panos_drivas Τα polls ενόψει εκλογών στις 24 Ιουνίου δείχνουν πως η Meral Akşener (“Η Τουρκάλα Marine Le Pen” κατά κάποιους, ενώ κατά άλλους “θυμίζει την Angela Merkel, καθώς είναι πεισματάρα, συντηρητική και ρεαλίστρια”) θα ξεπεράσει το 10%. Άρα ο “Σουλτάνος” θα χρειαστεί να συνασπιστεί με κάποιον. Και κάπου εκεί αρχίζουν τα προβλήματα. Πολλώ δε αν σκεφτείς πως μια από τις αγαπημένες ατάκες της Akşener είναι η εξής: “Ήλθε η ώρα να αισθανθούν φόβο οι άνδρες που έχουν εξουσία”.
Αμφότεροι εκπροσωπούν την κεντροδεξιά. “Παρ’ όλα αυτά, η Akşener αμφισβητεί τον αντίπαλο σε κάθε άποψη των πολιτικών του. Στο Νο1 έχει την ολοένα αυξανόμενη απολυταρχία της κυβέρνησης του έως τον τρόπο που χειρίζεται τις σχέσεις με τη Δύση και έχουν πληγώσει τις διεθνείς σχέσεις, σε όλα τα πιθανά επίπεδα”, γράφουν οι New York Times.
Εκείνη λέει πως θα παλέψει για μια Τουρκία χωρίς διαφθορά, για να εγκαθιδρύσει εκ νέου την ελευθερία της έκφρασης και να ακυρώσει τα μέτρα που έχουν οδηγήσει στη φυλακή δημοσιογράφους και media στο λουκέτο. Διατείνεται πως στους στόχους της είναι και ένα νέο, αμερόληπτο, δικαστικό σύστημα, μαζί με ένα συνταγματικό δικαστήριο.
Είπε ότι φυσικά και θα κάνει τα πάντα για να ακυρώσει όσα “πέρασε” πέρυσι ο Erdoğan, με απώτερο στόχο να αλλάξει το σύστημα που υπάρχει στο κοινοβούλιο. Ζητούμενο, λέει, είναι να εμπιστευτεί ξανά η Δύση την Τουρκία και να γίνουν επενδύσεις “γιατί η ανάπτυξη που παρατηρήθηκε, οφειλόταν στην κατασκευαστική έκρηξη και όχι στη βιομηχανοποίηση. Δεν ακούγονται όλα αυτά πολύ καλά για να είναι αληθινά; Μια στιγμή να γνωριστούμε καλύτερα με τη Meral Akşener.
Την περιγράφουν ως αφοσιωμένη Μουσουλμάνα, η οποία προσεύχεται τακτικά. Οι οπαδοί της την αποκαλούν “Asena”. Είναι θηλυκός λύκος που θα βρείτε στη μυθολογία των Göktürks, των Τούρκων νομάδων που ζούσαν στο μεσαίωνα, στα κατάβαθα της Ασίας.
Σύμφωνα λοιπόν, με το μύθο, μια asena είχε βρει ένα τραυματισμένο -από μάχη- νεαρό αγόρι και του ξαναέδωσε τη ζωή. Aκολούθως, έμεινε έγκυος από αυτό το αγόρι, διέφυγε των εχθρών της περνώντας από τη Δυτική Θάλασσα και φτάνοντας σε σπηλιά στα βουνά Qocho (όπου είναι σήμερα η πόλη Xinjiang, στην Κίνα). Εκεί γέννησε δέκα μισούς λύκους-μισούς ανθρώπους, όλα αρσενικά. Το ένα, ο Αshina έγινε ηγέτης της ομώνυμης φυλής που κυβέρνησε τους Göktürks και άλλες νομαδικές τουρκικές αυτοκρατορίες.
Με την άνοδο του τουρκικού εθνικισμού, στη δεκαετία του ’30, επανήλθαν στο προσκήνιο εμβληματικές μορφές της μυθολογίας της χώρας. Το σύμβολο της Asena υπάρχει ανάγλυφο στη σκηνή του προσωπικού θεάτρου, του πρώτου Προέδρου της Τουρκίας, Mustafa Kemal Atatürk, στο σπίτι του στην Άγκυρα. Συνεχίζουμε.
