Category: Οικονομια

Αύριο λήγει η προθεσμία για την πρώτη δόση του φόρου εισοδήματος και 2,3 εκατ. φορογούμενοι καλούνται να πληρώσουν 1,21 δισ. ευρώ.

Οι φορολογούμενοι που παρέλαβαν χρεωστικά εκκαθαριστικά θα πρέπει να καταβάλουν στα ταμεία της εφορίας το ποσό των 3,63 δισ. ευρώ σε τρεις δόσεις, αρχής γενομένης από αύριο, 29 Ιουλίου. Η δεύτερη δόση θα καταβληθεί στο τέλος Σεπτεμβρίου και η τελευταία στο τέλος του Νοεμβρίου. Ο μέσος όρος του φόρου που θα καταβληθεί ανά φορολογούμενο είναι 1.593 ευρώ.

Ωστόσο, υπάρχει η δυνατότητα εξόφλησης σε 12 δόσεις, με σημαντική όμως επιβάρυνση, αρκεί το οφειλόμενο ποσό να καταστεί ληξιπρόθεσμο. Αυτό σημαίνει ότι ο φορολούμενος που θα θελήσει να υπαχθεί στη ρύθμιση δεν θα πρέπει να πληρώσει την πρώτη δόση αύριο, ώστε να καταστεί ληξιπρόθεσμη και στη συνέχεια για να υπαχθεί στη ρύθμιση θα πρέπει να κάνει αίτηση στην εφορία. Σε κάθε περίπτωση ο φορολογούμενος που θα υπαχθεί στη ρύθμιση αυτή θα πρέπει να γνωρίζει ότι:

Το συνολικό ποσό των οφειλόμενων φόρων που θα ρυθμιστεί επιβαρύνεται με ετήσιο ποσοστό τόκων 8,76% ακόμη κι αν ένα τμήμα του ποσού αυτού δεν έχει καταστεί ληξιπρόθεσμο κατά την υποβολή της αίτησης.
Σε περίπτφση καθυστέρησης μιας δόσης το επιτόκιο που θα επιβαρυνθεί θα είναι 15%.
Σε περίπτωση που, μετά την ημερομηνία υπαγωγής, στη ρύθμιση, δημιουργηθούν νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές, ο οφειλέτης μπορεί να τις υπαγάγει κι αυτές στην πάγια ρύθμιση (άπαξ) με τους ίδιους όρους
Η δεύτερη λύση που υπάρχει είναι ο φορολογούμενος να κάνει χρήση της πιστωτικής του κάρτας και να εξοφλήσει το ποσό σε άτοκες δόσεις. Οι τράπεζες δίνουν τη δυνατότητα εξόφλησης σε 9 ή 12 δόσεις άτοκα.

Γλιτώνουν αλλά μόνο για φέτος τα αγροτεμάχια το συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ, ενώ δεν θα χάσουν τελικά την έκπτωση 50% ή την πλήρη απαλλαγή που δικαιούνται στον ΕΝΦΙΑ όσοι έχουν εισοδήματα από τόκους καταθέσεων άνω των 300 ευρώ. Σύμφωνα με την τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή μετά τα μεσάνυχτα της Τρίτης η επιβολή συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ στα αγροτεμάχια αναβάλλεται για ένα έτος και δεν καταργείται.

Δηλαδή, από το 2017 και τα επόμενα έτη, ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ θα επιβάλλεται κανονικά και στα αγροτεμάχια και όπως έχει ανακοινώσει ήδη το υπουργείο Οικονομικών οι φορολογούμενοι θα κληθούν να διορθώσουν τα στοιχεία του Ε9 που αφορούν στα αγροτεμάχια, προκειμένου να υπολογιστεί σωστά και με ακρίβεια η αξία των αγροτεμαχίων. Με άλλη νομοτεχνική βελτίωση που κατέθεσε χθες στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης, αποσύρθηκε η διάταξη η οποία προέβλεπε «κόφτη» στις εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ σε περίπτωση ύπαρξης τόκων καταθέσεων άνω των 300 ευρώ.

Η αναστολή της επιβολής του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ στα αγροτεμάχια «κρίθηκε απαραίτητη, δεδομένου ότι τα αγροτεμάχια επρόκειτο να υπαχθούν για πρώτη φορά σε συμπληρωματικό φόρο, προκειμένου να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στους φορολογούμενους να ελέγξουν την ορθή απεικόνιση αυτών και να προβούν, όπου απαιτείται, στις απαραίτητες διορθώσεις».

Η απώλεια φορολογικών εσόδων από τη μη επιβολή του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ στα αγροτεμάχια των φυσικών προσώπων υπολογίζεται σε 230 εκατ. ευρώ αλλά όπως αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών δεν κρίθηκε αναγκαία η εξεύρεση και η νομοθέτηση ισοδυνάμων μέτρων για την κάλυψη της απώλειας αυτής, καθώς το ποσό των 230 εκατ. ευρώ θα ήταν παραπανίσιο, δηλαδή θα ήταν πρόσθετη είσπραξη, πέραν των 2,65 δισ. ευρώ που προβλέπεται να αποδώσει και για φέτος ο ΕΝΦΙΑ. Με την ίδια τροπολογία, ορίζεται ότι ο ΕΝΦΙΑ του 2016 θα μπορεί να εξοφληθεί σε πέντε ίσες μηνιαίες δόσεις από τον Σεπτέμβριο του 2016 έως και τον Ιανουάριο του 2017. Ακόμη με την ίδια τροπολογία:

• Απαλλάσσονται από πειθαρχικές, αστικές ή ποινικές ευθύνες κατά την άσκηση των καθηκόντων τους οι ελεγκτές της Φορολογικής Διοίκησης.

• Προβλέπεται ως προαιρετική από υποχρεωτική που ισχύει σήμερα, η έκδοση ετήσιου φορολογικού πιστοποιητικού για τις ανώνυμες εταιρείες, τις ΕΠΕ και τα υποκαταστήματα αλλοδαπών επιχειρήσεων, ενώ καταργείται το προβλεπόμενο πρόστιμο το οποίο επιβάλλεται σε περίπτωση μη έκδοσής του. Η διάταξη ισχύει για φορολογικά πιστοποιητικά τα οποία εκδίδονται για φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1 Ιανουαρίου 2016.

• Καθορίζεται η διαδικασία μεταφοράς από το ΣΔΟΕ στη ΓΓΔΕ περίπου 20.000 φορολογικών υποθέσεων.Παρατείνονται για τρία έτη, οι προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έκδοση πράξεων διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου και κάθε άλλης πράξης επιβολής φόρων, τελών, προστίμων ή εισφορών για τις υποθέσεις που θα μεταφερθούν για έλεγχο από το ΣΔΟΕ στη ΓΓΔΕ, καθώς και για αυτές που μεταφέρθηκαν ήδη το 2015 από το ΣΔΟΕ στη ΓΓΔΕ.

• Παρατείνονται ορισμένες ευνοϊκές φορολογικές ρυθμίσεις για τα εισαγόμενα μεταχειρισμένα επιβατικά ΙΧ αυτοκίνητα που φέρνουν στη χώρα μας οι μετοικούντες, μειώνονται τα τέλη ταξινόμησης για τα τρίκυκλα αυτοκίνητα και τα τρίκυκλα φορτηγά και προσδιορίζεται με περισσότερη σαφήνεια η έννοια των υβριδικών αυτοκινήτων για τα οποία προβλέπεται πλέον μερική και όχι ολική απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης.

Με τις επιχειρήσεις να εμφανίζουν σαφώς καλύτερη επίδοση σε σχέση με τα νοικοκυριά -σε αυτό συνέβαλε βέβαια και η αναβολή της πληρωμής του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων, οι καταθέσεις παρουσίασαν αύξηση κατά 1,04 δισ. ευρώ τον Ιούνιο συγκριτικά με τον Μάιο.

Τον προηγούμενο μήνα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδας,καλύφθηκε ένα μεγάλο μέρος από τις νέες απώλειες που είχαν καταγραφεί στα υπόλοιπα των τραπεζικών λογαριασμών νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τις αρχές του χρόνου. Τον περασμένο Δεκέμβριο, νοικοκυριά και επιχειρήσεις μοιράζονταν 123,377 δισ., για να υποχωρήσει το ποσό στα 121,426 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 1,951 δισ. ευρώ. Μάιο και Ιούνιο καταγράφηκαν όμως τάσεις αναστροφής και πλέον το ποσό διαμορφώνεται στα 122,743 δισ. ευρώ. Βέβαια, τα δύσκολα είναι μπροστά, καθώς η προσπάθεια ανάκτησης της εμπιστοσύνης των καταθετών ώστε να επιστρέψουν τα χρήματά τους, αλλά και «χαλάρωση» των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων για το «φρέσκο» χρήμα συμπίπτει χρονικά με την έναρξη καταβολής των φετινών φορολογικών υποχρεώσεων.

Μόνο μέσα στον Ιούλιο, νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα πρέπει να πληρώσουν στην εφορία πάνω από πέντε δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 4% του υπολοίπου που έχει απομείνει στους τραπεζικούς λογαριασμούς. Η αύξηση του 1,04 δισ. ευρώ τον Ιούνιο επιμερίζεται ως εξής:

1. 358 εκατ. ευρώ ήταν η αύξηση των καταθέσεων των νοικοκυριών και των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων. Τον Ιούνιο παρατηρήθηκε μείωση στα υπόλοιπα των καταθέσεων όψεως και ταμιευτηρίου και αύξηση στα υπόλοιπα των προθεσμιακών λογαριασμών [σ.σ.: ο Ιούνιος ήταν ο μήνας που οι τράπεζες προέβαλαν αρκετά καινούργια προϊόντα προθεσμίας τα οποία προσφέρουν άλλες παροχές (π.χ. πόντους, εκπτώσεις για αγορές προϊόντων κ.λπ.) πέραν των αποδόσεων που πλέον έχουν επηρεαστεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα κάτω της μιας ποσοστιαίας μονάδας]. Ειδικότερα, οι καταθέσεις ταμιευτηρίου των νοικοκυριών διαμορφώθηκαν στα 50,648 δισ. ευρώ (από 50,872 δισ. ευρώ τον Μάιο και 51,752 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο), σημειώνοντας μείωση 224 εκατ. ευρώ μέσα στον τελευταίο μήνα. Αύξηση στα υπόλοιπα καταγράφηκε καταρχήν στις καταθέσεις όψεως των νοικοκυριών (σ.σ.: το υπόλοιπο διαμορφώθηκε στα 9,772 δισ. ευρώ από 9,571 δισ. ευρώ τον Μάιο) και στα υπόλοιπα των προθεσμιακών καταθέσεων τα οποία ανήλθαν στα 41,349 δισ. ευρώ έναντι 40,969 δισ. ευρώ τον Μάιο καταγράφοντας αύξηση 381 εκατ. ευρώ.

2. 761 εκατ. ευρώ ήταν η αύξηση του υπολοίπου των τραπεζικών καταθέσεων στις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα αυτό να διαμορφωθεί στα 16,115 δισ. ευρώ έναντι 15,354 δισ. ευρώ τον Μάιο. Οι καταθέσεις των επιχειρήσεων, ύστερα από δύο διαδοχικούς μήνες αύξησης του υπολοίπου, κάλυψαν τις όποιες απώλειες είχαν παρατηρηθεί φέτος (σ.σ.: τον Απρίλιο και οι επιχειρήσεις βρίσκονταν 1,8 δισ. ευρώ κάτω σε σχέση με τον Δεκέμβριο).

Το υπόλοιπο είναι πλέον στα ίδια επίπεδα με αυτά του Δεκεμβρίου. Σε επίπεδο κατοίκων εσωτερικού, η αύξηση των καταθέσεων διαμορφώνεται σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα: σε 1,49 δισ. ευρώ, δεδομένου ότι το συνολικό υπόλοιπο έφτασε στα 132,17 δισ. ευρώ έναντι 130,68 δις. ευρώ τον Μάιο. Η επιπλέον διαφορά οφείλεται στην τόνωση των αποταμιεύσεων του δημόσιου τομέα και ειδικά των ασφαλιστικών ταμείων. Σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης, οι καταθέσεις έφτασαν στα 9,427 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 450 εκατ. ευρώ συγκριτικά με τον Μάιο. Η μεταβολή των 384 εκατ. ευρώ παρατηρήθηκε στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, οι οποίοι βρέθηκαν τον προηγούμενο μήνα με 2,316 δισ. ευρώ στους λογαριασμούς τους έναντι 1,932 δισ. ευρώ τον Μάιο.

