Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανακοίνωσε ότι αποδέσμευσε την τελευταία δόση του δανείου για την Ιρλανδία, ένα ποσό 650 εκατ. ευρώ, γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος του διεθνούς προγράμματος διάσωσης της χώρας που ξεκίνησε το 2010.
Η έξοδος της Ιρλανδίας από το πρόγραμμα διάσωσης αποτελεί έναν σταθμό στις προσπάθειες της ευρωζώνης να επιλύσει την κρίση χρέους. Ωστόσο, η ιρλανδική επιτυχία αμφισβητείται έντονα από πολλούς καθώς θεωρείται “επιτυχία των αριθμών” και όχι της πραγματικής οικονομίας. Η χώρα παραμένει βυθισμένη σε μια βαθιά κοινωνική και οικονομική κρίση, στο δε μείζον θέμα του χρέους ελάχιστα έχουν γίνει.
Η Ιρλανδία ζήτησε βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ το 2010 ώστε να θέσει τα δημόσια οικονομικά της υπό έλεγχο και κατάφερε να τηρήσει τους όρους της συμφωνίας, περιορίζοντας τις δαπάνες της και αυξάνοντας τους φόρους ώστε να αναδιαρθρώσει την οικονομία της και να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμά της.
«Αυτό δεν είναι το τέλος του δρόμου. Είναι ένα πολύ σημαντικό ορόσημο», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Οικονομικών Μάικλ Νούναν. «Αλλά πρέπει να συνεχίσουμε την ίδια πολιτική», πρόσθεσε.
Η οικονομία της Ιρλανδίας αναμένεται να αναπτυχθεί κατά περίπου 2% το 2014, η ανεργία έχει πέσει κάτω από το 13% (από 15,1% το 2012) και το Δουβλίνο ευελπιστεί ότι θα τα καταφέρει χωρίς γραμμή πιστώσεων ως μέτρο ασφαλείας απέναντι στις διακυμάνσεις των αγορών.
Μολονότι δεσμεύτηκε να διατηρήσει τη δημοσιονομική πειθαρχία, ο Νούναν είπε ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο περικοπής φόρων τα δύο επόμενα χρόνια ώστε να στηριχθεί η οικονομία. «Εάν μπορούμε να κάνουμε αλλαγές που θα βοηθήσουν την οικονομία να αναπτυχθεί καλύτερα και να δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας, αυτό θα κάνουμε», τόνισε.
Αν και η έξοδος από το πρόγραμμα είναι ένα σημαντικό επίτευγμα για την κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός Έντα Κένι θα πρέπει να ξεπεράσει ακόμη πολλά εμπόδια για να κερδίσει και πάλι την ψήφο των Ιρλανδών στις εκλογές που προβλέπεται να γίνουν στις αρχές του 2016.
Ο Κένι, ο οποίος «κληρονόμησε» το μνημόνιο όταν ανέλαβε την εξουσία το 2011, αναμένεται να δώσει τον τόνο στο διάγγελμα που θα εκφωνήσει το βράδυ της Κυριακής, αφού η 15η Δεκεμβρίου είναι η ημέρα που η χώρα βγαίνει επισήμως από το πρόγραμμα διάσωσης.
Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΙΡΛΑΝΔΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ
Αντικειμενικά, το μνημόνιο μπορεί όντως να τελειώσει τυπικά, αλλά πρακτικά η ιδέα ότι η Ιρλανδία θα αποκτήσει έλεγχο των οικονομικών της είναι περισσότερο θεαματικό πυροτέχνημα. Όλα αυτά τα χρόνια των μνημονίων, η ευρωπαϊκή ενοποίηση προχώρησε σταθερά – καμία χώρα πια δεν μπορεί να είναι κύρια της οικονομίας της. Ήδη λ.χ. ο έλεγχος του τραπεζιτικού συστήματος από την ΕΚΤ έχει αποφασιστεί και όσα άφησε πίσω της η κρίση των τραπεζών, θα κυνηγούν για χρόνια την Ιρλανδία – και οικονομικά αλλά και πολιτικά, καθώς φαίνεται να έχουν συμβεί σημαντικές μετατοπίσεις.
Πώς να πανηγυρίσεις το «τέλος» της επιτήρησης με τέτοιο δημόσιο χρέος, έλλειμμα και ανεργία; Μάλλον επικοινωνιακά
Η Ιρλανδία αποκτά όντως την ευκαιρία να αποφασίζει πόσα θα περικόπτει και πόσα θα δίνει με βάση τη φορολογία, αλλά τα όρια του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους, δεν είναι πια δικά της. Το δημόσιο χρέος, το οποίο ήταν 108% το 2011, έχει εκτοξευθεί ακόμα περισσότερο στο 124%.