Οι ρίζες της εντοπίζονται στη Θεσσαλονίκη
H περιοχή στην οποία γεννήθηκε (στις 18/7 του 1956), το Gündoğdu, της Νικομήδειας (Izmit, στον κόλπο του Μαρμαρά) δημιουργήθηκε από Έλληνες που είχαν μετακομίσει εκεί από την Προύσα, τον 17ο αιώνα. Ακόμα υπάρχουν δυο νερόμυλοι και μικρές εκκλησίες εκείνης της εποχής. Εκεί λοιπόν, εγκαταστάθηκαν οι πρόγονοι της, μετά την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923. Έως τότε, ζούσαν λίγα χιλιόμετρα έξω από την Σταυρούπολη. Η καταγωγή τους ήταν από τη Θεσσαλονίκη.
Εδώ να πούμε πως πριν το τελευταίο επεισόδιο στα Ίμια, καλούσε σε εισβολή της Τουρκίας στο Αιγαίο, μέσω του επίσημου λογαριασμού της στο Twitter (@meral_aksener), όπου είναι πολυγραφότατη. Είχε γράψει και για την “τουρκικότητα” της Ψερίμου, αλλά και για τις “χαμένες πατρίδες” στην Ελλάδα.
Οι γονείς της, Tahir Ömer και Sıddıka ήταν δημόσιοι υπάλληλοι. Ο πατέρας της ήταν Δημοκρατικός, μέχρι το πραξικόπημα του ’60, όταν ανέπτυξε ενδιαφέρον για την ακροδεξιά. Ο αδελφός της -και παράδειγμα προς μίμηση-, Nihat Gürer ήταν ο ηγέτης των ακροδεξιών, στο Izmit. Εκείνη ήταν “βιβλιοφάγος”.
Όπως έχει πει “παρά την περιορισμένη πρόσβαση που είχα στην εκπαίδευση, κατάφερα να πάω στο Πανεπιστήμιο και να γίνω λέκτορας. Μέσα από την εκπαίδευση, είχα τη δυνατότητα να “ανέβω” μια κοινωνική τάξη, κάτι που δεν μπορούν να ζήσουν σήμερα οι Τούρκοι, εάν δεν συνδέονται με το κυβερνών κόμμα”. Μια παρένθεση εδώ: μεταξύ των όσων έκανε ο Erdoğan ήταν να ακυρώσει τις εξετάσεις εισαγωγής σε γυμνάσια, για τα οποία οι μαθητές προετοιμάζονταν μια τετραετία. Πλέον τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο που βρίσκεται πιο κοντά στο σπίτι τους.
Τα περισσότερα έχουν εξελιχθεί σε θρησκευτικές ακαδημίες “και οι μαθητές δεν μπορούν να ονειρευτούν το μέλλον τους”, καταλήγει η Akşener, η οποία πήρε πτυχίο στην ιστορία, από το Istanbul University, στις κοινωνικές επιστήμες, από το Ινστιτούτο Κοινωνικών Σπουδών του Maramara University, απ’ όπου έλαβε και Ph.D στην ιστορία με ειδικότητα την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Δίδαξε και μετά έγινε λέκτορας, σε τρία διαφορετικά πανεπιστήμια (Yıldız Technical University, Kocaeli University και Marmara University).
Γιατί δεν έβαζε γόβες, ως φοιτήτρια
Ως φοιτήτρια ήταν ακτιβίστρια (“και για αυτό δεν έβαζα ποτέ γόβες: ήθελα να ξέρω πως μπορώ να τρέξω γρήγορα, όποτε χρειαστεί. Με κυνηγούσαν και άνθρωποι ασφαλείας και αριστεροί”). Ως φοιτήτρια γνώρισε και τον άνδρα της ζωής της, Tuncer (“ήταν Μαοϊκός, αλλά με το πες πες… τον άλλαξα”). Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του ’80, διέκοψε την πολιτική δραστηριότητα, αφοσιώθηκε στα ακαδημαϊκά και γέννησε το γιο της, Fatih (1983). Σημειωτέον, όταν εκείνος πήγε να σπουδάσει στη Γαλλία, η Meral τον επισκεπτόταν συχνότατα, για να του μαγειρέψει, να του καθαρίσει κλπ, κλπ. Κάπου στο 1994, αποφάσισε πως είχε έλθει η ώρα να πολιτευτεί.