Τα δάνεια

Αρνητικός ήταν και τον Ιούνιο ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της συνολικής χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα, με το σχετικό ποσοστό να διαμορφώνεται στο -2% σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας. Το σχετικό ποσοστό παρέμεινε στα ίδια επίπεδα με αυτά του Μαΐου. Σημαντική στροφή παρατηρήθηκε ωστόσο στη μηνιαία καθαρή ροή της συνολικής χρηματοδότησης, καθώς ήταν τον Ιούνιο θετική κατά 479 εκατ. ευρώ, έναντι αρνητικής καθαρής ροής 357 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα.

Προς τις επιχειρήσεις

Η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις, τον Ιούνιο του 2016, ήταν θετική κατά 566 εκατ. ευρώ, έναντι αρνητικής καθαρής ροής 68 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής διαμορφώθηκε στο -1,0%, από 1,2% τον προηγούμενο μήνα. Ειδικότερα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκε στο -0,7%, αμετάβλητος έναντι του προηγούμενου μήνα και η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησής τους ήταν θετική κατά 355 εκατ. ευρώ, έναντι αρνητικής καθαρής ροής 70 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα.

Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των λοιπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων διαμορφώθηκε στο -6,0% τον Ιούνιο του 2016, από -8,7% τον προηγούμενο μήνα, ενώ η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησής τους ήταν θετική κατά 211 εκατ. ευρώ, έναντι θετικής καθαρής ροής 2 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα. Τον Ιούνιο του 2016 η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τους ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις ήταν θετική κατά 10 εκατ. ευρώ, έναντι αρνητικής καθαρής ροής 14 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα και ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής διαμορφώθηκε στο -1,6%, από -1,5% τον προηγούμενο μήνα. Αρνητική κατά 97 εκατ. ευρώ ήταν η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα τον Ιούνιο του 2016, έναντι αρνητικής καθαρής ροής 275 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα, ενώ ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής διαμορφώθηκε στο -3,0%, από -2,9% τον προηγούμενο μήνα.

Ανά κατηγορία, η Τράπεζα της Ελλάδας κατέγραψε τις ακόλουθες μεταβολές:

1. Στα στεγαστικά δάνεια, το υπόλοιπο χρηματοδότησης διαμορφώθηκε στα 66,058 δισ. ευρώ, ελαφρά μειωμένο σε σχέση με τον Μάιο (66,133 δισ. ευρώ). Η μηνιαία καθαρή ροή ήταν αρνητική κατά 97 εκατ. ευρώ (έναντι 222 εκατ. ευρώ τον Μάιο), ενώ σε δωδεκάμηνη βάση η μεταβολή ήταν αρνητική κατά 3,4% (από 3,3% τον Μάιο).

2. Στα καταναλωτικά δάνεια, το υπόλοιπο χρηματοδότησης διαμορφώθηκε στα 25,27 δισ. ευρώ έναντι 25,305 δισ. ευρώ τον Μάιο. Η μηνιαία καθαρή ροή ήταν μηδενική, ενώ η 12μηνη μεταβολή ήταν αρνητική κατά 1,5% έναντι -1,4% τον Μάιο.

3. Στις υπόλοιπες κατηγορίες δανείων των νοικοκυριών, τόσο το υπόλοιπο χρηματοδότησης (1,353 δισ. ευρώ) όσο και μηνιαία καθαρή ροή παρέμειναν στα ίδια επίπεδα με αυτά του Μαΐου.

Ισοσκελισμένους ή πλεονασματικούς προϋπολογισμούς ζητεί από τους δήμους και τις περιφέρειες το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους στο πλαίσιο των διαδικασιών κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού του 2017, στέλνοντας το μήνυμα ότι υπερβάσεις δαπανών θα καταλογίζονται εις βάρος των οργάνων που τις ενέκριναν.

Το υπουργείο Οικονομικών ζητεί περικοπές από δαπάνες για φως, νερό, τηλέφωνο, έξοδα μετακινήσεων και υπερωριών με συγκράτησή τους στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα.
Στις σχετικές εγκυκλίους που έστειλε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης τονίζεται μεταξύ άλλων ότι θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα πρόβλεψης χαμηλότερων δαπανών σε σχέση με φέτος για:

• Δαπάνες υπερωριακής απασχόλησης του προσωπικού, οι οποίες πρέπει να εγκρίνονται μόνο αφού πρώτα εξαντληθούν όλα τα περιθώρια εντός του ωραρίου εργασίας.
• Δαπάνες υπηρεσιακών μετακινήσεων, προμηθειών, τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ.
• Επιχορηγήσεις Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), αθλητικών και πολιτιστικών συλλόγων, βοηθήματα σε οικονομικά αδύνατους κ.ο.κ., οι οποίες θα πρέπει να περιοριστούν στις απολύτως αναγκαίες και επιβεβλημένες, υπό τον περιορισμό της δυνατότητας χρηματοδότησής τους από τις αναμενόμενες εισπράξεις.

Νομοτεχνική βελτίωση με την οποία θα απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ όσοι έχουν έσοδα από τόκους καταθέσεων 300 ή 600 ευρώ, ανακοίνωσε στην Ολομέλεια της Βουλής ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφωνας Αλεξιάδης.

Η νομοτεχνική βελτίωση ετοιμάζεται και θα ενταχθεί σε λίγο στο νομοσχέδιο για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καπνικών.

Αναλήψεις χωρίς όριο υπόσχεται το ΥΠΟΙΚ, μετά και τις νέες αλλαγές στα capital controls, για όσους καταθέσουν νέο χρήμα στις τράπεζες.

Πρακτικά όλες οι νέες καταθέσεις θεωρούνται «φρέσκο» χρήμα και είναι ελεύθερη η ανάληψή τους αμέσως μετά την κατάθεσή τους. Μάλιστα δεν έχει σχέση το εάν η κατάθεση αφορά μικρό ή μεγάλο ποσό, ενώ η κατάθεση του νέου χρήματος μπορεί να γίνει τόσο από το γκισέ όσο και από το ΑΤΜ, όμως η ανάληψη γίνεται μόνο από τα τραπεζικά γκισέ.

Πώς θα γίνεται ο διαχωρισμούς παλιού και νέου χρήματος
Τα μηχανογραφικά συστήματα των τραπεζών θα «διαβάζουν» τις συναλλαγές και αυτομάτως θα γνωρίζουν πότε μπήκε το νέο χρήμα, οπότε ο διαχωρισμός θα γίνεται αυτόματα. Υπενθυμίζεται πως οι πολίτες μπορούν να κάνουν ανάληψη 840 ευρώ ανά δύο εβδομάδες με βάση το νέο όριο. Ωστόσο εάν κάποιος από το ποσό αυτό καταθέσει εκ νέου τα 800 ευρώ, το ποσό αυτό προσμετράται στις νέες καταθέσεις και παύει να έχει περιορισμούς.

Ο περιορισμός: Ανάληψη μόνο από τα ταμεία
Ο περιορισμός που θα υπάρχει για τα ποσά των νέων καταθέσεων θα είναι ότι η ανάληψη δεν θα μπορεί να γίνει από το ΑΤΜ αλλά αποκλειστικά από το γκισέ των τραπεζών. Πρακτικά αυτό υποχρεώνει τους καταθέτες να μπορούν να κάνουν ανάληψη χρημάτων από το «φρέσκο» χρήμα μόνο τις ώρες και τις ημέρες που είναι ανοιχτά τα υποκαταστήματα των τραπεζών. Από τα μηχανήματα αυτόματης ανάληψης οι καταθέτες -παλιού και φρέσκου χρήματος- θα μπορούν να σηκώσουν μόνο το ποσό βάσει των capital controls.

Η παγίδα που φοβούνται οι καταθέτες
Το ΥΠΟΙΚ, από την πλευρά του, δίνει τη δυνατότητα απεριόριστων αναλήψεων στους καταθέτες που θα φέρουν νέο χρήμα στις τράπεζες, καθώς προσδοκά στην «έξοδο» χρημάτων από στρώματα, μπαούλα, χρηματοκιβώτια και άλλες κρυψώνες στα σπίτια. Ωστόσο δεν έχει ξεκαθαριστεί πώς και αν θα γίνει έλεγχος για τα χρήματα αυτά. Δηλαδή από πού προήλθαν. Πολλοί καταθέτες τα είχαν βγάλει σταδιακά από τις τράπεζες, πριν από το δημοψήφισμα, φοβούμενοι αυτό που ακολούθησε με την απόφαση για δημοψήφισμα. Τα χρήματα ήταν νόμιμα και φορολογημένα.

Τώρα, όμως, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποδειχθεί. Αυτομάτως οι καταθέτες μπορεί να χρειαστεί να αποδείξουν από πού προήλθαν τα λεφτά αυτά και ενώ θα τα έχουν νόμιμα στην κατοχή τους δεν θα μπορέσουν να τα δικαιολογήσουν. Πρόκειται για ένα μεγάλο ζήτημα που αποτελεί εμπόδιο στην επιστροφή χρημάτων στις τράπεζες και έως τώρα το ΥΠΟΙΚ δεν έχει δώσει λύση.

Στο ποσό των 16.613.714.104,63 ευρώ (τρέχον υπόλοιπο) εκτινάχθηκαν τα χρέη από ασφαλιστικές οφειλές επιχειρήσεων – εργοδοτών – ασφαλισμένων προς τα ταμεία, σύμφωνα με τα στοιχεία της τριμηνιαίας έκθεσης του ΚΕΑΟ για το διάστημα Απριλίου – Ιουνίου 2016.

Το ποσό αυτό είναι αυξημένο κατά 900 εκατ. ευρώ μέσα σε ένα τρίμηνο, καθώς στο 1ο τρίμηνο του έτους (Ιανουάριος – Μάρτιος) οι οφειλές είχαν ανέλθει στα 15,7 δισ. ευρώ.

Εντυπωσιακή αύξηση κατά 43.793 οφειλέτες καταγράφεται στο δεύτερο τρίμηνο του έτους, καθώς ο συνολικός αριθμός τους ανέρχεται στις 314.790.

Όπως επισημαίνεται στη σχετική έκθεση, το τρέχον υπόλοιπο μεταβάλλεται καθημερινά, καθώς οι οφειλές, είτε επιβαρύνονται με πρόσθετα τέλη είτε μειώνονται από τμηματικές καταβολές είτε εξοφλούνται.

Στο τέλος Ιουνίου 2016 το συνολικό ποσό των οφειλών που εντάχθηκαν στο ΚΕΑΟ ανέρχεται στα 13.604.182.364,42 ευρώ.

Οι διαφορές 1ου και 2ου τριμήνου σε αριθμούς:

1. Τρέχον υπόλοιπο: 1ο τρίμηνο 15,7 δισ. ευρώ, 2ο τρίμηνο 16,6 δισ. ευρώ

2. Αριθμός οφειλετών: 1ο τρίμηνο 270.997, 2ο τρίμηνο 314.790 επιχειρήσεις – εργοδότες – ασφαλισμένοι

3. Από το σύνολο των 16,6 δισ. ευρώ η κύρια οφειλή είναι 12.110.691.902,60 ευρώ και τα πρόσθετα τέλη 4.503.022.202,03 ευρώ.

Το 65% των οφειλετών χρωστά έως 30.000 ευρώ

Από την έκθεση του δεύτερου τριμήνου προκύπτει ότι υπάρχει συγκέντρωση πλήθους οφειλετών στις χαμηλότερες κλίμακες οφειλών και συγκεκριμένα:

1. Με 124.091 οφειλέτες (41% των οφειλετών) να έχουν οφειλή έως 15.000 ευρώ ο καθένας.

2. Το 65% των οφειλετών (196.562 οφειλέτες) έχει οφειλή έως 30.000 ευρώ ο καθένας.

3. Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά 60.307 οφειλέτες που έχουν οφειλή από 50.000 ευρώ – 100.000 ευρώ (περίπου 25% του τρέχοντος υπολοίπου). Μεγάλο μέρος του υπολοίπου οφειλών αφορά λίγους μεγαλοοφειλέτες (1.087 οφειλέτες που συγκεντρώνουν το 23% του υπόλοιπου οφειλών).

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα που προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων του ΚΕΑΟ, είναι ότι το 80,01% των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία δημιουργήθηκε στα χρόνια πριν από την οικονομική ύφεση, δηλαδή πολύ πριν από το 2010.

Αυτό το στοιχείο αναδεικνύει και τη χρόνια παθογένεια του ασφαλιστικού συστήματος να ελέγξει την εισφοροαποφυγή ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ που υπήρχε ουσιαστικά επί δεκαετίες πριν από την ύφεση.

Από τα στοιχεία προκύπτει ότι για τις οφειλές ύψους 16.613.714.105 ευρώ, το 19,99% (ποσό 3.321.681.127) του συνολικού χρέους δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά από το 2010 και μετά, ενώ το 80,01% (ποσό 13.292.032.979) δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά από το 2009 ή παλαιότερα.

