NewsEdit Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες επιδιώκουν να ενισχύσουν σε όλα τα επίπεδα τις συμμαχίες τους έναντι της Κίνας, ανακοίνωσαν χθες, Τετάρτη, με την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο μία ευρεία σύμπραξη ασφαλείας που περιλαμβάνει κυρίως την παράδοση πυρηνικών υποβρυχίων στην Καμπέρα.
Άμεση συνέπεια αυτής της θεαματικής ανακοίνωσης: η Αυστραλία ακύρωσε ένα γιγαντιαίο συμβόλαιο με τη Γαλλία για την παράδοση συμβατικών υποβρυχίων, προκαλώντας το θυμό του Παρισιού.
«Η πρώτη μεγάλη πρωτοβουλία του ‘AUKUS’ (σ.σ.: η ονομασία αυτού του νέου συμφώνου) θα είναι να παραδοθεί ένας στόλος υποβρυχίων πυρηνικής πρόωσης στην Αυστραλία», δήλωσαν ο αυστραλός πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον, εμφανιζόμενος μέσω βίντεο, όπως και ο βρετανός ομόλογός του Μπόρις Τζόνσον, στη διάρκεια εκδήλωσης υπό την προεδρία του Τζο Μπάιντεν στο Λευκό Οίκο.
Η Γαλλία, η οποία βλέπει ένα συμβόλαιο 90 δισεκ. δολαρίων Αυστραλίας (56 δισεκ. ευρώ) να χάνεται για τη ναυπηγική βιομηχανία της, καταφέρθηκε αμέσως εναντίον μιας «λυπηρής απόφασης» η οποία είναι «αντίθετη στο γράμμα και το πνεύμα της συνεργασίας που επικρατούσε ανάμεσα στη Γαλλία και την Αυστραλία», σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών.
Δεν είναι επίσης σίγουρο αν το Παρίσι θα παρηγορηθεί με τις συμφιλιωτικές δηλώσεις του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος διαβεβαίωσε χθες, Τετάρτη, πως οι ΗΠΑ θέλουν «να εργαστούν στενά με τη Γαλλία» σ’ αυτή τη μεγάλης στρατηγικής σημασίας ζώνη. Το Παρίσι «είναι ένας εταίρος κλειδί» των Ηνωμένων Πολιτειών, δήλωσε ακόμη.
«Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνδεθούν ακόμη πιο στενά, πράγμα που αντανακλά το βαθμό εμπιστοσύνης μεταξύ μας και το βάθος της φιλίας μας», δήλωσε ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος σημείωσε μια διπλωματική επιτυχία στη στρατηγική του να αποφύγει τη διεθνή απομόνωση μετά το Brexit.
– Υποβρύχια –
«Στη βάση της κοινής ιστορίας μας των ναυτικών δημοκρατιών, δεσμευόμαστε σε μια κοινή φιλοδοξία να στηρίξουμε την Αυστραλία στην απόκτηση υποβρυχίων με πυρηνική πρόωση», έκαναν γνωστό οι τρεις εταίροι με κοινή ανακοίνωση, στην οποία διευκρινίζεται πως πρόκειται για την πρόωση και όχι για τον εξοπλισμό.
«Η μόνη χώρα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ποτέ μοιραστεί αυτό τον τύπο της τεχνολογίας πυρηνικής πρόωσης είναι η Μεγάλη Βρετανία» από το 1958, είχε δηλώσει νωρίτερα ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου. «Είναι μια απόφαση θεμελιώδης. Θα συνδέσει την Αυστραλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία για γενιές».
Σύμφωνα με αυτό τον υψηλόβαθμο αξιωματούχο, το σύμφωνο «AUKUS» προβλέπει επίσης μια συνεργασία των τριών χωρών σε ό,τι αφορά την κυβερνοάμυνα, την τεχνητή νοημοσύνη και τις κβαντικές τεχνολογίες.