Έγινε μέλος του Κόμματος του Ορθού Δρόμου, που είχε για ηγέτη τον Süleyman Demirel (από το 1987). Αυτός διετέλεσε πρωθυπουργός από το Νοέμβριο του 1991 έως το Μάιο του 1993, οπότε εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Για εννέα μήνες, η (40χρονη τότε) Akşener τέλεσε χρέη Υπουργού Εσωτερικών. Κάτι που όφειλε σε δυο γεγονότα: κατ’ αρχάς, είχε κερδίσει τη συμπάθεια της πρώτης γυναίκας Πρωθυπουργού, Tansu Çiller. Το δεύτερο στοιχείο άνηκε στη μοίρα. Και το διαβάσαμε στο ahvalnews.com.
Το σκάνδαλο που την έκανε Υπουργό -και η απειλή για “παλούκωμα”
Το Νοέμβριο του 1996, ένας αξιωματούχος της αστυνομίας, ένας ακροδεξιός στρατιωτικός, ο οποίος καταζητούνταν για δολοφονία και μια πρώην “βασίλισσα” ομορφιάς, σκοτώθηκαν σε αυτοκινητικό δυστύχημα, στην πόλη Susurluk. Έτσι ονομάστηκε και το σκάνδαλο, καθώς αποκαλύφθηκαν δεσμοί με τη μαφία, με πολιτικούς και στρατιωτικούς. Οι αποκαλύψεις για συμβόλαια θανάτων και βασανιστήρια έφτασαν έως τον Υπουργό Εσωτερικών, Mehmet Ağar που αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Την ημέρα της παράδοσης, ο Τύπος έγραψε πως “ο μεγαλύτερος αδελφός περνά τη δουλειά στη μικρότερη αδελφή του”. Ήταν αυτοί που καθιέρωσαν τον όρο “βαθύ κράτος”, στην τουρκική πολιτική σκηνή. H Akşener έγινε τίτλος, όταν χαρακτήρισε τον Abdullah Öcalan “σπόρο Αρμενίων”. Μετά προσπάθησε να το “μαζέψει”, λέγοντας ότι “εννοούσα την αρμενική φυλή, όχι τους Αρμένιους που ζουν στην Τουρκία”. Το 2015, αναφερόμενη σε εκείνη την στιγμή, παραδέχθηκε πως είχε κάνει γκάφα.
Κατά τη θητεία της, αντικατέστησε τον αρχηγό αστυνομίας Alaaddin Yüksel, εκείνος αρνήθηκε να εγκαταλείψει το πόστο του και εκείνη πήρε το νέο αρχηγό, τον πήγε στα κεντρικά της αστυνομίας το ξημέρωμα, έσπασε την πόρτα του γραφείου του Yüksel και κάθισε στην καρέκλα τον εκλεκτό της. Το 1997 ο στρατός επιχείρησε να ανατρέψει την κυβέρνηση. Εκείνη εναντιώθηκε στους στρατηγούς, ένας την απείλησε με θάνατο με παλούκωμα (“και θα τη βάλω μπροστά στο Υπουργείο”). Απάντησε με εντολές για παρακολούθηση των στρατηγών.
Μετά παραιτήθηκε, διότι τελικά η στρατιωτική ηγεσία πέτυχε τη διάλυση της κυβέρνησης συνασπισμού. Συνέχισε με τις γενικές εκλογές του 1999, για την περιφέρεια Kocaeli, ενώ το 2007 και το 2011 εξελέγη να εκπροσωπήσει την Κωνσταντινούπολη στο Κοινοβούλιο, ως μέλος του Κόμματος Εθνικιστών, πια.
Έγινε μέλος του -ακροδεξιού-MHP, το 2004 την επέλεξαν για να τους εκπροσωπήσει στις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης. Αυτήν τη μάχη την έχασε. Παρέμεινε σύμβουλος του ηγέτη Devlet Bahçeli και έφτασε έως τη θέση του αντιπροέδρου του Κοινοβουλίου, όπου έμεινε για οκτώ χρόνια. Σε όλο αυτό το διάστημα επέμενε ότι είναι κεντροαριστερή.
