ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Η κυβέρνηση απέτυχε να οργανώσει ένα σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας, όταν είχε χρόνο. Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας ήταν ο απαραίτητος μηχανισμός για την πρώιμη ανίχνευση των κρουσμάτων, την αναζήτηση των επαφών τους, την ανίχνευση των βαρέως πασχόντων, ώστε να τους χορηγηθούν φάρμακα (κυρίως πλάσμα αναρρωσάντων ασθενών, μονοκλωνικά αντισώματα και ορισμένοι αντιφλεγμονώδεις παράγοντες) πριν χειροτερέψουν και εισαχθούν στο νοσοκομείο.
Είναι γνωστό ότι στα τελικά στάδια πριν τη διασωλήνωση αλλά και στην ΜΕΘ αυτά τα φάρμακα δεν λειτουργούν πλέον. Το σύστημα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας θα μπορούσε να συμβάλλει στην θεραπεία των χρονίων παθήσεων του πληθυσμού, οι οποίες αποτελούν παράγοντα κινδύνου για θάνατο από τη νόσο COVID-19. Η πανδημία ανακόπτεται στη γειτονιά και όχι στα νοσοκομεία.
Η κυβέρνηση απέτυχε να προβλέψει το μέγεθος, την οξύτητα και την ένταση του δεύτερου κύματος της πανδημίας, το οποίο τη βρήκε απροετοίμαστη και πανικοβλημένη. Επένδυσε όλες τις δυνάμεις της στα εμβόλια τα οποία όντως είναι ένα ισχυρό (αλλά όχι απόλυτο) όπλο για την αντιμετώπιση της πανδημίας και έστρεψε τις ελπίδες του λαού σε αυτά για την έξοδο από τον συνεχή εγκλεισμό. Τώρα κατανοούμε ότι μολυνθέντες ή εμβολιασθέντες επαναμολύνονται, περνούν ασφαλώς την νόσο με ήπια συμπτώματα, αλλά δυνατόν να την μεταδώσουν.
Συνεπώς ο ιός θα παραμείνει σε θύλακες της κοινωνίας και θα γίνει ενδημικός. Θα τον συναντήσουμε πάλι, υπάρχει δε η πιθανότητα να βρεθούν δύο διαφορετικά στελέχη ιών στον ίδιο ξενιστή και τότε ένα καινούργιο στέλεχος μπορεί να αναπτυχθεί από αυθόρμητο ανασυνδυασμό αυτονόμων τμημάτων RNA των δύο ιών και δημιουργία ενός καινούργιου ιού που δεν θα τον καταπολεμούν τα εμβόλιά μας― ένα φαινόμενο που ονομάζεται antigenic shift (αλλαγή αντιγόνου).
Η διασπορά του ιού και σήμερα ακόμη στη χώρα μας είναι τεράστια: Μας ανακοινώνει ο ΕΟΔΥ θετικότητα 3,4% , η οποία είχε φθάσει και στο 10% παλιότερα. Η μελέτη έγκρισης του εμβολίου της BioNTech/Pfizer, ήτοι του BNT162b2 mRNA εμβολίου διεξήχθη σε επιδημιολογικά βεβαρημένες περιοχές όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Βραζιλία, οι ΗΠΑ και η Νότιος Αφρική. Όπως προκύπτει από την μόλυνση των εθελοντών που πήραν placebo, η θετικότητα (ή μόλυνση) έφτασε το 0,88% (162 περιπτώσεις στις 18.325 εθελοντές) (N Engl J Med 2020;383:2603-15. DOI: 10.1056/NEJMoa2034577). Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: Είτε δεν ξέρουμε τι μας γίνεται και δεν κάνουμε καμία επιδημιολογική επιτήρηση, είτε ότι η διασπορά στη χώρα μας είναι τεράστια και θα θάβουμε νεκρούς όλο το καλοκαίρι.
Θέλω να σχολιάσω την κατάσταση των νοσοκομείων: Όσο και αν έχομε διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου, η πολιτεία δείχνει να έχει ξεχάσει ότι εκτός του COVID-19 υπάρχουν και άλλα νοσήματα.
Τον τρέχοντα μήνα το Νοσοκομείο στο οποίο εργάζομαι είναι το μόνο εφημερεύον νοσοκομείο για περιστατικά μη- COVID-19, στην Ανατολική Αττική αλλά διαθέτει και μονάδα για περιστατικά COVID-19.
