Το 2009, ένας βίαιος όχλος εισέβαλε στο προεδρικό μέγαρο στη Μαδαγασκάρη, ένα βαθιά εξαθλιωμένο νησί στα ανοικτά των ακτών της Ανατολικής Αφρικής. Είχαν υποκινηθεί σε βία από οπορτουνιστές πολιτικούς και προσωπικότητες των μέσων ενημέρωσης, πυροδοτώντας με επιτυχία ένα πραξικόπημα. Λίγα χρόνια αργότερα, ταξίδεψα στο νησί, για να γνωρίσω τους αρχηγούς της νέας κυβέρνησης, τους ίδιους άνδρες που είχαν εξαπολύσει τον όχλο. Το άρθρο του Brian Klaas στο The Atlantic αποτελεί, αναμφίβολα, μια γροθιά για την σημερινή Αμερική, μια χώρα διχασμένη, στην οποία υπάρχει έντονα ακόμα το αποτύπωμα του Τραμπ και του “τραμπισμού”.
Γράφει ο Brian Klaas:
Καθώς ρουφούσαμε τους καφέδες μας και τους έκανα ερωτήσεις, ένας από τους στρατηγούς που έπαιρνα συνέντευξη με διέκοψε.
«Πώς μπορείτε εσείς οι Αμερικανοί να μας κάνετε διαλέξεις για τη δημοκρατία;» ρώτησε. «Μερικές φορές, ο πρόεδρος που καταλήγει στον Λευκό Οίκο σας δεν είναι καν το άτομο που συγκέντρωσε τις περισσότερες ψήφους».
«Το εκλογικό μας σύστημα δεν είναι τέλειο», απάντησα τότε. «Αλλά, με όλο τον σεβασμό, οι πολιτικοί μας δεν υποκινούν βίαιους όχλους να αναλάβουν την κυβέρνηση όταν δεν έχουν κερδίσει εκλογές».
Για δεκαετίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυτοανακηρυχτεί μια «λαμπερή πόλη πάνω σε ένα λόφο», ένας φάρος δημοκρατίας που μπορεί να οδηγήσει τα διαλυμένα έθνη έξω από το δεσποτικό τους σκοτάδι. Αυτή η υπερβολική αυτοπεποίθηση έχει ενσταλάξει στους πολίτες της, οδηγώντας με πριν από μια δεκαετία στη λανθασμένη, αφελή πεποίθηση ότι χώρες όπως η Μαδαγασκάρη έχουν κάτι να μάθουν από τις ΗΠΑ αντί να έχουν επίσης σοφία να μας διδάξουν.
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, οι ειδήσεις κάλυψαν ένα ανελέητο μπαράζ «πρωτοφανών» επιθέσεων κατά των κανόνων και των θεσμών της αμερικανικής δημοκρατίας. Αλλά δεν ήταν πρωτοφανείς. Παρόμοιες αυταρχικές επιθέσεις είχαν συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν. Ήταν μόνο πρωτοφανείς για εμάς.
Έχω περάσει τα τελευταία 12 χρόνια μελετώντας την κατάρρευση της δημοκρατίας και την άνοδο του αυταρχισμού σε όλο τον κόσμο, σε μέρη όπως η Ταϊλάνδη, η Τυνησία, η Λευκορωσία και η Ζάμπια. Έχω σφίξει τα χέρια με πολλούς από τους δολοφόνους της δημοκρατίας στον κόσμο.
Οι σπουδές και οι εμπειρίες μου με έχουν διδάξει ότι οι δημοκρατίες μπορούν να πεθάνουν με πολλούς τρόπους. Στο παρελθόν, τις περισσότερες φορές κατέληγαν σε γρήγορο θάνατο. Οι δολοφονίες μπορούν να καταπνίξουν τη δημοκρατία σε κλάσματα δευτερολέπτου, τα πραξικοπήματα σε μια ή δύο ώρες και οι επαναστάσεις σε μια μέρα. Αλλά στον 21ο αιώνα, οι περισσότερες δημοκρατίες πεθαίνουν σαν χρόνιος αλλά σε τελικό στάδιο ασθενής. Το σύστημα εξασθενεί καθώς η ασθένεια εξαπλώνεται. Η αγωνία επιμένει με τα χρόνια. Η έγκαιρη παρέμβαση αυξάνει το ποσοστό επιβίωσης, αλλά όσο περισσότερο η ασθένεια εμποτίζεται, τόσο περισσότερο τα θαύματα γίνονται η μόνη ελπίδα.
