Staging anatropinews.gr

Category: Spots

  • Συνεχίζεται το “μπρα-ντε-φερ” Τουρκίας – ΝΑΤΟ

    Συνεχίζεται το “μπρα-ντε-φερ” Τουρκίας – ΝΑΤΟ

    ις προηγούμενες ημέρες η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερουσία των ΗΠΑ επικύρωσαν την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, όπως αυτή αποφασίστηκε στην Ατλαντική Σύνοδο του Ιουνίου στη Μαδρίτη.

    Με τον τρόπο αυτό 23 από τα 30 μέλη της συμμαχίας έχουν ήδη δώσει το “πράσινο φως” στη διεύρυνση και υπολείπεται η επικύρωσή της από πλευράς της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Ελλάδας, της Ουγγαρίας, της Πορτογαλίας, της Σλοβακίας, της Ισπανίας και της Τουρκίας. Στην έδρα του ΝΑΤΟ ελπίζεται ότι η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου.

    Όμως, κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος όσο η Άγκυρα δεν έχει πει την τελευταία της λέξη. Διότι δεν τα επέλυσε όλα το τριμερές μνημόνιο, με το οποίο ήρθη, παραμονές της Συνόδου της Μαδρίτης, το “βέτο” που απειλούσε να θέσει η χώρα του Ταγίπ Ερντογάν, κατηγορώντας τη Σουηδία και τη Φινλανδία ότι παρέχουν κάλυψη σε “τρομοκρατικές”, κατά την Τουρκία, ομάδες, όπως το κουρδικό ΡΚΚ και το δίκτυο του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν.

    Ήδη, στα μέσα Ιουλίου, ο Τούρκος πρόεδρος προειδοποίησε ότι η επικύρωση της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ δεν είναι δεδομένη, διότι η Σουηδία και η Φινλανδία “δεν προσφέρουν καλή εικόνα”. Ο λόγος γίνεται για την απαίτηση της Τουρκίας (η οποία δεν έχει αποτυπωθεί γραπτά στο τριμερές μνημόνιο) να εκδοθούν, κυρίως από τη Σουηδία, 76 πρόσωπα κατηγορούμενα για “τρομοκρατική δράση”.

    Οι δύο βορειοευρωπαϊκές χώρες επικαλούνται την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας τους, η οποία προφανώς λειτουργεί με διαφορετικό ορισμό της “τρομοκρατίας” από την τουρκική πλευρά. Επιπλέον, πληθαίνουν οι πολιτικές αντιδράσεις για τη σύμπραξη με το καθεστώς Ερντογάν, ιδίως στη Σουηδία, πρωτοστατούντων των Πρασίνων και του κόμματος της Αριστεράς. Στις αρχές Ιουλίου, σε συγκέντρωση στο νησί Γκότλαντ, μέλη της Αριστεράς εμφανίσθηκαν να ανεμίζουν σημαίες του ΡΚΚ και της συριακής θυγατρικής του YPG (που στηρίζεται πολλαπλά από τη Δύση), γεγονός το οποίο η Σουηδή πρωθυπουργός Μαγκνταλένα Άντερσον χαρακτήρισε απαράδεκτο.

    Σε χθεσινές δηλώσεις του στο πρακτορείο Anadolu ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, φρόντισε να υπενθυμίσει ότι η χώρα του είναι πρώτη μεταξύ των συμμάχων στη συνεισφορά στρατιωτικών δυνάμεων και πέμπτη στη συμμετοχή σε κοινές αποστολές, ενώ η συμμετοχή της στην εκπλήρωση των στόχων του ΝΑΤΟ “αναγνωρίζεται και επαινείται ευρέως”. Πρόσθεσε δε ότι η Τουρκία κατά κανέναν τρόπο δεν αντιτίθεται στην πολιτική “ανοικτών θυρών” της συμμαχίας, ωστόσο επιθυμεί αυτή να υλοποιηθεί με βάση τις αρχές και τα κριτήρια του ΝΑΤΟ, χωρίς να παραγνωρίζονται οι ευαισθησίες κανενός κράτους-μέλους ως προς την ασφάλειά του.

    Κοινώς, η πίεση προς τη Σουηδία και τη Φινλανδία δεν πρόκειται να χαλαρώσει. Και ο πραγματικός λόγος είναι ότι με τον τρόπο αυτόν η Τουρκία επιχειρεί να εκμαιεύσει μια συνολική αλλαγή τοποθέτησης της Δύσης στο κουρδικό πρόβλημα.

    Το εν λόγω “σίριαλ” διαπλέκεται και με εσωτερικές διεργασίες της Τουρκίας, υπενθυμίζει σε ανάλυσή της, στην επιθεώρηση The Arab Weekly, η λέκτορας του Κέιμπριτζ, Μπουρτζού Εζτσελίκ (Burcu Özçelik). Στην γείτονα τα βλέμματα στρέφονται ήδη στις προγραμματισμένες για τον επόμενο Ιούνιο προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, στις οποίες ο Ερντογάν και το κόμμα του προσέρχονται με το μειονέκτημα της ραγδαίας υποχώρησης της απήχησής τους λόγω της οικονομικής κρίσης. Η κουρδική ψήφος αποτελεί μέγα επίδικο και πολλά θα κριθούν από την εκκρεμή διαδικασία απαγόρευσης του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, το οποίο απέσπασε στις τελευταίες εκλογές το 12% των ψήφων και κατετάγη τρίτο σε κοινοβουλευτική δύναμη. Άγνωστο παραμένει πότε το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας θα συνεδριάσει για να κρίνει (με απαιτούμενη πλειοψηφία δύο τρίτων) εάν θα τεθεί εκτός νόμου τo HPD.

    Ο φυλακισμένος στην Αδριανούπολη συνιδρυτής του κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς με ανοικτή επιστολή του την 1η Ιουλίου κάλεσε τους συναγωνιστές και το πολιτικό του ακροατήριο να ταχθούν αποφασιστικά υπέρ της ειρηνικής πάλης εντός του τουρκικού κράτους, σε συνεργασία με τις άλλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης, παίρνοντας αποστάσεις από τη λογική του ένοπλου αγώνα την οποία προωθεί η εγκατεστημένη στα όρη Καντίλ του βόρειου Ιράκ ηγεσία του εκτός νόμου ΡΚΚ. Με τον τρόπο αυτόν ο Ντεμιρτάς επιχειρεί να αφαιρέσει από τους αντιπάλους του HDP, ενόψει και της συνεδρίασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου, το επιχείρημα ότι το κοινοβουλευτικό κόμμα δεν είναι παρά “βιτρίνα” της ένοπλης οργάνωσης.

    Ωστόσο, εάν οι εκλογικοί υπολογισμοί των κυβερνώντων υπερισχύσουν και η νόμιμη αυτόνομη έκφραση του κουρδικού στοιχείου στην πολιτική σφαίρα κατασταλεί, το αποτέλεσμα θα είναι ακριβώς να γιγαντωθεί η απήχηση του ΡΚΚ και της επιλογής του “ένοπλου δρόμου” μεταξύ των νέων Κούρδων στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας.

    Με άλλα λόγια, “έξω” το καθεστώς Ερντογάν μπορεί ευκολότερα να περνά τη γραμμή του για το κουρδικό ζήτημα απ’ ό,τι “μέσα”.

  • Αποκάλυψη: Pegasus – Εικόνες από το ισραηλινό λογισμικό παρακολουθήσεων

    Αποκάλυψη: Pegasus – Εικόνες από το ισραηλινό λογισμικό παρακολουθήσεων

    Μία αποκάλυψη-βόμβα έκανε απόψε ο δημοσιογράφος της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz, Omer Benjakob, φέρνοντας στο φως εικόνες από το λογισμικό Pegasus της εταιρείας NSO το οποίο χρησιμοποιεί η ισραηλινή αστυνομία αλλά και πολλά άλλα κράτη για την παρακολούθηση πολιτικών, δημοσιογράφων, ακτιβιστών και άλλων πολιτών “ειδικού ενδιαφέροντος”.

    Πρόκειται για εικόνες από το διαχειριστικό του προγράμματος Syaphan, του προτύπου για το περίφημο Pegasus Project, μέρος των οποίων είχαν παρουσιαστεί από την NSO στην αστυνομία του Ισραήλ.

    Μία από αυτές δείχνει πως καταγράφονται οι τηλεφωνικές κλήσεις και συνομιλίες από το Syaphan

    Ενώ δύο άλλες εικόνες δείχνουν το πως οι χειριστές ανοίγουν τα μικρόφωνα και την κάμερα ενός κινητού

    Επίσης, μια ακόμη εικόνα δείχνει πως εντοπίζεται ο χρήστης και οι διαδρομές τους σε έναν χάρτη

    Πριν ένα χρόνο είχε γίνει γνωστό ότι περίπου 180 δημοσιογράφοι σε κορυφαία Μέσα Ενημέρωσης σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν πέσει θύματα κατασκοπείας μέσω του λογισμικού “Pegasus” της ισραηλινής εταιρείας NSO Group, σύμφωνα με τον Guardian.

    Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες δημοσιογράφων σε συνεργασία με τον οργανισμό Forbidden Stories και τη Διεθνή Αμνηστία, από το 2016, περισσότεροι από 50.000 αριθμοί τηλεφώνων ενδέχεται να αποτέλεσαν στόχους παρακολούθησης από πελάτες της ισραηλινής εταιρείας ΝSO Group.

    Ειδικοί εκτιμούν ότι το λογισμικό Pegasus είναι προς το παρόν το πιο ισχυρό πρόγραμμα παρακολούθησης κινητών τηλεφώνων στην αγορά.

    Πώς λειτουργεί το λογισμικό Pegasus

    Το Pegasus είναι περίπλοκο και ακριβό κακόβουλο λογισμικό κατασκοπείας (spyware) για iOS και Android. Είναι σχεδιασμένο να κατασκοπεύει άτομα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, οπότε ο μέσος χρήστης είναι απίθανο να το αντιμετωπίσει.

    Έκδοση του Pegasus για iOS συσκευές ανακαλύφθηκε πρώτη φορά το 2016 και λίγους μήνες αργότερα εντοπίστηκε έκδοση και για τις Android συσκευές.

    Πως “μολύνονται” οι συσκευές

    Σύμφωνα με τον Ντμίτρι Γκάλοφ, ερευνητή ασφάλειας στην Παγκόσμια Ομάδα Έρευνας και Ανάλυσης της Kaspersky, ένα από τα κύρια σχήματα μόλυνσης είναι το εξής: Το θύμα λαμβάνει ένα SMS με ένα link και αν κάνει κλικ σε αυτό, η συσκευή του μολύνεται με το spyware. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, προκειμένου να μολυνθούν οι iOS συσκευές, το “Pegasus” εκμεταλλεύεται zero-day ευπάθειες που εντοπίζονται στο σύστημα.

    Τι είναι οι zero-day ευπάθειες

    Οι zero-day ευπάθειες είναι ευπάθειες, τις οποίες δεν γνωρίζει ο προγραμματιστής και για τις οποίες δεν έχει ακόμη κυκλοφορήσει επιδιόρθωση. Αυτές τις ευπάθειες εκμεταλλεύονται εγκληματίες του κυβερνοχώρου για να εφαρμόσουν μια ποικιλία τύπων επιθέσεων.

    Οι zero-day ευπάθειες μπορούν να πουληθούν και να αγοραστούν από διάφορες ομάδες στο darknet, με τις τιμές να φτάνουν ακόμα και τα 2,5 εκατομμύρια δολάρια.

    Τι κάνει το Pegasus

    Tο λογισμικό παρακολούθησης έχει την δυνατότητα να διαβάσει SMS και email, να ακούσει κλήσεις, να τραβήξει screenshots, να καταγράψει πληκτρολογήσεις και να έχει πρόσβαση σε επαφές και ιστορικό προγράμματος περιήγησης. Και δεν είναι μόνο αυτή η λειτουργικότητά του.

    Τι πρέπει να κάνουν οι χρήστες για να προστατευτούν

    Σύμφωνα με τον ερευνητή ασφάλειας στην Παγκόσμια Ομάδα Έρευνας και Ανάλυσης της Kaspersky, ο καλύτερος τρόπος για να προστατευτούν οι χρήστες είναι να παρέχουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτές τις περιπτώσεις σε σχετικούς παρόχους λογισμικού και ασφάλειας.

    «Πήγασος»: Το μυθικό φτερωτό άλογο, που στη σύγχρονη εκδοχή του έγινε «δούρειος ίππος» κατασκοπίας και παρακολούθησης

    .Οι αποκαλύψεις μιας διεθνούς κοινοπραξίας ερευνητικών δημοσιογράφων για το αμφιλεγόμενο λογισμικό παρακολούθησης Pegasus της ισραηλινής εταιρείας ΝSO Group έχουν σοκάρει τη διεθνή κοινότητα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις πάνω από 50.000 αριθμοί τηλεφώνων, κυρίως δημοσιογράφων, ακτιβιστών αλλά και πολιτικών φέρονται να παρακολουθούνται για καιρό μέσω του επίμαχου λογισμικού. Το προηγμένο λογισμικό κατασκοπίας μπορούσε να έχει πρόσβαση σε ό,τι περιλαμβάνει ένα σύγχρονο κινητό τηλέφωνο: ηλεκτρονική αλληλογραφία, φωτογραφίες, βίντεο, προσωπικές συνομιλίες.

    Ο Ούγγρος δημοσιογράφος Σάμπολκς Πάνι από το δίκτυο Direct36, είναι ένας από τους περίπου 180 – όπως εκτιμάται – δημοσιογράφους που φέρονται να βρίσκονται σε κάποια από τις λίστες παρακολούθησης του λογισμικού Pegasus. «Θα μπορούσατε να έχετε πρόσβαση στα ραντεβού μου, στις προσωπικές μου φωτογραφίες, στα βίντεό μου. Θα μπορούσε ακόμη και να ενεργοποιηθεί η κάμερα και το μικρόφωνο του κινητού μου. Είναι σοκαριστικό γιατί μπορεί να οδηγήσει σε εκτεταμένη παρακολούθηση», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ούγγρος δημοσιογράφος.

    Από το κινητό του Εμμανουέλ Μακρόν ως του Σαρλ Μισέλ

    Εκτός όμως από δημοσιογράφους, ενδεχομένως και κινητά τηλέφωνα αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων ή άλλων υψηλόβαθμων αξιωματούχων να αποτελούσαν στόχους παρακολούθησης μέσω του Pegasus. Στις επίμαχες λίστες που ήρθαν στο φως βρίσκονται μεταξύ άλλων ο αριθμός κινητού τηλεφώνου του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αλλά και του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, σύμφωνα με την εφημερίδα Le Monde, η οποία συμμετείχε στη δημοσιογραφική έρευνα.

    Ο εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης Γκαμπριέλ Ατάλ δήλωσε: «Οι αποκαλύψεις που έχουν έρθει τώρα στο φως είναι σοκαριστικές. Αν οι κατηγορίες αποδειχθούν αληθείς, τα πράγματα θα είναι δύσκολα». Μάλιστα πίσω από τις παρακολουθήσεις των κινητών του Σαρλ Μισέλ και Γάλλων πολιτικών φέρεται να βρίσκεται το Μαρόκο, κάτι που διαψεύδει βέβαια η πρεσβεία της χώρας στο Παρίσι.

    Ένας μεγάλος αριθμός τηλεφώνων που αποτέλεσαν στόχους κατασκοπίας προέρχονται επίσης από το Μεξικό – πάνω από 15.000. Το Μεξικό ήταν μάλιστα  η πρώτη χώρα που απέκτησε το αμφιλεγόμενο σραηλινό λογισμικό ψηφιακής κατασκοπίας το 2011. Ενδέχεται μάλιστα η δολοφονία του Μεξικανού ερευνητικού δημοσιογράφου Σισίλιο Πινιέντα Μπίρτο το 2017 να σχετίζεται με παρακολούθησεις μέσω του Pegasus.

    Μεγάλη λίστα χωρών-πελατών

    Διεθνείς κυρώσεις ζητούν οι ΡΧΣ για χώρες που εξάγουν αντίστοιχα λογισμικά σε αυταρχικά καθεστώτα

    Στόχοι παρακολούθησης μέσω του Pegasus φαίνεται πως υπήρξαν και δημοσιογράφοι από το Αζερμπαϊτζάν, όπως η ερευνητική δημοσιογράφος Καντίγια Ισμαήλοβα. Το Pegasus πιθανώς σχετίζεται επίσης και με τη στυγερή δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο γενικό προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη το 2018. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία και το κινητό της αρραβωνιαστικιάς του Κασόγκι είχε ψηφιακούς κοριούς. Το Εμιράτο του Ντουμπάι, η Ινδία αλλά και η Ρουάντα είναι μερικές ακόμη χώρες, στις οποίες φαίνεται ότι χρησιμοποιούνταν το αμφιλεγόμενο λογισμικό για αθέμιτους σκοπούς.

    Από την πλευρά του ο Κρίστιαν Μιρ από τους Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα ζητά την άμεση αυστηροποίηση των διεθνών κανόνων δικαίου που αφορούν τη διάδοση αντίστοιχων κακόβουλων λογισμικών. Όπως παρατηρεί: «Χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων, το οποίο ουσιαστικά θα απαγορεύει και θα επιβάλλει κυρώσεις σε χώρες, οι οποίες εξάγουν αντίστοιχα λογισμικά σε αυταρχικά καθεστώτα. Κι αυτό διότι μια τέτοια τεχνολογία είναι εχθρική προς την ελευθερία του Τύπου και στην χειρότερη περίπτωση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή.

  • Η δραματική πραγματικότητα για την εξέλιξη της πανδημίας covid-19 στην Ελλάδα

    Η δραματική πραγματικότητα για την εξέλιξη της πανδημίας covid-19 στην Ελλάδα

    Δραματική η πραγματικότητα για την εξέλιξη της πανδημίας covid-19 στην Ελλάδα. Και όμως για τα Ελληνικά ΜΜΕ είναι just another day…

    Ο απόλυτος Ευρωπαϊκός πάτος που πιάσανε στην αξιολόγηση του ετήσιου World Press Freedom Index δεν είναι τυχαίος….

    Στις εικόνες βλέπετε το ιστόγραμμα του αριθμού των θανάτων covid-19 ανά εκατομμύριο πληθυσμού, άνω ως προς τις Ευρωπαϊκές χώρες της Δύσης, και κάτω ως προς τις Ευρωπαϊκές χώρες της Ανατολής…

    Πρωτιά και με μεγάλη διαφορά και στα δύο!

    Αν αυτό δεν βαράει συναγερμό στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, και δεν την κινητοποιεί στο να πάρει έκτακτα και δραστικά μέτρα (αλλά απλώς το αποσιωπεί – σε αγαστή συνεργασία με τα συστημικά ΜΜΕ – περιμένοντας να φύγει από μόνο του), μιλάμε για την απόλυτη ύβρη και απαξίωση της ζωής του Έλληνα πολίτη και όσων έχουν την ατυχία να ζουν σε αυτό το χωροχρονικό σημείο.

  • Η νέα στρατηγική του Συνδέσμου Γερμανών Βιομηχάνων και η σημασία της για την Ευρώπη

    Η νέα στρατηγική του Συνδέσμου Γερμανών Βιομηχάνων και η σημασία της για την Ευρώπη

    Παρά λοιπόν τις σημαντικές αλλαγές που προτείνει το BDI και οποίες θυμίζουν σε ορισμένα σημεία κεϋνσιανισμό, η στρατηγική του δεν εμπεριέχει στην ουσία της αναδιανεμητική διάσταση ούτε εντός της Γερμανίας ούτε εντός της Ευρωζώνης και αναπαράγει τον αντικοινωνικό πυρήνα του νεοφιλευθερισμού.

