Επιστολή 60 ευρωβουλευτών για την αναστολή θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγγυήσεων

Επιστολή 60 ευρωβουλευτών από έξι πολιτικές ομάδες -Ευρωπαϊκή Αριστερά, Σοσιαλιστές, Πράσινοι, Renew Europe, Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές- προς τους προέδρους και πρωθυπουργούς έξι κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης –Ρουμανία, Λετονία, Εσθονία, Μολδαβία, Αρμενία, Γεωργία– αναφορικά με την απόφασή τους να προχωρήσουν στην αναστολή θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγγυήσεων, όπως ορίζονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, συνυπέγραψε ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Δημήτρης Παπαδημούλης, και οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Αλέξης Γεωργούλης και Πέτρος Κόκκαλης.

Σημειώνεται πως οποιαδήποτε παρέκκλιση από τις θεμελιώδεις εγγυήσεις που παρέχει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου προβλέπεται στο Άρθρο 15 μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις και συγκεκριμένα: «Σε καιρό πολέμου ή άλλης δημόσιας έκτακτης ανάγκης που απειλεί τη ζωή του έθνους, οποιοδήποτε Υψηλό Συμβαλλόμενο Μέρος μπορεί να λάβει μέτρα παρέκκλισης από τις υποχρεώσεις του» βάσει της Σύμβασης «στο βαθμό που απαιτείται από τις επείγουσες ανάγκες της κατάστασης, υπό τον όρο ότι τα μέτρα αυτά δεν είναι ασυμβίβαστα με άλλες υποχρεώσεις του διεθνούς δικαίου».

Στην επιστολή τους οι ευρωβουλευτές επισημαίνουν πως «δεν υπάρχει, απολύτως, καμία δικαιολογία για τη λήψη τέτοιων δυσανάλογων μέτρων». «Η ενεργοποίηση του άρθρου 15 κρίνεται απαραίτητη μόνο, εάν τα κράτη μέλη σχεδιάζουν να εφαρμόσουν μέτρα που δεν καλύπτονται από τη Σύμβαση» γεγονός το οποίο στην προκειμένη περίπτωση δεν ισχύει και δεν έχει αιτιολογία εφαρμογής, δεδομένου ότι «τα περισσότερα από τα μέτρα που έχουν, ήδη, ληφθεί από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης καλύπτονται, ήδη, από τη Σύμβαση».

Επιπλέον, η απόφαση από ορισμένα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης να ενεργοποιήσουν το άρθρο 15 «είναι εξαιρετικά ανησυχητική, καθώς μπορεί να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο για το μέλλον και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ολοκληρωτικά καθεστώτα για την καταστολή θεμελιωδών δικαιωμάτων» υπογραμμίζουν οι ευρωβουλευτές και καλούν τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης -Ρουμανία, Λετονία, Εσθονία, Μολδαβία, Αρμενία, Γεωργία- «να ενεργήσουν άμεσα και να μην σπεύσουν να αναστείλουν τις θεμελιώδεις εγγυήσεις που παρέχει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».

«H ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο των προσπαθειών μας για να ανταποκριθούμε στην κρίση του κορονοϊού και όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης πρέπει να επιδείξουν μια παραδειγματική συμπεριφορά σε αυτό το θέμα», αναφέρουν κλείνοντας την επιστολή τους οι συνυπογράφοντες ευρωβουλευτές.

Ακολουθεί ολόκληρη η επιστολή (μεταφρασμένη στα ελληνικά):

Αξιότιμες και αξιότιμοι:

