ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Oι νομικές πτυχές της Συμφωνίας των Πρεσπών αποτέλεσαν το αντικείμενο συζήτησης της επιστημονικής ημερίδας που διοργανώθηκε από το Επιστημονικό Συμβούλιο του Υπουργείου Εξωτερικών.
Ειδικότερα, τη συμφωνία των Πρεσπών υπερασπίστηκε ο Νίκος Κοτζιάς κλείνοντας τις εργασίες της σχετικής ημερίδας κάνοντας εκ νέου λόγο για ένα συμβιβασμό από τον οποίο όμως η Ελλάδα κερδίζει στα κρίσιμα σημεια που την ενδιέφεραν, ενώ υποστήριξε ότι η χώρα μας δεν είχε κερδίσει το erga omnes στο Βουκουρέστι, αλλά αυτή η κυβέρνηση πέτυχε erga omnes και στο εσωτερικό, με την αλλαγή του συνταγματικού ονόματος της γειτονικής χώρας.
«Η μοίρα των βαλκανικών λαών είναι κοινή και ο μόνος τρόπος για την επίλυση των προβλημάτων είναι η συνεργασία και η αλληλεγγύη. Το οδυνηρό κεφάλαιο της αλλαγής συνόρων στα Βαλκάνια πρέπει να κλείσει οριστικά» ανέφερε από την πλευρά του ο υφυπουργός, Τέρενς Κουίκ.
«Η σημερινή ημερίδα διοργανώνεται στο πλαίσιο της προσπάθειας των δύο χωρών να υλοποιηθεί η συμφωνία. Σκοπός της σημερινής ημερίδας είναι να γίνει μία σφαιρική, νηφάλια και γόνιμη επιστημονική συζήτηση, για όλα τα νομικά ζητήματα που προκύπτουν από τη συμφωνία και που παρέχει την ευκαιρία να εξετασθούν όλες τις πτυχές της και να κατατεθούν απόψεις που καλύπτουν το σύνολο του πολιτικού φάσματος και θα συνεισφέρουν στην αποσαφήνιση κρίσιμων εννοιών της συμφωνίας» πρόσθεσε ο κ. Κουίκ.
Για λαϊκισμό κατηγόρησε μέρος του πολιτικού κόσμου ο συντονιστής της πρώτης συνεδρίασης της ημερίδας, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχάλης Σταθόπουλος. «Υπήρξε πολιτικός ηγέτης που χαρακτήρισε τη συμφωνία “σόου των Πρεσπών”» τόνισε ο κ. Σταθόπουλος.
«Είναι δυνατόν, σε μία ιστορική κίνηση να μη μπαίνουμε στο περιεχόμενο και να μη βλέπουμε ότι οι βόρειοι γείτονες οικειοποιούντο την αρχαία ιστορία μας, την οποία τώρα αποκηρύσσουν με τη συμφωνία και λένε ξεκάθαρα ότι δεν έχουν σχέση με την αρχαία Μακεδονία» διερωτήθη. «Έως τώρα, με τη συμπεριφορά μας, είχαμε χαρίσει το όνομα “Μακεδονία” με το να διεκδικούμε την αποκλειστική χρήση του όρου. Με τη συμφωνία, η γενικευμένη χρήση τού ονόματος σταματάει. Στο εξής θα λέγεται βόρεια Μακεδονία δηλαδή μέρος της Μακεδονίας. Πρέπει να γίνει επί τους ουσίας συζήτηση. Η κοινή γνώμη φανατίζεται εύκολα, αρκεί η πολιτική ηγεσία να προσπαθεί να νουθετήσει και μπορεί να το πετύχει εάν νουθετούσε λέγοντας ότι με αυτήν τη συμφωνία εξυπηρετούνται και δεν θίγονται τα εθνικά συμφέροντα» κατέληξε ο κ. Σταθόπουλος.
Ζητήματα εμπορικών σημάτων
Χρ. Χρυσάνθης: Να μελετηθεί ποιες ονομασίες προέλευσης θα μπορούσαν να κατοχυρωθούν στο μέλλον
Σε προβλήματα που είναι ενδεχόμενο να προκύψουν σε θέματα εμπορικών σημάτων και εμπορικών επωνυμιών μεταξύ των δυο χωρών από την εφαρμογή της συμφωνίας και στους τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών, αναφέρθηκε από την πλευρά του ο επίκουρος καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Αθηνών, Χρήστος Χρυσάνθης.