Ανάλογα μπορεί να πει κάποιος και για το έλλειμμα – η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την περασμένη άνοιξη, πρόβλεψε ότι θα παραμείνει άνω του 7% [7.5%] – άρα και εδώ η κυβέρνηση, το μόνο το οποίο θα μπορεί να κάνει είναι πιο ήπιες περικοπές. Όπως και προσπάθησε να κάνει – με στόχο περισσότερο το κοινό το οποίο δυσφορεί αυξανόμενα, όπως φάνηκε και με την αποτυχία της να περάσει ένα φαινομενικά εύκολο θέμα – την κατάργηση της Γερουσίας ως περιττός θεσμός – από δημοψήφισμα. Η ανεργία είναι στο 13.3% – και αυτό χάρις και στη «μετανάστευση».
Η μόνη «επιτυχία», σε αυτό το πλαίσιο, είναι ότι μπορεί να δανείζεται από τις αγορές σε υποφερτά επίπεδα γύρω στο 4-5%. Αυτό, βέβαια, σημαίνει ότι πια η χώρα θα είναι εξαρτώμενη από τις διακυμάνσεις των κερδοσκόπων, αλλά και των διεθνών τάσεων. Αν δεν πέφτει το δημόσιο χρέος, θα πρέπει να τρέχει πάλι στην εξάρτηση και τη λιτότητα. Και οι μαύρες τρύπες των τραπεζών είναι ακόμα ανοικτές.
Οι κοινωνικές και πολιτικές μεταβολές
Αν και οι αντιδράσεις των ιρλανδών δεν ήταν τόσο έντονες όσο των ελλήνων, των ισπανών και των πορτογάλων, θα ήταν αυταπάτη να θεωρήσει κάποιος ότι η κοινωνία ήταν παθητική. Για μια σχετικά απομονωμένη και μη αντιπαραθετική κοινωνία τα τελευταία χρόνια δημιούργησαν ένα ταξικό ζήτημα.
Σε σχέση με την Ελλάδα, υπήρξε μια βασική διαφορά ότι κανένα από τα δυο μεγάλα κόμματα, δεν οδηγήθηκε στην καθίζηση του ΠΑΣΟΚ. Έχει, ωστόσο, εμφανιστεί ένα σαφές αντί-μνημονικό ρεύμα, το οποίο συνδυάζει και την αύρα του εθνικό-απελευθερωτικού κινήματος, αλλά και της ριζοσπαστικής κριτικής – το Σιν Φειν, η αριστερή πτέρυγα του ιρλανδικού δημοκρατικού στρατού, έχει εκτοξευθεί από το 9.9% στις εκλογές του 2011 – ποσοστό που ήταν επίσης σημαντική άνοδος για ένα κόμμα του οποίου τα ποσοστά ήταν στο 6.9% το 2007 – στο 19-23% στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Ανάκαμψη παρουσιάζει και το κεντροαριστερό – στα ιρλανδικά πλαίσια – κόμμα, Fiana Fail, το οποίο ήταν στην εξουσία όταν ξέσπασε η κρίση το οποίο ανέβηκε από το 17.4% – το οποίο ήταν δραματική μείωση για το ιστορικό κόμμα της εξουσίας – στο 22-27%. Αντίθετα, τα δυο κυβερνητικά κόμματα, το κεντροδεξιό, ιστορικό επίσης κόμμα,Fiana Gael, έπεσε από το 36.1% στο 26-28% στις δημοσκοπήσεις. Ακόμα πιο συντριπτική, όμως, είναι η πτώση του εργατικού κόμματος, το οποίο είχε ευνοηθεί από την κρίση και ανέβηκε δραματικά στις εκλογές του 2011 – από τότε έπεσε από το 19.4% στο 10-6%.
Αν δει κανείς τις ευρύτερες τάσεις, έχουμε ουσιαστικά την επιστροφή στα ποσοστά του 2007 για το εργατικό και το Fiana Gael, ενώ η αλλαγή φαίνεται να εστιάζεται στην ανάδυση του Σιν Φέιν και την πτώση του μεγάλου λαϊκιστικού κεντροαριστερού κόμματος [Fiana Fail], το οποίο όμως παραμένει ένα από τα μεγάλα κόμματα:
|
|
|
2011
|
2013 δημοσκοπήσεις Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου
|
|
Fiana Gael
|
27.3%
|
36.1%
|
28%-26%
|
|
Fiana Fail
|
41.6%
|
17.4%
|
27%-22%
|
|
Εργατικό κόμμα
|
10.1%
|
19.4%
|
10% -6%
|
|
Σιν Φέιν
|
6.9%
|
9.9%
|
19% – 23%
|
