήματα στην επάρκειά του.

“Πρέπει όλοι σαν καταναλωτές να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στη διαχείριση του νερού. Η αλόγιστη κατανάλωση οδηγεί σε διακοπές υδροδότησης, με αποτέλεσμα την ταλαιπωρία όλων μας“, αναφέρει στη σχετική ανακοίνωση.

Άρδευση με το δελτίο

Η ξηρασία πλήττει καλλιέργειες ελαιοδέντρων, αμπελιών αλλά και θερμοκήπια. Σε αρκετές περιοχές η κατανάλωση νερού για άρδευση γίνεται με το δελτίο. «Έχουμε βάλει σε κάθε καλλιέργεια –ανάλογα την καλλιέργεια– περιορισμό στην κατανάλωση ανά στρέμμα και ανά χρόνο», προσέθεσε ο κ. Μελάς.

«Εδώ είναι μία περιοχή που έχει δεκάδες, για να μην πω εκατοντάδες, στρέμματα θερμοκηπίων, οι άνθρωποι ζουν απ’ αυτά δεν μπορούμε να περιμένουμε. Η κατάσταση πραγματικά είναι φοβερά κρίσιμη», επεσήμανε ο Δήμαρχος Φαιστού, Γρηγόρης Νικολιδάκης.

Πλήγμα στον τουρισμό

«Όταν κόβεται το νερό ή δεν έχει πίεση και δεν μπορεί να κάνει ο επισκέπτης μπάνιο, εγώ θα του πω: “Ξέρετε είναι ζημιά, είναι από τον Δήμο”, ο άνθρωπος όμως θα πει δεν με ενδιαφέρει, εγώ πληρώνω», σημείωσε ακόμη ο κ. Κολοκυθάς. Προβλήματα αντιμετωπίζει και ο Δήμος Κασσάνδρας. «Είναι κρίμα για μία περιοχή που δεν καλλιεργεί να μην μπορεί να εισπράξει και από τον τουρισμό της», προσέθεσε ο κ. Μανάβης.

Το υδατικό αποτύπωμα και η κουλτούρα εξοικονόμησης νερού βασικά εργαλεία για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας

Ο κίνδυνος της λειψυδρίας στις νησιωτικές περιοχές της χώρας λόγω της αυξανόμενης προσέλευσης τουριστών ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες καθώς και οι λύσεις που υπάρχουν για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων αποτέλεσαν τους βασικούς άξονες του 3ου Διεθνούς Φόρουμ για το Νερό που πραγματοποιήθηκε στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών.

Διακεκριμένοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο προσέγγισαν το ζήτημα του νερού πολύπλευρα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η λειψυδρία αποτελεί το βασικότερο ζήτημα που καλείται ο πλανήτης να διαχειριστεί.

΄«Η λειψυδρία είναι που μας απασχολεί ιδιαίτερα, αυτή τη στιγμή όλους τους επιστήμονες. Το βασικό μας πρόβλημα, που συμφωνήσαμε στο πλαίσιο του φόρουμ είναι η λειψυδρία και ιδιαίτερα στις νησιωτικές περιοχές, στις κατεξοχήν τουριστικές περιοχές, οι οποίες δέχονται πολύ μεγάλη πίεση από αφίξεις τουριστών. Εμείς δεχόμαστε τριπλάσιο τουρισμό από τον πληθυσμό μας. Αυτό και ιδιαίτερα στα νησιά, δημιουργεί και θα δημιουργεί, από εδώ και πέρα, μια αφόρητη πίεση στους υδάτινους πόρους. Είναι κάτι το οποίο, κρούουμε το καμπανάκι του κινδύνου, ειπώθηκε μέσα στον φόρουμ, ήταν το βασικό του συμπέρασμα, και είναι κάτι το οποίο θα μας απασχολήσει ως χώρα, πολύ σοβαρά, στο μέλλον», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και διευθυντής Έδρας UNESCO Con-E-Ect στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Δημήτρης Εμμανουλούδης.

Όπως τονίζει οι λύσεις είναι από την μία πλευρά η αποταμίευση του νερού με οποιονδήποτε τρόπο και από την άλλη η δημιουργία κουλτούρας εξοικονόμησης νερού.

«Αυτή τη στιγμή μπορούμε να κάνουμε δύο πράγματα. Το πρώτο είναι να κάνουμε αποταμίευση του νερού, με οποιονδήποτε τρόπο. Είτε με μεγάλα έργα, είτε με μικρότερα, όπως φράγματα, ταμιευτήρες, ομβροδεξαμενές, ομβροπλατείες ακόμα και συλλέκτες οικιακούς. Αλλά για να μπορέσουμε αυτό να το λειτουργήσουμε, θα πρέπει, εδώ που φτάσαμε, να έχουμε ένα εργαλείο ακριβούς εκτίμησης των αναγκών μας σε νερό.