Ο κ. Χρυσάνθης είπε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να διασφαλίσει ότι ελληνικά προϊόντα που κυκλοφορούν ήδη στις διεθνείς αγορές ως «μακεδονικά», δεν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα και να προβλεφθεί «τι είδους χρήση των όρων “Μακεδονία” και “μακεδονικό” θα κάνει ο βόρειος γείτονας».
Σύμφωνα με τον κ. Χρυσάνθη, θα πρέπει να υπάρξει σχολαστική καταγραφή του επιχειρηματικού εμπορικού χάρτη σε κάθε χώρα, να μελετηθεί ποιες ονομασίες προέλευσης θα μπορούσαν να κατοχυρωθούν στο μέλλον. Ακόμη, να συσταθεί εάν δεν υπάρχει ήδη εθνικός φορέας που να παρακολουθεί ποια σήματα κατοχυρώνονται σε επίπεδο Ε.Ε και διεθνώς.
Σε θέματα εφαρμογής κανόνων του δικαίου της θάλασσας αναφέρθηκε ο Ευθύμιος Παπασταυρίδης
Σε θέματα εφαρμογής κανόνων του δικαίου της θάλασσας που περιλαμβάνονται στο άρθρο 11 της Συμφωνίας των Πρεσπών, αναφέρθηκε ο ερευνητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Ευθύμιος Παπασταυρίδης κατά την τρίτη συνεδρία της επιστημονικής ημερίδας που διοργανώνει το υπουργείο Εξωτερικών.
«Με τη συμφωνία η Ελλάδα έχει μια υποχρέωση που την είχε ούτως ή άλλως, να μην εμποδίζει την πρόσβαση των πλοίων της ΠΓΔΜ στο έδαφός της» τόνισε. Σε ό,τι αφορά δε το ζήτημα της ΑΟΖ, είπε ότι στην πράξη δεν έχει καμία συνέπεια σε ό,τι αφορά την εκμετάλλευση των αλιευμάτων, ούτε στο θέμα των ερευνών.
Παρούλα Νάσκου Περράκη: Η εξάλειψη του αλυτρωτισμού είναι ένα μεγάλο επίτευγμα αυτής της συμφωνίας
«Η εξάλειψη του αλυτρωτισμού είναι ένα μεγάλο επίτευγμα αυτής της συμφωνίας», τόνισε η καθηγήτρια του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Παρούλα Νάσκου Περράκη και πρόσθεσε ότι ο αλυτρωτισμός αυτός εκφραζόταν τόσο σε σχολικά βιβλία, σε μουσεία, αγάλματα και μνημεία, χρηματοδοτήσεις αλλυτρωτικών συλλόγων και εντύπων, χρήση όρων και κυβερνητικά προγράμματα. «Με τη συμφωνία, τα κράτη δεσμεύονται ότι θα απέχουν από τέτοιες πρακτικές» εξήγησε.
«Είναι ανάγκη να στηρίξουμε την ειρήνη και τη φιλία των δυο λαών. Η συμφωνία όταν τεθεί σε ισχύ, θα φέρει πιο κοντά τους δυο λαούς και θα απαλείψει το διχασμό που υπήρχε ανάμεσά μας όλα αυτά τα χρόνια» τόνισε η κ. Περράκη.
Αναστάσιος Γουργουρίνης: Η οικονομική συνεργασία είναι επιμέρους στόχος της συμφωνίας των Πρεσπών
Σε θέματα οικονομικής συνεργασίας και επενδύσεων αναφέρθηκε ο λέκτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αναστάσιος Γουργουρίνης.
Η οικονομική συνεργασία είναι επιμέρους στόχος της συμφωνίας των Πρεσπών, ανέφερε ο κ. Γουργουρίνης. Ο κ. Γουργουρίνης υποστήριξε ότι η συμφωνία είναι συμφέρουσα για την Ελλάδα και περιέχει ειδικές πρόνοιες για τα θέματα της ενέργειας και του περιβάλλοντος.
Αξιολόγησε τέλος ως ιδιαίτερα σημαντική την πρόβλεψη της συμφωνίας για προστασία των ξένων επενδύσεων με δεδομένη την έντονη επιχειρηματική και επενδυτική παρουσία στη γειτονική χώρα.