Η Νέα Ζηλανδία, η οποία απαγορεύει από το 1985 την είσοδο στα ύδατά της κάθε σκάφους με πυρηνική πρόωση, ανακοίνωσε πως τα μελλοντικά υποβρύχια της γείτονος και συμμάχου Αυστραλίας, δεν θα είναι ευπρόσδεκτα στην επικράτειά της.
Η Κίνα δεν αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση των ηγετών της Αυστραλίας, των ΗΠΑ και της Βρετανίας, στην οποία γίνεται λόγος για «ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή του Ινδικού και Ειρηνικού». Όμως δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η νέα συμμαχία έχει κατ’ αρχάς στόχο την αντιμετώπιση των περιφερειακών φιλοδοξιών του Πεκίνου.
Ο Τζο Μπάιντεν επαναλαμβάνει από τότε που εξελέγη πως σκοπεύει να αντιπαρατεθεί με την Κίνα, όπως ο προκάτοχός του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά με πολύ διαφορετικό τρόπο, χωρίς να κλειστεί σε μια μετωπική σύγκρουση.
Χθες, Τετάρτη, είπε πως θέλει «να επενδύσει στη μεγαλύτερη πηγή ισχύος μας, στις συμμαχίες μας» και θέλει «να τις επικαιροποιήσει για την καλύτερη αντιμετώπιση των σημερινών και των αυριανών απειλών».
– Το «συμβόλαιο του αιώνα» για τη Γαλλία τορπιλίστηκε –
Ο αμερικανός πρόεδρος θα συναντηθεί εξάλλου στις 24 Σεπτεμβρίου στην Ουάσινγκτον με τους πρωθυπουργούς της Αυστραλίας, της Ινδίας και της Ιαπωνίας για να αναβιώσει ένα διπλωματικό σχήμα, το «Quad», που φυτοζωούσε εδώ και χρόνια.
Όσο για τον Μόρισον, δήλωσε σήμερα, μετά την ανακοίνωση του συμφώνου AUKUS, πως απευθύνει «ανοικτή πρόσκληση» για διάλογο στον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
Όμως η χθεσινή ανακοίνωση, παρότι ο Τζο Μπάιντεν φάνηκε πολύ προσεκτικός στις δηλώσεις του, κινδυνεύει να ψυχράνει μια άλλη συμμαχία, αυτή με τη Γαλλία, αφού τορπίλισε αυτό που μερικές φορές χαρακτηριζόταν «συμβόλαιο του αιώνα» για τη γαλλική αμυντική βιομηχανία.
Η γαλλική Naval Group είχε επιλεγεί το 2016 από την Καμπέρα για την προμήθεια 12 υποβρυχίων συμβατικής πρόωσης. Ύψους 50 δισεκ. δολαρίων Αυστραλίας (31 δισεκ. ευρώ) όταν υπογράφηκε, η αξία αυτού του συμβολαίου υπολογίζεται αυτή τη στιγμή σε 90 δισεκ. δολάρια Αυστραλίας εξαιτίας υπέρβασης του κόστους και των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
«Η απόφαση που πήραμε να μην συνεχίσουμε με τα υποβρύχια κλάσης Attack και να πάρουμε έναν άλλο δρόμο δεν είναι αλλαγή γνώμης, είναι αλλαγή ανάγκης», εξήγησε σήμερα ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας.
Η Αυστραλία «σπάει» τη συμφωνία προμήθειας υποβρυχίων με τη Γαλλία
Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον επιβεβαίωσε σήμερα την ακύρωση της γιγαντιαίας σύμβασης που σύναψε η χώρα του το 2016 με τη Γαλλία για την προμήθεια συμβατικών υποβρυχίων, προτιμώντας την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων με αμερικανική και βρετανική τεχνολογία.
«Η απόφαση που λάβαμε να μην συνεχίσουμε με τα υποβρύχια κατηγορίας Attack και να το ακολουθήσουμε άλλο δρόμο δεν είναι αλλαγή νοοτροπίας, είναι αλλαγή ανάγκης», δήλωσε ο Μόρισον, ο οποίος ανακοίνωσε επίσης την αγορά αμερικανικών πυραύλων Tomahawk.
Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου: Η Γαλλία είχε ενημερωθεί για την AUKUS
Η Γαλλία και οι ΗΠΑ είχαν επαφές, σε υψηλό επίπεδο, πριν από την ανακοίνωση της νέας συμμαχίας μεταξύ Ουάσινγκτον, Καμπέρας και Λονδίνου, με την οποία η Αυστραλία θα αποκτήσει πυρηνοκίνητα υποβρύχια αμερικανικής τεχνολογίας, σύμφωνα με έναν υψηλόβαθμο αξιωματούχο του Λευκού Οίκου.
«Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης ήταν σε επαφή με τους Γάλλους ομολόγους τους για να συζητήσουν την AUKUS ακόμη και πριν από την ανακοίνωσή της», ανέφερε η πηγή αυτή στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Το Παρίσι αντέδρασε έντονα στην ανακοίνωση αυτής της συμμαχίας, που τορπιλίζει τη δική του συμφωνία με την Αυστραλία για την παράδοση υποβρυχίων. Η οργή δεν στράφηκε μόνο εναντίον της Καμπέρας, που κατηγορείται ότι δεν τήρησε τον λόγο της, αλλά και εναντίον του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν. «Αυτή η μονομερής, ωμή, απροσδόκητη απόφαση, μοιάζει πολύ με αυτά που έκανε ο κ. Τραμπ», ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό France Info.
«Όπως είπε χθες ο πρόεδρος (Μπάιντεν), συνεργαζόμαστε στενά με τη Γαλλία όσον αφορά τις κοινές προτεραιότητές μας στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε», πρόσθεσε ο αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος.
«Η κυβέρνησή μας επικεντρώνεται στον στόχο να αναζωογονήσει συμμαχίες και εταιρικές σχέσεις ώστε να στηρίξει τη διεθνή τάξη που βασίζεται στην τήρηση των κοινών κανόνων. Αυτό σημαίνει να ενισχύουμε τους μακροχρόνιους δεσμούς μας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ και ταυτόχρονα να εργαζόμαστε για τη σύναψη νέων συνεργασιών», πρόσθεσε.
Με την ακύρωση, από την πλευρά της Αυστραλίας, της συμφωνίας για την παράδοση 12 γαλλικών, συμβατικών υποβρυχίων, η Γαλλία θα χάσει ένα συμβόλαιο ύψους 56 δισεκ. ευρώ.
Η Γαλλία διαψεύδει ότι είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων για την AUKUS
Η Γαλλία διέψευσε ότι είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων από τις ΗΠΑ για τη νέα «συμμαχία» της Ουάσινγκτον με την Καμπέρα και το Λονδίνο, με βάση την οποία η Αυστραλία θα προμηθευτεί πυρηνοκίνητα υποβρύχια αμερικανικής τεχνολογίας, αντί για τα συμβατικά γαλλικά που είχε παραγγείλει.
«Δεν είχαμε ενημερωθεί για το σχέδιο αυτό πριν από τη δημοσίευση των πρώτων πληροφοριών στον αμερικανικό και αυστραλιανό Τύπο, λίγες ώρες πριν από την επίσημη ανακοίνωση του (προέδρου των ΗΠΑ) Τζο Μπάιντεν», ανέφερε ο εκπρόσωπος της γαλλικής πρεσβείας στην Ουάσινγκτον, Πασκάλ Κονφαβρέ.
Τριμερές σύμφωνο ασφαλείας: Η Αυστραλία σε άγνωστα νερά
Η αιφνίδια ανακοίνωση της συγκρότησης στρατηγικής σύμπραξης με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο με την απόκτηση από την Αυστραλία πυρηνοκίνητων υποβρυχίων και αμερικανικών πυραύλων ενισχύει τις σχέσεις της με την Ουάσινγκτον, με κίνδυνο να κλιμακώσει την ένταση με το Πεκίνο, που χαρακτήρισε «ανεύθυνο» το εγχείρημα.