Μία Παθολογική κλινική έχει μετατραπεί σε κλινική COVID-19 και οι άλλες δύο Παθολογικές Κλινικές μοιράζονται το 24ωρο της εφημερίας. Κατά τον Μάρτιο και Απρίλιο, αλλά συχνά και τον Μάιο, σε έναν ή δύο συμβατικούς θαλάμους των παθολογικών κλινικών νοσηλεύονται ασθενείς με ποικίλα προβλήματα αλλά και ταυτοχρόνως υποψία για λοίμωξη COVID-19. «Ύποπτο» περιστατικό σημαίνει κλινική εικόνα συμβατή με COVID-19 και rapid test αρνητικό. Όταν την επομένη έλθουν τα αποτελέσματα του μοριακού test ένας στους τρείς ασθενείς με κλινική υποψία βγαίνει θετικός. Ο μεν θετικός ασθενής εισάγεται στην κλινική COVID-19 , ενώ τα άλλα δύο άτομα που πιθανότατα θα θετικοποιηθούν, δεν μετακινούνται και συχνά μολύνονται και μεταδίδουν τη νόσο.
Παρά το ότι οι κλινικές COVID-19 διαθέτουν περιορισμένο αριθμό κρεβατιών για «ύποπτα» περιστατικά COVID-19, αυτά είναι μονίμως κατειλημμένα. Συνεπώς τα ύποπτα COVID-19 περιστατικά που ήλθαν σε επαφή με θετικό κρούσμα παραμένουν στην κλινική και μολύνουν. Αυτός ο μηχανισμός έχει καταστήσει τα νοσοκομεία τόπους υπερμετάδοσης του ιού, σχεδόν παρόμοιους με κάθε χώρο ή μέσον συνωστισμού.
Σχεδόν πάντα οι Παθολογικές κλινικές έχουν επιπρόσθετα κρεβάτια (φορεία ή ράντσα) τα οποία στοιβάζονται ως «προσθήκες» στους θαλάμους των τριών κρεβατιών. Όπως καταλαβαίνετε το όριο των ατόμων ανά τετραγωνικά μέτρα εσωτερικού χώρου τηρείται στα πολυκαταστήματα, αλλά δεν τηρείται στα νοσοκομεία μας. Θάλαμοι ανδρών και γυναικών δεν υπάρχουν πλέον. Όλοι οι θάλαμοι είναι μεικτοί και κάθε ανθρώπινη αξιοπρέπεια έχει πλέον εξανεμιστεί.
Αν ρωτήσετε ένα μέλος του προσωπικού των μονάδων COVID-19 για την δουλειά τους εκεί θα σας πει: «Δουλειά υπάρχει, είναι έντονη, αλλά είναι απλή: Να τι θέλει ένας ασθενής με COVID-19, ο οποίος δεν πληροί κριτήρια για διασωλήνωση και συνεπώς παραμένει σε συμβατικό κρεβάτι: Οξυγόνο με μάσκα σε υψηλή ροή, remdesivir, δεξαμεθαζόνη και αντιβιοτικά αν υποπτευθούμε επιλοίμωξη από κοινά μικρόβια».