Για να μην έχουμε ούτε υποεκτίμηση, ούτε υπερεκτίμηση. Αν δεν έχουμε ένα ακριβές εργαλείο εκτίμησης της ζήτησης σε νερό, δεν μπορούμε να κάνουμε σωστό σχεδιασμό, που είναι κρίσιμος», σημειώνει και προσθέτει ότι το εργαλείο αυτό είναι το water footprint (υδατικό αποτύπωμα). Σύμφωνα με τον κ. Εμμανουλούδη πρόκειται για ένα εργαλείο που αναπτύχθηκε, ανακαλύφθηκε, εισήχθηκε και πρωτοεμφανίστηκε από μία ομάδα ενός Ολλανδού καθηγητή γύρω στο 2010, ωστόσο έκτοτε δεν χρησιμοποιήθηκε πολύ.

«Έχουν αρχίσει όμως τώρα οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί και το επανεισάγουν και το επαναχρησιμοποιούν. Και είναι καιρός να το εισάγουμε και εμείς στη χώρα. Αυτό το συμφωνήσαμε με την γενική γραμματεία Νησιωτικής Πολιτικής και Αιγαίου. Πιλοτικά το δοκιμάσαμε, να κάνουμε την εκτίμηση της ζήτησης στο μέλλον, στο νησί των Φούρνων επειδή είναι ένα κλειστό οικοσύστημα και ένα μικρό νησί το οποίο έχει πολλά προβλήματα, ώστε μετά να μπορέσουμε να το χρησιμοποιήσουμε και στα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου για να εκτιμούμε ακριβώς την ζήτηση και τις ανάγκες μας σε νερό για τουριστική ανάπτυξη, για την χρήση από κατοίκους , από τουρίστες, για γεωργική χρήση στο σήμερα αλλά και σε ορίζοντα δεκαετίας», επισημαίνει ο κ. Εμμανουλούδης.

Παράλληλα, όπως τονίζει πολύ σημαντική για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων είναι η δημιουργία και η απόκτηση κουλτούρας εξοικονόμησης νερού.

«Είναι κάτι το οποίο πρέπει να ξεκινήσουν τα σχολεία. Είναι κάτι που συμφωνήσαμε με τον κύριο Στεργίου που είναι ο πρόεδρος της ΕΥΔΑΠ να το εισάγουμε στα σχολεία της Αττικής δημοτικά και γυμνάσια με κάποια εκπαιδευτικά μαθήματα με σύγχρονες μεθόδους ώστε να περάσουμε αυτή την κουλτούρα εξοικονόμησης νερού, την οποία δυστυχώς δεν διαθέτουμε».

Στην κρίση του νερού αναφέρθηκε από την πλευρά της η πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών και Σπουδών “Ιωάννης Καποδίστριας” , Δρ Μαίρη Μαρούλη- Ζηλεμένου . «Η κρίση για το νερό είναι τεράστια υπάρχει μία δυσαναλογία μεταξύ πληθυσμού και διαθέσιμου πόσιμου νερού και τροφής και αποτελεί την αρχή ενός φαύλου κύκλου προβλημάτων. Οι συνέπειες των οποίων υφίστανται οι τρίτες χώρες αλλά και πλούσιες χώρες άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο. Η κρίση του νερού είναι βαθιά και χρήζει ενασχόλησης επιστημόνων ερευνητικών κέντρων, κυβερνήσεων αλλά θέλει και ειδική εκπαίδευση και πολιτών και επιχειρηματικών παραγόντων ώστε να δοθεί το μήνυμα της σωστής χρήσης του νερού. Ο πόλεμος για το νερό δεν επίκειται, είναι εδώ σήμερα», σημείωσε η κ. Μαρούλη-Ζηλεμένου.

Επιπλέον ιδιαίτερη αναφορά έγινε και για το τμήμα Κλιματικής Ανθεκτικότητας και Φυσικού Περιβάλλοντος που αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2025. Πρόκειται για το πρώτο τμήμα στην Ελλάδα με αυτό το αντικείμενο με στόχο να αποτελέσει ένα εργαλείο για την επόμενη μέρα.

Σημειώνεται ότι το 3ο Διεθνές Φόρουμ για το Νερό (3rd International Water Forum) με θέμα “Προκλήσεις και Ευκαιρίες για το Πόσιμο Νερό στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια διοργανώθηκε από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών και Σπουδών “Ιωάννης Καποδίστριας”, σε συνεργασία με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ), την Πανεπιστημιακή Έδρα της UNESCO Con-E-Ect του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, την Πανελλήνια Ένωση Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης», το Εθνικό Συμβούλιο Ελλάδος Ομίλων και Κέντρων για την UNESCO, το Webster University Athens και την Euro-Mediterranean Academy of Arts and Sciences (E.M.A.A.S).

Το Forum είχε τεθεί υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, του υπουργείου Τουρισμού, του υπουργείου Ανάπτυξης, του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, της Ένωσης τ. Βουλευτών – Ευρωβουλευτών, της Περιφέρειας 2475 Διεθνούς Rotary και της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO, υποστηρίζεται δε από το Γραφείο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Ελλάδα και από τον Όμιλο Συνεύρεσης Ιδεών ΕΑΝΟΣ.