ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Με εκτενές και άκρως αποκαλυπτικό άρθρο της η Wall Street Journal περιγράφει πως ο Αντώνης Σαμαράς έχασε την στήριξη της Άνγκελα Μέρκελ και εγκλωβίστηκε σε μία αδιέξοδη τακτική προκειμένου να εμφανίσει ως “πολιτική νίκη” την περίφημη έξοδο της Ελλάδας από το Μνημόνιο.
Διαβάστε το άρθρο :
Ο Ελληνας πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, υπό την πίεση στο εσωτερικό της χώρας να τελειώσει με το Μνημόνιο, ζήτησε την περασμένη άνοιξη βοήθεια από την Γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Σύμφωνα με πηγή που είχε γνώση των συνομιλιών, η Μέρκελ ζήτησε από έναν διερμηνέα να μεταφράσει τη φράση «ελάφρυνση χρέους». Και μετά είπε στον Σαμαρά: «Δεν ακούγεται τόσο καλά στα γερμανικά».
Η γερμανική πλευρά αισθανόταν ότι η Ελλάδα τα ήθελε όλα δικά της. Ο κ Σαμαράς επεδίωκε καθυστέρηση στις μεταρρυθμίσεις και λιγότερο αυστηρούς ελέγχους μετά. Το Βερολίνο υποπτευόταν ότι η Αθήνα ήθελε να ξεφύγει από τα νύχια της τρόικας
Αυτή η αποστροφή ήταν μια πρώιμη ένδειξη ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να περιμένει παρά ελάχιστη επιείκεια από τους Γερμανούς πιστωτές της.
Η Ελλάδα, η πιο προβληματική οικονομία της ευρωζώνης, παραμένει δεμένη σε ένα μηχανισμό διάσωσης που δεν συγχωρεί και που δημιουργήθηκε κατ ‘εντολήν του Βερολίνου για να εκδίδει οικονομική βοήθεια σε αντάλλαγμα για τις μεταρρυθμίσεις και τακτικές επιθεωρήσεις.
Οι κανόνες του σιδηράς πυγμής του συστήματος έσπρωξαν την ελληνική κυβέρνηση στις πρόωρες εκλογές της Κυριακής, με ένα αποτέλεσμα που θα μπορούσε να επαναφέρει τη χώρα στο χείλος της εξόδου από το ευρώ. Για τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ακόμα πιο δύσκολο να «καταπιεί» τις μεταρρυθμίσεις που αποδείχθηκαν υπερβολικές ακόμα και για την κυβέρνηση του κ Σαμαρά. Αν δεν συμφωνήσει Γερμανοί αξιωματούχοι λένε, η Ελλάδα δεν θα πάρει τα δάνεια που χρειάζεται για να αποφύγει τη χρεοκοπία μέχρι το καλοκαίρι.
Ακόμη και αν ο κ Σαμαράς καταφέρει να κερδίσει την Κυριακή, οι συγκρούσεις στήριξης μεταξύ της Αθήνας και των πιστωτών της δείχνουν πόσο δύσκολο θα είναι για κάθε Έλληνα ηγέτη να ικανοποιήσει την Ευρώπη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, χωρίς να προκαλέσει πολιτική αναταραχή στο εσωτερικό.
Η αυστηρή συνταγή της Γερμανίας για να καταστεί η ευρωζώνη πιο ανταγωνιστική ασκεί τέτοια πίεση στα πιο αδύναμα μέλη της ευρωζώνης που απειλεί να γίνει το 2015 μια χρονιά πολιτικών ανακατατάξεων. Σε όλη τον ευρωπαϊκό Νότο, ανερχόμενοι πολιτικοί αστέρες όπως ο ΣΥΡΙΖΑ και το Podemos αμφισβητούν τις αντιλαϊκές αποφάσεις.
Το νέο ελληνικό δράμα δείχνει πόσο καιρό η οικονομική δυσπραγία της Ευρώπης μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε πολιτική και κοινωνική κρίση, διαβρώνοντας την εμπιστοσύνη του κοινού σε καθιερωμένα κόμματα, καθώς και στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ τροφοδοτεί την άνοδο των λαϊκιστών και της αριστεράς και της δεξιάς.