Χωρίς να έχει προηγηθεί δημόσιος διάλογος, ο πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον πέρασε στον πυρηνικό κόσμο, όχι στα πυρηνικά όπλα, αλλά στην ανάπτυξη ενός στόλου τουλάχιστον οκτώ πυρηνοκίνητων υποβρυχίων τεχνολογίας αιχμής σε σύμπραξη με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Μέχρι πολύ πρόσφατα – μέχρι πριν από 12 ώρες ίσως- η ιδέα θα είχε θεωρηθεί “περιθωριακή” », σύμφωνα με τον Sam Roggeveen, του Lowy Institute του Σίδνεϊ.
Εκτός της άμεσης συνέπειας αυτής της στρατηγικής σύμπραξης που ήταν η ακύρωση του συμβολαίου με την Γαλλία για την κατασκευή συμβατικών υποβρυχίων και η οργή του Παρισιού, ο Σκοτ Μόρισον τίναξε στον αέρα σειρά πολιτικών ταμπού της Αυστραλίας: κατά πρώτον, την παραδοσιακή απαγόρευση της χρήσης πυρηνικής ενέργειας, αλλά επίσης την πολύ προσεκτική προσέγγιση που είχε υιοθετήσει η Καμπέρα απέναντι στην Κίνα για την αποφυγή της έντασης με το Πεκίνο.
«Η συνεργασία αυτή για τα πυρηνικά υποβρύχια βλάπτει σοβαρά την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα, εντείνει την κούρσα των εξοπλισμών και υπονομεύει τις διεθνείς προσπάθειες μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων», δήλωσε ο εκπρόσωπος της κινεζικής διπλωματίας.
Η συμφωνία, που ανακοινώθηκε από κοινού από τον Τζο Μπάιντεν, τον Μπόρις Τζόνσον και τον αυστραλό ομόλογό του, θα επιτρέψει στην αυστραλιανή ήπειρο να αποκτήσει πρόσβαση στην αμερικανική δύναμη πυρός, την οποία ωστόσο η Ουάσινγκτον έχει αρνηθεί σε στενούς της συμμάχους, όπως το Ισραήλ.
Στην οικογένεια των μεγάλων δυνάμεων
Με τον τρόπο αυτόν, οι αυστραλιανές ένοπλες δυνάμεις θα έχουν την ικανότητα να πλήξουν στόχους μακριά από τις ακτές τους.
Τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια είναι πιο σιωπηλά, πιο γρήγορα και έχουν μεγαλύτερη αντοχή, πράγμα που θα επιτρέψει στην Αυστραλία να αναπτύσσει τα υποβρύχια αυτά στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού Ωκεανού για μακρύτερες περιόδους, εξηγεί ο Ashley Townshend Κέντρου Μελετών των ΗΠΑ στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ.
Η Αυστραλία άρχισε να αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο ενίσχυσης των στρατιωτικών της ικανοτήτων το 2020, καθώς οι σχέσεις της με την Κίνα επιδεινώνονταν.
Η στρατηγική σύμπραξη θα ενώνει την Αυστραλία με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο για δεκαετίες.
«Θα μπορούσε να είναι η πρώτη μίας σειράς εξελίξεων, όπως η ανάπτυξη αμερικανικών στρατηγικών όπλων μεγάλου βεληνεκούς, κυρίως πυραύλων και αόρατων βομβαρδιστικών, στην Αυστραλία», λέει ο Michael Sullivan, ειδικός Διεθνών Σχέσεων στο Flinders University.
«Μακροπρόθεσμα, αυτό θα μπορούσε επίσης να σημάνει την μετακίνηση στην βόρεια Αυστραλία αμερικανικών δυνάμεων από τις βάσεις της Οκινάουα και του Γκουάμ, οι οποίες είναι όλο και περισσότερο ευάλωτες στις κινεζικές στρατιωτικές επιθέσεις», σημειώνει.