    Του Θάνου Λιάπα, Διδάκτορα Πολιτικής Επιστήμης, European University Viadrina – Το κείμενο περιλαμβάνεται στο 7ο Δελτίο Διεθνών & Ευρωπαϊκών Εξελίξεων του ΕΝΑ →

    Από το 2008 έχει τεθεί με ποικίλους τρόπους στον δημόσιο διάλογο το ζήτημα της βαθιάς κρίσης ηγεμονίας που βιώνει η ευρωπαϊκή ενοποίηση και το κυρίαρχο κοινωνικοπολιτικό της υπόδειγμα. Η κρίση αυτή σχετίζεται με την αδυναμία του νεοφιλελευθερισμού να δώσει απαντήσεις στις κλιμακούμενες αντιφάσεις του διεθνούς οικονομικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από όξυνση των οικονομικών ανταγωνισμών με τις ΗΠΑ και την Κίνα, ανισόμετρη ανάπτυξη μεταξύ του κέντρου και της περιφέρειας της Ευρωζώνης και διόγκωση των κοινωνικών ανισοτήτων εντός των ευρωπαϊκών κοινωνιών.

    Στο πλαίσιο αυτό, η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελούν απλώς τους καταλύτες για τη διαμόρφωση μίας νέας στρατηγικής από την πλευρά των οικονομικών και πολιτικών ελίτ, η οποία θα απαντά στις επιτακτικές προκλήσεις της νέας εποχής. Έτσι επανεμφανίζεται η ξεχασμένη από τη νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία, βιομηχανική πολιτική και αναβαθμίζεται ο παρεμβατικός και κατευθυντήριος ρόλος του κράτους. Στο παρόν άρθρο, θα ασχοληθούμε με τις ιδιαίτερα αναλυτικές θέσεις πάνω σε αυτό το ζήτημα του Συνδέσμου Γερμανών Βιομηχάνων (BDI), ο ρόλος του οποίου είναι κομβικός τόσο για την διαμόρφωση της ατζέντας των ευρωπαϊκών εργοδοτικών οργανώσεων (BusinessEurope και ERT) όσο και της γερμανικής κυβέρνησης.

    Οι βασικοί λόγοι που κατά το  ΒDI επιβάλλουν την αλλαγή πλεύσης είναι η άνοδος της Κίνας και οι προστατευτικές πολιτικές της περιόδου Τραμπ. Το κινεζικό κράτος εφαρμόζει «ενεργητική βιομηχανική πολιτική και πολιτική καινοτομίας για την επίτευξη τεχνολογικής υπεροχής», παρέχοντας άμεσες και έμμεσες (και συχνά αδιαφανείς) επιδοτήσεις σε εταιρίες, αναγκαστική μεταφορά τεχνολογίας και στρατηγικές εξαγορές ξένων εταιρειών υψηλής τεχνολογίας (BDI για Κίνα 2019). Και στις ΗΠΑ όμως εφαρμόζεται «κάτω από το ραντάρ» βιομηχανική πολιτική μέσω των τεχνολογικών προγραμμάτων που σχετίζονται με την ασφάλεια, τα οποία εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις βιομηχανίες πληροφορικής, ηλεκτρονικών, λογισμικού, ρομποτικής και τεχνητής νοημοσύνης (BDI 2019).

    Το BDI από κοινού με το πανίσχυρο συνδικάτο μετάλλου της Γερμανίας (2021) αναγνωρίζουν την ανάγκη για επενδύσεις ύψους 500 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία για την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση. Η επιτυχής υλοποίηση αυτού του στόχου συνδέεται ευθέως με τον ανταγωνισμό με Κίνα και ΗΠΑ, καθώς τυχόν αδυναμία της Γερμανίας να πρωτοστατήσει (ή έστω ακολουθήσει) θα σημάνει το τέλος της γερμανικής εξαγωγικής υπεροχής πράγμα που ενέχει δραματικές συνέπειες για την οικονομία της και το εγχώριο κοινωνικο-πολιτικό της συμβόλαιο. Σε αντίθεση με τη νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία, το BDI αναγνωρίζει ότι «η μερίδα του λέοντος των αναγκαίων ιδιωτικών επενδύσεων θα πρέπει να υποκινηθεί σημαντικά και για μια μακρύτερη εισαγωγική χρονική περίοδο από το κράτος» (BDI για τη βιομηχανική πολιτική της Γερμανίας, 2019).

    Μάλιστα εγκαταλείποντας τις οριζόντιες βιομηχανικές πολιτικές, το BDI ζητά να στηριχθούν ειδικά τομείς όπως αυτός των νέων οριζόντιων τεχνολογιών (π.χ. βιομηχανία 4.0, τεχνητή νοημοσύνη -AI- και λύσεις cloud), των βιοεπιστημών (βιοτεχνολογία, φαρμακευτικά προϊόντα, ιατρική, επιστήμες υγείας), των νέων υλικών και των τεχνολογιών ελαφρών κατασκευών, καθώς και τα δίκτυα προστιθέμενης αξίας στον τομέα της μεταποίησης (BDI για τη νέα Γερμανική Βιομηχανική Στρατηγική 2019). Στο ίδιο πλαίσιο και η Deutsche Bank, που αναγνωρίζει ότι οι επενδύσεις στους τομείς αιχμής ενέχουν τέτοιο κίνδυνο που οι τράπεζες και οι κεφαλαιαγορές δεν είναι από μόνες τους σε θέση να τις χρηματοδοτήσουν. Έτσι, είναι απαραίτητη η συμμετοχή του κράτους είτε αναλαμβάνοντας τον κίνδυνο αποτυχίας είτε συμμετέχοντας στις ίδιες τις εταιρείες. Οι νέες τεχνολογίες και επιχειρήσεις θα πρέπει να χρηματοδοτούνται μέσω της συνεργασίας ιδιωτικών τραπεζών και του κράτους (Wirtschaftswoche 2021).

    Η θέση ότι σε πολύ σημαντικές περιπτώσεις το ίδιο το κράτος θα πρέπει να μπορεί να ενεργεί ως αγοραστής μετοχών επιχείρησης για περιορισμένο χρονικό διάστημα είχε εισαχθεί με το πρώτο σχέδιο «Ευρωπαϊκής και Γερμανικής βιομηχανικής πολιτικής για το 2030» που είχε δημοσιευθεί από τον ομοσπονδιακό υπουργό Οικονομίας, Π. Αλτμάιερ. Στο ίδιο σχέδιο ο Αλτμάιερ έκανε λόγο για «εθνικούς και ευρωπαίους πρωταθλητές» αλλά και για ευθύνη και καθήκον του κράτους να παρέμβει εάν οι δυνάμεις της αγοράς στην οικονομία μιας χώρας δεν μπορούν να διατηρήσουν την καινοτομία και ανταγωνιστικότητά της (Altmaier 2019). Το BDI παρότι στήριξε την όλη προσπάθεια χάραξης βιομηχανικής στρατηγικής, εξέφρασε την επιφύλαξή του ως προς την παρέμβαση του κράτους αλλά και τη δημιουργία «πρωταθλητών» δείχνοντας ότι ο διάλογος εντός της γερμανικής οικονομικής και πολιτικής ελίτ βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.

    Σημαντική, τέλος, πτυχή της νέας ατζέντας του BDI είναι και η κρατική ενίσχυση των εξαγωγών. Σε κοινή ανακοίνωσή του με τον σύνδεσμο γερμανικών τραπεζών (BdB) υποστήριξε ότι τα μέσα προώθησης των εξαγωγών, όπως οι κρατικές εγγυήσεις εξαγωγικών πιστώσεων, οι επενδυτικές εγγυήσεις και οι μη δεσμευμένες χρηματοοικονομικές πιστώσεις, πρέπει να είναι προσανατολισμένα στο εθνικό συμφέρον της Γερμανίας. Αυτό ισχύει ιδίως για την εξασφάλιση πρώτων υλών, τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού και τα έργα καινοτομίας και μετασχηματισμού (BDI και BdB 2022). Μάλιστα σε πρόσφατη ανακοίνωσή του, λαμβάνοντας υπόψη και την εξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, το BDI πιέζει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τα κρατίδια να επεκτείνουν με «turbo» ρυθμούς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

    Όμως ποιος θα χρηματοδοτήσει αυτήν την ανάπτυξη; Το BDI σε ανακοίνωσή του (2021) προτείνει την μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων από το 30% στο 25%, που σημαίνει ότι η ενεργητική κρατική πολιτική στην βιομηχανία δεν θα χρηματοδοτηθεί μέσω των φορολογικών εσόδων. Εδώ λοιπόν έχουμε και μία δεύτερη τομή στην ατζέντα των Γερμανών βιομηχάνων που αφορά τη δημοσιονομική πολιτική. Παρότι το συνταγματικά κατοχυρωμένο «φρένο χρέους» πρέπει να γίνει σεβαστό, το BDI υποστηρίζει ότι δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στην προτέρα του Covid-19 κατάσταση. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να επιδιώκει την επίτευξη του «μαύρου μηδενός» (schwarze Null) μιας και αυτό που χρειάζεται είναι «μια επενδυτική επίθεση που θα διαρκέσει για χρόνια» (BDI σχετικά με το προεκλογικό πρόγραμμα του FDP για το 2021). Έφτασε μάλιστα στην απρόσμενη για Γερμανούς διατύπωση ότι «οι δείκτες χρέους προς ΑΕΠ δεν λένε επίσης τίποτα για τη χρηματοοικονομική ικανότητα των χωρών. Οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία έχουν πολύ υψηλότερα ποσοστά χρέους και εξακολουθούν να είναι σε θέση να δράσουν» (BDI για το εκλογικό πρόγραμμα του FDP για το 2021). Μάλιστα όσον αφορά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, υποστηρίζει ότι «οι κανόνες πρέπει να είναι πιο ευέλικτοι και λιγότερο προκυκλικοί» (BDI για το εκλογικό πρόγραμμα της CDU/CSU για το 2021).

    Ενισχυμένος ρόλος του κράτους, ευελιξία στη δημοσιονομική πολιτική και επενδύσεις σε υποδομές που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Ίσως οι παραπάνω θέσεις του BDI να δημιουργούν την εντύπωση μίας νέας ηγεμονικής ατζέντας περισσότερο συμπεριληπτικής από την παρούσα. Στην πραγματικότητα όμως, σε όλα τα παραπάνω δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη αναφορά στους εργαζόμενους ή σε κάποιο νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Η έλλειψη αναφοράς δεν είναι τυχαία διότι βασίζεται στην άρρητη προκείμενη ότι τα όποια οφέλη για τους εργαζόμενους θα είναι το αποτέλεσμα της διάχυσης (trickle down) των κερδών των πλουσίων, θεώρηση που όπως είδαμε τις τελευταίες δεκαετίες έχει οδηγήσει σε διόγκωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Επιπλέον, ο δανεισμός από τις αγορές για να μπορέσει το (γερμανικό) κράτος να υλοποιήσει τα παραπάνω φιλόδοξα σχέδια σημαίνει στην πραγματικότητα, από τη μία, περαιτέρω κέρδη για το χρηματιστικό κεφάλαιο μέσω των επιτοκίων, από την άλλη, δωρεάν υποδομές και καινοτομίες που θα καρπωθεί το βιομηχανικό κεφάλαιο. Και εάν για την Γερμανία μία κάποια αύξηση του δημόσιου χρέους της δεν θα έχει μεγάλες οικονομικές συνέπειες, αναρωτιέται κανείς τι θα γίνει εάν ο υπερχρεωμένος Νότος ακολουθήσει την ίδια πολιτική; Το λαλίστατο BDI δεν προτείνει πουθενά την μονιμοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης ή κάποιου άλλου τύπου μεταφορά πόρων. Κατά συνέπεια, η Γερμανία και οι χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης μέσα από τις προτεινόμενες επενδύσεις θα αυξήσουν ακόμα περισσότερο την απόστασή τους από την υπόλοιπη νομισματική ένωση, εντείνοντας την ανισόμετρη ανάπτυξη και υπονομεύοντας περαιτέρω την συνοχή της.

    Παρά λοιπόν τις σημαντικές αλλαγές που προτείνει το BDI και οποίες θυμίζουν σε ορισμένα σημεία κεϋνσιανισμό, η στρατηγική του δεν εμπεριέχει στην ουσία της αναδιανεμητική διάσταση ούτε εντός της Γερμανίας ούτε εντός της Ευρωζώνης και αναπαράγει τον αντικοινωνικό πυρήνα του νεοφιλευθερισμού. Κατά συνέπεια, πρόκειται για μια στρατηγική περιορισμένης ηγεμονίας που απαντά στις ολοένα και πιο οξυμένες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αντιφάσεις από την σκοπιά των συμφερόντων της γερμανικής οικονομικής ελίτ και της κοινωνικής συμμαχίας της, τμημάτων της μικρομεσαίας αστικής τάξης και μειοψηφικών, εξαιρετικά εξειδικευμένων τμημάτων της εργασίας που σχετίζονται άμεσα με την εξαγωγική βιομηχανία.

  • Παγκόσμια οικονομία: Προσοχή, ναρκοπέδιο

    Παγκόσμια οικονομία: Προσοχή, ναρκοπέδιο

    Μια από τις διαπιστώσεις που προκύπτουν από την υφιστάμενη ρευστότητα των πολλαπλών κρισιακών συνθηκών σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ότι σε σχέση με τις κρίσεις του παρελθόντος, υπό τις παρούσες συνθήκες και τους συσχετισμούς, δεν αναμένεται να υπάρξει διέξοδος που θα περνά μέσα από τη διεθνή συνεργασία.

    Του Βαγγέλη Βιτζηλαίου, Συντονιστή του Κύκλου Διεθνών & Ευρωπαϊκών Αναλύσεων ΕΝΑ – Το κείμενο περιλαμβάνεται στο 7ο Δελτίο Διεθνών & Ευρωπαϊκών Εξελίξεων του ΕΝΑ →

    Κλιμάκωση ανταγωνισμών σε γεωπολιτικό επίπεδο, πληθωριστικές πιέσεις και δυσοίωνες οικονομικές προοπτικές για το άμεσο μέλλον περιγράφουν το τοπίο στην παγκόσμια οικονομία σε μια περίοδο προκλήσεων και συνεχών ανακατατάξεων σε πολλαπλά επίπεδα, που καταδεικνύει ότι το μοντέλο της διεθνούς συνεργασίας και της πολυμέρειας προς όφελος των «λίγων», που θέτουν και τους κανόνες του παιχνιδιού, δεν λειτουργεί πια.

    Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η υφιστάμενη πανδημία, η άνοδος των τιμών και η διατάραξη των εφοδιαστικών αλυσίδων συντηρούν ένα κλίμα έντονης ρευστότητας με ισχυρή επιρροή στην παγκόσμια οικονομική τάξη. Μια τάξη που αλλάζει μορφή, με αναδιάταξη συμμαχιών και τη διαμόρφωση δύο ισχυρών μπλοκ στην εδώ και καιρό διαμορφούμενη πολυπολική πραγματικότητα, που αφήνει πίσω της τα χαρακτηριστικά της νεοφιλελεύθερης υπερ-παγκοσμιοποίησης του «ενός κέντρου».

    G7 vs BRICS: Πολυπολικότητα με ψυχροπολεμικά χαρακτηριστικά

    Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που μετρά πάνω από πέντε μήνες σε διάρκεια και οι κυρώσεις της Δύσης προς τη Μόσχα αποτέλεσαν έναν «επιταχυντή» στη διαμόρφωση των δύο νέων μπλοκ που ανταγωνίζονται για την παγκόσμια οικονομική ηγεμονία: Την G7 και τους BRICS.

    H Kίνα διοργάνωσε στα τέλη Ιουνίου τη 14η σύνοδο των χωρών BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική), λίγες ημέρες πριν από τη Σύνοδο της G7 στη Γερμανία, με κύριο στόχο να αποστείλει ένα μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση για τις προθέσεις ισχυροποίησης του μπλοκ. Πολιτικά, αλλά και οικονομικά, με δεδομένο τον πληθυσμό και την οικονομική δυναμική των μελών τους, οι BRICS φιλοδοξούν να διαμορφώσουν έναν εναλλακτικό οικονομικό χώρο στον οποίο το δολάριο δεν θα έχει την πρωτοκαθεδρία, συναλλακτικά αλλά και συμβολικά. Στο πλαίσιο αυτό, στοχεύουν στην προσέλκυση νέων συμμάχων, που θα ισχυροποιήσουν το μπλοκ, εκφράζοντας πιο δυνατά τη φωνή των αναδυόμενων οικονομιών, με τη Μόσχα, εξαιτίας των δυτικών κυρώσεων να αποτελεί οδηγό. Iράν και Αργεντινή έχουν καταθέσει αίτημα ένταξης στους BRICS, με την Σαουδική Αραβία, την Τουρκία και την Αίγυπτο να βρίσκονται επίσης στο κατώφλι του φόρουμ, το ίδιο και η Ινδονησία.

    H Δύση «απάντησε», προσπαθώντας να επιδείξει ενότητα. Στο κείμενο συμπερασμάτων, η G7 (ΗΠΑ, Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ηνωμένο Βασίλειο) υπογράμμισε ότι «σε μία στιγμή που ο κόσμος απειλείται από διαίρεση και σοκ, θα είμαστε ενωμένοι» εκφράζοντας ότι θα παραμείνει στο πλευρό της Ουκρανίας όσο χρειαστεί. Παράλληλα, μία μέρα μετά τη G7, η σύνοδος των χωρών του ΝΑΤΟ στο ανακοινωθέν της υιοθέτησε σκληρή γραμμή απέναντι στο Πεκίνο κάνοντας λόγο για «αυταρχισμό» και «αυξανόμενη στρατιωτική ισχύ» της Κίνας, μεταφέροντας τη διαμόρφωση των μπλοκ και στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας.

    Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι μεταξύ των δύο «στρατοπέδων» υπάρχουν και χώρες με ρόλο «μπαλαντέρ». Η ανερχόμενη υπερδύναμη Ινδία και η Αργεντινή προσκλήθηκαν στη σύνοδο της G7, με τον ρόλο ιδίως της πρώτης να αποκτά σημαντική βαρύτητα στους διεθνείς συσχετισμούς.

    Ζοφερές προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία και μαύρα σύννεφα πάνω από τις ΗΠΑ

    Όλες αυτές οι ζυμώσεις εξελίσσονται σε ένα διεθνές σκηνικό οικονομικών αβεβαιοτήτων. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο διά του επικεφαλής οικονομολόγου του Πιέρ-Ολιβιέ Γκουρενσά προειδοποίησε ότι η παγκόσμια οικονομία, που εξακολουθεί κλονίζεται από την πανδημία και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, «αντιμετωπίζει μια ολοένα πιο ζοφερή και αβέβαιη προοπτική». Το Ταμείο, αναθεώρησε καθοδικά τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη (3,2% για το 2022 από 3,6% που «έβλεπε» το World Economic Outlook τον Απρίλιο), οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου -HΠΑ, Κίνα, Ευρωζώνη- βρίσκονται σε τέλμα, με σημαντικές συνέπειες για τις παγκόσμιες προοπτικές, υπογραμμίζοντας ότι «ο πληθωρισμός είναι μία σημαντική ανησυχία» σε μεσοπρόθεσμο, τουλάχιστον, ορίζοντα.

