ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ “Εάν η πολιτική αποφασίζει διαφορετικά από την επιστήμη, τότε αγνοεί την επιστήμη, αποτελεί προειδοποίηση ότι πολιτική και επιστήμη πρέπει να διαμορφώσουν μια νέα σχέση για να αντιμετωπίσουν την πανδημία με διακριτούς ρόλους. Πολιτική και επιστήμη ακολουθούν διαφορετική λογική. Είναι ο λόγος που η πολιτική δεν μπορεί να γίνει αποδέκτης διαταγών”. Με αυτή τη φράση Γερμανός λοιμωξιολόγος περιγράφει την εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση σχετικά με την εξάπλωση του κοροναϊού που ανάγκασε άρον-άρον την Άγκελα Μέρκελ να προχωρήσει στο δεύτερο σκληρό lockdown ενόψει Χριστουγέννων.
Η γερμανική κυβέρνηση δέχεται κριτική γιατί άφησε τα πράγματα να εξελιχθούν με αρνητικό τρόπο αλλά κριτική διατυπώνεται και για τη συλλογική ευθύνη των πολιτών. Το “ξένοιαστο καλοκαίρι”, όταν κάποιοι πίστευαν πως τελειώσαμε με την πανδημία ήταν, για τα γερμανικά ΜΜΕ, η αρχή του κακού.
Συνολικά η Ευρώπη απέτυχε οικτρά στην αντιμετώπιση της πανδημίας, υπό το κράτος του διλήμματος “οικονομία ή δημόσια υγεία”, και στο πλαίσιο της προσπάθειας να συγκεραστούν οι εισηγήσεις των ειδικών και οι πολιτικές επιλογές για την οικονομία. Η Γερμανία είναι ένα τέτοιο παράδειγμα, τα δε μέσα ενημέρωσης ασκούν κριτική που δεν διαπιστώσαμε να διατυπώνεται σε πολλά ελληνικά ΜΜΕ. Παρότι πρόκειται για “παράλληλους βίους” και κυβερνητικές επιλογές που απέτυχαν.
Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για “κλειστά Χριστούγεννα” είναι αλήθεια πως λήφθηκε λίγες ημέρες πριν την ανάλογη της γερμανικής. Είναι, επίσης, αλήθεια πως τα καταστήματα ήταν ανοιχτά όλο το προηγούμενο διάστημα στη Γερμανία, ενώ στην Ελλάδα ήταν κλειστά. Αυτό, όμως, εγείρει εύλογα το ερώτημα γιατί δεν απέδωσε το lockdown στη χώρα μας, εάν αυτή είναι η μόνη εξήγηση γιατί απέτυχε στη Γερμανία;
Αυτή τη φορά, όμως, οι λοιμωξιολόγοι κατόρθωσαν να επιβάλλουν την επιστημονική άποψη επί των πολιτικών επιλογών. Μέχρι πριν μερικές ημέρες, για παράδειγμα, κυβερνητικά στελέχη, όπως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ο υπουργός Ανάπτυξης, και ο ΓΓ Εμπορίου, είτε άφηναν να εννοηθεί, είτε, ακόμα περισσότερο, περιέγραφαν το πλήρες χρονοδιάγραμμα για το άνοιγμα της αγοράς ενόψει των εορτών. Ακόμα και η πιθανότητα να ανοίξουν τα εμπορικά κέντρα (η πιο κραυγαλέα περίπτωση χώρων που μπορεί να προκληθεί συνωστισμός και αν γίνουν εστίες υπερμετάδοσης) ήταν στο τραπέζι με δημόσιες δηλώσεις υπουργού.
Οι λοιμωξιολόγοι επέβαλαν αυτό που θεωρούν επιστημονικώς ορθό, επισημαίνοντας πως με ανοιχτή την αγορά θα είχαμε 10.000 κρούσματα ημερησίως τον Ιανουάριο. Και κατέρριψαν κάποιες προσπάθειες εξωραϊσμού της κατάστασης, όταν με ελάχιστα τεστ παρουσιαζόταν μικρός αριθμός κρουσμάτων.
Οι αναλογίες της Γερμανίας με την Ελλάδα δεν είναι εύκολες και δεν είναι πάντοτε ακριβείς. Όμως και οι δύο χώρες αναγκάζονται να εισέλθουν σε ένα δεύτερο σκληρό lockdown (το οποίο ο πρωθυπουργός κατηγορηματικά διέψευδε τον Σεπτέμβριο) επειδή η πολιτική επέβαλε την άποψή της στην επιστήμη.
Η κριτική στη Γερμανία
Σε ανάλυσή της η διαδικτυακή σελίδα της τηλεοπτικής ειδησεογραφικής εκπομπής Tagesschau του πρώτου καναλιού της δημόσιας τηλεόρασης ARD υποστηρίζει ότι αυτήν τη φορά το λοκντάουν αποφασίστηκε υπό άλλες συνθήκες. “Δεν είναι μόνο ότι οι συνομιλίες μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και των τοπικών κρατιδίων έγιναν το πρωί της Κυριακής, αλλά ότι ολοκληρώθηκαν εν ριπή οφθαλμού” παρατηρεί ο αρθρογράφος της. “Ούτε πολύωρες επίπονες διαπραγματεύσεις, ούτε δημόσιοι τσακωμοί για αρμοδιότητες ανάμεσα στην κεντρική κυβέρνηση και τα κρατίδια. Ακόμη και οι 16 τοπικοί πρωθυπουργοί πορεύτηκαν προς την ίδια κατεύθυνση. Διαφορετικές απόψεις καταγράφηκαν μόνο για το εάν το σκληρό λοκντάουν θα ίσχυε από σήμερα Δευτέρα, την Τετάρτη ή μετά τα Χριστούγεννα. Τέτοια αλληλεγγύη εμφανίστηκε μόνο στην πρώτη φάση της πανδημίας την άνοιξη, όταν η Γερμανία για πρώτη φορά μπήκε σε σκληρό λοκντάουν. Η κατάσταση είναι σοβαρή”.