Η αμερικανική δημοκρατία πεθαίνει. Υπάρχουν πολλά φάρμακα που θα το θεραπεύσουν. Δυστυχώς, η πολιτική μας δυσλειτουργία σημαίνει ότι επιλέγουμε να μην τα χρησιμοποιήσουμε και όσο περνάει ο καιρός, λιγότερες θεραπείες γίνονται διαθέσιμες σε εμάς, παρόλο που η ασθένεια γίνεται καταληκτική. Καμία σημαντική μεταρρύθμιση της δημοκρατίας δεν έχει περάσει από το Κογκρέσο. Καμία βασική πολιτική προσωπικότητα που προσπάθησε να ανατρέψει τις αμερικανικές εκλογές δεν έχει αντιμετωπίσει πραγματική ευθύνη. Ο πρόεδρος (Τραμπ) που ενορχήστρωσε τη μεγαλύτερη απειλή για τη δημοκρατία μας στη σύγχρονη εποχή είναι ελεύθερος να θέσει υποψηφιότητα για επανεκλογή και μπορεί κάλλιστα να επιστρέψει στην εξουσία.
Η τρέχουσα κατάστασή μας ξεκίνησε με μια κακή διάγνωση. Όταν ο Τραμπ ανέβηκε για πρώτη φορά στην πολιτική σκηνή, μεγάλο μέρος της αμερικανικής πολιτικής τάξης αντέδρασε διασκεδαστικά, θεωρώντας τον ως …παράπλευρο σόου. Ακόμα κι αν κέρδιζε, νόμιζαν, θα έκανε tweet σαν λαϊκιστής, ενώ θα κυβερνούσε σαν Ρόμνεϊ, περιορισμένος από το σύστημα. Αλλά για εκείνους που είχαν δει αυταρχικούς ισχυρούς ισχυρούς όπως ο Τραμπ να ανεβαίνουν στην Τουρκία, την Ινδία, την Ουγγαρία, την Πολωνία, τις Φιλιππίνες, τη Σρι Λάνκα, την Ταϊλάνδη και τη Βενεζουέλα, ο Τραμπ δεν ήταν ποτέ διασκεδαστικός. Ήταν δυσοίωνα οικείος.
Η εμμονή μας με τον εαυτό μας (στην Αμερική) σημαίνει ότι όποτε ανεβαίνει ο αυταρχισμός στο εξωτερικό, αναφέρεται εν συντομία, αν όχι καθόλου. Έχετε εντοπίσει ποτέ ένα μεγάλο θέμα στο CNN ή το Fox News που συζητούν τον θάνατο της δημοκρατίας στην Τουρκία, τη Σρι Λάνκα ή τις Φιλιππίνες;
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι περισσότεροι Αμερικανοί ειδήμονες και δημοσιογράφοι χρησιμοποίησαν ένα πλαίσιο «ο ξένος έρχεται στην Ουάσιγκτον» για να επεξεργαστούν την εκστρατεία του Τραμπ και την προεδρία του, ενώ θα έπρεπε να εντάσσουν κάθε νέο γεγονός σε ένα «αυταρχικό λαϊκιστικό» πλαίσιο ή ένα πλαίσιο «δημοκρατικής σπείρας θανάτου». Ενώ μαίνονταν οι συζητήσεις για τις φορολογικές περικοπές και τα προσβλητικά tweets, η μεγαλύτερη ιστορία συχνά αποκρύπτονταν: Το ίδιο το σύστημα κινδύνευε.
Ακόμη και σήμερα, πάρα πολλοί σκέφτονται τον Τραμπ περισσότερο ως Σάρα Πέιλιν το 2012 παρά ως Βίκτορ Όρμπαν το 2022. Πιστεύουν λανθασμένα ότι η αυταρχική απειλή έχει τελειώσει και ότι η 6η Ιανουαρίου ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός από το παρελθόν μας, παρά μια ήπια προεπισκόπηση του μέλλοντός μας . Αυτή η λανθασμένη ανάγνωση προκαλεί υπο-αντίδραση από το πολιτικό κατεστημένο. Και τα χειρότερα μπορεί να είναι ακόμη μπροστά.
