NewsEdit Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) η οποία δημοσιεύτηκε πριν λίγες εβδομάδες, η κλιματική κρίση επιταχύνεται και θα πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα με ένα τολμηρό, εκτεταμένο και ολιστικό σχέδιο δράσης, πριν γίνει μη αναστρέψιμη. Δεν είναι η ώρα ούτε για καθυστερήσεις ούτε για ημίμετρα.
Τα εκτεταμένα Lockdown, σε παγκόσμιο επίπεδο, στην πρώτη φάση της πανδημίας, την Άνοιξη του 2020, έδειξε την άμεση, θετική επίδραση στο περιβάλλον, με τον πλανήτη να απαλλάσσεται, έστω και για λίγες εβδομάδες, από το γκρίζο πέπλο των ρύπων που τον τυλίγει. Φυσικά, η λύση για την κλιματική κρίση δεν είναι ένα μόνιμο, ολικό lockdown και η οριστική διακοπή κάθε παραγωγικής δραστηριότητας -αν και η Φύση δεν θα είχε καμία… αντίρρηση- αλλά η εκ βάθρων αλλαγή της ζωής μας από την ώρα που θα χτυπήσει το ξυπνητήρι μας μέχρι τη στιγμή που θα σβήσουμε το φως για να κοιμηθούμε, τη νύχτα.
Για τους περισσότερους ανθρώπους του πλανήτη, αυτό το διάστημα της ημέρας αφιερώνεται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου στην εργασία ή στην μετακίνησης προς και από τη δουλειά, για τουλάχιστον πέντε ημέρες την εβδομάδα, συχνά και περισσότερο. Από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και σήμερα, η 8ωρη, 5νθήμερη εργασία είναι το κυρίαρχο εργασιακό μοντέλο. Ενα μοντέλο που πλέον αποδεικνύεται επιζήμιο τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για ολόκληρο τον πλανήτη καθώς εξαντλεί τους ενεργειακούς πόρους και ταυτόχρονα επιτείνει την κλιματική κρίση.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από την περιβαλλοντική οργάνωση Platform London, η μετάβαση από την 5νθήμερη εργασία σε μία εργασιακή εβδομάδα 4 ημερών και 32 ωρών εργασίας –χωρίς μείωση μισθών– θα μείωνε το αποτύπωμα άνθρακα του Ηνωμένου Βασιλείου κατά 127 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Αυτό αντιπροσωπεύει μείωση 21,3%, όσο δηλαδή είναι το συνολικό αποτύπωμα άνθρακα της Ελβετίας.
Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος αυτής της μείωσης αρκεί να ειπωθεί ότι αυτή ισοδυναμεί με την ολική απόσυρση 27 εκατομμυρίων αυτοκινήτων από τους δρόμους. Οσος δηλαδή είναι ο “στόλος”… όλων των ΙΧ αυτοκινήτων του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η έκθεση «Σταματήστε το ρολόι: τα περιβαλλοντικά οφέλη μιας μικρότερης εργασικακή εβδομάδας» , διαπιστώνει ότι η μείωση των ωρών εργασίας συσχετίζεται με πιο βιώσιμη ενεργειακή κατανάλωση, καθώς και τη δραστική μείωση των μετακινήσεων εντάσεως άνθρακα και θα επιτρέψει στους ανθρώπους να αντλήσουν περισσότερα οφέλη από δραστηριότητες «χαμηλών εκπομπών άνθρακα» όπως η ξεκούραση, η μάθηση, η ψυχαγωγία, η άσκηση ή η οικοδόμηση σχέσεων μέσα στην οικογένεια και τις τοπικές κοινότητες.
Με άλλα λόγια, η μετάβαση σε μια 4ήμερη εβδομάδα εργασίας θα βοηθούσε να ανατρέψουμε το ούτως ή άλλως απάνθρωπο μοντέλο του “να ζούμε για να δουλεύουμε αντί να δουλεύουμε για να ζήσουμε”.
Με περισσότερο ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή τους, οι άνθρωποι θα έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν περισσότερο με τις σχέσεις , την οικογενειακή ζωή, τα χόμπι, τις κοινότητες και τους χώρους που χρειάζονται να σπαταλήσεις λιγότερα χρήματα και λιγότερες εκπομπές άνθρακα.