Ο Γερμανός αναλυτής περιγράφει με χαρακτηριστικό τρόπο τους λόγους που οδηγήθηκε η χώρα σε δεύτερο λοκντάουν. “Ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο μεσολάβησε ένα ξένοιαστο καλοκαίρι, στο οποίο χάθηκε πολύτιμος χρόνος, εάν το εξετάσουμε εκ των υστέρων” σημειώνει. Το δεύτερο κύμα πανδημίας έμοιαζε μακρινό και δεν εμφάνιζε απειλητικά χαρακτηριστικά. Τώρα όμως ξανάρθε με μεγάλη σφοδρότητα, το μίνι λοκντάουν αποδείχθηκε ανεπαρκέστατο …. υπό αυτήν την έννοια η χθεσινή απόφαση αποτελεί ομολογία αποτυχίας”.
Η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung στο κεντρικό της σχόλιο διαπιστώνει συλλογική ευθύνη. “Η πολιτική έκανε λάθη, αλλά και οι πολίτες συμπεριφέρθηκαν με επιπολαιότητα” σημειώνει. “Τώρα έρχονται Χριστούγεννα, όπως δεν τα έχουμε ζήσει ποτέ έως τώρα, Για πολλούς ανθρώπους, και κυρίως ηλικιωμένους, θα είναι λυπηρό που θα μείνουν μόνοι. Ίσως όμως σε όλα αυτά να κρύβεται και μια ευκαιρία. Μια ευκαιρία, ως καγκελάριος, ως τοπικός πρωθυπουργός ή ως πολίτης να αναλογιστεί κανείς τι είναι το σημαντικό στον αγώνα κατά της πανδημίας, και εάν έκανε πράγματι, ό,τι μπορούσε να κάνει. Η χώρα χρειάζεται να διδαχθεί από τα λάθη της”.
H Frankfurter Allgemeine Zeitung θεωρεί ότι η πολιτική δεν είχε άλλη επιλογή από τα σκληρά μέτρα λοκντάουν. Και την καλεί λόγω της ανεξέλεγκτης κατάστασης να προβληματιστεί μαζί με την επιστήμη για μια πιο ουσιαστική στρατηγική. “Το κλείσιμο είναι απλό, αλλά η χαλάρωση και το άνοιγμα είναι κάθε φορά πιο δύσκολο” σημειώνει ο αρθρογράφος. “Για του χρόνου χρειάζεται καλύτερη προετοιμασία. Όχι μόνο με γρήγορα τεστ και την ελπίδα για εμβολιασμούς. … Η επισήμανση διακεκριμένου λοιμωξιολόγου ότι εάν η πολιτική αποφασίζει διαφορετικά από την επιστήμη, τότε αγνοεί την επιστήμη, αποτελεί προειδοποίηση ότι πολιτική και επιστήμη πρέπει να διαμορφώσουν μια νέα σχέση για να αντιμετωπίσουν την πανδημία με διακριτούς ρόλους. Πολιτική και επιστήμη ακολουθούν διαφορετική λογική. Είναι ο λόγος που η πολιτική δεν μπορεί να γίνει αποδέκτης διαταγών”.
Στο σχόλιό της η εφημερίδα Tageszeitung του Βερολίνου διαπιστώνει ότι επανήλθε η λογική στην αντιπαράθεση των τοπικών πρωθυπουργών με την καγκελάριο μετά από καθυστερήσεις και δισταγμούς εβδομάδων, “επειδή κανείς δεν ήθελε να γίνει αγγελιαφόρος κακών ειδήσεων για ένα σκληρό λοκντάουν τα Χριστούγεννα”. Γράφει ο σχολιαστής: “Και τώρα; Όλα καλά; Καθόλου, κανείς δεν μπορεί να το εγγυηθεί. Μόνο η πιθανότητα ότι ο αριθμός των νέων κρουσμάτων τον Ιανουάριο θα πέσει σε ένα αντιμετωπίσιμο επίπεδο είναι υψηλή. Οι επιπτώσεις; Κι αυτές είναι λίγο-πολύ σίγουρες. Αλλά με ή χωρίς λοκντάουν, η χώρα, ο κόσμος θα μοιάζει αλλιώς μετά την πανδημία. Πολλά καταστήματα και πολιτιστικοί θεσμοί δεν πρόκειται να επιζήσουν. Αλλά κυρίως πολλοί άνθρωποι. Αυτή η πανδημία είναι μια φυσική καταστροφή. Η επενέργειά της μπορεί να περιοριστεί με το να παραμείνει συσπειρωμένη η κοινωνία, Τί θα λέγατε για ένα ελπιδοφόρο λόγο στους λιανέμπορους, ότι το Πάσχα θα είναι τα νέα Χριστούγεννα;. Αυτοί που τώρα δεν αγοράζουν δώρα, θα μπορούν να αγοράσουν πιο ακριβά για τότε. Στη γιορτή της Ανάστασης και για την οικονομία. Αλλά προς το παρόν μείνετε στο σπίτι, μείνετε υγιείς¨.
Με πληροφορίες από την DW