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα στις ΗΠΑ -το Τραμποποιημένο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα- έχει γίνει αυταρχικό στον πυρήνα του. Κατά συνέπεια, υπάρχουν δύο κύριοι τρόποι προστασίας της αμερικανικής δημοκρατίας. Ο πρώτος είναι η μεταρρύθμιση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ώστε να είναι και πάλι ένα συντηρητικό, αλλά όχι αυταρχικό, κόμμα (του Τζον Μακέιν ή του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος του Μιτ Ρόμνεϊ). Ο δεύτερος είναι να εμποδίζουμε διαρκώς τους αυταρχικούς Ρεπουμπλικάνους να ασκήσουν την εξουσία. Αλλά για να γίνει αυτό, οι Δημοκρατικοί πρέπει να κερδίζουν κάθε εκλογική αναμέτρηση. Όταν αντιμετωπίζεις ένα αυταρχικό πολιτικό κίνημα, κάθε τέτοια αναμέτρηση είναι μια υπαρξιακή απειλή για τη δημοκρατία. Τελικά, το αυταρχικό κόμμα θα κερδίσει...
…Όταν οι δημοκρατίες αρχίζουν να πεθαίνουν, συνήθως δεν ανακάμπτουν. Αντίθετα, καταλήγουν ως αυταρχικά κράτη με δημοκρατικούς θεσμούς-ζόμπι: στημένες εκλογές στη θέση των νόμιμων, διεφθαρμένα δικαστήρια αντί για ανεξάρτητους δικαστές και προπαγανδιστές που αντικαθιστούν τον Τύπο.
…Στις αρχές του 2021, ο Τραμπ είχε πάει πολύ μακριά και είχε υπάρξει μια εθνική καταστροφή. Γι’ αυτό, στις 6 Ιανουαρίου 2021, καθώς ζηλωτές και εξτρεμιστές επιτέθηκαν στο Καπιτώλιο, ένιωσα ένα ασυνήθιστο συναίσθημα αναμεμειγμένο με τη φρίκη και τη θλίψη.
Τελικά, τα συμπτώματα ήταν αναμφισβήτητα. Αφού ο Τραμπ πυροδότησε μια δήθεν καλόπιστη εξέγερση, η απειλή για τη δημοκρατία θα ήταν αδύνατο να αγνοηθεί. Καθώς οι Lindsey Graham και Mitch McConnell κατήγγειλαν τον Τραμπ στο βήμα της Γερουσίας, φαινόταν ότι οι Ρεπουμπλικάνοι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το μονοπάτι της Νότιας Κορέας και η Αμερική θα μπορούσε επιτέλους να πάρει τα φάρμακά της.
Στην πραγματικότητα, οι καταγγελίες ήταν λίγες και προσωρινές. Σύμφωνα με μια νέα δημοσκόπηση από το Πανεπιστήμιο του Monmouth, έξι στους 10 Ρεπουμπλικάνους ψηφοφόρους πιστεύουν τώρα ότι η επίθεση στο Καπιτώλιο ήταν μια μορφή «νόμιμης διαμαρτυρίας». Μόνο ένας στους 10 θα χρησιμοποιούσε τη λέξη εξέγερση για να περιγράψει την 6η Ιανουαρίου. Και αντί να καθαρίζουν το σπίτι, οι Ρεπουμπλικάνοι που τόλμησαν να καταδικάσουν τον Τραμπ είναι τώρα οι μεγαλύτεροι παρίες του κόμματος, ενώ οι απολογητές της 6ης Ιανουαρίου είναι ανερχόμενα αστέρια.
Οι τελευταίοι 18 μήνες προμηνύουν ένα μέλλον του GOP μετά τον Τραμπ που παραμένει αυταρχικό: Τραμπισμός χωρίς Τραμπ.
«Οι δημοκρατίες δεν μπορούν να εξαρτώνται από ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα που δεν κατέχουν ποτέ την εξουσία», υποστηρίζει ο Brendan Nyhan, κυβερνητικός καθηγητής στο Dartmouth College και συνιδρυτής της Bright Line Watch, μιας ομάδας που παρακολουθεί τη διάβρωση της αμερικανικής δημοκρατίας. Αλλά αυτή μπορεί να είναι η απαραίτητη θεραπεία προς το παρόν, επειδή οι Ρεπουμπλικάνοι ηγέτες «καθορίζουν ένα όραμα ενός Τραμπιστικού Κόμματος που θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο ανθεκτικό από τον ίδιο τον άνδρα».
…«Αυτό που με εξέπληξε και άλλαξε την εκτίμησή μου ήταν η απόφαση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος να συνεχίσει να αγκαλιάζει τον Τραμπ και να στέκεται δίπλα του. Η περίοδος που ακολούθησε τις ταραχές στο Καπιτώλιο ήταν κρίσιμη και η απάντηση του κόμματος ήταν ένα σημείο καμπής».