Τι θα συμβεί όμως αν αυτός ο ασθενής έχει παραλλήλως παγκρεατίτιδα; πόσοι περισσότεροι γιατροί θα πρέπει να ασχοληθούν με αυτόν (χειρουργοί, απεικονιστές, παθολόγοι, ίσως γαστρεντερολόγοι, κλπ); Πόσο εύκολο είναι ένας ασθενής με COVID-19 να μπει στον μοναδικό αξονικό τομογράφο όταν ο τομογράφος θα πρέπει ακολούθως να κλείσει για απολύμανση και εξαερισμό για τουλάχιστον 2 ώρες;
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι το «αφήγημα» της κυβέρνησης πολύ απέχει από του να είναι επιτυχημένο. Ο κ Κικίλιας σε δελτίο τύπου του Υπουργείου του ανέφερε στις 16 Μαρτίου 2016 ότι «Συνολικά, ο ιδιωτικός τομέας παραχωρεί στην Αττική, στις δύο Υγειονομικές Περιφέρειες, άλλες 550 κλίνες….. Προστίθενται δε άλλες 10 κλίνες ΜΕΘ από τον ιδιωτικό τομέα, παραχωρούνται στο ΕΣΥ, δηλαδή, από τις 130 φτάνουμε στις 140 στην Αττική, κλίνες ΜΕΘ για μη- COVID-19 περιστατικά» (https://eody.gov.gr/wp-content/uploads/2021/03/20210317.pdf). Δεν αμφισβητούμε τα λεγόμενα του Υπουργού, αλλά θέλουμε να τονίσουμε ότι αυτές οι κλίνες κοστίζουν πιθανότατα περισσότερο από ότι οι κλίνες των δημοσίων νοσοκομείων. Ένα άλλο πρόβλημα με τη διευθέτηση αυτή είναι ότι τα εν λόγω νοσοκομεία δεν εφημερεύουν πρωτογενώς για τους ασφαλισμένους του ΕΣΥ. Οι ασφαλισμένοι πρέπει να συνωστιστούν στα εξωτερικά Ιατρεία επειγόντων των δημοσίων νοσοκομείων, να εισαχθούν σε αυτά αν υπάρχει επιβεβαιωμένη ανάγκη εισαγωγής και αν δεν έχουν πολύπλοκα προβλήματα μελέτης να περιμένουν ένα μοριακό test αρνητικό για COVID-19, ώστε τότε μόνον να αναρτηθεί το όνομά τους σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας θα επιλεγούν από κάποιο ιδιωτικό νοσοκομείο. Τα πράγματα λοιπόν δεν είναι εύκολα.
Το 2013 η Κυβέρνηση Σαμαρά με υπουργό Υγείας τον κ Άδωνι Γεωργιάδη, εκτίμησε ότι στο πλαίσιο του ορθολογισμού των υποδομών για την Υγεία θα έπρεπε να κλείσουν τα Νοσοκομεία της Αγίας Βαρβάρας, η Πολυκλινική Αθηνών, το Νοσοκομείο Πατησίων και το Νοσοκομείο Φλέμινγκ. Το τελευταίο μετά από μεγάλο αγώνα των εργαζομένων του παρέμεινε μεν ανοικτό, συνδεδεμένο με το Σισμανόγλειο, αλλά με τα μισά κρεβάτια νοσηλείας, με 300 εργαζόμενους εκτός, και με καταργημένες κλινικές και εργαστήρια. (http://ergasianet.gr/2020/11/21/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CF%87%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84/)
Δεν θέλουμε να γίνουμε μετά Χριστόν προφήτες, για το λόγο αυτό δεν θα επικαλεστούμε την σημερινή συγκυρία. Το να κλείνεις Νοσοκομεία που λειτουργούν είναι σαν να μην μαγειρεύεις και να τρως στο εστιατόριο. Νομίζω ότι οι σύμβουλοι των πολιτικών ηγετών μας ήταν στην καλύτερη περίπτωση ερασιτέχνες και στη χειρότερη περίπτωση προκατειλημμένοι να συρρικνώσουν τον δημόσιο τομέα της Υγείας.
Χάθηκαν δύο εξαιρετικοί καρδιοχειρουργοί να ενταχθούν σε αυτά τα νοσοκομεία και να τα καταστήσουν κέντρα καρδιοχειρουργικής για να έρχονται πολίτες άλλων χωρών που συνωστίζονται στις ουρές στις χώρες τους για εγχείρηση ανοικτής καρδιάς; Χάθηκαν εξέχοντες αιματολόγοι (τόσους διαθέτουμε) να καταστήσουν αυτά τα ωραία κτήρια νοσοκομείων Κέντρα αριστείας για την μελέτη και την θεραπεία της Λευχαιμίας και άλλων νοσημάτων;
Όχι λοιπόν, η πολιτεία, για να μην τα ρίξω μόνο σε μία κυβέρνηση, δεν έχει όραμα. Κυριαρχούν οι μπακάλικες λογικές της μείωσης του κόστους και όχι η λογική της σχέσης κόστους/οφέλους ή κόστους/αποτελεσματικότητας. Οι λογικές της πολιτικής μας ηγεσίας είναι μίζερες και ίσως ηθελημένα κακές και επικίνδυνες.
Καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