Η Αθήνα και οι δανειστές
Το πως η Αθήνα και οι δανειστές της, έφεραν μια μεγάλη κρίση που σιγόβραζε να βρίσκεται πλέον σε σημείο βρασμού βασίζεται σε συνεντεύξεις με 18 ανώτερους αξιωματούχους στην Ελλάδα, την Ευρώπη και πέραν αυτής. Πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν την Ελλάδα για ύβρη προσπαθώντας να τελειώσει τον έλεγχο των πιστωτών πριν από επισκευάσει την οικονομία της. Αλλά αν ο Σαμαράς χάσει τις εκλογές της Κυριακής αυτή θα είναι η νέμεση για τον άκαμπτο μηχανισμό της Ευρώπης.
Ο κ Σαμαράς, ένας γλυκύς συντηρητικός, ο οποίος ταλαντεύεται μεταξύ της ηγεσίας του κράτους και του λαϊκισμού, που χρησιμοποιείται για να διασκεδάζει τις εντυπώσεις για τις αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών που απαιτούνται βάσει του μνημονίου διάσωσης στην Ελλάδα με την ευρωζώνη και το ΔΝΤ.
Ως ηγέτης της αντιπολίτευσης το 2011, ο κ Σαμαράς ανέφερε ότι η συμφωνία «προκαλεί μόνιμα ασφυξία στην ελληνική οικονομία». «Αντί να κατηγορούμε την κρίση χρέους για τα σκληρά μέτρα», είπε: Είναι το μνημόνιο που μας έφερε αγοράσει πιο κοντά στην πτώχευση».
Αλλά μετά τη νίκη εκλογές τον Ιούνιο του 2012, ο κ Σαμαράς ταξίδεψε στο Βερολίνο για να προσφέρει στην κα Μέρκελ ένα mea culpa. Ο ίδιος έκανε πρόβα το τι θα της έλεγε με τους βοηθούς για έξι ώρες στο Hilton του Βερολίνου. Επεισε την Μέρκελ ότι θα εφαρμόσει τα μέτρα. Εκείνη τον υποστήριξε, παρακάμπτοντας τους άλλους στο Βερολίνο, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Οικονομικών της, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε -που ήθελε να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ.
Για σχεδόν δύο χρόνια, ο Σαμαράς εφάρμοσε αρκετές από τις απαιτήσεις διάσωσης για να ικανοποιήσει τους επιθεωρητές από το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μια ομάδα με το παρατσούκλι Τρόικα. Κάθε θετική έκθεση έδινε στην Ελλάδα ένα ακόμη κομμάτι των χρημάτων διάσωσης. Το δημοσιονομικό έλλειμμα συρρικνώθηκε.
Αλλά το ίδιο έκανε και η οικονομία στην Ελλάδα. Από τις αρχές του 2014, το ΑΕΠ ήταν 27% μικρότερο από ό, τι πριν από την οικονομική κρίση. Η ανεργία είχε φτάσει το 28%. Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις είχαν βυθιστεί στο χρέος καθώς τα εισοδήματα μειώθηκαν. Η κρίση χρέους που ξεκίνησε με την κυβέρνηση είχε εξαπλωθεί προς τον ιδιωτικό τομέα. Και παρόλο ύφεση έληξε τελικά, οι ψηφοφόροι είπαν έως εδώ…
Η κυβέρνηση και οι ευρωπαϊκές αρχές διαλαλούσαν την έκδοση ομολόγου από την Ελλάδα, τον Απρίλιο, την πρώτη σε τέσσερα χρόνια. Η Ελλάδα είχε επίσης επιτύχει ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα: τα φορολογικά έσοδα κάλυπταν τις δημόσιες δαπάνες, με εξαίρεση τους τόκους του χρέους.
Όμως, η πρόοδος αυτή χτύπησε τους Έλληνες που πλήρωναν ολοένα και περισσότερους φόρους και είχαν υποστεί βαθιές περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και υγειονομική περίθαλψη.
Στις Ευρωεκλογές τον Μάιο, ο Σαμαράς αντιμετώπισε μια νεώτερη, αριστερή έκδοση του εαυτού του: Τον ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος κατηγόρησε την κρίση για τη λιτότητα και όχι τη λιτότητα για την κρίση.