Φοβούνται
Ο επικεφαλής της παράταξης είχε ενοχληθεί, διότι το όνομα της κυκλοφορούσε ως υποψήφιο για τα ανώτατα αξιώματα -ως υποψήφια αντιπάλου του Erdoğan- και πλέον είχε γίνει το πιο δημοφιλές πρόσωπο της παράταξης. Ένα ρόλο τον έπαιξε το γεγονός ότι είχαν χαθεί 40 θέσεις στο κοινοβούλιο. Μετά ο Bahçeli έμαθε πως όντως η Akşener θα διεκδικούσε την προεδρία. Προς τα τέλη του Ιουνίου, το 2016, η εφημερίδα Sabah είχε τη φωτογραφία της στο πρωτοσέλιδο. Το ρεπορτάζ την συνέδεε με τον Fethullah Gülen και την απόπειρα πραξικοπήματος, της 15ης Ιουλίου. Εκείνη σχολίασε στην ιστοσελίδα Politico “αυτό σημαίνει πως φοβούνται! Αν πάρω το χρίσμα, η φύση της αντιπολίτευσης θα αλλάξει”.
Να σου πω εδώ ότι αυτός ο κύριος (ο Bahçeli) ήταν ο κουμπάρος του γιου της, το 2015, όταν ο Πρωθυπουργός Ahmet Davutoğlu της πρότεινε υπουργική θέση, στη μεταβατική κυβέρνηση. Λίγες ημέρες μετά, απέσυρε την πρόταση του. Την έβαλε… στον πάγκο και τον Σεπτέμβριο του 2016 τη διέγραψε από το κόμμα. Προηγήθηκε μια δική της επίθεση, σύμφωνα με την οποία “κάνετε ό,τι θέλει ο Erdoğan”.
Σημείωση: οπαδοί του Erdoğan της είχαν φέρει χτύπημα… κάτω από τη μέση, το 2015 -πριν τις κοινοβουλευτικές εκλογές. Υποστήριξαν, στην τηλεόραση πως υπάρχει video που τη δείχνει να απατά το σύζυγο της. Ο “Σουλτάνος” και η σύζυγος της, της τηλεφώνησαν για να δηλώσουν τη στήριξη τους. Ομοίως και o Πρωθυπουργός, Ahmet Davutoglu μετά της συζύγου του. Όλοι της πρότειναν να αποσυρθεί. “Έκανα κάτι άλλο: μήνυσα τους ψεύτες”, οι οποίοι… αθωώθηκαν, αφού ζήτησαν συγγνώμη.
Πριν περάσει ένας χρόνος, σύστησε στο λαό το κόμμα της, το δημιούργημα της, το “Iye” (δηλαδή, το “καλό”). Μετά άρχισε την περιοδεία, για να τη γνωρίσει ο κόσμος. “Το αποκαλώ “το κόμμα των γενναίων” είχε δηλώσει τον Νοέμβριο, σε συνέντευξη της, στους New York Times. Στην πρώτη προεκλογική ομιλία, δήλωσε πως η δημοκρατία της χώρας απειλείται και ότι το κόμμα της θα φτιάξει όλα τα προβλήματα που υπάρχουν με το δικαστικό σύστημα της Τουρκίας. Ο κόσμος φώναζε “Πρωθυπουργέ Meral”. Ζήτησε να ησυχία και διόρθωσε “Πρόεδρε Meral”.
Η Akşener προτίμησε να εντάξει στο κόμμα της νέα παιδιά “που ανθούν σε καθεστώς περιορισμού”. Στα must των τοποθετήσεων της είναι η αντίθεση στην τρομοκρατία, τη μετανάστευση και τις ξένες πολιτιστικές επιρροές. Αφήνει τους συνεργάτες της να ασχολούνται με όλα αυτά, όσο εκείνη επικεντρώνει στην καταδίκη των πολιτικών του Erdoğan και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών -με την ελπίδα ότι θα κερδίσει τις ψήφους τους. “Σε πολλές πόλεις οι γυναίκες δέχονται κακοποίηση, λόγω του φύλου τους. Στα
Eίναι δηλωμένη φίλη του Bashar al-Assad. Είναι και αυτή που φέρεται ως υπεύθυνη της κινητοποίησης του λαού, ώστε να πει “Όχι” στο δημοψήφισμα της Τουρκίας, τον Απρίλιο του 2017, όταν ο Erdoğan ζήτησε να του χορηγηθούν σημαντικές, νέες εξουσίες -μέσω συνταγματικής μεταρρύθμισης. Σε αυτό, ο πολιτικός ηγέτης της χώρας, για τα τελευταία 16 χρόνια, είχε προτείνει την κατάργηση της θέσης του Πρωθυπουργού, τη θέσπιση θέσης αντιπροέδρου και την ανάδειξη του ως επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας, της έκδοσης διαταγμάτων, του διορισμού υπουργών και ανώτατων αξιωματούχων και τις πενταετείς θητείες προέδρων και βουλευτών.