Από την έναρξη της λειτουργίας του ΚΕΑΟ και μέχρι τον Ιούνιο του 2016 έχουν ενταχθεί στο ΚΕΑΟ συνολικά 125.888 οφειλέτες από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (περίπου το 25% των οφειλετών του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ). Από τον ΟΑΕΕ έχουν ενταχθεί οι οφειλέτες με οφειλές από 5.000 έως 15.000 ευρώ και από 40.000 ευρώ και άνω. Από τον ΟΓΑ και το ΕΤΑΑ έχουν ενταχθεί αντίστοιχα 50.299 και 1.925 οφειλέτες.

Η εισφοροδιαφυγή έχει τις δικές της «πατέντες»

Στρατηγική επιδίωξη του ΚΕΑΟ αποτελεί η ανάδειξη της πραγματικής διάστασης του προβλήματος της εισφοροδιαφυγής, με τη δράση των ελεγκτικών μηχανισμών να εστιάζεται στις περιπτώσεις οργανωμένης εισφοροδιαφυγής και συστηματικής δημιουργίας οφειλών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, έντονη παραβατικότητα παρατηρείται σε επιχειρήσεις εταιρικής μορφής κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, κυρίως μονοπρόσωπες ΕΠΕ και Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (ΙΚΕ), που καταστρατηγούν τις διατάξεις της νομοθεσίας περί ευθύνης διοικούντων νομικά πρόσωπα για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών που οφείλονται από τα νομικά αυτά πρόσωπα.

Οι τρόποι με τους οποίους εκδηλώνεται στην πράξη το φαινόμενο αυτό ποικίλλουν. Οι συνηθέστεροι είναι οι εξής:

1. Δημιουργία οφειλών από επιχειρήσεις με σημαντικό κύκλο εργασιών που ανήκουν σε επιχειρηματίες χωρίς προσωπική περιουσία, τα δε περιουσιακά στοιχεία που αυτοί ή άλλες επιχειρήσεις τους διέθεταν στο παρελθόν έχουν διοχετευθεί σε τρίτους.

2. Δημιουργία οφειλών από εταιρείες χωρίς περιουσιακά στοιχεία με εικονικούς υπεύθυνους, που δηλώνουν σαν έδρα κάποιο λογιστικό ή δικηγορικό γραφείο, εμφανίζουν πολλά παραρτήματα, ασφαλίζουν προσωπικό άλλων επιχειρήσεων και στο τέλος πτωχεύουν.

3. Δημιουργία οφειλών από εταιρείες με διαχειριστές, μέλη ή διευθύνοντες συμβούλους πρόσωπα χωρίς περιουσιακά στοιχεία ή πρόσωπα κατά των οποίων δεν έχει νόημα η λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης. Τέτοια πρόσωπα είναι συνήθως: α) Υπερήλικοι, συνηθέστερα γονείς ή στενοί συγγενείς του επιχειρηματία, καθώς και άτομα πολύ νεαρής ηλικίας, β) οικονομικοί μετανάστες/αλλοδαποί, με κατοικία την έδρα της εταιρείας, γ) κάτοικοι εξωτερικού χωρίς περιουσία στην Ελλάδα, δ) υπάλληλοι της επιχείρησης, των οποίων η εμπειρία/προϋπηρεσία δεν δικαιολογεί την τοποθέτησή τους σε θέσεις ευθύνης.

4. Δημιουργία νέας επιχείρησης με την ίδια έδρα, το ίδιο αντικείμενο εργασιών και τον ίδιο διακριτικό τίτλο με επιχείρηση που δημιούργησε οφειλές και κατόπιν έπαψε να υποβάλει ΑΠΔ. Στη νέα αυτή επιχείρηση ασφαλίζεται και το προσωπικό της παλιάς.

5. Δημιουργία οφειλών μεγάλου ύψους από επιχειρήσεις (συνηθέστερα εταιρείες φύλαξης ή καθαριότητας), που αναλαμβάνουν έργα σαν υπεργολάβοι και παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση στον αριθμό των εργαζομένων. Πολλές φορές στις εταιρείες αυτές ασφαλίζεται και το προσωπικό του πραγματικού ανάδοχου του έργου.

Οι «συνήθεις ύποπτοι» με οφειλές 200 εκατ. ευρώ

Οι παραπάνω «πατέντες» εισφοροδιαφυγής έχουν χρησιμοποιηθεί από δεκάδες επιχειρήσεις που μέχρι σήμερα έχει εντοπίσει το ΚΕΑΟ.

Οι εταιρείες που έχουν εντοπιστεί δραστηριοποιούνται στους τομείς τουρισμού, εστίασης, ψυχαγωγίας-κέντρα διασκέδασης, παροχής υπηρεσιών φύλαξης και καθαριότητας κλπ. και οι σχετικές οφειλές τους ξεπερνούν τα 200 εκατομμύρια ευρώ.

Λύση για τις εξ αδιαιρέτου ιδιοκτησίες, επίσπευση των πολεοδομικών σχεδίων, μικρότερα πρόστιμα για τις πολεοδομικές παραβάσεις που δεν έχουν μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αύξηση των δόσεων αλλά και απλοποίηση των διαδικασιών δόμησης προβλέπει, μεταξύ άλλων, ο νέος νόμος για τα αυθαίρετα.

Παράλληλα, προωθείται η δημιουργία Παρατηρητηρίου Δομημένου Χώρου μέσω του οποίου θα παρακολουθείται όλη η δόμηση (υπάρχουσα και νέα).

Από το υπουργείο Περιβάλλοντος αναγνωρίζουν ότι ο έλεγχος της δόμησης δεν μπορεί να γίνεται μόνο μέσω των Πολεοδομιών, οι οποίες αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα με τη στελέχωσή τους, γι’ αυτό σχεδιάζουν το Παρατηρητήριο Δομημένου Χώρου προκειμένου να λειτουργεί ως «δεύτερο μάτι».

Ο υπό διαμόρφωση νόμος αγγίζει, πρώτη φορά, την εξ αδιαιρέτου δόμηση. Διευκρινίζεται ότι με τον ισχύοντα νόμο περί αυθαιρέτων τα εξ αδιαιρέτου ακίνητα δεν δηλώνονται.

«Το πρώτο βήμα που σχεδιάζουμε είναι να δώσουμε το δικαίωμα σε όλους τους ιδιοκτήτες να δηλώσουν το ποσοστό που τους αναλογεί» λένε πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος. «Σήμερα κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, απαιτείται από κοινού δήλωση όλων των ιδιοκτητών. Κι αν δηλώσει το ποσοστό του ένας από τους ιδιοκτήτες είναι σαν να παραδέχεται ότι έχει γίνει κατάτμηση του οικοπέδου, κάτι που απαγορεύεται».

Τις προκλήσεις, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, με κυριότερο θέμα προς άμεση επίλυση τα «κόκκινα» δάνεια, αναλύει η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας εκπέμπει σήμα κινδύνου για τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα και ζητά να υπάρξει εκκαθάριση των χαρτοφυλακίων των πιστωτικών ιδρυμάτων. Επισημαίνει μια σειρά από λόγους που ο πιστωτικός κίνδυνος δεν έχει περάσει και αναλύει τις προοπτικές που υπάρχουν για τις τράπεζες.

Η Τράπεζα της Ελλάδος τονίζει ότι στο βαθμό που το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων δεν αντιμετωπιστεί με αποφασιστικό τρόπο, μέσω του θεσμικού πλαισίου της αφερεγγυότητας καθώς και περαιτέρω μέτρων εξυγίανσης, η δυνατότητα των τραπεζών να συντηρούν ή και να επεκτείνουν μελλοντικά τις πιστώσεις προς την πραγματική οικονομία «θα επηρεαστεί σοβαρά, επιδεινώνοντας τις προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη σε μακροπρόθεσμη βάση».

Διατυπώνει μάλιστα την εκτίμηση ότι το πιστοδοτικό κενό (credit gap) για την ελληνική οικονομία ξεπερνά τα 34,5 δισεκ. ευρώ.

Η Επισκόπηση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος θα δημοσιεύεται δύο φορές το χρόνο από τη Διεύθυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Η συγκεκριμένη Επισκόπηση έχει περίοδο αναφοράς την πενταετία 2010-2015 σε ό,τι αφορά τη διαρθρωτική ανάλυση, ενώ εστιάζεται στην περίοδο 2014-2015, με αναφορά και στο 2016, σε ό,τι αφορά την ανάλυση του πιστωτικού κινδύνου και των κινδύνων ρευστότητας και αγοράς.

Η Επισκόπηση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος αξιολογεί τις εξελίξεις και εντοπίζει τους κύριους παράγοντες των συστημικών κινδύνων του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο περιλαμβάνει – εκτός από τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες – τις μη τραπεζικές χρηματοδοτικές εταιρείες, αλλά και τις υποδομές των χρηματοπιστωτικών αγορών. Ακόμη, στην Επισκόπηση συμπεριλαμβάνονται και δύο Ειδικά Θέματα. Το πρώτο Ειδικό Θέμα περιγράφει τις δράσεις για την αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ το δεύτερο αναλύει τις επιπτώσεις στη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και στην οικονομία από τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων.

Με την αξιολόγηση των συστημικών κινδύνων παρέχεται ένα βασικό εργαλείο για την άσκηση της μακροπροληπτικής πολιτικής, η οποία έχει ως στόχο τη μείωση των συστημικών κινδύνων του χρηματοπιστωτικού συστήματος και θα πρέπει να συμπληρώνει την μικροπροληπτική εποπτεία των τραπεζών, που επικεντρώνεται περισσότερο στην ευρωστία των μεμονωμένων ιδρυμάτων.

Αναφερόμενη στα «κόκκινα» δάνεια η ΤτΕ τονίζει:

Από την ανάλυση των κατανομών των υπολοίπων των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων αποτελεί ανησυχητική ένδειξη το γεγονός ότι τα 2/3 του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που εμπίπτουν στην κατηγορία καθυστέρησης μεγαλύτερης των 90 ημερών (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις) έχουν καθυστέρηση μεγλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά διαμορφώνεται στο 70%, ενώ για τα καταναλωτικά στο 76% τα οποία έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου.

Στο ίδιο πλαίσιο, ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η διαπίστωση ότι περισσότερα από 40% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που εμπίπτουν στην κατηγορία καθυστέρησης μεγαλύτερης του έτους (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις) έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 720 ημερών με αυξητικές τάσεις, καθώς το εν λόγω εύρημα υποδηλώνει υψηλό βαθμό παγίωσης της κατάστασης και αναδεικνύει τις δυσκολίες αποτελεσματικής διαχείρισης.

Επιπλέον, δεδομένου ότι τα δάνεια που εντάσσονται στην κατηγορία καθυστέρησης μεγαλύτερης των 90 ημερών (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις) αποτελούν το 30% των συνολικών μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, ανησυχία προκαλεί η αύξηση της εν λόγω κατηγορίας κατά 15,9%.

Ιδιαίτερα υψηλά (μεγαλύτερα του 90%) είναι τα ποσοστά των καταγγελμένων απαιτήσεων για τις οποίες δεν έχει γίνει κάποια μορφή οριστικής διευθέτησης.

Όσον αφορά τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου, αξίζει να σημειωθεί ότι κάτι περισσότερο από 3 εκατομμύρια φάκελοι δανείων είναι μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, από ένα συνολικό αριθμό άνω των 9,4 εκατομμυρίων. Ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγάλος αν αναλογιστεί κανείς ότι ο αριθμός των ενεργά απασχολούμενων στην Ελλάδα είναι 3,6 εκατομμύρια το δ’ τρίμηνο του 2015.

Δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης των δανείων σε καθυστέρηση

Σχετικά με τους δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης της διαχείρισης των δανείων σε καθυστέρηση παρατηρούνται τα εξής:

Οι διαγραφές δανείων κατά τη διάρκεια του 2015 ήταν ιδιαίτερα περιορισμένες (μόλις το 1% των συνολικών NPEs) και αφορούν κυρίως καταγγελμένες απαιτήσεις.

 Ο δείκτης «αξία εξασφαλίσεων προς συνολικά ανοίγματα» είναι σχετικά χαμηλός για το συνολικό χαρτοφυλάκιο (λίγο περισσότερο του 50%). Ως προς τα επιμέρους χαρτοφυλάκια, ο αντίστοιχος δείκτης φθάνει στο 86% για τα στεγαστικά, μόλις 11% για τα καταναλωτικά και 42% για τα επιχειρηματικά.