    Στις ΗΠΑ, το μεγάλο ερώτημα που «βασανίζει» την πολιτική ηγεσία, τον επιχειρηματικό κόσμο και την κοινή γνώμη εδώ και μήνες είναι εάν η οικονομία της χώρας βαδίζει προς την ύφεση, ενώ την ίδια ώρα ο πληθωρισμός «καλπάζει» ανοδικά. Στις 15 Ιουνίου, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) προχώρησε σε μία ιστορική αύξηση των επιτοκίων της κατά 0,75%, ποσοστό που αποτελεί την υψηλότερη αύξηση από το 1994, με στόχο να συγκρατήσει τις πληθωριστικές πιέσεις. Λίγες ημέρες πριν, ο πληθωρισμός ανήλθε στο 8,6% (έναντι 7,6% έναν μήνα πριν) ποσοστό που αποτελεί υψηλό 40 ετών. Ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και η Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ (και πρώην επικεφαλής της Fed) Τζάνετ Γέλεν εκτίμησαν ότι δεν υπάρχει κανένα σημάδι που να καταδεικνύει ότι η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, η Wall Street συμφωνεί με τη θέση αυτή, ωστόσο δεν βλέπει με αισιοδοξία το άμεσο μέλλον.

    Οι αμφιλεγόμενες αποφάσεις της ΕΚΤ

    Στα καθ’ ημάς, Ευρωπαϊκή Ένωση και Ευρωζώνη καλούνται να βρουν λύσεις στις άμεσες προκλήσεις της συγκυρίας, οι επιπτώσεις των οποίων οξύνθηκαν με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και την επιβολή κυρώσεων της Δύσης απέναντι στη Ρωσία: Στις πληθωριστικές πιέσεις και την ενεργειακή κρίση.

    Έχοντας ως στόχο τον περιορισμό του πληθωρισμού ο οποίος έφτασε το 8,6% τον Ιούνιο (έναντι 8,1% το Μάιο), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έπειτα από 11 χρόνια ανακοίνωσε αύξηση των επιτοκίων της, κατά 0,50% μάλιστα, ποσοστό που θεωρείται νίκη των «γερακιών». Αυτομάτως τίθεται το ζήτημα του κατά πολύ ακριβότερου δανεισμού των χωρών-μελών της νομισματικής ένωσης με τις υπερχρεωμένες χώρες (Ιταλία, Ελλάδα, κ.ά.) να απειλούνται ακόμη περισσότερο, προοπτική που επαναφέρει τις μνήμες τις κρίσης της Ευρωζώνης. Με τις μνήμες της Ντοβίλ και της ανακοίνωσης των Μέρκελ – Σαρκοζί το 2011, που θεωρείται ότι πυροδότησε τη μετάδοση της ελληνικής κρίσης και σε άλλες χώρες της νομισματικής ένωσης (με Ιρλανδία και Πορτογαλία να ακολουθούν), να μην είναι και πολύ μακρινές, η ΕΚΤ ανακοίνωσε την έγκριση του Μηχανισμού Προστασίας Μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) που θα ενεργοποιείται εάν και όποτε κρίνει το Διοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας σύμφωνα με τέσσερα κριτήρια που έθεσε. Τόσο η ΕΚΤ όσο και η Κριστίν Λαγκάρντ, όμως, στις ανακοινώσεις τους άφησαν αρκετά σημεία που αφορούν το πότε τελικά ενεργοποιείται το ΤPI τελείως «θολά», με τη «δημιουργική ασάφεια» αυτή να δίνει την εντύπωση πως η Τράπεζα περισσότερο θέλησε να δείξει ότι υπάρχει μία επιλογή έκτακτης ανάγκης για να καθησυχάσει τις αγορές, παρά ότι έχει τη βούληση να το θέσει σε λειτουργία με συγκεκριμένους όρους και συνθήκες.

    Κυβερνήσεις υπό ασφυκτική πίεση και ο ιταλικός «κίνδυνος»

    Οι συσχετισμοί αυτοί διαμορφώνουν ήδη ένα πολιτικό τοπίο με κυβερνήσεις που πιέζονται σημαντικά στις ισχυρότερες χώρες τόσο του νομισματικού μπλοκ όσο και στη Γηραιά Ήπειρο γενικότερα. Στην Ιταλία, η παραίτηση του Μάριο Ντράγκι από την πρωθυπουργία αποτελεί άλλη μία ένδειξη της διαρκούς και βαθιάς κρίσης του πολιτικού συστήματος της χώρας, την ώρα που τα «σύννεφα» πάνω από την οικονομία της αυξάνονται: Το χρέος της Ιταλίας αγγίζει το 150% του ΑΕΠ, ενώ το spread του ιταλικού ομολόγου σε σύγκριση με το αντίστοιχο γερμανικό εκτοξεύθηκε πάνω από τις 200 μονάδες (225 με την παραίτηση Ντράγκι), κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις προοπτικές της τρίτης ισχυρότερης οικονομίας ΕΕ και Ευρωζώνης.

    Τον Ιούνιο, ο πρόσφατα επανεκλεγείς Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Εμανουέλ Μακρόν έχασε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές από την άνοδο του αριστερού συνασπισμού υπό τον Ζαν – Λυκ Μελανσόν, με προδιαγραφόμενη μια δύσκολη κυβερνητική θητεία που ενδέχεται να φτάσει ως τα όρια της ακυβερνησίας και της διάλυσης του Κοινοβουλίου. Στις παραπάνω εξελίξεις προστίθενται και οι ασφυκτικές πιέσεις που δέχεται ο κυβερνητικός συνασπισμός του Όλαφ Σολτς στη Γερμανία -με χαρακτηρισμούς όπως «ο καγκελάριος του πολέμου» ή ο «καγκελάριος της κρίσης» να τον συνοδεύουν πλέον- εξαιτίας της προοπτικής διακοπής παροχής του ρωσικού φυσικού αερίου στη χώρα με τις ανυπολόγιστες συνέπειες που μπορεί να έχει ένα ενεργειακό μπλακ άουτ στην οικονομία και ιδιαίτερα στον βιομηχανικό τομέα της χώρας.

    Πώς θα αντιμετωπιστούν οι κρίσεις;

    Μια από τις διαπιστώσεις που προκύπτουν από την υφιστάμενη ρευστότητα των πολλαπλών κρισιακών συνθηκών σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ότι σε σχέση με τις κρίσεις του παρελθόντος, υπό τις παρούσες συνθήκες και τους συσχετισμούς, δεν αναμένεται να υπάρξει διέξοδος που θα περνά μέσα από τη διεθνή συνεργασία.

    Και αυτή είναι μία εκτίμηση που προέρχεται από την πλευρά της Δύσης, η οποία μεταπολεμικά, με το Μπρέτον Γουντς είχε προσαρμόσει και διαμορφώσει τη «συνεργασία» με βάση τους δικούς της όρους και στην πορεία -από τη δεκαετία του 1970 και μετά- με βάση το νεοφιλελεύθερο οικονομικό υπόδειγμα.

    Οι επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, της κρίσης Covid-19 και των ισχυρών κλυδωνισμών του πολέμου στην Ουκρανία για την παγκόσμια (οικονομική) τάξη, με εντεινόμενες τις τάσεις από-παγκοσμιοποίησης, αναδεικνύουν διαρκώς την ανάγκη μιας «επανεκκίνησης» του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Αρκετές φωνές, όπως αυτή της Τζάνετ Γέλεν, να κάνουν λόγο για την ανάγκη ενός «νέου Μπρέτον Γουντς» που θα απαντήσει στις σύγχρονες κρίσεις και στις προκλήσεις της εποχής. Οι Ρίτσαρντ Κόζουλ-Ράιτ (Διευθυντής του Τμήματος παγκοσμιοποίησης & στρατηγικών ανάπτυξης της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη – UNCTAD) και ο Κέβιν Γκάλαχερ (Διευθυντής του Global Development Policy Center του Boston University) τόνισαν την ανάγκη για ένα «νέο Μπρέτον Γουντς» το οποίο όμως θα είναι «συμπεριληπτικό, χωρίς αποκλεισμούς». Και υπογράμμισαν ότι «μόνο μέσω ενός μείγματος στοχευμένων εθνικών πολιτικών και ενισχυμένης διεθνούς συνεργασίας μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα αντιστρέψουμε τις βαθιές ανισότητες της υπερ-παγκοσμιοποίησης και θα επιτύχουμε τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ», στέλνοντας το μήνυμα ότι «η πολυμέρεια για τους λίγους προνομιούχους δεν αποτελεί τον δρόμο προς τα εμπρός». Ωστόσο, με τις υφιστάμενες συνθήκες, η προοπτική της διεθνούς συνεργασίας περνά μέσα από ένα πυκνό «ναρκοπέδιο».

  • Η επιστροφή της πυρηνικής ενέργειας: Τα νέα σχέδια, το κόστος, η ασφάλεια

    Η επιστροφή της πυρηνικής ενέργειας: Τα νέα σχέδια, το κόστος, η ασφάλεια

    Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε προσφάτως, με μικρή πλειοψηφία, την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την “ταξινομία” των μορφών ενέργειας, με τις κρινόμενες ως “καθαρές” να μπορούν να έχουν κοινοτική χρηματοδότηση.

    Σ‘ αυτές, παρά την αντίδραση των Πράσινων, της Αριστεράς και μέρους των Σοσιαλιστών και Φιλελεύθερων, καθώς και χωρών που έχουν επιλέξει να μην δημιουργήσουν πυρηνικά εργοστάσια (Αυστρία, Λουξεμβούργο, Ιταλία, Πορτογαλία, Ελλάδα κλπ) ή να κλείσουν εκείνα που έχουν μέσα στα επόμενα χρόνια (Γερμανία, Σουηδία και από τις συνδεδεμένες με την ΕΕ η Ελβετία), η πυρηνική ενέργεια χαρακτηρίστηκε “καθαρή” και προβλέφθηκε η χρηματοδότηση νέων μονάδων ή ο εκσυγχρονισμός των υπαρχόντων. 

    Πέραν τούτου, υπό την πίεση και των πρόσθετων αναγκών που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, αρχίζει να δίνεται παράταση στη ζωή αντιδραστήρων σε χώρες όπως π.χ. στη Γαλλία και κράτη της Α. Ευρώπης και να εξετάζεται η επανεκκίνηση πυρηνικών εργοστασίων που ουσιαστικά είχαν κλείσει και ήταν υπό απόσυρση, ακόμη και στη Γερμανία.  

    Επίσης,  προγραμματίζεται η δημιουργία νέων μονάδων διεθνώς και στην Ευρώπη, όπου πρωτοστατεί η Γαλλία, με την υπόσχεση πως  θα είναι πιο ασφαλείς και σε ορισμένες περιπτώσεις μικρότερες και πιο ευέλικτες. Ωστόσο, παραμένουν ερωτήματα για το αν οι νέες τεχνολογίες μπορούν να παρέχουν πλήρη ασφάλεια στα πυρηνικά εργοστάσια, τι θα γίνουν και στην περίπτωση αυτή τα απόβλητα που κανείς δεν θέλει, αλλά και το αν περιορίζεται το μέχρι τώρα υψηλό κόστος τους, λαμβανομένου υπόψη του όλου κύκλου ζωής τους. 

    Πάντως, σε ό,τι αφορά τις άμεσες και μακροχρόνιες επιπτώσεις των μέχρι τώρα πυρηνικών ατυχημάτων και κινδύνων, με κύριες περιπτώσεις εκείνες του Θρι Μαιλντ Αιλαντ (1979 ΗΠΑ, του Τσερνόμπιλ (1986 ΕΣΣΔ) και της Φουκουσίμα (2011 Ιαπωνία), υψηλό βαθμό ανησυχίας εξακολουθεί να προκαλεί ο τρόπος που λειτουργεί το πυρηνικό συγκρότημα της Ζαπόριτσα στη Ουκρανία. Πρόκειται για το  μεγαλύτερο στην Ευρώπη με 6 αντιδραστήρες, που βρίσκεται σε περιοχή που κατέλαβαν οι Ρώσοι με σκληρές μάχες πέριξ αυτού και το οποίο λειτουργεί πλέον μετ’ εμποδίων ακόμη από ουκρανικό προσωπικό.   

    Η εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» ασχολήθηκε με την επάνοδο των πυρηνικών εργοστασίων ως λύσης για την ενεργειακή κρίση της Ευρώπης, το κατά πόσο συμφέρουν από οικονομικής άποψης, αλλά και το ποια ζητήματα ασφάλειας παραμένουν για την υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον. Για τη συζήτησή τους προσκλήθηκε ο πυρηνικός φυσικός Παντελής Οικονόμου, ανώτερο στέλεχος επί χρόνια του Παγκόσμιου Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας. 

  • Πως κατασκευάζονται τα τσιπάκια – Και η σχέση τους με τις γεωπολιτικές συγκρούσεις

    Πως κατασκευάζονται τα τσιπάκια – Και η σχέση τους με τις γεωπολιτικές συγκρούσεις

    Τα μικροτσιπ είναι ηλεκτρονικά κυκλώματα (σαν αυτά που έβλεπες παλιότερα ανοίγοντας ένα ραδιοφωνακι) όπου τα transistos, οι πυκνωτές, οι διακόπτες και τα λοιπά ηλεκτρονικά έχουν αντικατασταθεί από “χαρακιές” διαφορετικού βάθους και πλάτους πάνω σε ένα υπόβαθρο πολύ καθαρού πυριτίου (άμμος δηλαδή η πρώτη τους υλη).

    Τα ηλεκτρόνια του ρεύματος που ταξιδεύουν σε αυτά τα “φαράγγια” κάνουν αυτά τα κυκλώματα να λειτουργούν σύμφωνα με ένα σχέδιο ως επεξεργαστές, ηλεκτρονικές μνημες αισθητήρες κλπ.

    Σήμερα η υψηλότερη τεχνολογία κατασκευής τέτοιων κυκλωμάτων επιτρέπει την “χάραξη” με αποστάσεις μεταξύ των “φαραγγιών” της τάξης των 10 νανομέτρων (χιλιοστά του χιλιοστού) για τα συμβατικά τσιπάκια. 5nm για όσα προορίζονται για στρατιωτικές η αλλες critical mission δουλειές (και οσωνουπω τα 2nm , που είναι πολύ κοντά και στο μικρότερο βήμα συμπύκνωσης, αφού πλησιάζουμε επικίνδυνα το μέγεθος των ατόμων).

    Τα μικροτσίπ κατασκευάζονται με τη δημιουργία στρωμάτων διασυνδεδεμένων σχεδίων τέτοιων χαραξεων σε μια “γκοφρέτα πυριτίου”.

    Η διαδικασία κατασκευής μικροτσίπ περιλαμβάνει εκατοντάδες βήματα και μπορεί να διαρκέσει έως και τέσσερις μήνες από το σχεδιασμό έως τη μαζική τους παραγωγή. Στις καθαρές αίθουσες των εργοστασίων κατασκευής τσιπ (εγκαταστάσεις κατασκευής), η ποιότητα του αέρα και η θερμοκρασία διατηρούνται αυστηρά ελεγχόμενες καθώς τα ρομπότ μεταφέρουν τις πολύτιμες “γκοφρέτες από πυρίτιο” τους από μηχανή σε μηχανή.

    Τα σχέδια τους αποτυπώνονται με τεχνικές λιθογραφίας. Ρομποτικά χέρια ακριβείας θα κάνουν τις κινήσεις και θα οδηγήσουν τα laser που χαράζουν.

    Ο πιο σημαντικός κατασκευαστής αυτών των τεχνολογιών λιθογραφίας είναι μια Ολλανδική εταιρεία, στα εργαστήρια της οποίας ενσωματώνονται χιλιάδες επι μέρους ερευνητικές προσπάθειες εκατοντάδων Πανεπιστήμιων και ερευνητικών κέντρων, στην πλειοψηφία τους ευρωπαϊκά.

    Επι της ουσίας η διανομή αυτής της τεχνολογίας λιθογραφίας καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό και ποιός θα έχει το πάνω χέρι σε εκατοντάδες κρίσιμες εφαρμογές και τεχνολογίες για εμπορική ή στρατιωτική χρήση (πχ οι τεχνολογίες 5G, αισθητήρες υψηλής ακρίβειας, μηχανές βιοτεχνολογίας, ιατρικά μηχανήματα, υπερυπολογιστές κλπ)

    Μικροσκοπικοί ουρανοξύστες

    Τα σύγχρονα τσιπ μπορούν να έχουν έως και 100 στρώματα, τα οποία πρέπει όλα να ευθυγραμμίζονται το ένα πάνω στο άλλο με ακρίβεια νανομέτρων (που ονομάζεται «επικάλυψη»).

    Το μέγεθος των χαρακτηριστικών που εκτυπώνονται στο τσιπ ποικίλλει ανάλογα με το στρώμα, πράγμα που σημαίνει ότι χρησιμοποιούνται διαφορετικοί τύποι συστημάτων λιθογραφίας για διαφορετικά στρώματα.

    Οι μηχανές τεχνολογίας EUV (ακραία υπεριώδης ακτινοβολία) χρησιμοποιούνται για τα πιο κρίσιμα στρώματα με τα μικρότερα χαρακτηριστικά, και τα μηχανήματα DUV (βαθύς υπεριώδες) για τα λιγότερο κρίσιμα στρώματα με μεγαλύτερα χαρακτηριστικά.

    Φτάνοντας στα όρια αυτών των τεχνολογιών της μικροηλεκτρονικής, η έρευνα έχει στραφεί προς δύο κατευθύνσεις για την ακόμα μεγαλύτερη “συμπυκνωση” των ηλεκτρονικών και χιλιάδες φορές πιο γρήγορα κυκλώματα:

    🔹Τα μικροτσιπς επί βιολογικών υποβάθρων (χρησιμοποιείται κάτι σαν τεχνητό DNA γα να υποκαταστήσει τον ρόλο των ηλεκτρονικών και βιοχημικά σήματα αντί για ηλεκτρόνια)

    🔹Τα κβαντικά υπολογιστικά συστήματα και κυκλώματα όπου, αντί για ηλεκτρόνια, στα κυκλώματα κυκλοφορεί φως. Και αντί για το 0 και 1 γίνονται μαθηματικές και λογικές πράξεις με όλες τις αποχρώσεις του γκρί ανάμεσα στο 0 (αληθές) και το 1(ψευδές).

    Το κλωτσομπουνίδι που γίνεται τώρα ανάμεσα στον θείο Σαμ και τους Κινέζους, λίγο σχετίζεται με τον έλεγχο των τεχνολογιών μικροτσίπ τεχνολογίας μικρότερης των 5nm (το 92% της παγκόσμιας ζήτησης γι αυτά παράγονται από εναν κατασκευαστή στο Ταϊβάν και το 8% από εναν νοτιοκορεατη, ενώ ήδη ετοιμάζονται παρόμοια εργοστάσια και αλλού). Ο πραγματικός έλεγχος αυτών των τεχνολογιών βρίσκεται ακόμα στην Ευρώπη!

    Ο πόλεμος για την οριοθέτηση των ζωνών ισχύος των επόμενων παγκόσμιων νομισμάτων- ανταγωνιστών του δολαρίου, είναι η πραγματική αιτία των συγκρούσεων στην νέα εποχή που αναδύεται μετά την κατάρρευση της προηγούμενης παγκοσμιοποίησης.

    Βλακώδης διαμάχη μπας και σωθούν τα εκατέρωθεν τραπεζικά συστήματα, αυτά που παράγουν ανεξέλεγκτα νέο χρήμα μετά το 71.

    Τελικά δεν έχουν απολύτως καμία τύχη (στο βάθος λίγων χρόνων) από τα νέα εξωτραπεζικά συστήματα συναλλαγών, που ήδη αναπτύσσονται πάνω σε αυτές τις εντυπωσιακές τεχνολογίες της μικροηλεκτρονικής: το ίντερνετ, το πιο πολύπλοκο”εργαλείο που έχει αναπτύξει μέχρι τώρα η ανθρώπινη διανόηση. Και το μόνο που συνεχίζει να εξελίσσεται και να αναπτύσσεται χωρίς κάποιο κεντρικό έλεγχο.

