ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Το σχέδιο αναθεώρησης του τουρκικού συντάγματος, που έχει ως στόχο να ενισχύσει τις εξουσίες του προέδρου της Τουρκίας και το οποίο θα τεθεί σε δημοψήφισμα στις 16 Απριλίου, μπορεί να εκτροχιάσει τη χώρα οδηγώντας την σε ένα «απολυταρχικό προεδρικό σύστημα», προειδοποίησαν οι συνταγματολόγοι του Συμβουλίου της Ευρώπης.
«Καταργώντας το σύστημα των αναγκαίων ελέγχων και εξισορροπήσεων» οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις «δεν θα σέβονται το μοντέλο ενός δημοκρατικού προεδρικού συστήματος που βασίζεται στη διάκριση των εξουσιών», εξηγούν οι ειδικοί σε θέματα συνταγματικού δικαίου που μετέχουν στην «Επιτροπή της Βενετίας» του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Λόγω αυτού, υπάρχει κίνδυνος το σύστημα να μετατραπεί σε ένα «απολυταρχικό προεδρικό σύστημα» προσθέτουν οι ειδικοί, υπογραμμίζοντας ότι ασφαλώς κάθε κράτος «έχει το δικαίωμα να επιλέξει το δικό του πολιτικό σύστημα, είτε αυτό είναι προεδρικό, είτε είναι κοινοβουλευτικό» ή άλλο όμως αυτό το δικαίωμα «δεν είναι χωρίς όρους».
Οι συνταγματολόγοι ανησυχούν κυρίως γιατί ο πρόεδρος της Τουρκίας θα μπορεί στο μέλλον «να ασκεί μόνος του την εκτελεστική εξουσία» κάτι που θα του επέτρεπε, χωρίς να υπόκειται σε κάνεναν έλεγχο, «να διορίζει και να απομακρύνει τους υπουργούς και όλους τους υψηλόβαθμους αξιωματούχους με βάση κριτήρια που θα έχει καθορίσει ο ίδιος».
Επίσης, η δυνατότητα που θα δοθεί στον πρόεδρο να διαλύει το κοινοβούλιο για οποιοδήποτε λόγο είναι «θεμελιωδώς αντίθετη με τα δημοκρατικά προεδρικά συστήματα», προειδοποίησαν. Μια από τις βασικές ανησυχίες επίσης είναι ότι θα μπορούσε να αποδυναμωθεί ακόμη περισσότερο το ήδη «ανεπαρκές σύστημα ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας από τη δικαιοσύνη» αλλά και η ίδια η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Η Επιτροπή της Βενετίας εξέφρασε επίσης σοβαρές επιφυλάξεις για τον τρόπο με τον οποίο υιοθετήθηκε η συνταγματική αναθεώρηση από το κοινοβούλιο, τον Ιανουαρίο. Την εποχή εκείνη «πολλοί βουλευτές του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης βρίσκονταν στη φυλακή», σημείωσε, αναφερόμενη στους βουλευτές του φιλοκουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP). Επιπλέον, οι τροπολογίες δεν εγκρίθηκαν με μυστική ψηφοφορία και επίσης η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία έχει κηρυχθεί η Τουρκία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, τον Ιούλιο, δεν παρέχει το αναγκαίο δημοκρατικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή μια ψηφοφορίας τόσο σημαντικής, όπως είναι το δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση που θα διεξαχθεί στις 16 Απριλίου.
Η αντίδραση της Άγκυρας
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Μπεκίρ Μπόζνταγ είπε ότι η κατάρτιση έκθεσης εκ μέρους της Επιτροπής της Βενετίας για το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου αποτελεί προσπάθεια δημιουργίας αρνητικής αντίληψης.
Ο Μπόζνταγ σχολίασε την έκθεση για την συνταγματική αναθεώρηση που δημοσίευσε ο γερμανικός τύπος και ορισμένα ΜΜΕ.
«Η κατάρτιση έκθεσης εκ μέρους της Επιτροπής της Βενετίας σχετικά με την συνταγματική αναθεώρηση και η υποβολή της στο Συμβούλιο της Ευρώπης σημαίνει επιρροή στη διαδικασία του δημοψηφίσματος στην Τουρκία. Συμβολή στη δημιουργία μιας αρνητικής αντίληψης.»
Είναι ανήθικο και απαράδεκτο να διαρρέει μια μυστική και αδημοσίευτη έκθεση στον Τύπο, ανέφερε ο υπουργός.
Γίνεται εκτενή αναφορά στο σχέδιο έκθεσης είπε ο Μπόζνταγ ο οποίος πρόσθεσε πως η Επιτροπή της Βενετίας είναι ένα εξειδικευμένο όργανο στο οποίο αποδίδει σημασία το Συμβούλιο της Ευρώπης κατά τη διαδικασία κατάρτισης συντάγματος.
Η Επιτροπή της Βενετίας ήλθε στην Τουρκία μετά την υπερψήφιση της συνταγματικής αναθεώρησης στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας, υπενθύμισε ο υπουργός Δικαιοσύνης και ανέφερε τα εξής:
«Η Επιτροπή της Βενετίας αν ήθελε να παράσχει συμβουλευτικές υπηρεσίες στην Τουρκία και επιθυμεί να γίνουν θετικές αλλαγές σε ορισμένα σημεία της συνταγματικής αναθεώρησης, θα έπρεπε να το κάνει κατά τη συζήτηση της αναθεώρησης στο Συνταγματικό Συμβούλιο ή την Ολομέλεια της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης Τουρκίας. Όλα αυτό όμως συμβαίνουν μετά την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας. Η κατάρτιση της έκθεσης εκ μέρους της επιτροπής δεν έχει την παραμικρή σχέση με το να λειτουργεί ως σύμβουλος και καθοδηγητής της Τουρκίας. Διότι η διαδικασία στη Βουλή έχει τελειώσει. Από εδώ και πέρα κανείς δεν έχει τη δυνατότητα να πειράξει το εν λόγω κείμενο.»
Ο Μπόζνταγ πρόσθεσε επίσης ότι η Επιτροπή της Βενετίας με την έκθεση της για το δημοψήφισμα έχει γίνει μέρος της υπόθεσης και πως η έκθεση δεν είναι δίκαιη και αντικειμενική.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