 Στο ίδιο πλαίσιο, ο δείκτης του βαθμού εξασφάλισης καταγγελμένων απαιτήσεων ανέρχεται στο 46% για το σύνολο του χαρτοφυλακίου. Ως προς τα επιμέρους χαρτοφυλάκια, ο αντίστοιχος δείκτης δια-μορφώνεται στο 73,5% για τα στεγαστικά, μόλις 12% για τα καταναλωτικά και 47% για τα επιχειρηματικά. Σε κάθε περίπτωση, οι εξασφαλίσεις κατά ένα μεγάλο πο-σοστό (87% για το σύνολο του χαρτοφυλακίου) αφορούν εμπράγματη ασφάλεια επί ακινήτου15.

 Όσον αφορά την κάλυψη των NPEs από προβλέψεις, ο δείκτης κάλυψης (σύνολο προβλέψεων επί των συνολικών μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων) και ο λόγος (Texas) «συνολικά μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα ως προς τις συνολικές προβλέψεις και τα εποπτικά κεφάλαια» διαμορφώνονται στο 50% και 124% αντίστοιχα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δείκτης εξυγίανσης (Cure rate)17 βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο (2,8%), και μάλιστα χαμηλότερα του δείκτη αθέτησης (Default rate)18, ο ο-ποίος διαμορφώνεται στο 3,5%.

Μια σημαντική διάσταση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων αποτελεί ο χρονικός ορίζοντας των ρυθμίσεων/διευθετήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι οι ρυθμίσεις δανείων είναι κυρίως βραχυπρόθεσμες (έως δύο χρόνια), ενώ το μεγαλύ-τερο ποσοστό αφορά τις κατηγορίες επιχει-ρηματικών και στεγαστικών δανείων.

Παράλληλα, οι τράπεζες λαμβάνοντας υπόψη τις μεταβολές στις συνήθειες αποπληρωμής των δανειοληπτών τους και τις μετρήσεις της ποιότητας των δανειακών τους χαρτοφυλακίων, έχουν σχηματίσει αυξημένες προβλέψεις για την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου, οι οποίες σωρευτικά ανέρχονται στο επίπεδο των 54 δισεκ. ευρώ το 2015, έναντι 43,7 δισεκ. ευρώ το 2014. Η πολιτική αυτή οδήγησε στην αύξηση των συσσωρευμένων προβλέ- ψεων ως ποσοστού των συνολικών ανοιγμάτων το 2015 (Δεκέμβριος 2015: 22,1%, Δεκέμβριος 2014: 17,6%). Κατά συνέπεια, η κάλυψη των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμά- των από προβλέψεις βελτιώθηκε και διαμορ- φώθηκε στο 50,1% το 2015, έναντι 48,8% το εννεάμηνο του 2015 και 44,0% το 2014, και είναι σε υψηλότερο επίπεδο σε σύγκριση με το μέσο όρο των ευρωπαϊκών ομίλων μεσαί- ου μεγέθους, ο οποίος ανέρχεται στο 46,1% το εννεάμηνο του 2015.

Προκλήσεις, κίνδυνοι και αβεβαιότητες

Στο βαθμό που οι τράπεζες δεν προβούν σε αναδιαρθρώσεις των χαρτοφυλακίων τους, (π.χ. περιορισμός του κόστους εξυπηρέτησης των δανείων μέσω της αναχρηματοδότησης υφιστάμενων δανείων με ευνοϊκότερο για τις εταιρίες επιτόκιο, ανταλλαγή εταιρικού χρέους με μετοχικό κεφάλαιο), τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα αναμένεται να αυξηθούν και κατά τη διάρκεια του 2016, ακόμη και στην περίπτωση ομαλοποίησης των μακροοικονομικών συνθηκών, δεδομένου ότι έχει παρατηρηθεί ιστορικά χρονική υστέρηση με- ταξύ της θετικής αναστροφής του μακροοικο- νομικού περιβάλλοντος, και της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Πάντως οι προκλήσεις παραμένουν, ως κληροδότημα της κρίσης του δημόσιου χρέους. Ασφαλώς η διαμόρφωση ενός αυστηρότερου πλαισίου πιστοδοτικών κριτηρίων συντελεί στη συνετότερη χορήγηση δανείων σε βιώσιμες επιχειρήσεις. Ωστόσο, το τραπεζικό σύστημα εξακολουθεί να είναι ζημιογόνο λόγω του σημαντικού αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, της έλλειψης ζήτησης από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αλλά και της απομόχλευσης με αποτέλεσμα να παρεμποδίζονται οι προοπτικές πιστωτικής επέκτασης και διατηρήσιμης κερδοφορίας των τραπεζών στο μέλλον. Επιπροσθέτως λόγω των περιοριστικών συνθηκών ρευστότητας, η ευχέρεια προσφοράς νέων πιστώσεων από τις τράπεζες είναι πολύ μικρή. Ως αποτέλεσμα, επιδεινώνεται η δυνατότητα παραγωγής νέου κεφαλαίου μέσω των αδιανέμητων κερδών και κατά συνέπεια η ικανότητα των τραπεζών να αυξήσουν περαιτέρω τα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας. Στο βαθμό που το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων δεν αντιμετωπιστεί με αποφασιστικό τρόπο, μέσω του θεσμικού πλαισίου της αφερεγγυότητας καθώς και περαιτέρω μέτρων εξυγίανσης, η δυνατότητα των τραπεζών να συντηρούν ή και να επεκτείνουν μελλοντικά τις πιστώσεις προς την πραγματική οικονομία θα επηρεαστεί σοβαρά, επιδεινώνοντας τις προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη σε μακροπρόθε-σμη βάση. Στο σημείο αυτό, αξίζει να υπογραμμιστεί ότι μια εκτίμηση του πιστοδοτικού κενού (credit gap) για την ελληνική οικονομία ξεπερνά τα 34,5 δισεκ. ευρώ.

Παρά τη βελτίωση της κεφαλαιακής επάρκειας από τις τελευταίες αυξήσεις κεφαλαίου που ολοκληρώθηκαν το Δεκέμβριο του 2015, ο πιστωτικός κίνδυνος δεν αναμένεται να υποχωρήσει σύντομα υπό τις εξής προϋποθέσεις:

(α) οι μακροοικονομικές συνθήκες είναι λιγότερο ευνοϊκές από τις αναμενόμενες, οπότε στην περίπτωση αυτή οι τράπεζες θα χρειαστεί να προσαρμόσουν περαιτέρω τα επιχειρηματικά τους μοντέλα για να αντιμετωπίσουν τις συνεχιζόμενες υποτονικές οικονομικές συνθήκες καθώς και το περιβάλλον των ιστορικά χαμηλών επιτοκίων.

(β) η μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της αφερεγγυότητας δεν αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότερη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, οπότε θα επηρεαστεί η ικανότητα των τραπεζών να επεκτείνουν τις πιστώσεις τους προς την πραγματική οικονομία.

(γ) η πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο από το αναμενόμενο, οπότε τα μέτρα εξυγίανσης δεν θα μπορέσουν να αντισταθμίσουν την περαιτέρω αύξηση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ως αποτέλεσμα, το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων των τραπεζών θα επηρεαστεί δυσμενώς, ενώ θα περιοριστεί και η ικανότητα των τραπεζών να καλύπτουν επαρκώς τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα από τις προβλέψεις.

(δ) μια ενδεχόμενη παράταση της ύφεσης στην ελληνική οικονομία επηρεάζει πτωτικά και τις αγορές ακινήτων, όπου σε περίπτωση απώλειας του σταθερού εισοδήματος των νοικοκυριών, δεν θα είναι πλέον σε θέση να εξυπηρετήσουν το χρέος τους στα ενυπόθηκα δάνεια που έχουν λάβει ακόμη με την πώληση του ακινήτου τους, ενώ από την άλλη πλευρά, θα επηρεαστεί σημαντικά και η δυνατότητα των τραπεζών να ανακτήσουν τα οφειλόμενα ποσά μέσω ρευστοποίησης των ενυπόθηκων εξασφαλίσεών τους.

Πιστωτικός κίνδυνος από ανοίγματα σε νοικοκυριά

Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά αποτελούσαν στο τέλος του 2015 το 46,3% της συνολικής χρηματοδότησης των τραπεζών προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα21 και τα 2/3 αυτού αφο-ρούσαν στεγαστικά δάνεια. Όπως προκύπτει από την Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων που διενεργεί η Τράπεζα της Ελλάδος σε τρι-μηνιαία βάση, οι τράπεζες υιοθέτησαν αυστηρότερα κριτήρια για τη χορήγηση δανείων το 2015 – συγκεκριμένα το β΄ και γ΄ τρίμηνο του 2015 – ενώ τα κριτήρια παρέμειναν αμετάβλητα το α΄ τρίμηνο του 2016.

Η δυσχέρεια των νοικοκυριών να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις αυξή-θηκε περαιτέρω λόγω της σημαντικής μείωσης της αγοραστικής τους δύναμης καθώς το εργατικό δυναμικό κατευθύνθηκε περισσότερο σε δραστηριότητες μερικής απασχόλησης και ορισμένου χρόνου, σε σύγκριση με τις δραστηριότητες ολικής απασχόλησης και αορίστου χρόνου που υπήρχαν σε μεγάλο βαθμό πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Ως εκ τούτου, το σταθερό τμήμα της εισοδηματικής τους βάσης μειώθηκε, με παράλληλη αύξηση της μεταβλητού τμήματος. Ακόμη, η διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα – παρά τη σχετική μείωση του ποσοστού ανεργίας – και η αύξηση των φορολογικών υποχρεώσεων και των ασφαλιστικών εισφορών των φυσικών προσώπων αναμένεται να συντελέσουν σε περαιτέρω μείωση του διαθέσιμου εισοδήματός τους, ενώ η αβεβαιότητα για τη διατήρησή του στο μέλλον έχει ήδη οδηγήσει στην καθυστέρηση αποπληρωμών δανειακών υπο-χρεώσεων, ιδίως σε σχέση με προσωπικά δά-νεια, αλλά ακόμη και με στεγαστικά δάνεια.

Πιστωτικός κίνδυνος από ανοίγματα σε επιχειρήσεις

Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις αποτελούσαν το 53,7% της συνολικής χρηματοδότησης των τραπεζών προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα στο τέλος του 2015. Ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών ανοιγμάτων ως προς τα συνολικά ανοίγματα παρουσίασε αύξηση το 2015, ενώ το ύψος του παραμένει χαμηλότερο από τον αντίστοιχο λόγο για το καταναλωτικό χαρτοφυλάκιο, αλλά υψηλότερος από ότι για το στεγαστικό χαρτοφυλάκιο. Πρέπει να επισημανθεί ότι ο σχετικά υψηλότερος από τον αναμενόμενο λόγο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο, επηρεάζεται κυρίως από το υψηλό ποσοστό στην κατηγορία των μικρομεσαίων και των πολύ μικρών επιχειρήσεων, ενώ σε ό,τι αφορά την κατηγοριοποίηση ανά κλάδο, πολύ υψηλά ποσοστά σε σχέση με το μέσο όρο παρατηρούνται κυρίως σε κλάδους με μικρότερη συνεισφορά στην πραγματική οικονομία.

Συγκεκριμένα, η αγορά εμπορικών ακινήτων, ο κλάδος της δημόσιας διοίκησης και το εμπόριο συμβάλλουν στο 39% της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας, ενώ οι τομείς του τουρισμού, της γεωργίας και των κατασκευών συμβάλλουν μόνο στο 7%, 4% και 3% της οικονομικής δραστηριότητας, αντίστοιχα. Παρόλα αυτά, προκειμένου για τους δείκτες μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ανά κλάδο, φαίνεται ότι οι υψηλότεροι δείκτες σχετίζονται με τους τομείς που έχουν μικρότερη συμβολή στην οικονομική δραστηριότητα, όπως της γεωργίας και του τουρισμού (58,8% και 53,8% αντίστοιχα). Σε ό,τι αφορά τους κύριους κλάδους, αυτοί επίσης εμφανί-ζουν υψηλούς δείκτες μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (εμπόριο 48,5%, κατασκευές 52,5%, εμπορικά ακίνητα 54,6% και μετα-ποίηση 51,7%). Επομένως, στο βαθμό που παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση μη εξυπη-ρετούμενων ανοιγμάτων σε συγκεκριμένους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, το πρόβλημα καθίσταται περισσότερο διαχειρί-σιμο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι άλλοι τομείς που συμβάλλουν στο 40% της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας, έχουν συνολικό δείκτη μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων μικρότερο από το μέσο όρο (43,8% το 2015) για το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο.