    Τι δεν καταλαβαίνεις για να το κάνουμε bits και bytes?

  • Γουρούνια-ζόμπι: Επιστήμονες αποκατέστησαν τις κυτταρικές λειτουργίες σε ζωτικά όργανα μετά τον θάνατό τους

    Γουρούνια-ζόμπι: Επιστήμονες αποκατέστησαν τις κυτταρικές λειτουργίες σε ζωτικά όργανα μετά τον θάνατό τους

    Λίγα λεπτά μετά τον τελευταίο χτύπο της καρδιάς, μια αλληλουχία βιοχημικών γεγονότων, που πυροδοτούνται από την έλλειψη της κυκλοφορίας του αίματος, του οξυγόνου και των θρεπτικών συστατικών, αρχίζει να καταστρέφει τα κύτταρα και τα όργανα ενός σώματος. Όμως επιστήμονες στις ΗΠΑ έδειξαν ότι αυτή η διαδικασία δεν είναι ανάγκη να συμβεί τόσο γρήγορα μετά τον θάνατο.

    Οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα σύστημα χορήγησης οξυγόνου και ενός ειδικά σχεδιασμένου προστατευτικού υγρού που μπορεί να αποκαταστήσει μετά τον θάνατο μερικές σημαντικές μοριακές και κυτταρικές λειτουργίες σε διάφορα ζωτικά όργανα. Τα πειράματα έδειξαν ότι είναι δυνατό να αποκατασταθεί η κυκλοφορία του αίματος και να διατηρηθούν εν λειτουργία ιστοί σε χοίρους, όταν η διαδικασία αποκατάστασης ξεκινήσει μια ώρα από τον θάνατο των ζώων.

    Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι η νέα μέθοδος μπορεί να αυξήσει τη διαθεσιμότητα οργάνων προς μεταμόσχευση, καθώς επίσης να βοηθήσει στη βελτιωμένη αντιμετώπιση σοβαρών εγκεφαλικών επεισοδίων και εμφραγμάτων, μολονότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να διερευνηθούν σε βάθος οι δυνητικές εφαρμογές της.

    Όταν σταματάει η κυκλοφορία του αίματος στους ανθρώπους και στα άλλα θηλαστικά, η έλλειψη οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών πυροδοτεί μια σειρά διαδικασιών που οδηγούν στον κυτταρικό θάνατο και στη βλάβη των οργάνων. Μέθοδοι για τη διατήρηση ιστών έχουν αναπτυχθεί για μεμονωμένα όργανα, αλλά έως τώρα είχε αποδειχθεί πολύ δύσκολο να γίνουν τέτοιες παρεμβάσεις σε επίπεδο ολόκληρου του σώματος.

    Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή νευροεπιστήμης Νέναντ Σέσταν της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γιέηλ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», προσάρμοσαν μια προϋπάρχουσα τεχνολογία τους, το σύστημα BrainEx που είχε αναπτυχθεί το 2019 για να αποκαθιστά λειτουργίες του νεκρού εγκεφάλου, έτσι ώστε πλέον να μπορεί να αποκαθιστά μετά τον θάνατο μερικές λειτουργίες σε όλο το σώμα μεγάλων θηλαστικών όπως οι χοίροι.

    «Δεν πεθαίνουν όλα τα κύτταρα αμέσως, υπάρχει μια πιο παρατεταμένη σειρά γεγονότων. Είναι μια διαδικασία στην οποία μπορείς να επέμβεις, να τη σταματήσεις και να αποκαταστήσεις ορισμένες κυτταρικές λειτουργίες», δήλωσε ο νευροεπιστήμονας δρ Ντέηβιντ Αντρίγιεβιτς του Γιέηλ.

    Το νέο αναβαθμισμένο σύστημα με την ονομασία OrganEx συνδέεται στο κυκλοφορικό σύστημα και διοχετεύει στο νεκρό σώμα ένα πειραματικό υγρό (cryoprotective perfusate) που περιέχει διάφορες ουσίες, οι οποίες αντισταθμίζουν τις καταστροφικές μεταβολικές και άλλες ανισορροπίες που οφείλονται στη διακοπή της ροής του αίματος. Το σύστημα δοκιμάστηκε με επιτυχία σε χοίρους μια ώρα μετά τον θάνατό τους από καρδιακή ανακοπή.

    Έξι ώρες μετά, διαπιστώθηκε ότι το OrganEx διατήρησε ακέραιους αρκετούς ιστούς, μείωσε τον κυτταρικό θάνατο και αποκατέστησε επιλεγμένες μοριακές και κυτταρικές διαδικασίες σε πολλαπλά όργανα, όπως στην καρδιά (η οποία εμφάνισε ξανά ηλεκτρική δραστηριότητα και ικανότητα σύσπασης), στον εγκέφαλο (πάντως δεν διαπιστώθηκε οργανωμένη ηλεκτρική δραστηριότητά του που να αποτελεί ένδειξη συνείδησης), στο ήπαρ, στο πάγκρεας, στα νεφρά και στους μυς (ιδίως της κεφαλής και του λαιμού). Σε σύγκριση με την αποτελεσματικότητα ενός πιο παραδοσιακού συστήματος οξυγόνωσης (Extracorporeal Membrane Oxygenation System-ECMO), τα όργανα που συνδέθηκαν στο OrganEx, εμφάνισαν λιγότερα σημάδια αιμορραγίας ή διόγκωσης ιστών.

    «Κάτω από το μικροσκόπιο ήταν δύσκολο να διακρίνει κανείς τη διαφορά ανάμεσα σε ένα υγιές όργανο και σε ένα όργανο που είχε συνδεθεί στο OrganEx μετά τον θάνατο», ανέφεραν οι ερευνητές. Τόνισαν πάντως ότι είναι αναγκαία η περαιτέρω κλινική μελέτη και ανάπτυξη του συστήματος, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλειά του και να κατανοηθεί πλήρως το δυναμικό του OrganEx, όσον αφορά την κυτταρική αναζωογόνηση μετά τον θάνατο ή τη διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος.

    Η δωρεά οργάνων μετά τον θάνατο μπορεί να διακριθεί σε δύο κατηγορίες: μετά από κυκλοφορικό θάνατο ή μετά από εγκεφαλικό θάνατο. Στη δεύτερη περίπτωση οι δότες δεν είχαν εγκεφαλική λειτουργία, αλλά είχαν ανέπαφη κυκλοφορία του αίματος. Στην πρώτη περίπτωση, όσοι γίνονται δότες οργάνων, έχουν σοβαρή μη αναστρέψιμη εγκεφαλική βλάβη και παράλληλα διατηρούνται εν ζωή με αναπνευστική και κυκλοφορική μηχανική υποστήριξη.

    Τα όργανα που προέρχονται από δότες μετά από κυκλοφορικό θάνατο και αφού έχει σταματήσει πια η λειτουργία των μηχανημάτων υποστήριξης, έχουν υποστεί βλάβες λόγω της προηγούμενης στέρησης οξυγόνου, γι’ αυτό η μεταμόσχευση τέτοιων οργάνων οδηγεί σε χειρότερη έκβαση σε σχέση με τα όργανα που προέρχονται από δότη που υπέστη εγκεφαλικό θάνατο. Είναι συνεπώς σημαντικό να βρεθεί τρόπος για την μεταθανάτια αποκατάσταση της λειτουργίας οργάνων προς μεταμόσχευση, κάτι που υπόσχεται το νέο σύστημα OrganEx.

    Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:

    https://www.nature.com/articles/s41586-022-05016-1

  • Έρευνα Focus Bari: Διακοπές στην παραλία με κριτήριο το χαμηλό κόστος θα κάνουν φέτος οι Έλληνες

    Έρευνα Focus Bari: Διακοπές στην παραλία με κριτήριο το χαμηλό κόστος θα κάνουν φέτος οι Έλληνες

    Διακοπές στην παραλία με κριτήριο το χαμηλό κόστος θα κάνουν εφέτος οι Έλληνες, σύμφωνα έρευνα της Focus Bari | YouGov, η οποία απεικονίζει τις στάσεις, απόψεις και προθέσεις των Ελλήνων σχετικά με τα ταξίδια και τις διακοπές.

    Σύμφωνα με την ταυτότητα της έρευνας, αυτή ήταν Online Ποσοτική Πανελλαδική Έρευνα (CAWI) Profiles, μέσω ΥouGov panel και αφορούσε άντρες και γυναίκες, 18-64 χρόνων (εκτίμηση ΕΣΥΕ 6.495.473 άτομα) σε δείγμα 9.477 ατόμων. Διεξήχθη τον Ιούλιο του 2022 από την Focus Bari που είναι ο Affiliate Partner της YouGov για την Ελλάδα.

    Συγκεκριμένα, αναφορικά με τα είδη διακοπών που προτιμούν οι Έλληνες εφέτος τονίζεται ότι οι διακοπές στην παραλία είναι στην κορυφή των προτιμήσεων των Ελλήνων με ποσοστό 53% του δείγματος. Στο μεταξύ, η επίσκεψη σε μια άλλη πόλη ή επίσκεψη σε φίλους ή στην οικογένεια συγκεντρώνει το 36% των προτιμήσεων των Ελλήνων. Μάλιστα στην έρευνα τονίζεται ότι ένα ποσοστό 9% του δείγματος των ερωτηθέντων δηλώνει ότι δεν θα πάει εφέτος διακοπές.

    Σε ό,τι αφορά στον τρόπο επιλογής των διακοπών ποσοστό 61% τονίζει ότι τα οικονομικά κριτήρια, με κυριότερη την σχέση ποιότητας -τιμής κυριαρχούν στην επιλογή τους. Το 50% επιλέγει με κριτήριο τη φυσική ομορφιά, το 42% λογαριάζει το κόστος των εισιτηρίων και ξενοδοχείων. Στο μεταξύ ένα 29% έλκεται από τα πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής, ενώ μόλις ένα 16% ενδιαφέρεται για τη νυχτερινή διασκέδαση.

    Στο σκέλος του προγραμματισμού των διακοπών τους και συγκεκριμένα πώς και πότε σχεδιάζουν οι Έλληνες Ταξίδια και Διακοπές, η έρευνα αναφέρει ότι το 62% του δείγματος είναι διατεθειμένο να ταξιδέψει μακριά για να γνωρίσει καινούργια μέρη και το 58% έχει τουλάχιστον ένα προορισμό στο μυαλό του για τις επόμενες διακοπές. Μάλιστα το 31% επιστρέφει συνήθως στα ίδια μέρη για διακοπές, ενώ το 21% προτιμά να βρίσκει προσφορές διακοπών της τελευταίας στιγμής.

    Στο ερώτημα της έρευνας τι εμπειρίες αναζητούν οι Έλληνες στα ταξίδια & στις διακοπές τους τονίζεται ότι το 74% δήλωνε ότι του αρέσει να επιστρέφει από τις διακοπές έχοντας μάθει κάτι καινούργιο. Το 69% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι στις διακοπές του αρέσει να περνάει χρόνο χαλαρώνοντας, ενώ ένα 68% όταν ταξιδεύει στο εξωτερικό θέλει να βιώνει τον πολιτισμό της χώρας.

    Ένα ποσοστό 62% στις διακοπές του αρέσκεται να επισκέπτεται μη τουριστικά μέρη, ενώ ένα 57% να περνάει χρόνο σε χόμπι και δραστηριότητες.

    Τα προηγούμενα δύο καλοκαίρια, λόγω της πανδημίας, άλλαξαν όλα τα σχέδια για ταξίδια και διακοπές, αναφέρει η έρευνα.

    Εφέτος, και ενώ πλέον τα ταξίδια και οι μετακινήσεις επιτρέπονται, η έρευνα σε πολίτες 25 χωρών δείχνει ότι ο κόσμος ακόμα προτιμά να περάσει τις διακοπές του στην χώρα του.

    Βεβαίως, υπάρχουν αρκετές διαφορές μεταξύ χωρών, με τους κατοίκους κρατών εκτός Ευρώπης να προτιμούν περισσότερο τις διακοπές στην χώρα τους παρά σε μια χώρα του εξωτερικού.

    Ειδικά οι Ευρωπαίοι, φαίνεται ότι τείνουν να συνδυάζουν διακοπές και στην χώρα τους αλλά και στο εξωτερικό (σε σύγκριση με τους κατοίκους των άλλων ηπείρων), και μέσα στην Ευρώπη, οι νότιες χώρες προτιμούν περισσότερο απ’ όλες τις άλλες χώρες τις τοπικές διακοπές.

  • Φωτεινή Σιάνου / Αγαπητή κυρία Συρεγγέλα…

    Φωτεινή Σιάνου / Αγαπητή κυρία Συρεγγέλα…

    «Εμφανιζόσαστε, μετά από τρεις γυναικοκτονίες μέσα σε τρεις ημέρες, και μας λέτε ότι «τα φαινόμενα της δολοφονίας γυναικών είναι προφανώς καταδικαστέα» και αναφέρεστε σε μικροκομματικές σκοπιμότητες χωρίς ίχνος ενσυναίσθησης της τραγωδίας…»

    Της Φωτεινής Σιάνου

    Αγαπητή κυρία Συρεγγέλα, 

    Από την συγκρότηση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων στις αρχές της δεκαετίας του 1980, με κυβερνήσεις όλων των χρωμάτων και αντιλήψεων, η Γραμματεία Ισότητας υπήρξε μία πλατφόρμα συνάντησης των γυναικείων/φεμινιστικών συλλογικοτήτων/οργανώσεων με το κράτος, όπου αναπτύσσονταν όλες οι απόψεις και γινόταν προσπάθεια συνεννόησης, με τις οργανώσεις βεβαίως να διατηρούν την αυτονομία της δράσης τους.

    Από την ανάληψη της ΓΓΙΦ από την κυβέρνηση της ΝΔ, και σας προσωπικά, αντιμετωπίσαμε φαινόμενα που δεν έχουμε ξαναδεί. Η βροντερή απουσία σας από τους αγώνες των γυναικών έχει καταγραφεί στις συνειδήσεις όλων των γυναικών, των γυναικών με τις οποίες συνομιλείτε και των γυναικών με τις οποίες δεν συνομιλείτε.

    Πέρασαν νόμοι όπου θα έπρεπε να έχετε πρωτοστατήσει και να έχετε πάρει θέση: μεταφορά της ΓΓΙΦ από το Υπουργείο Εσωτερικών στο Υπουργείο Εργασίας και η μετονομασία της σε Υφυπουργείο Δημογραφικής Πολιτικής και Οικογενειακής Πολιτικής, αλλαγή του οικογενειακού δικαίου και υποχρεωτική συνεπιμέλεια, εργασιακά και κατάργηση 8ωρου , εξωσωματική γονιμοποίηση, παρένθετη μητρότητα, κύρωση της ΔΣΕ 190 για την σεξουαλική παρενόχληση στους εργασιακούς χώρους που δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη, Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης 4531/2018 όπου κάθε άρθρο θα έπρεπε να εξεταστεί και να εφαρμοστεί στην πράξη (πολλά άρθρα της οποίας έρχονται σε αντίθεση με τον νόμο περί υποχρεωτικής συνεπιμέλειας), ισότητα των φύλων και σεξουαλική αγωγή στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.

    Εμφανιζόσαστε σήμερα, μετά από τρεις γυναικοκτονίες μέσα σε τρεις ημέρες, και μας λέτε ότι «τα φαινόμενα της δολοφονίας γυναικών είναι προφανώς καταδικαστέα» και αναφέρεστε σε μικροκομματικές σκοπιμότητες χωρίς ίχνος ενσυναίσθησης της τραγωδίας, των επιπτώσεων των γυναικοκτονιών στις γυναίκες θύματα, στα παιδιά θύματα και τις επιπτώσεις στις ψυχούλες τους. Και αισθάνεστε την ανάγκη να καλύψετε την κυβέρνηση για το καταπληκτικό της έργο στον τομέα της ισότητας των φύλων, και την δική σας απουσία.

    Είναι ολοφάνερο ότι κάτι δεν πάει καλά. Εδώ και τώρα χρειάζεται να αναλάβετε την ευθύνη σας και να προχωρήσετε σε πανελλαδική κινητοποίηση όλων των δυνάμεων για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.

    Πάρτε στα χέρια σας την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και δείτε ποιοι είναι οι πόροι, ανθρώπινοι και οικονομικοί, για την υλοποίηση και εφαρμογή κάθε άρθρου της σύμβασης. Ετοιμάστε Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Εξάλειψη των Γυναικοκτονιών. Στηρίξτε το αίτημα των φεμινιστικών οργανώσεων για την ένταξη του όρου γυναικοκτονία στο ποινικό μας δίκαιο. Και αφήστε στην μπάντα την δική σας «εργαλειοποίηση δολοφονιών για καθαρά μικροκομματικές σκοπιμότητες».

    *Η Φωτεινή Σιάνου είανι ακτιβίστρια για την Ειρήνη, Μη Βία και τα Δικαιώματα των Γυναικών

  • Σενάρια στασιμοπληθωρισμού βλέπει η Μοody’s για την Ευρώπη

    Σενάρια στασιμοπληθωρισμού βλέπει η Μοody’s για την Ευρώπη

    Ενώ η Ελλάδα και η Ρουμανία φαίνεται να είναι λιγότερο εκτεθειμένες στο σενάριο του επίμονου πληθωρισμού, οι δυνατότητές τους να αντιμετωπίσουν έναν κύκλο στασιμοπληθωρισμού είναι οι πιο περιορισμένες σε όλη την Ε.Ε.

    Ο ένας μετά τον άλλο διεθνείς οργανισμοί, οίκοι αξιολόγησης και επενδυτικές τράπεζες προειδοποιούν για τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού στην ευρωπαϊκή οικονομία, με την Ελλάδα να συμπεριλαμβάνεται στις χώρες-αδύναμους κρίκους. Μετά τις αρνητικές εκτιμήσεις από Barclay’s, Citigroup και Standard & Poor’s, τη σκυτάλη πήρε ο διεθνής πιστοληπτικός οίκος Moody’s.

    «Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία επιδείνωσε τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, εκτοξεύοντας τον πληθωρισμό σε επίπεδα που δεν έχει ξαναδεί η Ευρώπη από τα μέσα της δεκαετίας του ‘80», σημειώνει η νέα έκθεση της συνδρομητικής υπηρεσίας Μοοdy’s Investor Service, διευκρινίζοντας ότι οι κίνδυνοι στασιμοπληθωρισμού αυξάνονται μεν πανευρωπαϊκά, αλλά με σημαντικές διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα.

    Πληθωριστικές πιέσεις

    Tις πρόσφατες μελέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θεωρούν πιθανή την άνοδο του πληθωρισμού το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα επικαλείται ο Χάικο Πίτερς, αντιπρόεδρος και ανώτερος αναλυτής της Μoody’s, προσθέτοντας ότι «μια διακοπή των εισροών ρωσικού φυσικού αερίου θα εντείνει τις πληθωριστικές πιέσεις».

    Οπως εξηγεί, ο στασιμοπληθωρισμός θα αποτελέσει αρνητικό πιστωτικό γεγονός, ωστόσο το σενάριο αυτό δεν είναι η αρχική πρόβλεψη της Μοοdy’s για την Ε.Ε. Προς το παρόν προβλέπει ανάπτυξη του ευρωπαϊκού ΑΕΠ κατά 2,5% το 2022 και 1,3% το 2023 και αποκλιμάκωση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή στο 4,4% το 2023, από 6,8% το 2022. Ο διεθνής οίκος θεωρεί δεδομένο ότι τα επόμενα δύο-τρία χρόνια η Ε.Ε. θα σημειώσει χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και υψηλότερο πληθωρισμό από το συνηθισμένο, με το κακό σενάριο να συνδέεται άμεσα με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις του στην ευρωπαϊκή οικονομία.