Αυτό αφήνει την αμερικανική δημοκρατία με μια ζοφερή πρόγνωση. Αποκλείοντας μια εκλογική εξάλειψη των Ρεπουμπλικανών το 2022 (που φαίνεται εξαιρετικά απίθανο), η ιδέα ότι το κόμμα θα εγκαταλείψει ξαφνικά την αντιδημοκρατική του θέση είναι μια αυταπάτη.
Μπορεί να μην είμαστε καταδικασμένοι. Αλλά πρέπει να είμαστε ειλικρινείς: Η αισιόδοξη εκτίμηση από ειδικούς που μελετούν τον αυταρχισμό παγκοσμίως είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πιθανότατα θα εγκατασταθούν σε μια δυσλειτουργική ισορροπία που αντικατοπτρίζει μια βαθιά δημοκρατική κατάρρευση. Δεν είναι ακόμα πολύ αργά για να το αποφύγουμε. Αλλά όσο περισσότερο περιμένουμε, τόσο περισσότερο θα εξαπλώνεται ο καρκίνος του αυταρχισμού. Δεν έχουμε πολύ καιρό πριν είναι ανενεργό.
*Ο Brian Paul Klaas (γεννημένος στις 29 Ιουνίου 1986) είναι Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας και αρθρογράφος στην Washington Post . [1] Είναι αναπληρωτής καθηγητής στην παγκόσμια πολιτική στο University College του Λονδίνου . Είναι ο συγγραφέας του The Despot’s Complice: How the West is Aiding and Betting the Decline of Democracy και του The Despot’s Apprentice: Donald Trump’s Attack on Democracy. Είναι επίσης συν-συγγραφέας του How to Rig an Election .Ο Klaas είναι αναπληρωτής καθηγητής στην παγκόσμια πολιτική στο University College του Λονδίνου . Αφού ολοκλήρωσε το DPhil του στο New College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης , ήταν Μέλος της Συγκριτικής Πολιτικής στο London School of Economics . Ο Klaas είναι συχνός σχολιαστής στα μέσα ενημέρωσης για την εξωτερική πολιτική και τον εκδημοκρατισμό των ΗΠΑ. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στους New York Times , The Financial Times , Foreign Affairs , Foreign Policy , κ.ά
Επιστήμονες από το κρατικό πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα, με τη βοήθεια μοντέλων των υπολογιστών, έδειξαν τι θα μπορούσε να συμβεί στη Γη αν ξεσπούσε ένας πυρηνικός πόλεμος.
Η χρήση πυρηνικών όπλων αναφέρεται όλο και περισσότερο ως πιθανότητα μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Ακόμη και Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν μιλήσει για αυτό αρκετές φορές, αλλά πάντα τονίζουν ότι θα χρησιμοποιηθεί εάν υπήρχε κίνδυνος για την επιβίωση της Ρωσίας. Μια ομάδα επιστημόνων από τη Λουιζιάνα παρουσίασε την πορεία των καταστροφικών γεγονότων που θα μπορούσαν να συμβούν στη Γη μετά από μια πιθανή πυρηνική σύγκρουση.
Μια πυρηνική καταστροφή θα άφηνε πίσω της μια «μικρή εποχή παγετώνων», αυτό είναι το συμπέρασμα αυτής της ομάδας ειδικών, ανέφερε το Tanjug.
Γεγονός είναι ότι οι πολυάριθμες πυρκαγιές θα οδηγούσαν στη δημιουργία μεγάλης ποσότητας αιθάλης και καπνού, η οποία θα σκίαζε εντελώς τον Ήλιο. Με αυτόν τον τρόπο, ήδη από τον πρώτο μήνα η θερμοκρασία του αέρα θα έπεφτε κάτω από αυτή που καταγράφηκε κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων, γεγονός που θα επηρέαζε σημαντικά και γρήγορα τη θερμοκρασία του νερού στους ωκεανούς.
Μια πτώση της θερμοκρασίας θα οδηγούσε σε διαστολή του θαλάσσιου πάγου, που θα επηρέαζε πολλά λιμάνια. Η πλοήγηση σε ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο θα παρεμποδιζόταν, με αποτέλεσμα πολλές αποστολές τροφίμων να επιβραδυνθούν ή να σταματήσουν εντελώς.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι μια πυρηνική σύγκρουση θα οδηγούσε σε πλήρες πλανητικό χάος. Η μείωση της ποσότητας φωτός και θερμοκρασίας θα οδηγούσε επίσης στον θάνατο πολλών φυκιών, γεγονός που θα επηρέαζε ολόκληρο το οικοσύστημα. Λόγω της έλλειψης τροφής στους ωκεανούς, η αλιεία θα τεθεί υπό αμφισβήτηση. Οι ωκεανοί θα χρειαστούν εκατοντάδες χρόνια για να ανακάμψουν, ενώ οι αλλαγές στον θαλάσσιο πάγο της Αρκτικής θα χρειαστούν χιλιάδες χρόνια, λένε οι επιστήμονες.