Η προσέγγιση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και η ενίσχυση των αυστραλιανών στρατιωτικών ικανοτήτων τοποθετεί μία μεσαίου μεγέθους δύναμη στο επίκεντρο των αυξανόμενων εντάσεων ανάμεσα στην αμερικανική και την κινεζική υπερδύναμη.
Ορισμένοι δεν θεωρούν την κίνηση συνετή.
Ο πρώην πρωθυπουργός Πολ Κίτινγκ θεωρεί ότι η απόφαση αναγκάζει την Αυστραλία να συμμετέχει «σε κάθε στρατιωτική επιχείρηση των ΗΠΑ κατά της Κίνας» και θέτει τέλος στον διάλογο δεκαετιών με τους ασιάτες γείτονές της.
«Κάπου 240 χρόνια αφού εγκαταλείψαμε την Μεγάλη Βρετανία, προσπαθούμε και πάλι να εγγυηθούμε την ασφάλειά μας στην Ασία μέσω του Λονδίνου», λέει.
«Σοβαρή κλιμάκωση»
Πριν από την ανακοίνωση της τριμερούς συμφωνίας, ο πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον προσπάθησε με μυστικά τηλεφωνήματα να καθησυχάσει τους περιφερειακούς συμμάχους της Αυστραλίας, από την Σιγκαπούρη μέχρι το Ουέλινγκτον, δίνοντας την διαβεβαίωση ότι η πρόθεση είναι «η ασφάλεια και η ευημερία της περιοχής του Ινδικού-Ειρηνικού Ωκεανού».
Ομως αυτό δεν ήταν αρκετό για να αμβλύνει τις ανησυχίες των χωρών της περιοχής που φοβούνται για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτής της απόφασης.
«Πρόκειται για σοβαρή κλιμάκωση και είναι σχεδόν απίθανο να εκληφθεί ως κάτι άλλο εκτός από ενέργεια κατά της Κίνας», λέει ο Sam Roggeveen. «Δεν θα εκπλαγώ να δεν το πάρουν καλά».
Η τριμερής συμφωνία εγείρει επίσης θέματα εντός της Αυστραλίας, όπου η χρήση της πυρηνικής ενέργειας ήταν μέχρι σήμερα απαγορευμένη, όπως και στις γειτονικές χώρες.
Η Νέα Ζηλανδία, η οποία απαγορεύει την είσοδο στα χωρικά της ύδατα κάθε πυρηνοκίνητου πλοίου από το 1985, έκανε γνωστό ότι τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια της Αυστραλίας δεν θα έχουν την άδεια εισόδου στα χωρικά της ύδατα.
Η πυρηνική ενέργεια είναι επίμαχο θέμα στην Αυστραλία. Η Καμπέρα έχει απαγορεύσει την χρήση της από το 1998, αν και η χώρα διαθέτει πλούσια κοιτάσματα ουρανίου.
Ο Σκοτ Μόρισον επέμεινε ότι η Αυστραλία «δεν επιδιώκει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα ή να αναπτύξει την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας.
«Και θα συνεχίσουμε να τηρούμε όλες τις δεσμεύσεις μας ως προς την μη διάδοση των πυρηνικών όπλων», επέμεινε.
Κομισιόν: H EE δεν ενημερώθηκε για την πρωτοβουλία AUKUS
Η EE δεν ενημερώθηκε για την πρωτοβουλία AUKUS, της νέας συμμαχίας μεταξύ Αυστραλίας, Ηνωμένου Βασιλείου και ΗΠΑ, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε σήμερα από τις Βρυξέλλες ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, αρμόδιος για θέματα εξωτερικής πολιτικής Πίτερ Στάνο.
«Η ΕΕ δεν ενημερώθηκε γι’ αυτήν την πρωτοβουλία. Είμαστε σε επαφή με τους τρεις εταίρους μας για να μάθουμε περισσότερα», δήλωσε ο Πίτερ Στάνο, σημειώνοντας ότι το θέμα θα συζητηθεί μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ για να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις αυτής της συμμαχίας.