    Το σενάριο του στασιμοπληθωρισμού σημαίνει ότι για ένα διάστημα αρκετών χρόνων ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε υψηλότερα επίπεδα από τον μέσο όρο των προηγούμενων δεκαετιών, ενώ ταυτόχρονα η πραγματική ανάπτυξη του ΑΕΠ θα παραμένει σημαντικά χαμηλότερη, μηδενική ή σχεδόν μηδενική.

    Για να εισέλθει η Ε.Ε. σε κατάσταση στασιμοπληθωρισμού, θα πρέπει οι δυναμικές των τιμών να διατηρηθούν, όπως θα συμβεί αν για παράδειγμα παραμείνουν υψηλές για μεγάλο χρονικό διάστημα οι τιμές της ενέργειας, το οποίο με τη σειρά του θα οδηγήσει σε μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, αφού οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αναθεωρούν τις προσδοκίες τους ανάλογα με την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό. Συμπληρωματικά, ένα μίγμα δημοσιονομικής-νομισματικής πολιτικής που θα στηρίζει την ανάπτυξη μπορεί να εντείνει τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού.

    Πιο εκτεθειμένες στο σενάριο του στασιμοπληθωρισμού είναι οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, συνεχίζει η Μοοdy’s, εξετάζοντας μια σειρά από δείκτες όπως ο διαφορετικός βαθμός έκθεσης στον κίνδυνο του «ριζωμένου» πληθωρισμού, η χαμηλή ανάπτυξη και οι κρατικές πολιτικές αντιμετώπισης της κρίσης.

    Μόνιμες αυξήσεις

    Με βάση αυτά τα κριτήρια, οι χώρες που είναι πιο πιθανόν να δουν τις προσωρινές αυξήσεις τιμών να γίνονται μόνιμες και έχουν τις λιγότερες δυνατότητες να αντιδράσουν είναι η Μάλτα, η Κύπρος, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Κροατία. Μολονότι η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία είναι λιγότερο ευάλωτες στο ενδεχόμενο ενός επίμονου πληθωρισμού, τα ήδη υψηλά επίπεδα χρέους, η ολοένα μεγαλύτερη έκθεση σε κυμαινόμενα επιτόκια και οι σημαντικές υποχρεώσεις πληρωμών κεφαλαίων και τόκων το επόμενο δωδεκάμηνο αυξάνουν τους κινδύνους.

    Από την άλλη, ενώ η Ελλάδα και η Ρουμανία φαίνεται να είναι λιγότερο εκτεθειμένες στο σενάριο του επίμονου πληθωρισμού, οι δυνατότητές τους να αντιμετωπίσουν έναν κύκλο στασιμοπληθωρισμού είναι οι πιο περιορισμένες σε όλη την Ε.Ε., καταλήγει η Μοοdy’s.

  • Η κλιματική αλλαγή μπορεί να φέρει το τέλος της ανθρωπότητας

    Η κλιματική αλλαγή μπορεί να φέρει το τέλος της ανθρωπότητας

    Η κλιματική αλλαγή μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για την ανθρωπότητα αν η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας είναι τελικά ανώτερη της αναμενόμενης (άνω των τριών βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα) ή αν προκαλέσει μια αλυσιδωτή σειρά γεγονότων, ένα σενάριο που μέχρι σήμερα έχει «επικίνδυνα παραγνωριστεί», προειδοποιεί μια διεθνής μελέτη με επικεφαλής επιστήμονες του βρετανικού Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.

    Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι, όσο κι αν είναι μικρή μια τέτοια κατακλυσμική πιθανότητα, δεν μπορεί να αποκλεισθεί, γι’ αυτό ο κόσμος «πρέπει να αρχίζει να προετοιμάζεται για την πιθανότητα ενός “κλιματικού φινάλε”».

    Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρ Λιουκ Κεμπ του Κέντρου για την Μελέτη του Υπαρξιακού Κινδύνου του Κέιμπριτζ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, προτείνουν μια ερευνητική ατζέντα που θα θέσει επί τάπητος τα χειρότερα δυνατά σενάρια, τα οποία εκτείνονται από μια απώλεια του 10% του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι την τελική εξαφάνιση όλων των ανθρώπων, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, καλούν τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) να αφιερώσει μια μελλοντική έκθεση στην προοπτική μιας καταστροφικής κλιματικής αλλαγής, έτσι ώστε να κινητοποιηθεί πιο ενεργά και η διεθνής κοινή γνώμη.

    Με βάση τις σημερινές τάσεις των «αερίων του θερμοκηπίου», οι περισσότεροι επιστήμονες αναμένουν μια αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2,1 έως 3,9 βαθμούς έως το 2100. Αν τηρηθούν με μεγαλύτερη αυστηρότητα τα αναγκαία μέτρα από τις περισσότερες χώρες, η άνοδος μπορεί να συγκρατηθεί στους 1,9 έως 3 βαθμούς, ενώ στο αισιόδοξο σενάριο η άνοδος της θερμοκρασίας δεν θα ξεπεράσει τους 2,6 βαθμούς.

    «Υπάρχουν άφθονοι λόγοι που πιστεύουμε ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να γίνει καταστροφική, ακόμη και με μέτρια επίπεδα ανόδου της θερμοκρασίας. Η κλιματική αλλαγή έχει παίξει ρόλο σε κάθε μαζική εξαφάνιση ειδών στο παρελθόν. Έχει συμβάλει στην πτώση αυτοκρατοριών και έχει διαμορφώσει την ιστορία», δήλωσε ο Κεμπ. «Οι δρόμοι για την καταστροφή δεν περιορίζονται στις άμεσες επιπτώσεις των υψηλών θερμοκρασιών, όπως τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Έμμεσες συνέπειες όπως οι οικονομικές κρίσεις, οι συγκρούσεις και τα ξεσπάσματα νέων ασθενειών μπορούν να πυροδοτήσουν άλλους κινδύνους και να εμποδίσουν την ανάκαμψη από πιθανές καταστροφές όπως ο πυρηνικός πόλεμος», πρόσθεσε.

    Η μελέτη εκτιμά ότι έως το 2070 περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν σε περιοχές ακραίας ζέστης, με μέση ετήσια θερμοκρασία άνω των 29 βαθμών Κελσίου, έναντι μόνο 30 εκατομμυρίων σήμερα, κυρίως στη Σαχάρα και στην περιοχή του Κόλπου. Μάλιστα πολλές από τις εν λόγω περιοχές θα είναι πυκνοκατοικημένες και πολιτικά ασταθείς.

    Η περσινή έκθεση της IPCC έκανε την πρόβλεψη ότι αν το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα διπλασιαστεί σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα (κάτι που έχει συμβεί κατά το ήμισυ έως τώρα), υπάρχει πιθανότητα 18% η παγκόσμια θερμοκρασία να αυξηθεί τελικά πάνω από 4,5 βαθμούς.

    Η νέα μελέτη θεωρεί ότι οι εκθέσεις της IPCC δεν δίνουν τη δέουσα βαρύτητα στα ακραία σενάρια. «Ξέρουμε ελάχιστα γι’ αυτά ακριβώς τα σενάρια που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία», ανέφερε ο Κεμπ. Γι’ αυτό τόνισε ότι πρέπει να δοθεί περισσότερη επιστημονική προσοχή στους λεγόμενους «τέσσερις ιππότες» της κλιματικής κρίσης (κατ’ αναλογία με τους ιππότες της χριστιανικής Αποκάλυψης): τον υποσιτισμό και την πείνα, τον ακραίο καιρό, τις πολεμικές συγκρούσεις και τις λοιμώδεις νόσους.

    Η μελέτη υπογραμμίζει ότι, μεταξύ άλλων, η άνοδος των θερμοκρασιών συνιστά μείζονα απειλή για την παγκόσμια τροφοδοσία με τρόφιμα, ενώ τα ολοένα συχνότερα ακραία καιρικά συμβάντα δημιουργούν συνθήκες για νέες πανδημίες. Οι ερευνητές θεωρούν πιθανό ότι στην πορεία του χρόνου η κλιματική κατάρρευση θα υπερκεράσει άλλες απειλές, όπως η οικονομική ανισότητα, η παραπληροφόρηση και η διάβρωση της δημοκρατίας.

    Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στο να εντοπισθούν όλα τα πιθανά κρίσιμα σημεία καμπής στη «Γη Θερμοκήπιο», που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια ανεξέλεγκτη τροχιά του κλίματος, όπως η μαζική απελευθέρωση μεθανίου από τις έως τώρα μόνιμα παγωμένες αρκτικές περιοχές ή η μεγάλη απώλεια των δασών, που προς το παρόν απορροφούν σημαντικές ποσότητες άνθρακα, αντισταθμίζοντας εν μέρει την αύξησή του στην ατμόσφαιρα.

    Ο καθηγητής Γιόχαν Ρόκστρεμ, διευθυντής του γερμανικού Ινστιτούτου Ερευνών Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσνταμ, ανέφερε ότι «όσα περισσότερα μαθαίνουμε για το πώς λειτουργεί ο πλανήτης μας, τόσο αυξάνουν οι λόγοι ανησυχίας. Καταλαβαίνουμε ολοένα περισσότερο ότι ο πλανήτης μας είναι ένας πιο σύνθετος και ταυτόχρονα ευάλωτος οργανισμός. Πρέπει να κάνουμε τους μαθηματικούς υπολογισμούς μιας πιθανής καταστροφής, προκειμένου να την αποφύγουμε».

    «Το να αντιμετωπίζουμε ένα μέλλον επιδεινούμενης κλιματικής αλλαγής, αλλά να παραμένουμε τυφλοί απέναντι στα χειρότερα σενάρια, αποτελεί στην καλύτερη περίπτωση αφελή διαχείριση κινδύνου και στη χειρότερη μοιραία ανοησία», εκτίμησε ο Κεμπ, συνοψίζοντας το κεντρικό μήνυμα των ερευνητών.

  • Τιεζούν Ζανγκ / Η Κίνα δεν είναι Ρωσία και η Ταϊβάν δεν είναι Ουκρανία

    Τιεζούν Ζανγκ / Η Κίνα δεν είναι Ρωσία και η Ταϊβάν δεν είναι Ουκρανία

    Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις για τις επιπτώσεις για την Ταϊβάν. Ένα από τα πολυσυζητημένα μαθήματα του πολέμου είναι ότι η Κίνα πρέπει να το σκεφτεί πολύ σοβαρά προτού εξαπολύσει έναν πόλεμο με στόχο την επανένωση με την Ταϊβάν. Κατά την άποψή μου, όμως, αυτός ο κίνδυνος ήταν εξαρχής μικρός, οπότε το «μάθημα» έχει μικρή χρησιμότητα.

    του Tiejun Zhang*

    Η ιστορία επαναλαμβάνεται μερικές φορές, αλλά όχι πάντα. Για να καταλάβουμε τις διαφορές, θα πρέπει να κάνουμε δύο παραλληλισμούς: Κίνα έναντι Ρωσίας και Ταϊβάν έναντι Ουκρανίας.

    H Kίνα και η Ρωσία έχουν πολύ διαφορετικές στρατηγικές προτεραιότητες. Πρώτον, υπάρχει μεγάλη διαφορά στις οικονομικές και στρατιωτικές τους δυνατότητες. Οικονομικά, η Κίνα έχει το δεύτερο σε μέγεθος ΑΕΠ στον κόσμο. Το 2021, έφτανε στο 76% του ΑΕΠ των ΗΠΑ, ενώ το ΑΕΠ της Ρωσίας ήταν κάτω από το 10%. Η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας είναι επίσης πιο βιώσιμη από εκείνη της Ρωσίας, καθώς η πρώτη είναι πολύ στενότερα συνδεδεμένη με την παγκόσμια οικονομία από τη δεύτερη.

    Στρατιωτικά, η Ρωσία διαθέτει το μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο και μια σημαντική συμβατική δύναμη. Ο στρατός της Κίνας, αν και εκσυγχρονίζεται ταχύτατα, είναι ακόμη δεκαετίες πίσω από εκείνον των ΗΠΑ. Επιπλέον, η Ταϊβάν αποτελεί έναν πολύ σύνθετο στόχο μιας εισβολής και ένας λόγος γι’ αυτό είναι τα προχωρημένα οπλικά συστήματα που το νησί εισάγει από τις ΗΠΑ.

    Η σύνδεση της Κίνας με την παγκόσμια οικονομία είναι δίκοπο μαχαίρι για τη χώρα αυτή. Από τη μια πλευρά, αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους παράγοντες που διασφαλίζουν εδώ και δεκαετίες την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας. Από την άλλη, η στενή οικονομική αλληλεξάρτηση κάνει την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας πιο ευάλωτη σε περιόδους κρίσης. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αποτελούν τους οκτώ από τους δέκα σημαντικότερους εταίρους της Κίνας. Στην περίπτωση που η Κίνα χρησιμοποιήσει βία για να ενωθεί με την Ταϊβάν, θα της επιβληθούν αυστηρές κυρώσεις που θα επιφέρουν πλήγμα στην οικονομία της. Η Κίνα θα βυθιστεί σε οικονομική κρίση, κάτι που θα έχει βαθιές κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις.

    Όσο για τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ρωσίας και της Κίνας, η πρώτη θεώρησε ότι έπρεπε να εμποδίσει την προσέγγιση της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ, ενώ η δεύτερη θέλει να έχει ένα ειρηνικό περιβάλλον που βοηθά την οικονομική της ανάπτυξη. Η Κίνα δεν ενδιαφέρεται τόσο να επεκτείνει τα εδάφη της, όσο να γίνει η υπερδύναμη της ανατολικής Ασίας.

    Ο δεύτερος παραλληλισμός είναι μεταξύ Ταϊβάν και Ουκρανίας. Ο πληθυσμός της πρώτης είναι ο μισός από εκείνον της δεύτερης. Από την άποψη της σύνθεσης του πληθυσμού, το 77% των κατοίκων της Ουκρανίας είναι Ουκρανοί και το 20% Ρώσοι, ενώ στην Ταϊβάν πάνω από το 90% είναι Κινέζοι Χαν. Το στοιχείο αυτό θα έκανε κάποιον να πιστέψει ότι είναι πιο εύκολο για την Κίνα να ενωθεί με την Ταϊβάν απ’ ό,τι για τη Ρωσία να αποκτήσει εδάφη της Ουκρανίας. Αλλά δεν είναι τόσο απλό.

    Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η κινεζική κυβέρνηση επιδιώκει να αναπτύξει πολιτισμικούς και κοινωνικούς δεσμούς με τον πληθυσμό της Ταϊβάν. Ο σκοπός ήταν να αντιληφθούν οι τελευταίοι ότι ανήκουν στη «Μητέρα Πατρίδα». Συνέβη το αντίθετο. Όσο αυξάνονταν οι επικοινωνίες, τόσο συνειδητοποιούσαν οι κάτοικοι της Ταϊβάν τις διαφορές τους με την ηπειρωτική Κίνα.

    Γεωπολιτικά, η ανατολική Ασία είναι διπολική, με τις ΗΠΑ να αποτελούν την κυρίαρχη ναυτική δύναμη και την Κίνα να συνιστά την κυρίαρχη ηπειρωτική δύναμη. Η Ταϊβάν βρίσκεται ανάμεσα και όποιος την ελέγχει έχει το πλεονέκτημα. Για τις ΗΠΑ, η Ταϊβάν είναι σημαντικότερη από την Ουκρανία τόσο οικονομικά όσο και στρατηγικά. Αλλά και η Ιαπωνία δεν θέλει να δει την Ταϊβάν να ενώνεται με την Κίνα.

    Συμπερασματικά, η χρήση βίας από την Κίνα για την επιστροφή της Ταϊβάν στη «Μητέρα Πατρίδα» δεν αποτελεί αυτή τη στιγμή μια επιλογή. Και αυτό θα συνεχιστεί όσο παραμένει το χάσμα ανάμεσα στον αμερικανικό και τον κινεζικό στρατό.

    (*) O Τιεζούν Ζανγκ είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Shanghai Global Institute

    (Πηγή: The Diplomat)

  • Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι: Από γιατρός στο Κάιρο αρχηγός της αλ Κάιντα

    Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι: Από γιατρός στο Κάιρο αρχηγός της αλ Κάιντα

    Ο Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι διαδέχτηκε τον Οσάμα μπιν Λάντεν στην ηγεσία της αλ Κάιντα έπειτα από χρόνια κατά τα οποία υπήρξε ο βασικός υπεύθυνος της χάραξης στρατηγικής της οργάνωσης, αλλά η έλλειψη χαρίσματος και ο ανταγωνισμός από αντίπαλους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους μείωναν την ικανότητά του να εμπνέει μεγάλης κλίμακας επιθέσεις εναντίον δυτικών στόχων.

    Ο 71χρονος Ζαουάχρι σκοτώθηκε από επίθεση αμερικανικού drone, όπως ανακοίνωσε χθες το απόγευμα σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν.

    Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν ότι η επίθεση πραγματοποιήθηκε την Κυριακή στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, την Καμπούλ.

    Κατά τα χρόνια που ακολούθησαν τον θάνατο του μπιν Λάντεν το 2011, αμερικανικά αεροπορικά πλήγματα σκότωσαν υπαρχηγούς του Ζαουάχρι αποδυναμώνοντας την ικανότητα του βετεράνου αιγύπτιου μαχητή να συντονίζει την διεθνή δράση της οργάνωσης.

    Παρακολουθούσε την αλ Κάιντα να παραμερίζεται ουσιαστικά από τις επαναστάσεις του 2011 στον αραβικό κόσμο, τις οποίες πραγματοποιούσαν κυρίως μεσοαστοί ακτιβιστές και διανοούμενοι που αντιτίθεντο στην πολυετή αυταρχική διακυβέρνηση στη χώρα τους.

    Παρότι είχε τη φήμη του άκαμπτου και επιθετικού, ο Ζαουάχρι κατάφερε να κινητοποιήσει διεθνείς ένοπλες οργανώσεις, που έφθασαν να πραγματοποιήσουν μαζικές εξεγέρσεις, κάποιες από αυτές έχοντας τις ρίζες τους στις ταραχές που προήλθαν από την Αραβική Άνοιξη.

    Η βία αποσταθεροποίησε μια σειρά χωρών στην Ασία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

    Αλλά οι ημέρες της αλ Κάιντα ως ένα δίκτυο με κεντρική διεύθυνση και ιεραρχία που επιτέθηκε στις ΗΠΑ στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001 ήταν παρελθόν.

    Αντιθέτως, η ένοπλη δράση της ομάδας επέστρεψε στις ρίζες της, σε συγκρούσεις τοπικού επιπέδου, υποκινούμενες από έναν συνδυασμό τοπικών εντάσεων και διεθνικών τζιχαντιστικών δικτύων που χρησιμοποιούσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

    Η ένοπλη ισλαμιστική δράση του Ζαουάχρι ανατρέχει σε δεκαετίες.

    Η πρώτη φορά που η διεθνής κοινότητα άκουσε το όνομά του είναι όταν στάθηκε μέσα σε έναν κλωβό, σε αίθουσα δικαστηρίου, μετά την δολοφονία του αιγύπτιου προέδρου Ανουάρ αλ-Σαντάτ το 1981.

    “Εχουμε θυσιαστεί και είμαστε έτοιμοι για περισσότερες θυσίες μέχρι την νίκη του ισλάμ”, φώναξε ο Ζαουάχρι, ο οποίος φορούσε μια λευκή κελεμπία, καθώς οι συγκατηγορούμενοί του, εξοργισμένοι από την ειρηνευτική συμφωνία που είχε υπογράψει ο Σαντάτ με το Ισραήλ, φώναζαν συνθήματα.