«Δεν θα υπάρξουν νέα μέτρα»
Ο κ Σαμαράς, εν τω μεταξύ, είπε στους ψηφοφόρους του ότι ο πόνος τελειώνει. «Δεν θα υπάρξουν νέα μέτρα», είπε σε ένα συλλαλητήριο στην Αθήνα. « Κανένα νέο μέτρο» έγινε το μότο του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε πρώτος στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι βουλευτές της ΝΔ έλεγαν στον Σαμαρά ότι κουράστηκαν να παίρνουν αντιλαϊκά μέτρα. Ο πρωθυπουργός αντικατέστησε τους μεταρρυθμιστές υπουργούς με λαϊκιστές που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον ΣΥΡΙΖΑ.
«Προτεραιότητα του κ Σαμαρά ήταν να βγούμε από το ζουρλομανδύα διάσωσης όσο το δυνατόν γρηγορότερα», λένε άνθρωποι του περιβάλλοντός του. Το σχέδιό του ήταν για την Ελλάδα να αρνηθεί περισσότερα δάνεια διάσωσης μετά το 2014, και να στηρίζεται στην πώληση ομολόγων. Ζήτησε, το πολύ, μια δυνατότητα μαξιλαριού από την Ευρώπη για να διαβεβαιώσει τους επενδυτές ομολόγων.
Οι επιθεωρήσεις της Τρόικας θα ελαχιστοποιούνταν. Θα έστελνε το ΔΝΤ στο σπίτι του. Ο Σαμαράς ήλπιζε να κηρύξει αυτή τη νίκη από τα τέλη του 2014. Ετσι θα μπορούσε να κερδίσει μια δύσκολη ψηφοφορία στη Βουλή, την προεδρική εκλογή.
Οι περισσότεροι έλληνες αξιωματούχοι θέλησαν να παραπέμψουν στο μέλλον τις πιο αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις. Οι απαιτήσεις για περικοπές των συντάξεων και αύξηση του ΦΠΑ αυξάνονταν αλλά αυτό ήταν «πολιτική αυτοκτονία», λέει ένας ανώτερος Έλληνας αξιωματούχος.
Όλες οι πλευρές αποδέχθηκαν ότι η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να ολοκληρώσει το σύνολο των απαιτήσεων έως το τέλος του έτους. Η τρόικα συναντήθηκε με Έλληνες αξιωματούχους στο Παρίσι στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Μετά την επιστροφή στη βίλα ο διαπραγματευτής της Κομισιόν, Ντέκλαν Κοστέλο τερμάτισε τις συνομιλίες στο Παρίσι διαβάζοντας φωναχτά τη λίστα με τις μεταρρυθμίσεις που η Ελλάδα είχε απορρίψει «Είναι αδύνατο να δεχθούμε να μην κάνετε τίποτα για όλα αυτά» είπε ο Κοστέλο
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στη βίλα του διπλωμάτη οι Έλληνες υπουργοί και συνεργάτες του Σαμαρά ήταν σκόπιμα ασαφής «επειδή κάνουμε δοκιμές », είπε ένας Έλληνας αξιωματούχος. Ενας κορυφαίος σύμβουλος του Σαμαρά απαίτησε να δείξει το ΔΝΤ σεβασμό στις προσπάθειες που κατέβαλε η Ελλάδα για τα δημοσιονομικά. «Δεν μπορείτε να μας συμπεριφέρεστε σαν να είμαστε ακόμα στο σημείο εκκίνησης», είπε.
Το βράδυ ανώτατοι αξιωματούχοι από τις δύο πλευρές δείπνησαν σε ένα μέτριο… μπιστρό κοντά στην Αψίδα του Θριάμβου, αφού έγινε πρώτα έλεγχος για τυχόν Έλληνες τουρίστες. Η τρόικα πρότεινε περισσότερο χρόνο για την αναθεώρηση και επέκταση της διάσωσης το 2015. Αλλά αυτό θα μπορούσε να στερήσει από την Αθήνα το βραβείο για την απελευθέρωση της Ελλάδας από το πρόγραμμα μέχρι τα Χριστούγεννα. Οι Έλληνες απάντησαν ότι δεν ήθελαν περισσότερα χρήματα από την Ευρώπη ή το ΔΝΤ μετά τον Δεκέμβριο, όταν η χώρα θα επέστρεφε στις αγορές ομολόγων. Η τρόικα ήταν επιφυλακτική.