«Η Ελλάδα έχει μια μακρά παράδοση στο σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου. Χώρες σαν τη δική μας, τυλίγονται με τον μανδύα του διεθνούς δικαίου γιατί αισθάνονται ασφαλείς», ανέφερε η αναπληρώτρια καθηγήτρια της Νομικής Σχολής Αθηνών, Μαρία Γαβουνέλη και πρόσθεσε ότι μετά την υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών υπάρχουν δυο σενάρια.
«Το ένα είναι να ευοδωθεί η διαδικασία των έξι σταδίων στη συμφωνία των Πρεσπών και η ενδιάμεση συμφωνία μπαίνει οριστικά στο ράφι. Αν καταρρεύσει η διαδικασία και δεν εφαρμοσθεί η συμφωνία των Πρεσπών, τότε η ενδιάμεση συμφωνία θα συνεχίσει να ισχύει. Η Ελλάδα θα μπορούσε να την καταγγείλει, αλλά σοβαρά τώρα: θα μπορούσε η Ελλάδα να αρνηθεί την είσοδο του άλλου κράτους με την ονομασία του ως Μακεδονία; Ας είμαστε ρεαλιστές. Η πραγματικότητα μας έχει ξεπεράσει», τόνισε η κ. Γαβουνέλη.
«Η συμφωνία δεν αναγνωρίζει “έθνος”. Η ύπαρξη ή η ανυπαρξία κάποιου έθνους, είναι ανεξάρτητη από την αναγνώριση των επιμέρους κρατών», σημείωσε ο αναπληρωτής καθηγητής Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Νίκος Ζάικος, ενώ πρόσθεσε ότι «η γλώσσα αναγνωρίζεται από τη νομοθεσία κάθε κράτους».
Ο κ. Ζάικος είπε επίσης, ότι η ανυπαρξία κάποιας γλωσσικής σχέσης μεταξύ της αρχαίας Μακεδονίας και της βόρειας γείτονας είναι φανερή και τόνισε ότι «στο εξωτερικό αντιλαμβάνονται πλέον ότι η Μακεδονία και η ΠΓΔΜ είναι δυο τελείως διαφορετικά πράγματα. Οι προηγηθείσες μονομερείς αναγνωρίσεις του Συνταγματικού ονόματος, θα ανήκουν στην ιστορία» κατέληξε ο κ. Ζάικος.
«Η συμφωνία ρυθμίζει το ζήτημα της υπηκοότητα και της ιθαγένειας αλλά μέσω αυτού ρυθμίζει και το ζήτημα της εθνικότητας, ανέφερε από την πλευρά του ο επίκουρος καθηγητής της Νομικής του ΑΠΘ Μίλτος Σαρηγιαννίδης.
Ο κ. Σαρηγιαννίδης στάθηκε κριτικά απέναντι στη συμφωνία των Πρεσπών και εκτίμησε ότι εμφανιστήκαμε ως επισπεύδοντες ενώ δεν είμαστε με το επιχείρημα ότι 140 κράτη έχουν αναγνωρίσει την γειτονική χώρα ως Μακεδονία.
«Τα 140 κράτη που την αναγνώρισαν δεν σημαίνει ότι αναγνώρισαν τα ιστορικά χαλκεία που κατασκεύασε ο εθνικισμός της ΠΓΔΜ, ειδικά την περίοδο διακυβέρνησης Γκρουέφσκι» είπε ο κ. Σαρηγιαννίδης.
Αναφέρθηκε επίσης στην ενδιάμεση συμφωνία του 1995 και υποστήριξε ότι η Ελλάδα επέβαλε τη διεθνή χρήση του ονόματος ΠΓΔΜ και με αυτό τον τρόπο εξασφάλισε ένα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα.
«Διαμόρφωσε μια ευρύτατη στήριξη και ανέτρεψε τα σχέδια της κυβέρνησης Γκρούεφσκι και εξουδετέρωσε τις έντονες αμερικανικές πιέσεις», κατέληξε.
«Η συμφωνία είναι ό,τι καλύτερο μπορούσε να επιτευχθεί» τόνισε ο καθηγητής Σπύρος Σφέτας
«Η συμφωνία είναι ότι καλύτερο μπορούσε να επιτευχθεί και τα θετικά της είναι περισσότερα από τα αρνητικά», ανέφερε κατά την τοποθέτησή του ο καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Σπύρος Σφέτας, που ανέπτυξε το ιστορικό υπόβαθρο πίσω από τη «μακεδονική ταυτότητα» και τη «μακεδονική γλώσσα» από τον 9ο αιώνα έως σήμερα.