Πάντως η δυνατότητα των τραπεζών να παρέχουν πιστοδοτήσεις μπορεί να αναλυθεί και στο γενικότερο πλαίσιο της προσφοράς και της ζήτησης τραπεζικών πιστώσεων. Σε ότι αφορά την προσφορά πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση στην πραγματική οικονομία, απαραίτητη προϋπόθεση παραμένει η αποκατάσταση των συνθηκών ρευστότητας. Η παρούσα συγκυρία όμως χαρακτηρίζεται από σημαντική μείωση της καταθετικής βάσης των τραπεζών καθώς και σημαντική εξάρτηση από το μηχανισμό έκτακτης ρευστότητας του Ευρωσυστήματος. Σε ότι αφορά τη ζήτηση τραπεζικών πιστώσεων από τις επιχειρήσεις, αυτή επηρεάζεται από τη συνεχιζόμενη ύφεση της οικονομίας, την αβεβαιότητα για τις προοπτικές της οικονομικής δραστηριότητας καθώς και από την υψη-λή μόχλευση των εταιρειών.

Βεβαίως η ολοκλήρωση της αξιολόγησης του προγράμματος της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να επιδράσει θετικά στη σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας από το β΄ εξάμηνο του 2016. Ενδείξεις για την εξέλιξη της συναλλακτικής συμπεριφοράς παρέχουν και τα στοιχεία της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε. Σύμφωνα με τα στοιχεία για το α΄ τρίμηνο του 2016, ο αριθμός και η αξία των ακάλυπτων επιταγών αυξήθηκαν κατά 8,3% και 3% σε ετήσια βάση αντίστοι-χα. Πρέπει όμως να επισημανθεί ότι την περί-οδο 2011-2015 παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της κυκλοφορίας επιταγών, ως απο-τέλεσμα (α) της μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας και (β) της μείωσης της δυ-νατότητας έκδοσης. Επιπροσθέτως, το α΄ τρί-μηνο του 2016 ο αριθμός των απλήρωτων συναλλαγματικών μειώθηκε κατά 11,4%, ενώ η αξία τους αυξήθηκε κατά 2,1%. Όμως επί-σης κατά την περίοδο 2011-2015 παρατηρή-θηκε σημαντική υποχώρηση στην κυκλοφορία τους, λόγω της μείωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Επιπλέον, παρατηρήθη-κε μείωση τόσο στον αριθμό όσο και στην αξία πτωχεύσεων την περίοδο 2011-2015, δεδομένου ότι ένας μεγάλος αριθμός μικρο-μεσαίων ιδιαίτερα επιχειρήσεων έχουν κλείσει κατά την περίοδο αυτή, ενώ το α΄ τρίμηνο του 2016 οι μειώσεις διαμορφώθηκαν στο 44,6% και 63,6% αντίστοιχα.

«Δεν προέκυψε αύξηση του χρέους από την διαπραγμάτευση, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία για το δημόσιο χρέος» αναφέρουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών. «Για όσους υποστηρίζουν ότι επλήγη η πραγματική οικονομία από την διαπραγμάτευση, τους παροτρύνουμε να κοιτάξουν τα στοιχεία για την ανεργία η οποία από το πρώτο τρίμηνο του 2016 είναι στο 24,9% από 27,3% το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014» σημειώνουν, μεταξύ άλλων, οι ίδιες πηγές.

Σύμφωνα με τις πηγές του υπουργείου Οικονομικών «όσοι καταλογίζουν στην κυβέρνηση, αυτό το κόστος των 86 δισ. ευρώ, εννοούν το συνολικό ποσό του δανείου, που υπεγράφη τον Αύγουστο του 2015. Υιοθετούν, δηλαδή, την άποψη ότι ολόκληρο το ποσό της δανειακής σύμβασης αποτελεί νέο χρέος. Τα 86 δισ. ευρώ του νέου δανείου κατανέμονται ως εξής:

– Πενήντα τέσσερα δισ. ευρώ θα πάνε στην αναχρηματοδότηση του παλαιού χρέους. Είναι προφανές ότι αυτό το ποσό δεν αποτελεί νέο χρέος.

-Εικοσι πέντε δισ. ευρώ είχαν υπολογιστεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Εξ αυτών μόνο τα 5 δισ. ευρώ χρειάστηκαν. Οπότε, τα υπόλοιπα 20 δισ. [από τα 25 δισ. ευρώ] δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως κόστος της διαπραγμάτευσης εφόσον δεν θα χρησιμοποιηθούν! Αυτό το αναγνωρίζει και ο Γ. Στουρνάρας [Βουλή, 11.07.2016]. Τα 5 δισ. ευρώ χρειάστηκαν διότι οι προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις δεν είχαν εξασφαλίσει τις ανάγκες των τραπεζών -μη επίλυση του ζητήματος των “κόκκινων δανείων”, λανθασμένες προβλέψεις για το 2015, κ.λπ.

– Επτά δισ. ευρώ θα πάνε στις ληξιπρόθεσμες οφειλές του ελληνικού δημοσίου. Σε ένα, δηλαδή, προϋπάρχον διαφορετικό χρέος. Πρόκειται ουσιαστικά για την ανταλλαγή ενός χρέους προς τους ιδιώτες με ένα άλλο χρέος προς τους δανειστές. Από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τα, περίπου, 4,5 δισ. ευρώ υπήρχαν από το 2014, ενώ είναι σημαντικό να τονιστεί ότι αυτά είναι χρήματα που θα πέσουν στην πραγματική οικονομία προκαλώντας αύξηση του ΑΕΠ μειώνοντας, συνεπακόλουθα, τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ -εφόσον αυξάνεται ο παρονομαστής ενός κλάσματος, το ίδιο το κλάσμα μειώνεται».

Οι πηγές του υπουργείου Οικονομικών επικαλούνται μάλιστα και τις αναλύσεις του Βρετανού δημοσιογράφου Χιούγκο Ντίξον, σύμφωνα με τον οποίον, λόγω των ευνοϊκών όρων της δανειακής σύμβασης των 86 δισ. ευρώ πρόκειται ουσιαστικά για απομείωση χρέους και, μάλιστα, της τάξης των 40 δισ.

«Το ότι δεν προέκυψε αύξηση του χρέους από την διαπραγμάτευση προκύπτει και από τα στοιχεία για το δημόσιο χρέος. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το δημόσιο χρέος στις 31.12.2014 ήταν 324 δισ., ενώ στις 31.12.2015 ήταν 321 δισ.

Τέλος, για όσους υποστηρίζουν ότι επλήγη η πραγματική οικονομία από τη διαπραγμάτευση, τους παροτρύνουμε να κοιτάξουν τα στοιχεία για την ανεργία η οποία από το πρώτο τρίμηνο του 2016 είναι στο 24,9% από 27,3% το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014. Προφανώς δεν είναι για να πανηγυρίζουμε αλλά η μείωση της ανεργίας δεν συνηγορεί σε καμία περίπτωση με καταστροφή της πραγματικής οικονομίας».

Αναφορικά με τις εκτιμήσεις για «διαφυγόντα κέρδη», ύψους 20 δισ. ευρώ, από τη μη επιστροφή στην ανάπτυξη, οι ίδιες πηγές σημειώνουν: «Θα είχαμε, όμως, 20 δισ. ευρώ ανάπτυξη το 2015 και το 2016, όπως ισχυρίζονται; Ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, σε πρόσφατη συνέντευξή του, δήλωσε ότι το κόστος της διαπραγμάτευσης ανέρχεται σε 100 δισ. ευρώ [άποψη στην οποία ήδη υπάρχει απάντηση παραπάνω], παρότι, όπως είπε, δεν υπάρχει επιστημονικός τρόπος να γίνει αυτή η μέτρηση. Ανέφερε, μάλιστα, ότι η Τράπεζα της Ελλάδας το έχει υπολογίσει στα 80 δισ. ευρώ και προσέθεσε άλλα 20 δισ. ευρώ που θα ήταν η ανάπτυξη το 2015 και το 2016. Πώς προέκυψαν αυτά τα 20 δισ.; Ο κ. Ρέγκλινγκ ανέφερε ότι θα είχαμε 2,5% ανάπτυξη το 2015 και 3,5% το 2016 τα όποια αθροίζουν σε 6% του ΑΕΠ. Αρχικά να σημειώσουμε ότι το 6% του ΑΕΠ είναι 10 δισ. ευρώ και όχι 20 δισ. -για να του “βγουν”, δηλαδή, τα νούμερα διπλασίασε το ΑΕΠ της Ελλάδας!… Αλλά ακόμη και αυτά τα 10 δισ. ευρώ απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Είναι, βέβαια, προφανές, ότι το οικονομικό έτος 2016 δεν έχει κλείσει ακόμα και άρα κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το αποτέλεσμα. Το πιο σημαντικό, όμως, σφάλμα του κ. Ρέγκλινγκ είναι ότι συγκρίνει την πραγματικότητα με τις προβλέψεις για να δείξει πόσο έξω έπεσε η πραγματικότητα. Αν κάναμε και εμείς το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε, χρησιμοποιώντας ακριβώς την ίδια μεθοδολογία, ότι τα έτη 2011, 2012 και 2013 χάσαμε 33 δισ. ευρώ»

Βιωσιμότητα του χρέους

Αναλύοντας τη βιωσιμότητα του χρέους, κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών υπογραμμίζουν ότι «μία τρίτη ανάλυση, την οποία παρουσίασε ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδας Ι. Στουρνάρας, στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, στις 11 Ιουλίου 2016, αναφέρει ότι «εάν πάρετε την ανάλυση βιωσιμότητας που έκανε το ΔΝΤ το τέλος του 2014 και τη συγκρίνετε με την ανάλυση βιωσιμότητας που έκανε τον Ιούλιο του 2015 θα δείτε ότι οι δύο καμπύλες απέχουν 30% του ΑΕΠ». Προσπαθεί, δηλαδή, να υποστηρίξει ότι η διαπραγμάτευση κόστισε 30% του ΑΕΠ, περίπου 54 δισ. ευρώ. Στη συνέχεια προσθέτει και ποσά από τη δανειακή σύμβαση, προκειμένου να φτάσει τα 86 δισ. ευρώ! Στη ανάλυση βιωσιμότητας χρέους [DSA] του 2015, αναφέρεται ότι, στην προηγούμενη έκθεση, το ελληνικό χρέος ήταν μεν βιώσιμο αλλά ασταθές. Οι όποιες διαφορές μεταξύ των δύο εκθέσεων μπορούν να εξηγηθούν, σε μεγάλο βαθμό, με βάση τις σημαντικές διαφορές στις παραδοχές τους και κυρίως σ’ αυτές για τα πρωτογενή πλεονάσματα και τις ιδιωτικοποιήσεις. Αναφέρουμε, ενδεικτικά, ότι στην έκθεση του 2014 [σελ. 9 και 66] η υπόθεση για τα μακροχρόνια σταθερά πρωτογενή πλεονάσματα ήταν πάνω από 4% φτάνοντας το 4,5%. Για πάντα!

Ακόμη και αν ο Ι. Στουρνάρας εννοεί την έκθεση του 2016, στην οποία φαίνεται μεγάλη διαφορά στο DSA, αξίζει να σημειώσουμε ότι η ανάλυση σ’ αυτή έχει γίνει με βάση μακροπρόθεσμες προβλέψεις για πρωτογενή πλεονάσματα στο 1.5%! Με άλλα λόγια το περίφημο κόστος της διαπραγμάτευσης του ΣΥΡΙΖΑ, με βάση την ανάλυση του 2016, δεν υπάρχει! Δεν πρόκειται, δηλαδή, για τίποτα άλλο παρά μόνο για μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα και τις ιδιωτικοποιήσεις, θέματα για τα οποία διαπραγματεύτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ και άλλαξε τις συμφωνίες που είχε υπογράψει η κυβέρνηση της ΝΔ – ΠΑΣΟΚ».

Οι κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών προσθέτουν ότι «σύμφωνα με την ανάλυση του ΔΝΤ υπάρχουν δύο “πολιτικές” μεταβλητές που εξαρτώνται από την κυβέρνηση:

– Τα πρωτογενή πλεονάσματα και

– Το ύψος των ιδιωτικοποιήσεων.

Και οι δύο αυτές μεταβλητές μπορούν να προβλεφθούν με σχετική ακρίβεια καθώς υπάρχουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Υπάρχουν, όμως, και δυο “αυτόματες” μεταβλητές που δεν ελέγχει άμεσα η κυβέρνηση και οι προβλέψεις τους είναι, συνήθως, πιο επισφαλείς.