Μετά την επιστροφή στη βίλα ο διαπραγματευτής της Κομισιόν, Ντέκλαν Κοστέλο τερμάτισε τις συνομιλίες στο Παρίσι διαβάζοντας φωναχτά τη λίστα με τις μεταρρυθμίσεις που η Ελλάδα είχε απορρίψει «Είναι αδύνατο να δεχθούμε να μην κάνετε τίποτα για όλα αυτά» είπε ο Κοστέλο.
Ο Σαμαράς μετά απευθύνθηκε στα υψηλότερα κλιμάκια. Στις 23 Σεπτεμβρίου πήγε στο Βερολίνο και ζήτησε από την Μέρκελ να κατανοήσει ότι δεν μπορούσε να πάρει τόσα αντιλαϊκά μέτρα μέσα στο 2014. Εάν η Ευρώπη πίεζε την Ελλάδα πολύ σκληρά θα βρισκόταν αντιμέτωπη με ένα πολύ λιγότερο συνεργάσιμο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή ήταν η προειδοποίηση του Σαμαρά.
Οι δύσκολες μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να αναβληθούν κάτω από μια μετα-μνημονιακή συμφωνία. «Θέλουμε να ανακοινώσουμε νίκη» είπε ο Σαμαράς στην Μέρκελ. «Θα είναι μια μεγάλη επιτυχία για την Ευρώπη εάν η Ελλάδα, η χώρα που επλήγη περισσότερο από την κρίση, βγει από το πρόγραμμα.
Η Μέρκελ ρώτησε εάν οι αγορές ομολόγων ήταν έτοιμες να χρηματοδοτήσουν την Ελλάδα. Εάν όχι τότε η Ελλάδα θα χρειαζόταν περισσότερο από μια προστασία υπερανάληψης. Θα χρειαζόταν ένα νέο μνημόνιο
Η Μέρκελ είπε επίσης ότι η επόμενη φάση περιελάμβανε επίσης αυστηρές επιθεωρήσεις και από το ΔΝΤ. Σε διαφορετική περίπτωση δεν θα υπήρχε εγγύηση ότι η Ελλάδα θα συνέχιζε τις μεταρρυθμίσεις. Ζήτησε από τον έλληνα πρωθυπουργό να ολοκληρώσει την αξιολόγηση με την τρόικα.
Η γερμανική πλευρά αισθανόταν ότι η Ελλάδα τα ήθελε όλα δικά της. Ο κ Σαμαράς επεδίωκε καθυστέρηση στις μεταρρυθμίσεις και λιγότερο αυστηρούς ελέγχους μετά. Το Βερολίνο υποπτευόταν ότι η Αθήνα ήθελε να ξεφύγει από τα νύχια της τρόικας.
Μια εβδομάδα μετά η τρόικα ήρθε στην Αθήνα αλλά υπήρξε ελάχιστη πρόοδος. Οταν ο Γκίκας Χαρδούβελης προσπάθησε να προγραμματίσει την επόμενη συνάντηση, ο Κοστέλο είπε: «Ας συναντηθούμε όταν θα έχετε κάνει μεγαλύτερη πρόοδο σε αυτά τα σημεία».
Τον Οκτώβριο η Ελλάδα πρότεινε έναν προϋπολογισμό που εξόργισε την τρόικα. Αιτία ήταν οι 100 δόσεις για τα χρέη των φορολογούμενων. Η ελαστικότητα του σχήματος ενείχε τον κίνδυνο να ενισχύσει την συνήθεια των Ελλήνων να μην είναι συνεπείς με τους φόρους τος, είπε στην Αθήνα η τρόικα.