«Η παρουσία μας εδώ δεν έχει κομματικό χαρακτήρα. Στα εθνικά θέματα είμαστε “υπεράνω”. Ο πληθυσμός χρησιμοποιεί την τοπική ταυτότητα “Μακεδών” για να απαλλαγεί από τον Σερβοβουλγαρικό ανταγωνισμό, αλλά μετά το 1944 υπάρχει μια νέα γενιά που δεν έχει βιώσει αυτό τον ανταγωνισμό. Η συμφωνία είναι ισορροπημένη. Οριοθετούνται τα ζητήματα ταυτότητας και δεν υπάρχουν εθνικοί κίνδυνοι» εξήγησε ο ίδιος.
«Η «Συμφωνία των Πρεσπών» απαντά κατά βάση θετικά στο ερώτημα «αν θέλουμε να υπάρχει το κράτος της ΠΓΔΜ» υπογράμμισε ο καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ιάκωβος Μιχαηλίδης.
Ο κ. Μιχαηλίδης υποστήριξε ότι το μακεδονικό ξεκίνησε ως γεωπολιτικό ζήτημα αλλά μετά το 1991, οπότε και διαλύθηκε η ενιαία Γιουγκοσλαβία, εξελίχθηκε σε σύγκρουση ταυτοτήτων. «Όχι ανάμεσα σε Σλαβομακεδόνες και Βουλγάρους όπως υπήρχε έως τότε, αλλά σε ανάμεσα στην ΠΓΔΜ και την Ελλάδα» είπε.
Εξέφρασε την ελπίδα ότι η συμφωνία των Πρεσπών «θα κλείσει το κεφάλαιο αυτής της διαφιλονικίας γύρω από το όνομα και τα παραγόμενα από αυτό. Το πιο πιθανό όμως είναι δεν θα βάλει οριστικά τελεία σε ένα ζήτημα που διαμορφώνει τις ισορροπίες στη νότια Βαλκανική για σχεδόν 150 χρόνια. Θα μας απασχολεί και στο μέλλον με άλλη μορφή. Ως ισχυρή Δημοκρατία θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι γι’ αυτό με γνώμονα το πατριωτικό καθήκον, την πίστη στις αρχές της καλής γειτονίας και στις αξίες της κοινωνίας των πολιτών».
Συνεχίζοντας ο κ. Μιχαηλίδης αναφέρθηκε στον κίνδυνο του λαϊκισμού για τον οποίο είπε, ότι «απειλεί να σαρώσει τις κατακτήσεις της ευνομούμενης κοινωνίας των πολιτών. Σε τέτοιες περιπτώσεις αυτοί που πρώτοι πληρώνουν το τίμημα είναι τα αδύναμα κράτη. Ελπίζουμε να μη συμβεί στη δική μας περίπτωση, αφού σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο το κόστος θα είναι βαρύ για όλους» επισήμανε.
Συνεχίζοντας εκτίμησε πως τους «επόμενους μήνες και χρόνια θα κορυφωθούν οι αντιδράσεις και στις δυο χώρες. Στην Ελλάδα θα έχει κυρίως λαϊκιστικά χαρακτηριστικά με τη δράση ατόμων και φορέων που αντιτίθενται στη συμφωνία και θα προσπαθήσουν να την ακυρώσουν ή να την εκμεταλλευτούν. Θα πρέπει όλοι να συμβάλουμε να αποφευχθεί ένας νέος εθνικός διχασμός με άξονα ένα εθνικό ζήτημα. Εξέφρασε φόβους ότι στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία η αντίδραση μπορεί να λάβει ακραίες εκφράσεις δεδομένου ότι ο επαναστατικός ακτιβισμός στην περιοχή, συχνά λάμβανε την μορφή της τρομοκρατικής δράσης».
«Η συμφωνία επιλύει οριστικά το ζήτημα του ονόματος», επεσήμανε , ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος και τόνισε ότι «η συνεχιζόμενη εκκρεμότητα αποτελούσε εν δυνάμει πηγή προστριβών».
Στόχος της ημερίδας ήταν η ανάλυση και η διερεύνηση όλων των νομικών ζητημάτων που προκύπτουν από την ιστορική αυτή συμφωνία επίλυσης της διαφοράς με την πΓΔΜ, και προάγουν τον σχετικό δημόσιο διάλογο.
Δείτε (εδώ) ποιοι είναι εισηγητές στην ημερίδα του ΥΠΕΞ