Είναι:

– Ο ρυθμός μεγέθυνσης και

– Το επιτόκιο.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία των δύο εκθέσεων του ΔΝΤ, μπορούμε να διακρίνουμε ότι στην πρόβλεψη του 2014 το χρέος προς το ΑΕΠ ,το 2020 βρίσκεται στο 128%, ενώ σ’ αυτήν του 2015 η πρόβλεψη εκτοξεύεται στο 150%! Για το ίδιο έτος, δηλαδή, το 2020, αυξάνεται κατά 22 μονάδες από τον ίδιο οργανισμό, το ΔΝΤ! Από αυτές τις 22 μονάδες, περίπου οι 8,5 μονάδες οφείλονται στα χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα και, περίπου, 7,5 μονάδες στα μικρότερα έσοδα ιδιωτικοποιήσεων. Δηλαδή 16 από τις 22 μονάδες αύξησης του λόγου χρέος/ΑΕΠ οφείλονται σε αλλαγές πολιτικής! Οι υπόλοιπες μονάδες της διαφοράς οφείλονται σε αλλαγές στις αυτόματες μεταβλητές, όπως είναι τα επιτόκια και ο ρυθμός μεγέθυνσης. Αλλά ακόμα και αυτό δεν έχει να κάνει με κάποιο κόστος που προήλθε από την διαπραγμάτευση»

Οι κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών υπενθυμίζουν, τέλος, την απάντηση του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου σε συνέντευξή του (στην Εφημερίδα των Συντακτών, 23.07.2016) στους ισχυρισμούς των Ρέγκλινγκ, Στουρνάρα και Σταϊκούρα περί κόστους 100 ή 86 δισ. ευρώ της πρώτης περιόδου διαπραγμάτευσης: «Και οι τρεις» τονίζει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, «είναι οικονομολόγοι και θα έπρεπε να ήξεραν καλύτερα! Να ήξεραν ότι ένα μέρος του χρέους απλώς ανακυκλώνει το παλιό [και με καλύτερους όρους], ότι το χρέος για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι κατά 20 δισ. ευρώ λιγότερο από το προβλεπόμενο, και ότι θα το είχαμε αποφύγει αν οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν αξιωθεί να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των “κόκκινων δανείων”, και άλλα πολλά. Εξάλλου, αν χρησιμοποιήσουμε την αριθμητική των Ρέγκλινγκ, Σταϊκούρα και Στουρνάρα, τότε το δημόσιο χρέος σήμερα, από τα 320 δισ. που το παραλάβαμε, θα ήταν 420 δισ., ή αλλιώς, αν η ΝΔ είχε κερδίσει τις εκλογές του Γενάρη του 2015, σε ένα χρόνο θα είχε μειώσει το χρέος κατά 100 δισ. ευρώ και θα το είχαμε φτάσει στα 220 δισ. Οπότε θα είχε δίκιο ο Σόιμπλε που υποστηρίζει ότι το χρέος είναι βιώσιμο και δεν χρειάζεται αναδιάρθρωση! Ούτε ο ένας, ούτε ο άλλος ισχυρισμός πλησιάζουν την πραγματικότητα και με αυτή την έννοια εκθέτουν τους εμπνευστές τους αναφέρουν οι κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών.

Τέλος τα πρόστιμα-χάδια για όσους εντοπίζονται να μην εκδίδουν αποδείξεις μπήκε από χθες με την εφαρμογή των νέων προστίμων τα οποία ανέρχονται κατά ελάχιστο σε 250 ευρώ ανά φορολογικό έλεγχο για επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα και 500 ευρώ για επιχειρήσεις με διπλογραφικό σύστημα.

Τα νέα πρόστιμα γνωστοποίησε με εγκύκλιο του στις φοροελεγκτικές υπηρεσίες ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλής, ενώ η διάταξη δεν έχει ακόμη ψηφιστεί από τη Βουλή, κάτι που αναμένεται να γίνει αύριο. Ωστόσο, πηγές της ΓΓΔΕ διευκρίνισαν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, καθώς εκ του νόμου προβλέπεται 20ήμερη προθεσμία υποβολής ένστασης εκ μέρους των φορολογούμενων, κάτι που σημαίνει ότι η διάταξη θα έχει ψηφιστεί εν τω μεταξύ.

Πάντως, όπως επισήμανε χθες ο κ. Πιτσιλής στους εφόρους σε τηλεδιάσκεψη που είχε μαζί τους για τους ελέγχους στις τουριστικές περιοχές «ουδείς ξεμπερδεύει με το πρόστιμο. Το πρόστιμο είναι η αρχή και όχι το τέλος». Για την αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων, ο ΓΓΔΕ ζήτησε αυτή να γίνεται με σύνεση, με αναλογικό τρόπο και για σοβαρές παραβάσεις (παρεμπόδιση ελέγχου, σοβαρές περιπτώσεις φοροδιαφυγής). «Στόχος μας δεν είναι να κλείσουμε όλα τα καταστήματα, αλλά ο παραδειγματισμός. Να μην κλείσουμε δηλαδή το καφενεδάκι και να αφήνουμε να λειτουργεί δίπλα του ο μεγάλος φοροφυγάς. Πρέπει να επικοινωνηθεί στους ελεγκτές και στην αγορά ότι ο έλεγχος δεν γίνεται για τα πρόστιμα, αλλά για τη φορολογική συμμόρφωση και τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων».

Σύμφωνα με τις οδηγίες της ΓΓΔΕ για τα νέα πρόστιμα:

1. Επιβάλλεται πρόστιμο 50% επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς αντίστοιχα. Το πρόστιμο αυτό δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των 250 ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικών βιβλίων και των 500 ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος τηρεί διπλογραφικά βιβλία.

2. Σε περίπτωση διαπίστωσης, στο πλαίσιο μεταγενέστερου ελέγχου, εκ νέου διάπραξης της ίδιας παράβασης, στο πλαίσιο άλλου ελέγχου και εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, επιβάλλεται πρόστιμο 100% επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο, ή επί της διαφοράς φόρου λόγω έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχείου, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των πεντακοσίων 500 ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικών βιβλίων και των 1.000 ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τηρεί διπλογραφικά βιβλία.

3. Στην περίπτωση κάθε επόμενης διάπραξης της ίδιας παράβασης στο πλαίσιο μεταγενέστερου ελέγχου εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, επιβάλλεται πρόστιμο 200% επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο, ή επί της διαφοράς φόρου λόγω έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχείου, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των 1.000 ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος, και των 2.000 ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος.

4. Στις περιπτώσεις που διαπιστώνονται οι παραβάσεις της μη έκδοσης ή της ανακριβούς έκδοσης φορολογικών στοιχείων και ταυτόχρονα συντρέχει και η περίπτωση της παράβασης της μη υποβολής δήλωσης ή της υποβολής ανακριβούς δήλωσης ΦΠΑ να μην επιβάλλονται πολλαπλά πρόστιμα θα αφαιρείται από το πρόστιμο για μη υποβολή δήλωσης ή την υποβολή ανακριβούς δήλωσης το αναλογικό πρόστιμο του 50% και όχι το ελάχιστο πρόστιμο των 250 ή 500 ευρώ, ή το επιβληθέν σε επόμενους ελέγχους διπλάσιο ή τετραπλάσιο πρόστιμο για διάπραξη ίδιων παραβάσεων εντός πενταετίας.

Επιβολή προστίμου για απλογραφικό και διπλογραφικό σύστημα
Για τη μη έκδοση φορολογικού στοιχείου αξίας 3.000 ευρώ από το οποίο θα προέκυπτε ΦΠΑ ύψους 720,00 ευρώ, επιβάλλεται πρόστιμο 360 ευρώ

1. Σε έλεγχο φορολογούμενου που υποχρεούται στην τήρηση απλογραφικού λογιστικού συστήματος διαπιστώθηκε η μη έκδοση ενός φορολογικού στοιχείου αξίας 3.000 ευρώ από το οποίο θα προέκυπτε ΦΠΑ ύψους 720,00 ευρώ, επιβάλλεται πρόστιμο 360 ευρώ (720,00 * 50%).

2. Σε έλεγχο φορολογούμενου που υποχρεούται στην τήρηση απλογραφικού λογιστικού συστήματος διαπιστώνεται στις 10 Αυγούστου η μη έκδοση 10 φορολογικών στοιχείων αξίας 500 ευρώ από τα οποία θα προέκυπτε ΦΠΑ ύψους 65 ευρώ επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ (65,00 * 50%= 32,50 < 250,00, άρα επιβάλλεται το ελάχιστο προβλεπόμενο πρόστιμο για την κατηγορία των βιβλίων). Έστω ότι στον ίδιο φορολογούμενο διαπιστώνεται στο πλαίσιο ελέγχου στις 10 Οκτωβρίου 2016 η μη έκδοση 5 φορολογικών στοιχείων αξίας 200 ευρώ από τα οποία θα προέκυπτε ΦΠΑ 26,00 ευρώ.

Επειδή υπέπεσε στη ίδια παράβαση εντός πενταετίας, επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ (100% * 26,00 = 26,00 < 500,00, άρα επιβάλλεται το ελάχιστο προβλεπόμενο πρόστιμο για την κατηγορία των βιβλίων για πρώτη υποτροπή). Στο πλαίσιο νέου ελέγχου στις 7 Νοεμβρίου στον ίδιο φορολογούμενο διαπιστώνεται η μη έκδοση ενός φορολογικού στοιχείου αξίας 100 ευρώ από το οποίο θα προέκυπτε ΦΠΑ 13 ευρώ. Λόγω της υποτροπής θα επιβληθεί πρόστιμο 1.000 ευρώ (13,00 * 200% πρόστιμο = 26,00 < 1.000,00, άρα επιβάλλεται το ελάχιστο προβλεπόμενο πρόστιμο με βάση την κατηγορία βιβλίων για επόμενη υποτροπή).

3. Σε επιχείρηση με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος έχει επιβληθεί πρόστιμο 500 ευρώ για την μη έκδοση ενός φορολογικού στοιχείου από το οποίο θα προέκυπτε ΦΠΑ 100 ευρώ. Επιβλήθηκε πρόστιμο 500 ευρώ, ως ελάχιστο πρόστιμο, δεδομένου ότι στην περίπτωση αυτή το 50% του φόρου ισούται με 50 ευρώ. Σε μεταγενέστερο έλεγχο διαπιστώνεται υποβολή ανακριβούς δήλωσης ΦΠΑ ποσού 250 ευρώ και διαπιστώνεται ότι μέρος της ανακρίβειας της δήλωσης οφείλεται στην παράβαση της μη έκδοσης του φορολογικού στοιχείου. Προκειμένου να μη σωρευθούν τα πρόστιμα, αφαιρείται το αναλογικό πρόστιμο του 50% του ΦΠΑ ως εξής:

Ανακρίβεια δήλωσης: 250 ευρώ
Πρόστιμο ΦΠΑ λόγω ανακρίβειας δήλωσης (παρ. 2) =250 ευρώ Χ 50%=125 ευρώ
Πρόστιμο μη έκδοσης φορολογικού στοιχείου (παρ. 1) =100 ευρώ Χ 50% = 50 ευρώ
Τελικό πρόστιμο ΦΠΑ λόγω ανακρίβειας δήλωσης = 125 ευρώ – 50 ευρώ = 75 ευρώ.

«Η αρχή, όχι το τέλος»
Οπως επισήμανε χθες ο κ. Πιτσιλής στους εφόρους σε τηλεδιάσκεψη που είχε μαζί τους για τους ελέγχους στις τουριστικές περιοχές «ουδείς ξεμπερδεύει με το πρόστιμο. Το πρόστιμο είναι η αρχή και όχι το τέλος».

Με σύνεση
Για την αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων, ο ΓΓΔΕ ζήτησε αυτή να γίνεται με σύνεση, με αναλογικό τρόπο και για σοβαρές παραβάσεις (παρεμπόδιση ελέγχου, σοβαρές περιπτώσεις φοροδιαφυγής). «Στόχος μας δεν είναι να κλείσουμε όλα τα καταστήματα, αλλά ο παραδειγματισμός.

Περισσότερες από 100.000 επιχειρήσεις που έχουν βάλει λουκέτο δεν έχουν καταγραφεί πουθενά επίσημα όπως αποκαλύπτει η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή.

Το απίστευτο αυτό φαινόμενο των 100.000, οι οποίες δεν προσμετρούνται στις εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις που ανέστειλαν τη δραστηριότητά τους στα χρόνια της κρίσης, συμβαίνει γιατί δεν υπήρχε το Γενικό Εμπορικό Μητρώο.

Σύμφωνα με τη ΓΓΠΚ πάνω από 100.000 επιχειρήσεις βρίσκονται «εγκλωβισμένες» του ΓΕΜΗ και του TAXIS και πρόκειται για αδρανείς επιχειρήσεις για τις οποίες αναζητείται τρόπος να διευκολυνθεί η διαγραφή τους σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.

Οι επιχειρήσεις αυτές καλούνται να πληρώνουν διάφορα παράβολα και τέλη για ισολογισμούς, για επιμελητήρια κλπ ενώ ήδη προ πολλού είναι ανενεργές ενώ σε μια προσπάθεια να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις αυτές εξετάζεται και η αλλαγή σχετικής εγκυκλίου του 2015.