κ. Klaus Iohannis, Πρόεδρε της Ρουμανίας

κ. Ludovic Orban, Πρωθυπουργέ της Ρουμανίας

κ. Egils Levits, Πρόεδρε της Λετονίας

κ. Arturs Krišjānis Kariņš, Πρωθυπουργέ της Λετονίας

κα. Kersti Kaljulaid, Πρόεδρε της Εσθονίας

κ. Jüri Ratas, Πρωθυπουργέ της Εσθονίας

κ. Igor Dodon, Πρόεδρε της Δημοκρατίας της Μολδαβίας

κ. Ion Chicu, Πρωθυπουργέ της Δημοκρατίας της Μολδαβίας

κ. Armen Sarkissian, Πρόεδρε της Αρμενίας

κ. Nikol Pashinyan, Πρωθυπουργέ της Αρμενίας

κα. Salome Zourabichvili, Πρόεδρε της Γεωργίας

κ. Georgi Gakharia, Πρωθυπουργέ της Γεωργίας

Στα τέλη Μαρτίου λάβαμε γνώση ότι έξι κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης -Ρουμανία, Λετονία, Εσθονία, Δημοκρατία της Μολδαβίας, Αρμενία και Γεωργία- κοινοποίησαν στη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου της Ευρώπης πως έχουν κηρύξει καθεστώς έκτακτης ανάγκης και έχουν ενεργοποιήσει την παρέκκλιση, όπως αυτή προβλέπεται στο άρθρο 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η παρέκκλιση στο άρθρο 15 ορίζει ότι «σε καιρό πολέμου ή άλλης δημόσιας έκτακτης ανάγκης που απειλεί τη ζωή του έθνους, οποιοδήποτε Υψηλό Συμβαλλόμενο Μέρος μπορεί να λάβει μέτρα παρέκκλισης από τις υποχρεώσεις του» βάσει της Σύμβασης «στο βαθμό που απαιτείται από τις επείγουσες ανάγκες της κατάστασης, υπό τον όρο ότι τα μέτρα αυτά δεν είναι ασυμβίβαστα με άλλες υποχρεώσεις του διεθνούς δικαίου».

Δεν υπάρχει, απολύτως, καμία δικαιολογία για τη λήψη τέτοιων δυσανάλογων μέτρων. Η διασφάλιση και η προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων παραμένουν ουσιώδεις σε αυτές τις περιόδους κρίσης. Αυτή τη στιγμή, η συλλογική προσπάθεια θα πρέπει να στοχεύει στην υιοθέτηση και εφαρμογή των κατεπειγόντων μέτρων που είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των πρωτοφανών προκλήσεων που θέτει η πανδημία του κορονοϊού.

Υπογραμμίζουμε ότι τα περισσότερα από τα μέτρα που έχουν, ήδη, ληφθεί από τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης καλύπτονται, ήδη, από τη Σύμβαση. Το άρθρο 11 παράγραφος 2 ορίζει, ότι η ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι που προβλέπεται στο παρόν άρθρο μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς «προβλεπόμενους από το νόμο» που είναι «αναγκαία μέτρα σε μια δημοκρατική κοινωνία […] για την προστασία της δημόσιας υγείας. Επιπλέον, το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου της Σύμβασης για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών παρέχει το πλαίσιο για εξαιρέσεις από την εγγύηση του δικαιώματος στην ιδιωτική ιδιοκτησία, εφόσον είναι «προς το δημόσιο συμφέρον και υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις γενικές αρχές του διεθνούς δικαίου».

Η ενεργοποίηση του άρθρου 15 κρίνεται απαραίτητη μόνο, εάν τα κράτη μέλη σχεδιάζουν να εφαρμόσουν μέτρα που δεν καλύπτονται από τη Σύμβαση. Αυτή η κατάσταση είναι εξαιρετικά ανησυχητική, καθώς μπορεί να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο για το μέλλον και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα για την καταστολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Συνεπώς, σας παροτρύνουμε να αποσύρετε αυτή την κοινοποίηση.

Η πανδημία του κορονοϊού θέτει σε σοβαρό κίνδυνο τις κοινωνίες μας και ανταποκρινόμενοι σε αυτόν τον κίνδυνο, πρέπει να αντιδράσουμε ενωμένοι, με αλληλεγγύη και με αποφασιστικότητα για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το δικαίωμα στην υγειονομική περίθαλψη, τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα, οι θεμελιώδεις πολιτικές και πολιτικές ελευθερίες είναι εξαιρετικά σημαντικές υπό αυτές τις συνθήκες.

Όπως επισημαίνει η Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κ. Dunja Mijatovic, τα μέτρα που λαμβάνουν οι αρχές για την αντιμετώπιση της πανδημίας πρέπει να είναι ανάλογα με τους επιδιωκόμενους στόχους και δεν πρέπει να οδηγούν σε διακρίσεις. H Επίτροπος καλεί σθεναρά όλα τα κράτη μέλη να παραμείνουν σε εγρήγορση ενάντια σε κάθε πράξη ρατσισμού, ξενοφοβίας ή στιγματισμού και να εξασφαλίσουν ευρεία πρόσβαση σε σωστές πληροφορίες, όσον αφορά την κατάσταση των συστημάτων δημόσιας υγείας, τη διαθεσιμότητα ιατρικών υπηρεσιών και τα μέτρα που λαμβάνονται σε αυτό το πλαίσιο. Επιπλέον, η Επίτροπος προτρέπει με σαφή τρόπο τα κράτη μέλη να επικοινωνούν με τρόπο διαφανή και να διασφαλίζουν ότι οι πληροφορίες είναι προσιτές στο κοινό, καθώς αυτό είναι απαραίτητο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού και της συμμετοχής στην κυβέρνηση υπό τις παρούσες δύσκολες συνθήκες.