    Ο Ζαουάχρι εξέτισε τριετή ποινή φυλάκισης για παράνομη κατοχή όπλων, αλλά απαλλάχτηκε από τις βασικές κατηγορίες.

    Με σπουδές χειρουργού–ένα από τα παρατσούκλια του ήταν ‘Ο Γιατρός’–ο Ζαουάχρι πήγε στο Πακιστάν όταν αποφυλακίστηκε, όπου εργάστηκε στην Ερυθρά Ημισέληνο θεραπεύοντας ισλαμιστές μουτζαχεντίν, που είχαν τραυματιστεί την περίοδο που οι αφγανικές πολεμούσαν τις σοβιετικές δυνάμεις.

    Στη διάρκεια εκείνης της περιόδου γνωρίστηκε με τον μπιν Λάντεν, έναν πλούσιο Σαουδάραβα ο οποίος είχε ενταχθεί στην αφγανική αντίσταση.

    Αναλαμβάνοντας την ηγεσία της ισλαμικής τζιχάντ στην Αίγυπτο το 1993, ο Ζαουάχρι έγινε ηγετική φυσιογνωμία της εκστρατείας στα μέσα της περιόδου του 1990 για την ανατροπή της κυβέρνησης και την εγκαθίδρυση ενός αμιγώς ισλαμικού κράτους.

    Περισσότεροι από 1.200 Αιγύπτιοι σκοτώθηκαν.

    Οι αιγυπτιακές αρχές ξεκίνησαν εκστρατεία καταστολής της ισλαμικής τζιχάντ μετά την απόπειρα δολοφονίας του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ τον Ιούνιο του 1995 στην Αντίς Αμπέμπα.

    Ο γκριζαρισμένος πια Ζαουάχρι με το λευκό τουρμπάνι απάντησε διατάσσοντας επίθεση το 1995 με στόχο της πρεσβεία της Αιγύπτου στο Ισλαμαμπάντ.

    Δύο αυτοκίνητα φορτωμένα με εκρηκτικά έπεσαν πάνω στις πύλες του συγκροτήματος σκοτώνοντας 16 ανθρώπους.

    Το 1999, αιγυπτιακό στρατοδικείο καταδίκασε τον Ζαουάχρι ερήμην σε θάνατο.

    Μέχρι τότε ζούσε τη σπαρτιάτικη ζωή ενός ενόπλου έχοντας βοηθήσει τον μπιν Λάντεν να συγκροτήσει την αλ Κάιντα.

    Ένα βίντεο που προβλήθηκε από το Αλ Τζαζίρα το 2003 δείχνει τους δύο άνδρες να περπατούν σε μια βουνοπλαγιά, μια εικόνα η οποία, όπως ήλπιζαν δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, θα μαρτυρούσε που βρίσκεται το κρησφύγετό τους.

    ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΤΖΙΧΑΝΤ

    Επί χρόνια ο Ζαουάχρι θεωρούνταν ότι κρυβόταν κατά μήκος του συνόρου ανάμεσα στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν.

    Φέτος αμερικανοί αξιωματούχοι ανακάλυψαν ότι η οικογένεια του Ζαουάχρι–η σύζυγος, η κόρη του και τα παιδιά της-είχαν εγκατασταθεί σε ένα κρησφύγετο στην Καμπούλ και στη συνέχεια εντόπισαν και τον ίδιο τον Ζαουάχρι στην ίδια τοποθεσία, όπως αποκάλυψε ένας υψηλόβαθμος αμερικανός αξιωματούχος.

    Σκοτώθηκε από την επίθεση drone όταν βγήκε στο μπαλκόνι αυτού του σπιτιού το πρωί της Κυριακής, είπε η ίδια πηγή. Δεν υπήρξε άλλος τραυματισμός.

    Ο Ζαουάχρι ανέλαβε την ηγεσία της αλ Κάιντα το 2011 αφότου αμερικανοί πεζοναύτες σκότωσαν τον μπιν Λάντεν στην κρυψώνα του στο Πακιστάν.

    ‘Εκτοτε δεν σταμάτησε να καλεί σε παγκόσμια τζιχάντ έχοντας πάντα στο πλευρό του ένα καλάσνικοφ στα μηνύματά του μέσω βίντεο.

    Στη μνήμη του μπιν Λάντεν ο Ζαουάχρι υποσχέθηκε να συνεχίσει τις επιθέσεις εναντίον της Δύσης μνημονεύοντας την απειλή που είχε εκστομίσει ο μπιν Λάντεν ότι “δεν θα ονειρευτείτε ασφάλεια μέχρι να την ζήσουμε ως πραγματικότητα και μέχρι να εγκαταλείψετε τα εδάφη των μουσουλμάνων”.

    Όπως προέκυψε, η εμφάνιση του ακόμη πιο σκληροπυρηνικού Ισλαμικού Κράτους την περίοδο 2014-2019 στο Ιράκ και τη Συρία συγκέντρωσε το ίδιο, αν όχι μεγαλύτερο, ενδιαφέρον των δυτικών αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών.

    Ο Ζαουάχρι συχνά επιχειρούσε να εμπνεύσει το πάθος στους μουσουλμάνους σχολιάζοντας διαδικτυακά ευαίσθητα θέματα όπως η αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή ή οι ενέργειες του Ισραήλ εις βάρος των Παλαιστινίων, αλλά ο λόγος του θεωρούνταν ότι στερείτο την απήχηση που είχε εκείνος του μπιν Λάντεν.

    Σε πρακτικό επίπεδο ο Ζαουάχρι θεωρείται ότι εμπλέκετο σε ορισμένες από τις μεγαλύτερης κλίμακας επιχειρήσεις της αλ Κάιντα έχοντας συνδράμει στην διοργάνωση των επιθέσεων του 2001 όταν τρομοκράτες αεροπειρατές της αλ Κάιντα χρησιμοποιήθηκαν για να σκοτώσουν περίπου 3.000 ανθρώπους στις ΗΠΑ.

    Εις βάρος του διατυπώθηκαν κατηγορίες για τον ρόλο που φέρεται ότι είχε στις επιθέσεις το 1998 εναντίον των πρεσβειών των ΗΠΑ στην Κένυα και την Τανζανία. Το FBI τον είχε επικηρύξει με 25 εκατομμύρια δολάρια και βρισκόταν στον κατάλογό του με τους πλέον καταζητούμενους.

    ΕΠΙΦΑΝΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

    Ο Ζαουάχρι δεν αναδύθηκε από τις φτωχογειτονιές του Καΐρου, όπως άλλοι που έλκονταν από ένοπλες ομάδες οι οποίες πρέσβευαν έναν ιερό σκοπό.

    Γεννημένος το 1951 σε μια επιφανή οικογένεια του Καΐρου, ήταν εγγονός του μεγάλου ιμάμη του Αλ Άζχαρ, του ανώτατου πνευματικού κέντρου του σουνιτικού ισλάμ.

    Μεγάλωσε στο καταπράσινο προάστιο Μααντί του Καΐρου και ήταν γιος καθηγητή Φαρμακολογίας.

    Ασπάστηκε τον ισλαμικό φονταμενταλισμό σε ηλικία 15 ετών και εμπνεύστηκε από τις επαναστατικές ιδέες του αιγύπτιου συγγραφέα Σαΐντ Κουτμπ, ενός ισλαμιστή που εκτελέστηκε το 1966 με την κατηγορία ότι προσπάθησε να ανατρέψει το καθεστώς.

    Συμφοιτητές του Ζαουάχρι στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου του Καΐρου τα χρόνια του 1970 τον περιγράφουν ως έναν νεαρό γεμάτο ζωή που πήγαινε στον κινηματογράφο, άκουγε μουσική και αστειευόταν με φίλους.

    ″Όταν βγήκε από τη φυλακή ήταν ένα εντελώς διαφορετικός άνθρωπος”, είπε ένας γιατρός που σπούδασε με τον Ζαουάχρι και αρνήθηκε να κατονομαστεί.

    Από τον κλωβό της αίθουσας του δικαστηρίου μετά τη δολοφονία του Σαντάτ στη διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης, ο Ζαουάχρι μίλησε στον διεθνή Τύπο, λέγοντας ότι οι μαχητές υφίσταντο φρικτά βασανιστήρια μέσα στις φυλακές, ανάμεσά τους μαστιγώματα και επιθέσεις από άγρια σκυλιά.

    ″Συνέλαβαν τις συζύγους, τις μητέρες, τους πατέρες, τις αδερφές και τους γιους στη διάρκεια της δίκης για να ασκήσουν ψυχολογική πίεση σε αυτούς τους αθώους κρατούμενους”, είχε πει.

    Συγκρατούμενοι του εκτιμούν πως αυτές οι συνθήκες ριζοσπαστικοποίησαν περαιτέρω τον Ζαουάχρι και τον οδήγησαν στο μονοπάτι της επιδίωξης του παγκόσμιου τζιχάντ.

  • Τριπλασιασμός κερδών της ΒΡ εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία

    Τριπλασιασμός κερδών της ΒΡ εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία

    Η βρετανική και πορτογαλική πολυεθνική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου BP που εδρεύει στο Λονδίνο της Αγγλίας, τριπλασίασε τα κέρδη της εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία ενώ οι πολίτες δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης.

    Η BP που είναι εγγεγραμμένη στον βρετανικό χρηματιστηριακό δείκτη FTSE 100, θα δώσει δισεκατομμύρια λίρες στους μετόχους αφού τριπλασίασε τα κέρδη της σε σχεδόν 7 δισ. στερλίνες το δεύτερο τρίμηνο του έτους.

    Τα κέρδη του πρώτου τριμήνου της BP ήταν ήδη τα υψηλότερα για περισσότερο από μια δεκαετία.

    Η σκιώδης καγκελάριος Ρέιτσελ Ριβς, δήλωσε ότι τα «εντυπωσιακά κέρδη» δείχνουν ότι η κυβέρνηση ήταν «εντελώς λάθος» που παραχώρησε σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις σε εταιρείες πετρελαίου.

  • Αποστολάκης για το «Αμπντουλχαμίτ Χαν»: Ο Ερντογάν θα επιχειρήσει να προκαλέσει ένταση ανάλογη του 2020

    Αποστολάκης για το «Αμπντουλχαμίτ Χαν»: Ο Ερντογάν θα επιχειρήσει να προκαλέσει ένταση ανάλογη του 2020

    «Το γεωτρύπανο αυτή την στιγμή έχει ξεκινήσει δοκιμές εν πλω και ετοιμάζεται να πάει κάπου που δεν μας έχουν ξεκαθαρίσει που» δήλωσε για το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» ο Ευάγγελος Αποστολάκης εκφράζοντας ταυτόχρονα την άποψη ότι ο Ερντογάν θα επιχειρήσει να προκαλέσει ένταση στην Κυπριακή ΑΟΖ.

    Μιλώντας στην ΕΡΤ και την εκπομπή «Συνδέσεις» ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ, ναύαρχος ε.α. και πρώην υπηρεσιακός υπουργός Εθνικής Άμυνας τόνισε ότι η Ελλάδα περιμένει να δει τι κατεύθυνση θα πάρει το τουρκικό γεωτρανο 7ης γενιάς.

    Αναφορικά με την έκδοση Navtex και την πορεία που θα ακολουθήσει το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» ο κ. Αποστολάκης διευκρίνισε ότι Navtex (διεθνής αυτοματοποιημένη υπηρεσία άμεσης εκτύπωσης για τη διάδοση προειδοποιήσεων και προβλέψεων πλοήγησης) θα πρέπει να εκδοθεί για την περιοχή που θα δραστηριοποιηθεί το γεωτρύπανο.

    «Αν θέλουν οι Τούρκοι να κάνουν Navtex για λόγους δικούς τους θα το κάνουν. Στη συνέχεια, το κράτος που θα την εκδώσει θα πρέπει να έχει την αρμοδιότητα εκείνο. Αν είναι για να γίνει λήψη διάτρηση του βυθού τότε τα πράγματα είναι διαφορετικά», δήλωσε ο κ. Αποστολάκης.

    Το πλοίο θα συνοδεύεται από τουρκικά πολεμικά σκάφη

    Ερωτηθείς για το τι σημαίνει ένα πιθανό σενάριο το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» να συνοδεύεται από τουρκικές φρεγάτες ο επίτιμος ΓΕΕΘΑ δήλωσε ότι οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα καθώς είναι σχεδόν βέβαιο ότι το γεωτρύπανο θα συνοδεύεται από πολεμικά πλοία.

    «Το ερώτημα είναι που θα πάει (το πλοίο) και το τι θέλει να προκαλέσει ο Ερντογάν» είπε ο κ. Αποστολάκης εκτιμώντας ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα επιχειρήσει να δημιουργήσει μια κρίση ανάλογη του 2020 ή ακόμα και πιο έντονη.

    «Εδώ μιλάμε για γεωτρύπανο που θα τρυπήσει βυθό», πρόσθεσε ο ναύαρχος εν αποστρατεία. Και όπως είπε, νόμιμη θα είναι κάθε ενέργεια του ερευνητικού σκάφους που θα γίνει εντός των τουρκικών υδάτων.

    Η Τουρκία απειλεί την Κύπρο

    Σχολιάζοντας τις δηλώσεις του Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος υποστήριξε ότι για το γεωτρύπανο οι Τούρκοι πήραν άδεια από τη Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου ο κ. Αποστολάκης είπε ότι φοβάται ότι απειλεί την Κυπριακή ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη).

    «Απειλεί την Κύπρο, ένα κράτος που είναι κυρίαρχο το οποίο έχει ορίσει ΑΟΖ με τα κράτη που γειτονεύει. Η Τουρκία δεν συμφωνεί και κατά καιρούς προσπαθεί να δημιουργήσει προβλήματα», είπε ο κ. Αποστολάκης.

    Αναφορικά με το απευχθές σενάριο του τουρκικό γεωτρύπανο να κινηθεί νοτίως της Κρήτης, στο σημείο όπου έχει γίνει το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο τόνισε ότι αν συμβεί αυτό θα είναι παράνομο 100%.

    Τι αναμένει από τους συμμάχους και την ΕΕ

    «Η περιοχή εκείνη καλύπτεται σε ένα κομμάτι από την ΑΟζ που έχουμε συμφωνήσει με την Αύγυπτο. Είναι ξεκάθαρο. Η νόμιμη ΑΟΖ είναι αυτή που ορίζεται από την Ελλάδα και την Αίγυπτο και έχει υποβληθεί και στον ΟΗΕ. Το μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης είναι παράνομο», δήλωσε ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ.

    «Ο Ερντογάν θεωρεί ότι έχει ανέβει η αξία του στο γεωπολιτικό γίγνεσθαι λόγω του ρόλου που έχει παίξει στις διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία και στο λόγω της μεγάλης σημασίας που έχει αποκτήσει το ΝΑΤΟ μετά την ρωσική εισβολή. Θεωρεί, με δεδομένο ότι κανείς δεν θέλει να φύγει η Τουρκία από την αγκαλιά της Δύσης και να πάει στη Ρωσία, ότι πάρα πολλά πράγματα του συγχωρούνται», εκτίμησε ο κ. Αποστολάκης. Στο σημείο αυτό αναρωτήθηκε για το εάν θα ισχύουν οι αμυντικές συμφωνίες που έχουμε υπογράψει με τους συμμάχους μας.

    «Εάν ο Ερντογάν κάνει κατάφορη παραβίαση του Δικαίου θα πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη με τα οποία έχουμε υπογράψει αμυντικές συμφωνίες θα πρέπει να κάνουν κάτι για να το σταματήσουν», κατέληξε εκφράζοντας την άποψη ότι «ο Ερντογάν θα κινηθεί στα όρια της νομιμότητας».

  • Διονύσης Μητρόπουλος / Ο αλγόριθμος του πολέμου

    Διονύσης Μητρόπουλος / Ο αλγόριθμος του πολέμου

    Από τις αρχές του 2022 ζούμε στην εποχή του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

    Του Διονύση Μητρόπουλου

    Όπως συμβαίνει συνήθως στις πολεμικές συρράξεις εκτυλίσσεται κι ένας παράλληλος πόλεμος «πληροφορίας» που άλλοτε έχει σκοπό να «πληροφορήσει» επίσημα ή ανεπίσημα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις – οργανωμένα και με στρατηγική –  να επέμβει βίαια στη σχέση της γλώσσας με τα πράγματα (Δοξιάδης, 2016: 17), δηλαδή να «παραπληροφορήσει» υιοθετώντας τεχνικές προπαγάνδας. Αυτός ο «παράλληλος πόλεμος» δεν είναι κάτι καινούργιο. Η προπαγάνδα είναι κάτι στο οποίο ασκούνται  όλα τα εμπλεκόμενα μέρη: Ρωσία, Ουκρανία και οι «δυτικές» χώρες που στηρίζουν επισήμως την Ουκρανία. Αυτό δεν αμφισβητείται άλλωστε από σχεδόν κανέναν ρεαλιστή σχολιαστή. Ο συγκεκριμένος όμως πόλεμος της πληροφορίας έχει μια ιδιαιτερότητα: είναι ίσως η πρώτη φορά που το κοινό της Δύσης λαμβάνει την πληροφόρηση ή την ενημέρωση για τον πόλεμο μόνο από δικό του «στρατόπεδο». Με άλλα λόγια γίνεται δέκτης μόνο της προπαγάνδας της μιας πλευράς, πιο συγκεκριμένα οι πολίτες της Δύσης γίνονται δέκτες μόνο της δυτικής ενώ η ρωσική προπαγάνδα έχει αποκλειστεί ποικιλοτρόπως από το πεδίο της «δυτικής» ενημέρωσης και ασκείται -σχεδόν αποκλειστικά- στον ρωσικό χώρο.  Στη Δύση, ο έλεγχος της ροής της πληροφορίας γίνεται μέσω των επίσημων αποφάσεων αφενός της ΕΕ αλλά και των μεγάλων εταιρειών που διαχειρίζονται τα κοινωνικά δίκτυα τα οποία στην πλειονότητα τους είναι αμερικανικής ιδιοκτησίας. Αντίστοιχες κυρώσεις επέβαλε η Ρωσία στα κοινωνικά δίκτυα, ωστόσο μάλλον λιγότερο επιτυχημένα μιας και οι περισσότερες πλατφόρμες συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά οπότε τα δυτικά αφηγήματα βρίσκουν τον δρόμο τους στο κοινό της Ρωσίας.

    Από τις πρώτες κιόλας μέρες του πολέμου, στις αρχές του Μαρτίου 2022 η ΕΕ αποφάσισε να απαγορεύει τα ενημερωτικά RT (Russia Today) και Sputnik ως «περιουσιακά στοιχεία, όπλα, στο οικοσύστημα χειραγώγησης του Κρεμλίνου» σύμφωνα με δηλώσεις του Ύπατου Εκπροσώπου της ΕΕ Josep Borrell. Ο κ. Borrell συνέχισε λέγοντας ότι «δεν προσπαθούμε να αποφασίσουμε τι είναι αλήθεια και τι είναι ψευδές. Δεν έχουμε υπουργούς της Αλήθειας. Αλλά πρέπει να επικεντρωθούμε σε ξένους παράγοντες που σκόπιμα, με συντονισμένο τρόπο, προσπαθούν να χειραγωγήσουν το πληροφοριακό μας περιβάλλον». Αυτή η άποψη διατυπώνεται ως αιτιολόγηση αποκλεισμού των ΜΜΕ μιας τρίτης χώρας. Το παράδοξο είναι ότι στο εσωτερικό της ΕΕ το μιντιακό τοπίο παράγει τα δικά του αφηγήματα, τη δική του προπαγάνδα και διακατέχεται συχνά από σοβαρές αντιφάσεις. Πιο συγκεκριμένα, στην περίπτωση της Ελλάδας όπου το μιντιακό οικοσύστημα μπορεί να μην είναι άμεσα κρατικά ελεγχόμενο, αλλά όπως επιβεβαιώνουν αφενός η 108η θέση της χώρας μας στη λίστα των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για την ελευθερία του τύπου, αφετέρου η  τοποθέτηση του Malik Azmani (ευρωβουλευτή της Ομάδας Renew Europe) στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο οποίος εξέφρασε στον Έλληνα πρωθυπουργό την αγωνία του για την «καθοδική πορεία της πολυφωνίας των Μέσων και της Ελευθεροτυπίας στην Ελλάδα», η μιντιακή πραγματικότητα κάποιων ευρωπαϊκών  χωρών μπορεί να απέχει από τον ισχυρισμό του Ύπατου Εκπροσώπου της ΕΕ.