Πάντως, η Γενική Γραμματεία Εμπορίου σχολιάζοντας γενικότερα το ισοζύγιο σύστασης και διαγραφής εταιρειών αποδίδει την εξέλιξη των διαγραφών στην κινητικότητα με νομική μορφή με δεδομένο ότι στις ατομικές επιχειρήσεις υπάρχει αυξημένη προσωρινότητα, όπως για παράδειγμα τα μπλοκάκια παροχής υπηρεσιών, καθώς και περιορισμένη υποχρέωση εγγραφής-διαγραφής στο ΓΕΜΗ.

Σε δημοσιοποίηση των νέων stress tests των μεγαλύτερων τραπεζών της Ευρώπης ετοιμάζεται να προχωρήσει το βράδυ της Παρασκευής 29 Ιουλίου η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή σε συνεργασία με την ΕΚΤ.

Πρόκειται για τεστ που θα δείξουν πόσο ισχυρές είναι 51 από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες απέναντι σε νέα οικονομικά σοκ τα οποία μπορεί να εκδηλωθούν, παρότι αυτή τη φορά δεν θα ανακοινωθεί αν οι τράπεζες περνούν το τεστ ή αποτυγχάνουν ούτε τυχόν ελλείψεις κεφαλαίων που θα προκύψουν.

Σύμφωνα με το Bloomberg, τα νέα τεστ κοπώσεως αποκτούν ιδιαίτερη σημασία λόγω των προσπαθειών που καταβάλλει αυτό το διάστημα η Ιταλία για να ενισχύσει τα χρηματοπιστωτικά της ιδρύματα, που έχουν στους ισολογισμούς τους κόκκινα δάνεια 360 δισ. ευρώ.

Στη λίστα των νέων τεστ βρίσκονται πέντε ιταλικές τράπεζες, η UniCredit, η Intesa Sanpaolo, η Monte dei Paschi di Siena, η Banco Popolare και η UBI Banca. Σύμφωνα με χθεσινά δημοσιεύματα του ιταλικού Τύπου, από τα τεστ φέρεται να έχει κοπεί μόνο η Monte dei Paschi.

Οι 51 ευρωπαϊκές τράπεζες που μπαίνουν στο μικροσκόπιο έχουν ενεργητικό τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ καθεμιά. Το ενεργητικό όλων αυτών των τραπεζών αναλογεί στο 70% του συνολικού ενεργητικού όλων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Ευρώπης.

Σε μια ραγδαία μετεξέλιξη κολοσσιαίων διαστάσεων, βρίσκεται το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Πολλοί χαρακτηρίζουν τα όσα συμβαίνουν και όσα θα συμβούν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, με «τσουνάμι» ή, όπως λένε χαρακτηριστικά παράγοντες της αγοράς, με big… bank.

Περισσότερα στο fortuno.gr

Σε πέντε δόσεις, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο, θα καταβληθεί ο ΕΝΦΙΑ, ενώ το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε αλλαγές σε ό,τι αφορά τα αγροτεμάχια αλλά και την απαλλαγή ευπαθών ομάδων πληθυσμού.

Αναφορικά με τα αγροτεμάχια, διευκρινίστηκε ότι δεν θα υπολογίζονται στον συμπληρωματικό φόρο ΕΝΦΙΑ, ενώ σχετικά με την απαλλαγή ανέργων, πολυτέκνων και αναπήρων δεν θα υπολογίζονται οι τόκοι.

Σε ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών γίνεται λόγος για λάθη στις δηλώσεις των πολιτών, οι οποίοι θα κληθούν να διορθώσουν τις δηλώσεις τους, ενώ διευκρινίζεται ότι ο ΕΝΦΙΑ θα καταβληθεί σε πέντε δόσεις. Ειδικότερα, στην ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, αναφέρονται τα εξής:

1) Τα αγροτεμάχια δεν θα υπολογίζονται στο συμπληρωματικό φόρο του ΕΝΦΙΑ των πολιτών. Αυτό γίνεται επειδή παρατηρήθηκε σωρεία λαθών στις δηλώσεις των πολιτών οι οποίοι και καλούνται το επόμενο διάστημα να διορθώσουν τις δηλώσεις τους.

2) Ο φετινός ΕΝΦΙΑ θα εξοφληθεί σε 5 δόσεις και όχι σε 4, αρχής γενομένης από το τέλος Σεπτεμβρίου. Τα δημοσιεύματα που μιλούν για Αύγουστο δεν ισχύουν.

3) Ο συνολικός λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ θα είναι στο ίδιο επίπεδο με πέρυσι. Όσα δημοσιεύματα μιλούν για αύξηση του συνολικού ποσού του ΕΝΦΙΑ, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Υπάρχει, βέβαια, ανακατανομή των βαρών από τις μικρές στις μεγάλες περιουσίες.

4) Οι απαλλαγές του ΕΝΦΙΑ θα ισχύουν ακριβώς όπως και πέρυσι. Δηλαδή δεν χάνουν την απαλλαγή όσοι έχουν εισοδήματα από υψηλούς τόκους.

5) Δεν αλλάζει τίποτα σε σχέση με το ύψος των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων. Δηλαδή δεν χάνουν την απαλλαγή άνεργοι, πολύτεκνοι και άτομα με αναπηρία άνω του 80%, ανεξάρτητα του ύψους των τόκων που έχουν.

Μεγαλύτερες προσδοκίες είχε το εμπόριο από τη νέα απόφαση που αφορά στη χαλάρωση των περιορισμών τραπεζικών συναλλαγών.

«Περιμέναμε πολύ περισσότερα και μια μάλλον “επιθετική” αντί για τη “χαλαρή” ρύθμιση των capital controls που τελικά προέκυψε», ανέφερε ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας ΕΣΕΕ, Βασίλης Κορκίδης και πρόσθεσε: «Μέχρι λοιπόν την άρση, έχουμε πολύ δρόμο και χρόνο μπροστά μας για πολλές ακόμα ρυθμίσεις».

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ επεσήμανε ότι δυστυχώς «το μόνο που δεν λέει να χαλαρώσει είναι η φορολογία, αφού την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου, πάνω από 6 εκατ. Έλληνες φορολογούμενοι καλούνται να πληρώσουν 1,21 δισ. ευρώ σε έξι ημέρες και συνολικούς φόρους 32,5 δισ. ευρώ σε έξι μήνες, ενώ έρχεται και ο ενισχυμένος ΕΝΦΙΑ».

Όπως εκτιμά ο κ. Κορκίδης, στόχος της χαλάρωσης των capital controls θα έπρεπε να είναι η επιστροφή των καταθέσεων του «στρώματος», οι οποίες υπολογίζονται πάνω από 15 δισ. ευρώ.

Eπιπλέον, πρόσθεσε, φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις θα έπρεπε να έχουν τη δυνατότητα να προχωρούν σωρευτικά σε ανάληψη εβδομαδιαίου ορίου μεγαλύτερου του 30% και χωρίς προϋποθέσεις για τη κατάθεση νέου χρήματος.

Μια ευνοϊκή ρύθμιση που είχε νομοθετηθεί τον Οκτώβριο του 2015 και παρείχε τη δυνατότητα σε όσες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες είχαν εκκρεμότητες με πρόστιμα για πλαστά και εικονικά φορολογικά στοιχεία, για μη έκδοση φορολογικών στοιχείων και για ανακριβή έκδοση φορολογικών στοιχείων, να εξοφλήσουν τα καταλογισθέντα ποσά των προστίμων με σημαντικές εκπτώσεις για να κλείσουν τις εκκρεμότητές τους και να απαλλαγούν κι από τις ποινικές κυρώσεις για τις παραβάσεις αυτές, τίθεται ξανά σε ισχύ από το υπουργείο Οικονομικών.

Συγκεκριμένα, με το άρθρο 45 του νομοσχεδίου για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων, το οποίο συζητείται αυτή την εβδομάδα στην Ολομέλεια της Βουλής, επανενεργοποιούνται οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 7 του ν. 4337/2015 οι οποίες προβλέπουν ότι τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί σε όσους επιχειρηματίες έχουν εντοπιστεί να εκδίδουν πλαστά φορολογικά στοιχεία, να εκδίδουν ή να αποδέχονται εικονικά τιμολόγια, να μην εκδίδουν φορολογικά στοιχεία ή να εκδίδουν ανακριβή φορολογικά στοιχεία μπορούν να καταβληθούν εφάπαξ από τους παραβάτες με εκπτώσεις από 20% έως και 90%, εφόσον οι υποθέσεις των ελέγχων αυτών παρέμεναν εκκρεμείς στις 12 Οκτωβρίου 2015 (ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου 4337/2015 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως) και εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να είναι εκκρεμείς και εφόσον οι ελεγχθέντες φορολογούμενοι:

α) αποδεχθούν ότι διέπραξαν τις συγκεκριμένες παραβάσεις, υποβάλλοντας σχετικές ανέκκλητες δηλώσεις ανεπιφύλακτης αποδοχής στις αρμόδιες φορολογικές αρχές έως τις 30 Οκτωβρίου 2016.
Στις περιπτώσεις υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων, αλλά δεν έχουν ακόμη συζητηθεί ή έχουν συζητηθεί και έχουν εκδοθεί προδικαστικές αποφάσεις χωρίς να έχει ακόμη γίνει εκ νέου συζήτηση, πρέπει μαζί με τη δήλωση αποδοχής να συνυποβληθεί και σχετική βεβαίωση του αρμόδιου δικαστηρίου ότι η υπόθεση δεν έχει συζητηθεί καθώς και δήλωση παραίτησης από το σχετικό δικόγραφο ή δικαίωμα.

β) καταβάλουν, ταυτόχρονα με την υποβολή της δήλωσης αποδοχής ή το αργότερο εντός δύο εργασίμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης αποδοχής, το σύνολο της οφειλής που προκύπτει μετά τον επανυπολογισμό του προστίμου με το ευνοϊκότερο καθεστώς.

Ειδικά για δηλώσεις αποδοχής που έχουν ήδη υποβληθεί από τις 12 Ιανουαρίου 2016 μέχρι και την ημερομηνία δημοσίευσης του παρόντος νομοσχεδίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, η καταβολή των μειωμένων προστίμων πρέπει να γίνει εντός 15 ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης, δηλαδή εντός του Αυγούστου.

Ως «εκκρεμείς» υποθέσεις νοούνται, ειδικότερα, οι υποθέσεις οι οποίες εκκρεμούσαν την 12η-10-2015 και εξακολουθούν να εκκρεμούν μέχρι και σήμερα ενώπιον:

* της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή
* των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων ή
* του Συμβουλίου της Επικρατείας κατόπιν άσκησης εμπρόθεσμης ενδικοφανούς ή δικαστικής προσφυγής ή τακτικού ενδίκου μέσου ή αίτησης αναίρεσης.

Ως εκκρεμείς υποθέσεις νοούνται και οι υποθέσεις για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί οριστική δικαστική απόφαση αλλά προδικαστική απόφαση και δεν έχει γίνει εκ νέου συζήτηση της υπόθεσης.

Οι ρυθμίσεις

Ας δούμε, όμως, πιο αναλυτικά τις ευνοϊκές ρυθμίσεις για όσους έχουν διαπράξει φοροδιαφυγή μέσω της χρήσης πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων ή μέσω της μη έκδοσης ή της ανακριβούς έκδοσης αποδείξεων και λοιπών φορολογικών στοιχείων:

1) Για όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις παραβάσεων οι οποίες διαπράχθηκαν μέχρι την 31η-12-2013 και αφορούν την έκδοση πλαστών φορολογικών στοιχείων και την έκδοση ή αποδοχή εικονικών φορολογικών στοιχείων, ανεξάρτητα από τον χρόνο διαπίστωσής τους, δεν εφαρμόζονται τα υπέρογκα πρόστιμα του ν. 2523/1997 (π.χ. το πρόστιμο το οποίο είναι ισόποσο ή διπλάσιο της αξίας των εκδοθέντων ή ληφθέντων πλαστών-εικονικών φορολογικών στοιχείων κ.λπ.) εφόσον ο φορολογούμενος υποβάλει την ανέκκλητη δήλωση αποδοχής μέχρι τις 30-10-2016 και στη συνέχεια εφόσον, εντός 2 ημερών το πολύ, καταβάλει εφάπαξ:

α) Για παραβάσεις έκδοσης πλαστών φορολογικών στοιχείων ποσό ίσο με το 50% της αξίας κάθε στοιχείου.

β) Για παραβάσεις που αφορούν έκδοση εικονικών ή λήψη εικονικών στοιχείων ή νόθευση αυτών, καθώς και καταχώρηση στα βιβλία αγορών ή εξόδων χωρίς παραστατικά, ποσό ίσο με το 40% της αξίας κάθε στοιχείου.