Ο “Σουλτάνος” πήρε ό,τι ήθελε (μολονότι είχε φυλακίσει και διώξει εκατοντάδες χιλιάδες πολιτικούς του αντιπάλους -με το πρόσχημα του αποτυχημένου πραξικοπήματος), αλλά οριακά (51.41%). Στο βαθμό που πολλοί αμφισβήτησαν έως και τη νομιμότητα, στην καταμέτρηση των ψήφων.
“Είδαμε πως η χώρα χωρίστηκε στα δυο” δήλωσε εκείνη. “Το κόμμα μου είναι το μόνο που παίρνει ψήφους και από τους ακροδεξιούς, αλλά και από τους πιο φιλελεύθερους”. Πολιτικοί αναλυτές ωστόσο, επιμένουν πως “δεν μπορεί να πάρει ποσοστό μεγαλύτερο του 2% από το κόμμα του Erdoğan, ένα ποσοστό που ήδη είχε μετακινηθεί προς το “Όχι” στο δημοψήφισμα”. Δηλαδή, δεν ήταν εκείνη 100% ο λόγος της αλλαγής. “Θα προσφέρει βέβαια, ένα μεγάλο πονοκέφαλο στον Erdoğan” δήλωσε ο Soner Cagaptay, διευθυντής του τουρκικού ερευνητικού προγράμματος στο Washington Institute και αυτός που έγραψε τη βιογραφία του “Σουλτάνου”.
Στις αρχές του έτους, σε ομιλία της στην πόλη Giresun, στις όχθες της Μαύρης Θάλασσας, η Akşener είχε καταγγείλει πως ο Erdoğan είχε θησαυρίσει από τον ιδρώτα των αγροτών. Η ατάκα που ξεχώρισε ήταν το “ό,τι πιάνει γίνεται σκόνη”. Εκείνοι της φώναζαν “σώσε μας σιδηρά κυρία”. Απάντησε με τη χαρακτηριστική κίνηση που ακολουθεί, όπως τους διαβεβαίωνε πως όλα θα γίνουν.
“Ήμουν η πρώτη που δήλωσα πως θα “κατέβω” απέναντι στον Erdoğan. Αυτό που προτείνω είναι να ψηφίσουν όλοι στον πρώτο γύρο τον υποψήφιο της αρεσκείας τους. Στο δεύτερο όμως, γύρο, για το καλό της δημοκρατίας και της χώρας μας πρέπει να συνασπιστούμε όλοι. Αυτές οι εκλογές είναι από τις σημαντικότερες στην ιστορία της χώρας μας”.
Αν καταφέρει να πείσει τον κόσμο πως δεν ασπάζεται όσα έκανε η νεολαία του εθνικιστικού κόμματος, γνωστή ως “Γκρίζοι Λύκοι” (δολοφονίες, ξυλοδαρμοί και παραστρατιωτικού τύπου επιχειρήσεις). Έχει επαναλάβει οσάκις πως “είναι ανάγκη η διατήρηση της εθνικής μας ταυτότητας, με σεβασμό στα δικαιώματα των μειονοτήτων”, αλλά για να πάρει αυτό που θέλει θα χρειαστούν πολλά περισσότερα.
ΥΓ: Στις εκλογές θα εμφανιστεί και το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών, που είναι υπέρ των Κούρδων και έχει για ηγέτη τον φυλακισμένο -από το Νοέμβριο του 2016- Selahattin Demirtaş. Υπάρχει και το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, των περιορισμένων προτιμήσεων ανάμεσα σε συντηρητικούς θρήσκους που δεν έχει κερδίσει εκλογές, από το 2002.