Η απαίτηση για μία άμεση μετάβαση σε μια 4ήμερη εβδομάδα εργασίας, να και εμφανίστηκε πριν από δύο δεκαετίες, απέκτησε ιδιαίτερη δυναμική στη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 με τις κυβερνήσεις της Ισπανίας, της Σκωτίας, της Νέας Ζηλανδίας, της Ιρλανδίας και της Ισλανδίας να ανακοινώνουν πιλοτικά προγράμματα εθνικού επιπέδου. Στην Ισλανδία, το “πείραμα” που έλαβε χώρα την περίοδο 2015-2019 στον δημόσιο τομέα διαπιστώθηκε ότι είχε «συντριπτική επιτυχία», -υπήρξε μάλιστα και αύξηση της παραγωγικότητας- με το 86 % του εργατικού πληθυσμού της χώρας να αποκτά το δικαίωμα να μειώσει οριστικά τις ώρες εργασίας του.
Και στις ΗΠΑ όμως έχει κατατεθεί ήδη ομοσχέδιο στο Κογκρέσο για τη μείωση της εβδομάδας εργασίας σε 32 ώρες. Το νομοσχέδιο έχει τη στήριξη από μερικά από τα μεγαλύτερα συνδικάτα των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργαζομένων και του Κογκρέσου Βιομηχανικών Επιχειρήσεων. Απαντώντας στην σχετική εισήγηση του νομοσχεδίου, το Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής ανέφερε: «Οι μικρότερες εβδομάδες εργασίας έχουν σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη. Η μείωση της μέσης εβδομάδας εργασίας των Αμερικανών είναι ένα βασικό βήμα προς την επίτευξη μιας καλύτερης κοινωνίας ».
Η πανδημία, είχε θετική επίδραση στην υπόθεση της μείωσης των ωρών εργασίας καθώς προσέφερε χρήσιμα συμπεράσματα. Τον Ιούλιο του 2020, μια έρευνα από τον πάροχο πράσινης ενέργειας Bulb διαπίστωσε ότι περισσότερο από για το ένα τρίτο των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου βελτιώθηκε αισθητά το επίπεδο της ζωής του, κατά τη διάρκεια του lockdown, παρά το φόβο της ασθένειας. Αυτή η αλλαγή στη συλλογική συνείδηση δείχνει ότι η αλλαγή του τόπου και του τρόπου με τον οποίο οι εργαζόμενοι περνούν το χρόνο τους θα μπορούσε να μας επιτρέψει να ευθυγραμμίσουμε τον τρόπο ζωής μας με την αυξανόμενη επίγνωση και ανησυχία για την κλιματική κρίση και να απομακρυνθούμε από το σύστημα στο οποίο ζούμε αυτήν τη στιγμή, το οποίο απαιτεί από εμάς να θυσιάσουμε τα πάντα στην επιδίωξη μεγαλύτερης καταναλωτικής δύναμης και βέβαια την ενίσχυση του κέρδους των εργοδοτών μας.
Γίνεται πλέον σαφές ότι οι πολλές ώρες εργασίας είναι επιζήμιες για την υγεία και την ευημερία των πολιτών ενώ ενθαρρύνουν την κατανάλωση ενέργειας. Η οικολογική ζημιά που προκύπτει από την καθημερινή κατανάλωση στο Ηνωμένο Βασίλειο συνδέεται με τις σημερινές εργασιακές συνθήκες και τα ωράρια και δεν αφορά μόνο τις εκπομπές άνθρακα στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά ενισχύει επίσης την υπερπαραγωγή αγαθών και υπηρεσιών άλλων χωρών που δεν θα παράγονταν χωρίς τη ζήτηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτά τα εισαγόμενα προϊόντα παράγουν επίσης σημαντικές εκπομπές και ρύπανση σε άλλα σημεία του πλανήτη.
Το τέλος της πανδημίας ίσως να σηματοδοτεί και ένα νέο κεφάλαιο για τον τρόπο ζωής μας, το εργασιακό μοντέλο και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Αρκεί να μην επιστρέψουμε στην “κανονικότητα”, κυρίαρχο χαρακτηριστικό της οποίας είναι η 5θήμερη εργασιακή εβδομάδα, όπως επιμένουν οι κυβερνήσεις μας. Η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) είναι ξεκάθαρη: η αλλαγή πρέπει να είναι ριζική και να γίνει εδώ και τώρα!
Πηγές: Guardian, ipcc.ch, tribunemag