Ως εκ τούτου, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο των προσπαθειών μας για να ανταποκριθούμε στην κρίση του κορονοϊού. Όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης πρέπει να επιδείξουν μια παραδειγματική συμπεριφορά σε αυτό το θέμα και να μην σπεύσουν να αναστείλουν τις θεμελιώδεις εγγυήσεις που παρέχει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Σας καλούμε να ενεργήσετε άμεσα και να αποσύρετε αυτή την κοινοποίηση.

Με εκτίμηση,

Οι συνυπογράφοντες ευρωβουλευτές

Ramona–Victoria STRUGARIU, Ρουμανία – Renew Europe, Sophie IN T’VELD, Ολλανδία – Renew Europe, Abir AL –SAHLANI, Σουηδία – Renew Europe, Anna Júlia DONÁTH, Ουγγαρία – Renew Europe, Maite PAGAZAURTUNDÚA, Ισπανία – Renew Europe, Nathalie LOISEAU, Γαλλία – Renew Europe, Dragoş TUDORACHE, Ρουμανία – Renew Europe, Vlad–Marius BOTOŞ, Ρουμανία – Renew Europe, Fabienne KELLER, Γαλλία – Renew Europe, Clotilde ARMAND, Ρουμανία – Renew Europe, Sergey LAGODINSKY, Γερμανία – Greens/EFA, Nicolae ŞTEFĂNUȚĂ, Ρουμανία – Renew Europe, Petra DE SUTTER, Βέλγιο – Greens/EFA, Gwendoline DELBOS–CORFIELD, Γαλλία – Greens/EFA, Cristian TERHEŞ, Ρουμανία – S&D, Tatjana ŽDANOKA, Λετονία – Greens/EFA, Attila ARA–KOVÁCS, Ουγγαρία – S&D, Clara PONSATÍ OBIOLS, Ισπανία – N/A, Antoni COMÍN I OLIVERES, Ισπανία – N/A, Cristian GHINEA, Ρουμανία – Renew Europe, Alexandra GEESE, Γερμανία – Greens/EFA, Terry REINTKE, Γερμανία – Greens/EFA, Dragoş PÎSLARU, Ρουμανία – Renew Europe, Tineke STRIK, Ολλανδία – Greens/EFA, Radan KANEV, Βουλγαρία – EPP, Helmut SCHOLZ, Γερμανία – GUE/NGL, Karin KARLSBRO, Σουηδία – Renew Europe, Hannah NEUMANN, Γερμανία – Greens/EFA, Cornelia ERNST, Γερμανία – GUE/NGL, Idoia VILLANUEVA RUIZ, Ισπανία – GUE/NGL, Mounir SATOURI, Γαλλία – Greens/EFA, Patrick BREYER, Γερμανία – Greens/EFA, Michal ŠIMEČKA, Σλοβακία – Renew Europe, Maria ARENA, Βέλγιο – S&D, Lucia ĎURIŠ NICHOLSONOVÁ, Σλοβακία – ECR, Martina MICHELS, Γερμανία – GUE/NGL, Mikuláš PEKSA, Τσεχία – Greens/EFA, Salima YENBOU, Γαλλία – Greens/EFA, Marie TOUSSAINT, Γαλλία – Greens/EFA, Irena JOVEVA, Σλοβενία – Renew Europe, Jan–Cristoph OETJEN, Γερμανία – Renew Europe, Michèle RIVASI, Γαλλία – Greens/EFA, Daniel FREUND, Γερμανία – Greens/EFA, Damien CARÊME, Γαλλία – Greens/EFA, Reinhard BÜTIKOFER, Γερμανία – Greens/EFA, Petros KOKKALIS, Ελλάδα – GUE/NGL, Petar VITANOV, Βουλγαρία – S&D, Pascal DURAND, Γαλλία – Renew Europe, Manuel BOMPARD, Γαλλία – GUE/NGL, Chrysoula ZACHAROPOULOU, Γαλλία – Renew Europe, Christoph GRUDLER, Γαλλία – Renew Europe, Laurence FARRENG, Γαλλία – Renew Europe, Marie–Pierre VEDRENNE, Γαλλία – Renew Europe, Dimitrios PAPADIMOULIS, Ελλάδα – GUE/NGL, Gilles BOYER, Γαλλία – Renew Europe, Alexis GEORGOULIS, Ελλάδα – GUE/NGL, Bernard GUETTA, Γαλλία – Renew Europe, Sandro GOZI, Γαλλία – Renew Europe, Diana RIBA I GINER, Ισπανία – Greens/EFA, Stephane BIJOUX, Γαλλία  Renew Europe.