    Εκτός όμως από τον επίσημο κρατικό αποκλεισμό, η ενημέρωση και οι πληροφορίες οποιαδήποτε μορφής που φτάνουν στον τελικό χρήστη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ) φαίνεται να προσαρμόζονται στις παραπάνω κυρώσεις της Δύσης, ενώ ακολουθούν και τα «μυστήρια» μονοπάτια των αλγόριθμων των κοινωνικών δικτύων. Εδώ θα αναδείξω ακριβώς την κρισιμότητα του ζητήματος των αλγορίθμων των ΜΚΔ, θεματική που έχει εκτεταμένα προβληματίσει πολιτικούς, κοινωνικούς επιστήμονες, μαθηματικούς, δημοσιογράφους, ψυχολόγους καθώς και τους καθημερινούς χρήστες. Ένας αλγόριθμος για να «δουλέψει» χρειάζεται δύο πράγματα: ένα ιστορικό με τα δεδομένα χρήσης και τον ορισμό ενός επιτυχημένου σκοπού. Κάθε φορέας που δημιουργεί έναν αλγόριθμο επιμελείται τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή του, ορίζει στόχους και το περιεχόμενο της επιτυχία του και ενσωματώνει τις αξίες ή την ιδεολογία του σε αυτόν. Με αυτό γίνεται ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια κατασκευής αλγορίθμων, πολλώ μάλλον σε φορείς και πλατφόρμες που διαχειρίζονται την ενημέρωση και την καταναλωτική συνήθεια των ανθρώπων με κριτήρια που υπακούν τους εκάστοτε σκοπούς του ιδιοκτήτη του Μέσου -είναι ζήτημα, δηλαδή, πολιτικής οικονομίας των Μέσων. Συνεπώς, οι αλγόριθμοι έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινή μας ζωή, στον τρόπο που ενημερωνόμαστε, καταναλώνουμε προϊόντα, ονειρευόμαστε και επικοινωνούμε. Οι αλγόριθμοι λειτουργούν στη λογική των «δωματίων αντήχησης» όπως παρατηρεί ο Γ. Πλειός στο κείμενο του στο ίδιο τεύχος και ενισχύουν την «προκατάληψη επιβεβαίωσης» (confirmation bias) των χρηστών, δηλαδή την τάση επιλεκτικής επεξεργασίας, αναζήτησης και ερμηνείας πληροφοριών που είναι συνεπείς με τις υπάρχουσες πεποιθήσεις κάποιου.

    Το πόσο προσαρμόζεται ο αλγόριθμος των ΜΚΔ αποτελεί πια προϊόν απλής παρατήρησης για τον καθένα και την καθεμιά μας. Με ένα από απλό scrolling down (κύλιση προς τα κάτω σε μια οθόνη), ειδικά στο περιβάλλον του Instagram, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει ότι το 50% των πραγμάτων που βλέπει στο feed του είναι είτε χορηγούμενο (πχ. διαφημίσεις), είτε προτεινόμενο περιεχόμενο (πχ. συναφές περιεχόμενο με αυτό που ήδη ακολουθούμε). Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στο Facebook με τη διαφορά ότι εκεί ο χρήστης μπορεί να παρέμβει με ειδικούς ad-blockers (προγράμματα που μπλοκάρουν τις διαφημίσεις) αποφεύγοντας (κάπως) την εμφάνιση των χορηγούμενων posts ή διαφημίσεων, είτε παραμετροποιώντας προσεκτικά και συνεχώς την όποια «περίεργη» εμφανιζόμενη ανάρτηση από τις σχετικές ρυθμίσεις. Ωστόσο, όπως έχει αποδείξει το ντοκιμαντέρ Social Dilemma (διαθέσιμο στην πλατφόρμα Netflix) τα κοινωνικά δίκτυα απειλούν τον τρόπο της ενημέρωσής μας καθώς και τη δημοκρατία στην ουσία της, διότι το πρόβλημα των αλγορίθμων είναι πολύ βαθύτερο από μερικές «περίεργες» ή μη σχετικές αναρτήσεις στο feed μας. Η παραμετροποίηση της ροής της πληροφορίας καθώς και ο όγκος της μας καθιστά όλους και όλες αδύναμους/ες τους να ελέγχουμε κριτικά την ποιότητα της αλλά τις ευρύτερες επιπτώσεις του ίδιου του μέσου. Ο εθισμός στη συνεχή ροή συναφούς πληροφορίας που πρακτικά δεν τελειώνει ποτέ, η έκθεση σε έξυπνες και πολύ καλά παραμετροποιημένες καμπάνιες πληροφορίας ή προώθησης του οτιδήποτε, ή η δημιουργία μικρών ομάδων (segments) που εκτίθενται σε πληροφορίες που «ακουμπούν» στις προδιαθέσεις τους, απαρτίζουν ένα περιβάλλον που ο ανθρώπινος εγκέφαλος νοητικά δεν είναι σε θέση να επεξεργαστεί πόσο μάλλον να αντιδράσει σε αυτό.

    Τα κοινωνικά δίκτυα, όπως κάποιοι ισχυρίζονται ότι έγινε στις αμερικάνικες εκλογές του 2016, προκαλούν το έντονο πολιτικό ενδιαφέρον και οι συζητήσεις αποκτούν ένα ύφος δημόσιας παράστασης, ειδικά όταν επικρατούν έντονος τόνος,  προσωπικές προσβολές και βέβαια όταν κάποιος/α θέτει ζητήματα ηθικής υπεροχής ανεξαρτήτως επιχειρημάτων επιζητώντας την αποδοχή του «κοινού». Από αυτή την πραγματικότητα δεν έχει ξεφύγει ούτε ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος. Τα ΜΚΔ τροφοδοτούν τους χρήστες με πληροφορίες, βίντεο και εικόνες χωρίζοντάς τους σε ομάδες αναλόγως με τις προκαταλήψεις και το περιεχόμενο που έχουν συνηθίσει να παρακολουθούν. Αυτή είναι η προεπιλεγμένη (default) διαδικασία που παράγει ο αλγόριθμος. Ένα σχετικό παράδειγμα είναι με ένα βίντεο που κυκλοφόρησε εκτενώς στα ΜΚΔ, ειδικά σε χρήστες που ακολουθούσαν τα νέα του πολέμου από φιλο-ουκρανικές πηγές,  που έδειχνε μια γυναίκα που έδινε οδηγίες στα ρωσικά για πως οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα εγκαταλελειμμένα άρματα μάχης των Ρώσων προς όφελός τους, στρέφοντας δηλαδή τα τανκς αυτά εναντίον των Ρώσων. Το βίντεο αποδείχτηκε ότι ήταν γυρισμένο πριν από την έναρξη του πολέμου και η γυναίκα που εμφανίζεται είναι Ρωσίδα. Το ενδιαφέρον ωστόσο είναι ότι το βίντεο αυτό έγινε διάσημο (viral) στα ΜΚΔ αυτών που εύκολα αναπαράγουν εύπιστα την προπαγάνδα της μιας πλευράς. Τα ΜΚΔ μέσω αλγορίθμου τείνουν να δίνουν προτεραιότητα στο περιεχόμενο που βλέπει πρώτα ο χρήστης στη ροή του, με βάση την πιθανότητα να θέλει πραγματικά να το δει.  Το ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι συνεχίζουν και θα συνεχίσουν να εκτίθενται σε τέτοιες πληροφορίες και ενημέρωση με βασικό κριτήριο τη συνάφεια και όχι την πολυμέρεια ή έστω την ορθή χρονικότητα των συμβάντων.

    Τα μεγάλα ερωτήματα ωστόσο παραμένουν: θα μπορέσουμε ποτέ να θέσουμε κανόνες στη λειτουργία των αλγορίθμων των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης ή έστω να ελέγχουμε θεσμικά τη λειτουργία τους; Θα συνεχίσουμε σε μια εποχή όπου τα fake news και η προπαγάνδα θα είναι η κανονικότητα των ΜΚΔ; Και ίσως το σημαντικότερο από όλα: ποιος θα ελέγχει αυτούς που στο όνομα των χρηστών/πολιτών ασκούν κυρώσεις ή λογοκρίνουν άλλους, ενώ νομοθετούν για τη ροή της ενημέρωσης στο όνομα της μιας δικής τους αλήθειας; Με δεδομένο ότι οι τεχνολογικές αλλαγές και εξελίξεις δεν γίνεται να ακυρωθούν, πολλώ δε μάλλον τα παραπάνω ερωτήματα να απαντηθούν ρητά και άμεσα, οι πολίτες καλούνται να βγάλουν το φίδι της προπαγάνδας και των fake news από την τρύπα: επερωτώντας κριτικά τι, που, ποιος και κυρίως γιατί παράγει λόγους, εικόνες και αφηγήματα.

    Παραπομπές

    Δοξιάδης, K. (2016) Προπαγάνδα, Εκδόσεις Νήσος

    Allcott, H. και Gentzkow, M. (2017). Social Media and Fake News in the 2016 Election, Journal of Economic Perspectives, Vol. 31, Num. 2, P. 211–236.

    Του Διονύση Μητρόπουλου, Υποψήφιου Διδάκτορα, Birkbeck, University of London – Η ανάλυση περιλαμβάνεται στην έκδοση «Ας μιλήσουμε για τα ΜΜΕ #7 – Ο Πόλεμος στα ΜΜΕ» που δημοσιεύει η ομάδα Media Jokers σε συνεργασία με το ΕΝΑ

  • Ζερεφός: «Απαιτείται πανευρωπαϊκή λύση για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών»

    Ζερεφός: «Απαιτείται πανευρωπαϊκή λύση για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών»

    «Οι πυρκαγιές είναι πανευρωπαϊκό, αλλά και παγκόσμιο φαινόμενο, που σχετίζεται με την κλιματική κρίση. Γινόμαστε μάρτυρες πυρκαγιών ακόμα και στη Σιβηρία, αλλά και σε άλλα “απίθανα” μέρη. Η αιτία είναι η μείωση της σχετικής υγρασίας του εδάφους παγκοσμίως λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, αλλά και της μείωσης των βροχοπτώσεων. Η ξηρασία κάνει πιο ευάλωτα όλα τα οικοσυστήματα στην πυρκαγιά. Οι συνθήκες που διαμορφώνονται προκαλούν αύξηση όλων των ακραίων καιρικών φαινομένων αλλά και ειδικά των πυρκαγιών. Γι΄ αυτό απαιτείται μία πανευρωπαϊκή λύση για την αντιμετώπιση του φαινομένου».

    Αυτό δήλωσε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδας για την Κλιματική Αλλαγή.

       Μάλιστα, ο διακεκριμένος καθηγητής, υπενθύμισε ότι ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος και νυν υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Χρήστος Στυλιανίδης είχε καταθέσει μία τέτοιου είδους πρόταση προς την ΕΕ κατά το παρελθόν. Αν και τότε αυτή η πρόταση δεν ευδοκίμησε, σήμερα πρέπει να επανέλθει, επεσήμανε, κάνοντας λόγο για την ανάγκη της ΕΕ να διαμορφώσει μία στιβαρή και συνεκτική πολιτική απέναντι στην αντιμετώπιση και την προσαρμογή στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Έδωσε έμφαση στην ανάγκη διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την ανεξαρτητοποίησή της από τα ορυκτά καύσιμα. 

       Ενώ, προανήγγειλε ότι η επικαιροποιημένη έκδοση της Έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδας -της οποίας προΐσταται- για το κόστος σε περίπτωση μη προσαρμογής της χώρας μας απέναντι στα φαινόμενα της κλιματικής κρίσης, αναφέρει ότι πρόκειται να ξεπεράσουν κατά πολύ τα 700 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του αιώνα. Ωστόσο, εξέφρασε την αισιοδοξία ότι η Ελλάδα θα αρχίσει να προσαρμόζεται με μεγαλύτερη ταχύτητα.

       «Στη χώρα μας, εάν ενωθούμε, πολιτικοί και επιστήμονες, αφήνοντας τους ανταγωνισμούς και τον φθόνο στην άκρη, η Ελλάδα μπορεί να τεθεί επικεφαλής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο στα συγκεκριμένα ζητήματα», δήλωσε.

       Όσον αφορά τις πρόσφατες πυρκαγιές στη χώρα μας, ο κ. Ζερεφός πυρόπληκτος γαρ και ο ίδιος, καθώς διαμένει στο Ντράφι, την ώρα που ακόμα προσπαθεί να επιδιορθώσει τις ζημιές στην κατοικία του σημείωσε την επιτυχή και έγκαιρη προειδοποίηση που εστάλη μέσω του «112», κάνοντας λόγο για σημαντικό βήμα προόδου σε σχέση με το παρελθόν, ωστόσο επεσήμανε ότι δεν έχουν γίνει τα αντίστοιχα βήματα σε επίπεδο πρόληψης.

       Επιπλέον, όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διεθνούς φήμης καθηγητής, απαιτείται επαγρύπνηση από όλους για σύλληψη των εμπρηστών, αλλά και αυστηροποίηση των ποινών για τέτοιου είδους εγκλήματα. Μάλιστα, πρότεινε να επικηρύσσονται έναντι χρηματικής αμοιβής οι εμπρηστές, αλλά και τη θέσπιση ενός βραβείου για όσους πολίτες καταφέρνουν να συμβάλουν ενεργά στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των πυρκαγιών.

       Όπως είπε ο κ. Ζερεφός, φέτος μπορεί να είχαμε πολλές πυρκαγιές, αλλά σβήσανε πιο γρήγορα και μάλιστα χωρίς θύματα. Η πυροσβεστική δούλεψε άριστα και θα έπρεπε να τους απονεμηθεί ένα βραβείο, αλλά και η αστυνομία η οποία συνέβαλε στο να μη θρηνήσουμε νεκρούς. Ενώ εξήρε την καλή συνεργασία των επίγειων και εναέριων μέσων. 

       Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο κ. Ζερεφός:

       Στην Ελλάδα η θερμοκρασία αυξάνεται ραγδαία ειδικά κατά τη θερινή περίοδο με την αύξηση να ξεπερνά τους 2,5 βαθμούς Κελσίου τα τελευταία 100 χρόνια.

       Η μέση ετήσια θερμοκρασία στη Μεσόγειο αυξήθηκε περίπου 1,5 βαθμούς Κελσίου, κατά τα τελευταία εκατό χρόνια. Αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω κατά 3-5 βαθμούς Κελσίου έως το 2100. Ενώ, η αύξηση αναμένεται μεγαλύτερη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

       Επιπλέον, η μέση βροχή κατά την βροχερή περίοδο στη Μεσόγειο μειώθηκε περίπου κατά 15% τα τελευταία 100 χρόνια. Και αναμένεται να εξακολουθήσει να μειώνεται έως και κατά 15 – 30% στα νοτιότερα τμήματα της Μεσογείου μέχρι το τέλος του αιώνα.

       Ειδικότερα, στην Ελλάδα, η μέση θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί σε αντίστοιχες με την υπόλοιπη Μεσόγειο τιμές έως το 2100. Ενώ, η μέση βροχή κατά τη βροχερή περίοδο στην Ελλάδα αναμένεται να εξακολουθήσει να μειώνεται έως και κατά 15 – 30% στα νοτιότερα τμήματα της Ελλάδας έως το 2100.

  • Σε αχαρτογράφητα νερά κινείται το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων

    Σε αχαρτογράφητα νερά κινείται το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων

    Γλυκόπικρη ήταν η γεύση που άφησε το πρώτο εξάμηνο του 2022 σε λιανέμπορους και προμηθευτές, αφενός λόγω του αυξημένου κόστους λειτουργίας που μείωσε σημαντικά τα περιθώρια κέρδους και αφετέρου λόγω της αύξησης των πωλήσεων σε αξία η οποία προήλθε αποκλειστικά από αυξημένες τιμές, καθώς η ζήτηση παρουσίασε αρνητική τάση για το σύνολο των μεγάλων κατηγοριών προϊόντων.

    Με το κύμα ακρίβειας να συνεχίζεται, τις γεωπολιτικές εξελίξεις να εντείνονται και το διαθέσιμο εισόδημα του καταναλωτή να περιορίζεται, σε δύσκολη εξίσωση εξελίσσεται η επιστροφή στην κανονικότητα για το σύνολο της αγοράς μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022.

    Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της εταιρείας μετρήσεων IRI Hellas, η αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων στο πρώτο εξάμηνο κινήθηκε στο σύνολό της θετικά σε αξία, 1% με 1,5%, σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2021. Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Βαγγέλης Φώσκολος, Senior Consultant IRI Hellas «η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στις ανατιμήσεις καθώς αντίστοιχα οι όγκοι κινούνται αρνητικά, αλλά σε πιο ήπια επίπεδα από ότι θα περιμέναμε».

    Παράλληλα, ο πληθωρισμός καλπάζει και κλιμακώνεται με αποτέλεσμα οι ανατιμήσεις στο πρώτο εξάμηνο να ξεπερνούν το 3% στα επώνυμα προϊόντα και το 4% στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Ο κ. Φώσκολος επισημαίνει ότι «αν συγκρίναμε τα ίδια προϊόντα που αγόρασε πέρυσι ο καταναλωτής με τις τιμές που έχουν εφέτος, η ανατίμηση είναι πολύ μεγαλύτερη στις προϊοντικές κατηγορίες. Ωστόσο, καθώς έχει αλλάξει το μείγμα πωλήσεων εφέτος στο καλάθι του καταναλωτή καθώς έχει στραφεί σε PL και σε φθηνότερα προϊόντα, η συνολική ανατίμηση που βλέπουμε είναι μικρότερη στο σύνολο των ταχέως κινούμενων καταναλωτικών αγαθών (FMCG)».

    Αναφερόμενος στη δυναμική που παρουσιάζουν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, ο κ. Φώσκολος τονίζει ότι από την αρχή του έτους μέχρι και τον Ιούνιο, τα PL προϊόντα «τρέχουν» με ρυθμό ανάπτυξης 9,1% και το μερίδιό τους σε αξία αγγίζει το 16%. Σύμφωνα με τον ίδιο η δυναμική που παρουσιάζουν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας είναι πολύ μεγάλη το 2022, σε αντίθεση με την πτώση των τελευταίων ετών, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον της ζήτησης από την πλευρά των καταναλωτών, ωστόσο το μερίδιό τους παραμένει συγκριτικά αρκετά χαμηλότερο από τις αγορές του εξωτερικού όπου είναι πολύ πιο ώριμη η αγορά των PL. Οι κύριες κατηγορίες με αύξηση των πωλήσεων ιδιωτικής ετικέτας εξακολουθούν να είναι τρόφιμα (όσπρια, ζυμαρικά κ.α) αλλά και τα προϊόντα οικιακής φροντίδας (χαρτί κουζίνας, καθαριστικά κ.α.). 