γ) Όταν δεν δύναται να προσδιοριστεί η μερικώς εικονική αξία, ποσό ίσο με το 20% της αξίας του στοιχείου.

δ) Όταν η εικονικότητα ανάγεται αποκλειστικά στο πρόσωπο του εκδότη, ποσό ίσο με το 20% της αξίας του στοιχείου.

ε) Στην περίπτωση λήπτη εικονικού φορολογικού στοιχείου, ποσό 10% της αξίας του στοιχείου για κάθε παράβαση, εφόσον η λήψη του στοιχείου δεν είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του φόρου εισοδήματος του οικείου φορολογικού έτους.

2) Με την καταβολή των παραπάνω ποσοστών μπορούν να ρυθμιστούν και οι εκκρεμείς υποθέσεις φορολογικών ελέγχων για παραβάσεις έκδοσης πλαστών φορολογικών στοιχείων και έκδοσης ή αποδοχής εικονικών φορολογικών στοιχείων που διαπράχθηκαν και διαπιστώθηκαν από την 1η-1-2014 μέχρι και την 11η Οκτωβρίου 2015 για τις οποίες κανονικά προβλέπονται, αντίστοιχα, τα εξής πρόστιμα:

* 100% της αξίας των εκδοθέντων πλαστών φορολογικών στοιχείων
* 50% της αξίας των εκδοθέντων ή ληφθέντων εικονικών φορολογικών στοιχείων.
Ουσιαστικά, οι παραβάσεις αυτές μπορούν να ρυθμιστούν με την εφάπαξ καταβολή προστίμων μειωμένων κατά 20% έως και 50%.

3) Για τη μη έκδοση ή ανακριβή έκδοση φορολογικών στοιχείων ή άλλες παραβάσεις που έχουν σαν αποτέλεσμα την απόκρυψη της συναλλαγής ή μέρους αυτής, εφόσον η αποκρυβείσα αξία είναι μεγαλύτερη των 1.200 ευρώ επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 25% της αξίας τους.

4) Σε όλες τις άλλες παραβάσεις επιβάλλεται έκπτωση 67% στα προβλεπόμενα πρόστιμα.

Η εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ θα γίνει εντός του Ιουλίου, συνεπώς ο φόρος θα μπορεί να εξοφληθεί σε πέντε μηνιαίες δόσεις, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφωνας Αλεξιάδης.

Ειδικότερα, σε συνέντευξη στο κανάλι της Βουλής ο Τρ.Αλεξιάδης αναφορικά με τον ΕΝ.Φ.Ι.Α ανέφερε ότι, έχουν ξεκινήσει οι δοκιμαστικές εκκαθαρίσεις και ότι η εκκαθάριση θα ολοκληρωθεί κατά 99,9% μέσα στον Ιούλιο, έτσι ώστε ο φόρος να καταβληθεί σε 5 δόσεις.

Αυτό σημαίνει ότι το αργότερο μέχρι τις 31 Ιουλίου θα αναρτηθούν στο διαδίκτυο στους λογαριασμούς που τηρούν στο σύστημα TAXISnet 6.000.000 φυσικά πρόσωπα και περίπου 250.000 εταιρείες και λοιπά νομικά πρόσωπα τα εκκαθαριστικά σημειώματα με τα ποσά του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) που πρέπει να καταβληθούν για το 2016.

Οι αλλαγές του ΕΝΦΙΑ για το 2016

Για να μπορείτε να υπολογίσετε τι θα πληρώσετε και να ελέγξετε το εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ, χρήσιμο εργαλείο είναι ο οδηγός με τις αλλαγές που θα ισχύσουν φέτος για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ σε σχέση με το 2015, που δημιούργησε η επιστημονική ομάδα του Taxheaven.gr.

α) Αυξάνονται κατά 23%-25% οι συντελεστές για τον υπολογισμό του κύριου ΕΝΦΙΑ επί των οικοπέδων φυσικών και νομικών προσώπων.

Το οικόπεδο εντάσσεται σε φορολογική ζώνη και προσδιορίζεται συντελεστής φόρου με βάση τη μοναδιαία αξία του οικοπέδου, σύμφωνα με τον πίνακα που ακολουθεί:

β) Αυξήθηκαν οι συντελεστές για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού φόρου που επιβάλλεται στα φυσικά πρόσωπα επί της συνολικής αξίας των δικαιωμάτων, στην οποία πλέον συνυπολογίζεται και η αξία των δικαιωμάτων επί των γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού

Για κάθε φυσικό πρόσωπο ο συμπληρωματικός φόρος επιβάλλεται και υπολογίζεται στο μέρος της συνολικής αξίας των δικαιωμάτων, σύμφωνα με τα κλιμάκια και τους συντελεστές του παρακάτω πίνακα:

γ) Ως προς τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες γενικά, αυξήθηκε ο συντελεστής του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ από το 5‰ στο 5,5 ‰, ενώ για τα οριζόμενα Ν.Π.Δ.Δ. και Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, καθώς και τις Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία ο ίδιος συντελεστής αυξήθηκε από 2,5‰ στο 3,5‰.

δ) Τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούνται για την παραγωγή ή την άσκηση κάθε είδους επιχειρηματικής δραστηριότητας έπαυσαν να απαλλάσσονται από τον συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ και πλέον φορολογούνται με συντελεστή 1 τοις χιλίοις για τον ΕΝΦΙΑ του 2016.

ε) Με τον νόμο 4389/2016 επίσης μειώθηκε από 300.000 σε 200.000 το αφορολόγητο για τον συμπληρωματικό φόρο και αυξήθηκαν οι συντελεστές για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού φόρου.

Η νέα κλίμακα για τον συμπληρωματικό φόρο που θα ισχύσει φέτος διαμορφώνεται ως εξής:

στ) Δεν ισχύει από φέτος πλέον η μείωση κατά 20% στον κύριο και τον συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ για τα κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα διαμερίσματα και λοιπά κτίσματα.

ζ) Ακόμη, υπενθυμίζεται, με το τελευταίο  πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών παύουν να δικαιούνται έκπτωση 50% επί του οφειλόμενου ΕΝΦΙΑ όσοι πληρούν τα προβλεπόμενα από τους προηγούμενους νόμους εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια για την έκπτωση αυτή, αλλά το 2015 απέκτησαν εισοδήματα από τόκους μεγαλύτερα των 300 ευρώ.

Επίσης, παύουν να δικαιούνται πλήρη απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ οι τρίτεκνες και οι πολύτεκνες οικογένειες, καθώς και οι οικογένειες με μέλη που είναι ανάπηρα τουλάχιστον κατά 80%, οι οποίες πληρούν τα προβλεπόμενα από τους προηγούμενους νόμους εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, αλλά το 2015 απέκτησαν εισοδήματα από τόκους μεγαλύτερα των 600 ευρώ.

Δόσεις Φόρου ΕΝΦΙΑ

Βάσει των κείμενων διατάξεων και εφόσον η εκκαθάριση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. ολοκληρωθεί έως το τέλος Ιουλίου, οι φορολογούμενοι πολίτες πρέπει να καταβάλουν τα ποσά που θα προκύψουν του εν λόγω φόρου είτε εφάπαξ ή σε ίσες μηνιαίες δόσεις ως ακολούθως:

Α) Εφάπαξ καταβολή μέχρι την τελευταία εργάσιμη για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου, ήτοι έως 31.8.2016

Β) Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, καθεμιά από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ευρώ και από τις οποίες η πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου, ήτοι μέχρι 31.8.2016. Οι επόμενες δόσεις θα είναι στις 30.9.2016, 31.10.2016, 30.11.2016 και 30.12.2016.

Αν όμως η εκκαθάριση πραγματοποιηθεί από το υπ. Οικ. μέσα στο μήνα Αύγουστο, τότε οι καταληκτικές ημερομηνίες καταβολής του φόρου μετατίθενται αναλόγως, οπότε όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό μειώνεται και ο αριθμός των δόσεων (σε περίπτωση επιλογής εξόφλησης με δόσεις) από πέντε σε τέσσερις.

Ένα άτυπο σχέδιο Β (Plan B) περιγράφεται από ελληνική διαπραγματευτική πηγή. Η πηγή λέει συγκεκριμένα: “Τα όρια αντοχής των κρατικών ταμείων ξεπερνούν κατά λίγες εβδομάδες την αποπληρωμή των 3 δισ. ευρώ προς τον ESM τον Φεβρουάριο του 2017, μόνο όμως αν το υπουργείο Οικονομικών πάψει να πληρώνει χρέη προς ιδιώτες”. Δηλαδή τον χρονικό ορίζοντα στο σενάριο μιας νέας χρονοκαθυστέρησης στην αξιολόγηση. Ο λόγος για ένα σενάριο που –βεβαίως– ξορκίζουν εντός και εκτός Ελλάδος.

Η ανησυχία αυξάνεται καθώς άπαντες γνωρίζουν πως αυτήν τη φορά τα πράγματα στην Ευρώπη δεν θα είναι όπως πριν.

“Πρέπει μέσα σε 60 ημέρες όλα να είναι έτοιμα για μια διπλή αξιολόγηση”, εξηγεί διπλωματική πηγή στο capital.gr περιγράφοντας την κατάστση που θα ισχύσει στο σενάριο Α, ήτοι στο σενάριο εκείνο που προβλέπει την ολοκλήρωση των προαπαιτουμένων για τη δεύτερη υποδόση στις 15 Σεπτεμβρίου κι ενώ θα έρθουν ξανά οι θεσμοί στην Αθήνα.

Μετά ακολουθεί η ολοκλήρωση της δύσκολης δεύτερης αξιολόγησης, έως το τέλος Οκτωβρίου.

Το ζήτημα είναι και εξόχως πολιτικό διότι αποτελεί μεγάλο ερωτηματικό το πώς θα το διαχειριστεί όλο αυτό η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.

“Αντοχές δεν υπάρχουν, ούτε ανοχή για μια νέα ελληνική περιπέτεια”, εξηγούν διαπραγματευτικές πηγές στις Βρυξέλλες. Και καταμετρούν τα μέτωπα: το Brexit, τους δημοσιονομικούς/τραπεζικούς τριγμούς στην Ιβηρική χερσόνησο και την Ιταλία, το προσφυγικό, αλλά την τρομοκρατία, που έδειξε τα δόντια της με τη νέα τρομακτική τροπή που έλαβε η “τυφλή” επίθεση στη Γαλλία, αλλά και τα νέα δεδομένα λόγω Τουρκίας.

“Η Ελλάδα καλά θα κάνει να παραμείνει στη γωνία του κάδρου”, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές. Η διαχείριση όλων αυτών των πληγών απαιτεί από τους “θεσμούς” να επικεντρώσουν αλλού τις δυνάμεις τους, αλλά και τον χρόνο που έχουν για πολιτικές διαβουλεύσεις, αναφέρουν κύκλοι των “θεσμών” στις Βρυξέλλες.

Ορόσημο είναι ουσιαστικά ο Οκτώβριος, καθώς τότε λήγει το “τελεσίγραφο” για την κατάθεση της αίτησης βάση του άρθρου 50 της συνθήκης της Ε.Ε. για την εκκίνηση της διαδικασίας εξόδου της Βρετανίας.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει πέσει στο τραπέζι πρόταση χρονοκαθυστέρησης της κατάθεσης του νομοσχεδίου που θα περιέχει το Μεσοπρόθεσμο ακόμα και για τον Σεπτέμβριο. Τότε, άλλωστε, υπολογίζει το υπουργείο Οικονομίας να καταθέσει τα “πακέτα” με τις δικές του εκκρεμότητες αλλά και με το σχέδιο ανάπτυξης, που παραμένει “άφαντο”.

Τώρα, ποιά είναι τα μεγάλα μέτωπα που καλείται να κλείσει η κυβέρνηση:

Καταρχάς, η προώθηση των παρεμβάσεων στις τράπεζες, στο ΤΧΣ και στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (χωρίς καν περιθώριο αλλαγής στο θεσμικό πλαίσιο), η ταχύτερη προώθηση των ιδωτικοποιήσεων με την ενεργοποίηση του νέου Υπερταμείου, αλλά και η προώθηση του σχεδίου ταχύτερης αδειοδότησης των επιχειρήσεων για τη διενέργεια επενδύσεων.

Στα βασικά τους “προαπαιτούμενα” είναι και οι παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας, με βασικό αίτημα την αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο των ομαδικών απολύσεων, που θα πρέπει να γίνει με όχημα τις συστάσεις της Επιτροπής Σοφών. Μάλιστα, οι “θεσμοί” αντιτίθενται και σε όποια κίνηση “αναστροφής” των παρεμβάσεων που έχουν ήδη γίνει, όπως είναι αυτή που προβάλλει η κυβέρνηση για τον βασικό μισθό.