Τα ελληνικά ομόλογα βυθίστηκαν. Οι επενδυτές υποπτεύονταν ότι η αξιολόγηση της τρόικας πήγαινε άσχημα. Οι αξιωματούχοι συναντήθηκαν και πάλι στο Παρίσι το Νοέμβριο σε μια προσπάθεια να αρθεί το αδιέξοδο. Το ΔΝΤ διατήρησε τα αιτήματά του για τα εργασιακά και τις συντάξεις. Το ΔΝΤ ήθελε επίσης επιπλέον μέτρα λιτότητας για να καλυφθεί το αναμενόμενο έλλειμμα του προϋπολογισμού από την χαλάρωση των φορολογικών εσόδων.
«Τραβάτε το χαλί κάτω από αυτή την κυβέρνηση» είπε ο Χρύσανθος Λαζαρίδης στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Παρίσι. Το ΔΝΤ δεν αναμειγνύεται στην πολιτική, ήταν η απάντηση. Η ΕΚΤ, συνήθως παρατηρητής στις συνομιλίες της τρόικας, υποστήριξε την άποψη του ΔΝΤ ότι η Ελλάδα έκανε πολύ λίγα.
Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έδειξε μεγαλύτερη συμπάθεια για το πολιτικό κόστος των μεταρρυθμίσεων, αισθάνθηκε ότι οι παραχωρήσεις της Ελλάδας για τους φόρους και τις συντάξεις ήταν πολύ λίγες. Η Κομισιόν έκρινε ότι η Ελλάδα προσέφερε αρκετά για να δικαιολογήσει μια ακόμα επίσκεψη της τρόικας στην Αθήνα, αλλά όχι αρκετά για να κλείσει την αναθεώρηση. Το ΔΝΤ όμως πίστευε ότι άξιζε το ταξίδι.
Στις 30 Νοεμβρίου οι Έλληνες, όλο και πιο νευρικοί, μέσω email έκαναν νέες παραχωρήσεις. Οι προτάσεις, περιελάμβαναν υψηλότερο ΦΠΑ και στον τουρισμό προκαλώντας οργή .
Το ΔΝΤ ήθελε περισσότερα. Η Γερμανία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Αθήνα δεν καταλάβαινε: Δεν θα δίνονταν χρήματα στις χώρες που δεν κατάφερναν να ολοκληρώσουν το πρόγραμμά τους. Ούτε η Κομισιόν ήταν ικανοποιημένη.
«Είχαν φτάσει στο όριο του τι μπορούν να κάνουν», είπε αξιωματούχος στις Βρυξέλλες. «Και αυτό δεν ήταν αρκετά καλό». Ο κ Σαμαράς είχε ξεμείνει από χρόνο για να πετύχει τις νίκες που είχε ζητήσει πριν το Ελληνικό Κοινοβούλιο ψηφίσει για την προεδρία.
Η ζαριά του Σαμαρά
Στις αρχές Δεκεμβρίου, ο Σαμαράς και στενοί του συνεργάτες αποφάσισαν ότι η επιβίωση της κυβέρνησης χρειαζόταν μια ζαριά. Έφεραν πιο κοντά την προεδρική εκλογή και ανέβαλε μια συμφωνία με την τρόικα μέχρι το 2015.
Το στοίχημά τους ήταν ότι θα υπήρχαν αρκετοί βουλευτές που θα υποστήριζαν υποψήφιο της κυβέρνησης για την προεδρία καθώς οι πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να βυθίσουν τους βουλευτές μαζί με τη χώρα.
Το τέχνασμα απέτυχε. Ο Σαμαράς δεν είχε επιχείρημα που θα συγκέντρωνε μια ευρεία υποστήριξη. Μια κυβέρνηση που είχε υποσχεθεί τον τερματισμό της διάσωσης, να περιορίσει τα μέτρα να αποβάλλει το ΔΝΤ και να μειώσει το χρέος είχε επιστρέψει με άδεια χέρια.
Σήμερα, οι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης πιστεύουν πως η Ελλάδα θα χρειαστεί ένα μεγαλύτερο πακέτο διάσωσης. Ο νικητής των εκλογών της Κυριακής θα πρέπει να γεφυρώσει ένα ακόμη μεγαλύτερο χάσμα.
Από το thetoc.gr