    Την ίδια στιγμή οι προωθητικές ενέργειες συνεχίζονται από την πλευρά των προμηθευτών ως ένα μέσο προσέλκυσης του ενδιαφέροντος των καταναλωτών. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Φώσκολο το ποσοστό των προϊόντων υπό προώθηση που αγοράζονται είναι μειωμένο. Συγκεκριμένα στην κατηγορία των τροφίμων το ποσοστό ανέρχεται σε 24,6% σε αξία, δηλαδή το ένα τέταρτο των πωλήσεων έχει γίνει υπό καθεστώς προώθησης. Στα προϊόντα ομορφιάς και υγείας το ποσοστό ανέρχεται σε 32,5% και για τα προϊόντα φροντίδας σπιτιού ανέρχεται σε 23,3%. «Από τα στοιχεία που έχουμε διαθέσιμα προκύπτει ότι εφέτος οι προμηθευτές δεν μπόρεσαν να ακολουθήσουν στο σύνολό τους το ίδιο προωθητικό πλάνο σε σχέση με πέρυσι, λόγω πιεσμένων περιθωρίων κέρδους, με αποτέλεσμα το ποσοστό των υπό προώθηση προϊόντων να είναι μειωμένο σε σχέση με πέρυσι. Επίσης, το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα του καταναλωτή δεν του επέτρεψε να ‘‘στοκάρει” αγοράζοντας επιπλέον προϊόντα από αυτά που είχε απολύτως ανάγκη» τονίζει ο κ. Φώσκολος.

    Συγκρατημένη αισιοδοξία για το τελευταίο τρίμηνο

    Παρά τις ενέσεις αισιοδοξίας από την πολύ καλή πορεία του τουρισμού που εκτιμάται ότι θα ενισχύσει περαιτέρω τις πωλήσεις, απαισιοδοξία επικρατεί τόσο για τον Σεπτέμβριο, λόγω της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς και των πρόσθετων υποχρεώσεων των καταναλωτών, όσο και για το τελευταίο τρίμηνο του έτους. «Περιμένουμε να δούμε πως το συγκεκριμένο τρίμηνο θα βαρύνει την πορεία όλου του έτους» αναφέρει ο κ. Φώσκολος και συμπληρώνει: «Αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να κάνουμε προβλέψεις και εκτιμήσεις για το κλείσιμο της χρονιά καθώς τα δεδομένα συνεχώς αλλάζουν. Το σίγουρο είναι ότι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος κινούνται με ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης ενώ τον Σεπτέμβριο, ένα μήνα παραδοσιακά δύσκολο καθώς ξεκινούν τα σχολεία και τα έξοδα είναι αυξημένα για τα νοικοκυριά, ίσως αντιμετωπίσουμε μια απότομη πτώση στα μεγέθη της κατανάλωσης». 

    Καθώς σωρεύονται οι μήνες συνεχόμενου πληθωρισμού και αυξανόμενου κόστους διαβίωσης (ενέργεια, θέρμανση κλπ), δύο είναι τα βασικά ερωτήματα που θα διαμορφώσουν την καταναλωτική συμπεριφορά και επακόλουθα την ζήτηση, σύμφωνα με τον κ. Φώσκολο: Έχουν την διάθεση οι καταναλωτές να δαπανήσουν; Έχουν πλέον την δυνατότητα (διαθέσιμο εισόδημα) να διατηρήσουν τις δαπάνες στο ίδιο επίπεδο;.

    Έρευνα της ΕΥ Ελλάδος που διεξήχθη, με τη συνεργασία της MRB, σε δείγμα 500 Ελλήνων καταναλωτών, μεταξύ 28 Απριλίου και 5 Μαΐου 2022 έδειξε ότι επτά στους δέκα (70%) δηλώνουν ότι ξοδεύουν λιγότερα χρήματα σε προϊόντα που δεν είναι πρώτης ανάγκης ενώ η τιμή αναδεικνύεται, με διαφορά, ως το σημαντικότερο αγοραστικό κριτήριο, τόσο σήμερα (78%), όσο και για την επόμενη τριετία (78%). Δύο στους τρεις (67%) σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν αγορές την επόμενη φορά που θα λάβει χώρα ένα μεγάλο αγοραστικό / εκπτωτικό γεγονός, και περισσότεροι από οκτώ στους δέκα καταναλωτές (83%) από αυτούς αναβάλλουν κάποιες από τις αγορές τους μέχρι τότε. Ποσοστό 56% έχουν αλλάξει τις μάρκες που αγοράζουν, είτε για να μειώσουν τα έξοδά τους, ή για να στραφούν σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, ή για να υποστηρίξουν τοπικά καταστήματα. Την ίδια στιγμή, πάνω από τους μισούς (57%) τοποθετούνται θετικά απέναντι στις διαδικτυακές αγορές. 

    Ο Retail Analyst, Κωνσταντίνος Μαχαίρας  μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ επισημαίνει: «μέχρι πρότινος λέγαμε ότι στα τέλη του 2023 θα βλέπαμε μια ομαλότητα, όμως με όσα συμβαίνουν γεωπολιτικά αλλά και ενεργειακά στην Ευρώπη, δεν φαίνεται ότι θα υπάρξει μια επιστροφή στην κανονικότητα μέχρι το 2025».

    Εστιάζοντας στην πορεία του τελευταίου τριμήνου του έτους ο κ. Μαχαίρας είναι απαισιόδοξος, καθώς όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «προμηθευτές και λιανέμποροι βρίσκονται σε ένα κυκεώνα αναπροσαρμογών που συμπιέζει την κερδοφορία τους. Στο πλαίσιο αυτό, αναπροσαρμόζουν τα επιχειρηματικά και τα επενδυτικά τους πλάνα». 

    Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων ο κ. Μαχαίρας βλέπει μια «εγκράτεια» από πλευράς επενδύσεων καθώς οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες. «Οι πωλήσεις των αλυσίδων μειώνονται, η κερδοφορία πιέζεται και τα πλάνα επενδύσεων αναπροσαρμόζονται» προσθέτει και συνεχίζει: «αυτή τη στιγμή το πρόβλημα στην ελληνική αγορά σούπερ μάρκετ δεν είναι η διεύρυνση του δικτύου καταστημάτων. Αναγκαία είναι η βελτίωση της ψηφιακής παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας των καταστημάτων τους». 

    Ο κ. Μαχαίρας, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ εκφράζει την εκτίμησή του ότι θα υπάρξει περαιτέρω συγκέντρωση στον κλάδο, ο οποίος είναι υγιής και επωφελής για τον καταναλωτή, αλλά θα αργήσει. «Η αγορά μιας αλυσίδας πρέπει να προσφέρει στον λιανέμπορο αξία. Στο πλαίσιο αυτό θα αργήσουμε να δούμε συγκεντρώσεις στον κλάδο. Θα υπάρξουν όμως διεισδύσεις στο ηλεκτρονικό εμπόριο με τελείως διαφορετικό χαρακτήρα, από ότι είχαμε μέχρι σήμερα ενώ πιθανότατα μέσα στο 2023 να δούμε και ξένους παίκτες να μπαίνουν στον χώρο ταράζοντας τα νερά του λιανεμπορίου».

    Αρνητικός ο αντίκτυπος των πληθωριστικών πιέσεων

    Ένα αρνητικό και ιδιαίτερα απαιτητικό επιχειρηματικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίμων (βιομηχανία και λιανεμπόριο) και μία κατάσταση η οποία είναι δύσκολο να αναστραφεί άμεσα καταδεικνύει έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). 

    Η έρευνα διεξήχθη την περίοδο 13 έως 25 Μαΐου 2022 με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου και δείγμα 150 ανώτερα και ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων (λιανεμπόριο-αλυσίδες σούπερ μάρκετ και προμηθευτές FMCG) από τη γενική διεύθυνση και τα τμήματα marketing, πωλήσεων, αγορών, οικονομικών, κλπ.

    Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων σε ποσοστό 56% αναμένει χειρότερο οικονομικό αποτέλεσμα ως προς την κερδοφορία της το 2022, ενώ μόλις 11% αναμένει καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα. Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις του δείγματος, είτε δεν έχουν ακόμα σαφή εικόνα, είτε δεν αναμένουν μεταβολή.

    Πρακτικά 1 στις 4 επιχειρήσεις του κλάδου του λιανεμπορίου και της βιομηχανίας τροφίμων αναμένει ζημιές το 2022, ενώ μόλις 1 στις 2 αναμένει κέρδη, αλλά και από αυτές που αναμένουν κέρδη, οι μισές εταιρείες αναμένουν οριακά κέρδη κάτω του 2%. Κύριο ρόλο σε αυτή την εξέλιξη έχουν παίξει η αύξηση του κόστους, οι ανατιμήσεις και η προσπάθεια συγκράτησης των τιμών.

    Αναφορικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν αυξητικά τις τιμές το 2022, τα στελέχη του κλάδου αναφέρουν ότι το κόστος ενέργειας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας με το 100% των ερωτώμενων να αναγνωρίζουν αυτό το κόστος ότι επηρεάζει πολύ (15%) ή πάρα πολύ (85%) αυξητικά τις τιμές.

    Αντίστοιχα μεγάλη σημασία δίνεται στις διεθνείς τιμές πρώτων υλών με 98% (71% πάρα πολύ και 27% πολύ) και στα κόστη μεταφορών με 97% (61% πάρα πολύ και 36% πολύ) που σχετίζονται με τα καύσιμα. Για το σύνολο των ερωτώμενων ο πόλεμος στην Ουκρανία επιδρά αυξητικά στις τιμές των προϊόντων, 12% λίγο, 41% πολύ και 47% πάρα πολύ. Οι υπόλοιπο παράγοντες που καταγράφονται στη μελέτη επιδρούν και αυτοί αυξητικά στις τιμές σύμφωνα με τα στελέχη της αγοράς, αλλά με μικρότερη ένταση από τους προαναφερθέντες παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί κατά σειρά σημαντικότητας είναι οι έμμεσοι φόροι, το εργασιακό κόστος, η νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κόστη της πανδημίας και το κόστος δανεισμού.

    Τα στοιχεία αυτά δείχνουν την μεγάλη ένταση των πληθωριστικών πιέσεων και την πολυπλοκότητα αντιμετώπισης του φαινομένου, λόγω των πολλών αρνητικών παραγόντων που επιδρούν στις τιμές. Παρόλα αυτά η πλειοψηφία των επιχειρήσεων του κλάδου του λιανεμπορίου τροφίμων και της βιομηχανίας τροφίμων έχει απορροφήσει μέρος των ανατιμήσεων. Συγκεκριμένα, 9 στις 10 επιχειρήσεις έχουν απορροφήσει έστω ένα μέρος από τις ανατιμήσεις που έχουν λάβει από τους προμηθευτές τους και δεν τις έχουν μεταφέρει στους πελάτες τους. Το ποσοστό της αύξησης που έχει απορροφηθεί μεσοσταθμικά είναι 25%, δηλαδή το 1/4 της αύξησης. Το 26% έχει απορροφήσει έως 10%, το 26% έχει απορροφήσει 10-25%, το 27% έχει απορροφήσει 25-50% και το 20% πάνω από 50%.

  • Το μπάσκετ «αποχαιρετά» τον Μπιλ Ράσελ

    Το μπάσκετ «αποχαιρετά» τον Μπιλ Ράσελ

    Εντονη θλίψη και συγκίνηση προκάλεσε η είδηση για τον θάνατο του θρύλου των Μπόστον Σέλτικς και μέλος του Hall of Fame του μπάσκετ, Μπιλ Ράσελ, ο οποίος πέθανε την Κυριακή (31/07) σε ηλικία 88 ετών.

        Ο Ράσελ, ο οποίος αγωνίσθηκε στους Μπόστον Σέλτικς σε όλη την καριέρα του, κατέκτησε 11 πρωταθλήματα ως παίκτης και δύο ως προπονητής των «Κελτων». Ήταν μάλιστα και ο πρώτος μαύρος προπονητής στην Ιστορία του επαγγελματικού αθλητισμού της Βόρειας Αμερικής.

        Μέλος των επετειακών ομάδων για τα 25, 50 και 75 χρόνια του NBA, ο Ράσελ ήταν επίσης γνωστός για την αφοσίωση του στην κοινωνική δικαιοσύνη.

        «Το να είσαι ο μεγαλύτερος πρωταθλητής στο άθλημά σου, να φέρεις επανάσταση στον τρόπο που παίζεται το παιχνίδι και να είσαι κοινωνικός ηγέτης ταυτόχρονα, φαίνεται αδιανόητο, αλλά αυτός ήταν ο Μπιλ Ράσελ», ανέφεραν οι Σέλτικς σε ανακοίνωσή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πρόσθεσαν:

        «Το DNA του Μπιλ Ράσελ υφαίνεται μέσα από κάθε στοιχείο της οργάνωσης των Σέλτικς, από την αδιάκοπη επιδίωξη της αριστείας, τον εορτασμό των επιτυχιών της ομάδας πάνω από την ατομική δόξα, τη δέσμευση για κοινωνική δικαιοσύνη και πολιτικά δικαιώματα εκτός γηπέδου. Οι σκέψεις μας είναι με την οικογένειά του καθώς θρηνούμε το θάνατό του και γιορτάζουμε την τεράστια κληρονομιά του στο μπάσκετ, τη Βοστώνη και όχι μόνο».

        Ο Ράσελ είχε μέσο όρο 15,1 πόντους και 22,5 ριμπάουντ σε 13 σεζόν (1956-69) με τους Σέλτικς. Εισήχθη για πρώτη φορά στο Hall of Fame ως παίκτης το 1975 και μετά ξανά ως προπονητής το 2021.

        Ήταν 12 φορές All-Star, 3 φορές μέλος της κορυφαίας πεντάδας της λίγκας και 8 φορές μέλος της δεύτερης καλύτερης πεντάδας.

        Η φανέλα του με το Νο. 6 έχει αποσυρθεί από τους Σέλτικς.

        «Αλλά παρ’ όλες τις νίκες, η κατανόηση του κοινωνικού αγώνα από τον Μπιλ είναι αυτό που φώτισε τη ζωή του», ανέφερε μια δήλωση από τον λογαριασμό του Ράσελ στο Twitter. «Από το μποϊκοτάρισμα ενός φιλικού παιχνιδιού του 1961, στην αποκάλυψη των φυλετικών διακρίσεων που για πολύ καιρό ήταν ανεκτές, έως τις δεκαετίες ακτιβισμού που τελικά αναγνωρίστηκαν καθώς τιμήθηκε με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας 2010, ο Μπιλ μαχόταν πάντα κατά της αδικίας με μια αδυσώπητη ειλικρίνεια που σκόπευε να διαταράξει το status quo εμπνέοντας πάντα ομαδική εργασία, ανιδιοτέλεια και στοχαστική αλλαγή».

        Ο κομισάριος του ΝΒΑ, Άνταμ Σίλβερ, επαίνεσε τον Ράσελ για την επιμονή του στις «αδιανόητες αντιξοότητες» ως ένας εξέχων μαύρος αθλητής της εποχής του.

        «Ο Μπιλ Ράσελ ήταν ο μεγαλύτερος πρωταθλητής σε όλα τα ομαδικά αθλήματα», ανέφερε σε δήλωσή του ο Σίλβερ και συνέχισε: «Οι αμέτρητες διακρίσεις που κέρδισε στην ιστορική καριέρα του στους Μπόστον Σέλτικς — συμπεριλαμβανομένων 11 πρωταθλημάτων και πέντε βραβείων MVP — αρχίζουν να λένε την ιστορία της τεράστιας επίδρασης του Μπιλ στο πρωτάθλημα και στην ευρύτερη κοινωνία μας.

        Ο Μπιλ υποστήριξε κάτι πολύ μεγαλύτερο από τον αθλητισμό: τις αξίες της ισότητας, του σεβασμού και της ένταξης που ενσωμάτωσε στο DNA του πρωταθλήματος μας. Στο απόγειο της αθλητικής του καριέρας, ο Μπιλ υποστήριξε σθεναρά τα πολιτικά δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη, μια κληρονομιά που ακολούθησαν γενιές παικτών του ΝΒΑ. Μέσα από τις κοροϊδίες, τις απειλές και τις αδιανόητες αντιξοότητες, ο Μπιλ ανέβηκε πάνω από όλα και παρέμεινε πιστός στην πεποίθησή του ότι όλοι αξίζουν να αντιμετωπίζονται με αξιοπρέπεια».

        Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα ανέφερε τα εξής: «Σήμερα, χάσαμε έναν γίγαντα. Όσο ψηλός ήταν ο Μπιλ Ράσελ, η κληρονομιά του ανεβαίνει πολύ ψηλότερα-τόσο ως παίκτης όσο και ως άνθρωπος.
    Ίσως περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον, ο Μπιλ ήξερε τι χρειαζόταν για να κερδίσει και τι χρειαζόταν για να ηγηθεί. Στο γήπεδο, ήταν ο μεγαλύτερος πρωταθλητής στην ιστορία του μπάσκετ. Εκτός αυτού, ήταν πρωτοπόρος στα πολιτικά δικαιώματα – παρέλασε με τον Δρ. Κινγκ και στάθηκε δίπλα στον Μοχάμεντ Άλι.
    Για δεκαετίες, ο Μπιλ υπέμεινε προσβολές και βανδαλισμούς, αλλά ποτέ δεν σταμάτησε να μιλάει για το τι είναι σωστό. Έμαθα τόσα πολλά από τον τρόπο που έπαιζε, τον τρόπο που προπονούσε και τον τρόπο που έζησε τη ζωή του».

        Από την πλευρά του ο Μάικλ Τζόρνταν είπε:
        «Ο Μπιλ Ράσελ ήταν πρωτοπόρος – ως παίκτης, ως πρωταθλητής, ως ο πρώτος μαύρος προπονητής του NBA και ως ακτιβιστής.
    Άνοιξε το δρόμο και έδωσε το παράδειγμα για κάθε μαύρο παίκτη που ήρθε στο πρωτάθλημα μετά από αυτόν, συμπεριλαμβανομένου και εμένα. Ο κόσμος έχασε έναν θρύλο».
    Ο Μάτζικ Τζόνσον τόνισε:
    «Λυπάμαι που ακούω για τον θάνατο του μεγαλύτερου νικητή που έχει δει ποτέ το παιχνίδι του μπάσκετ, ενός θρύλου, hall of famer, του μέντορα και φίλου μου για περισσότερα από 30 χρόνια, του Μπιλ Ράσελ.
    Ο Μπιλ Ράσελ ήταν το είδωλό μου. Τον θαύμαζα και εντός και εκτός του γηπέδου. Η επιτυχία του στο γήπεδο ήταν αναμφισβήτητη… κερδίζοντας 11 πρωταθλήματα ΝΒΑ. Εκτός γηπέδου, ο Μπιλ Ράσελ άνοιξε το δρόμο για ανθρώπους σαν εμένα.
    Ήταν ένας από τους πρώτους αθλητές στην πρώτη γραμμή που μάχονταν για την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα και τα πολιτικά δικαιώματα. Γι’ αυτό τον θαύμαζα και τον αγαπούσα τόσο πολύ. Κατά τη διάρκεια της φιλίας μας, πάντα μου υπενθύμιζε να βοηθάω συνεχώς την μαύρη κοινότητα.
    Αναφορά στον θάνατο του Ράσελ έκανε και η δήμαρχος Βοστώνης, Μισέλ Γου:
    «Ο Μπιλ Ράσελ έδωσε τόσα πολλά στην πόλη της Βοστώνης-ως ο μεγαλύτερος πρωταθλητής όλων των εποχών και πρότυπο που αγωνίζεται για δικαιοσύνη την ισότητα και εργασιακά δικαιώματα.
    Του χρωστάμε ευγνωμοσύνη και θα μας λείψει».