Τα πυρηνικά όπλα έχουν χρησιμοποιηθεί δύο φορές στην ιστορία, στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι ΗΠΑ βομβάρδισαν τις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι με ατομική βόμβα.
Τα τελευταία χρόνια, οι καύσωνες εμφανίζονται όλο και πιο συχνά και διαρκούν περισσότερο εξαιτίας της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι οι υψηλές θερμοκρασίες που έπληξαν την Ευρώπη, θα πλήξουν και μεγάλο μέρος της Κίνας μέχρι τα τέλη Αυγούστου. Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός του ΟΗΕ (WMO) προειδοποιεί ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει.
«Στο μέλλον αυτού του είδους οι καύσωνες θα είναι φυσιολογικοί και θα δούμε ακόμη πιο έντονα ακραία φαινόμενα», δήλωσε ο επικεφαλής του WMO, Πετέρι Τάαλας.
Ο επικεφαλής του Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας της Βρετανίας, Στίβεν Μπέλτσερ, δήλωσε στο πρακτορείο Reuters, ότι αν δεν μειωθούν οι εκπομπές ρύπων, η χώρα ενδέχεται να βιώνει παρόμοια κύματα καύσωνα κάθε τρία χρόνια.
Σύμφωνα με την παγκόσμια επιτροπή κλιματικών επιστημόνων του ΟΗΕ (IPCC), η κλιματική αλλαγή κάνει τους καύσωνες πιο θερμούς και πιο συχνούς. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν θερμάνει τον πλανήτη κατά περίπου 1,2 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή.
«Κάθε καύσωνας που βιώνουμε σήμερα έχει γίνει θερμότερος και συχνότερος λόγω της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε η Φριντερίκε Ότο, κλιματολόγος στο Imperial College του Λονδίνου, η οποία είναι επίσης συν-επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος World Weather Attribution.
Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τους καύσωνες. Στην Ευρώπη, η ατμοσφαιρική κυκλοφορία είναι ένας σημαντικός παράγοντας. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature» αυτό το μήνα, διαπίστωσε ότι οι καύσωνες στην Ευρώπη αυξάνονται σε συχνότητα και ένταση με ρυθμό 3-4 φορές πιο γρήγορα σε σχέση με άλλες περιοχές των μέσων γεωγραφικών πλατών του πλανήτη, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Οι συγγραφείς της μελέτης συνέδεσαν αυτό το φαινόμενο με τις αλλαγές στον αεροχείμαρρο (jet stream) – ένα ρεύμα αέρα που κινείται πολύ γρήγορα, με ταχύτητα από 129 έως 225 χμ. την ώρα, από τα δυτικά προς τα ανατολικά, στο βόρειο ημισφαίριο.
Σύμφωνα με το Reuters, από το 2004, έχουν διεξαχθεί περισσότερες από 400 μελέτες που εξετάζουν το πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καύσωνες, πλημμύρες και ξηρασίες. Στις μελέτες αυτές, οι επιστήμονες υπολογίζουν τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής σε κάθε ένα από αυτά. Αυτό περιλαμβάνει την προσομοίωση του σύγχρονου κλίματος και τη σύγκρισή του με προσομοιώσεις ενός κλίματος χωρίς τις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
(NASA)
Οι καύσωνες θα χειροτερέψουν
Η παγκόσμια μέση θερμοκρασία είναι περίπου 1,2 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Αυτό οδηγεί ήδη σε ακραία θερμικά φαινόμενα.
«Κατά μέσο όρο στην ξηρά, οι ακραίοι καύσωνες που θα συνέβαιναν μία φορά κάθε 10 χρόνια χωρίς την ανθρώπινη επίδραση στο κλίμα, είναι πλέον τρεις φορές πιο συχνοί», δήλωσε η κλιματολόγος Sonia Seneviratne του ETH Zurich.
Οι θερμοκρασίες θα σταματήσουν να αυξάνονται μόνο αν ο άνθρωπος σταματήσει να προσθέτει αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Μέχρι τότε, οι καύσωνες θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η αποτυχία στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα οδηγήσει σε ακόμη πιο επικίνδυνη κλιμάκωση των ακραίων φαινομένων.
Το 2015, στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού, οι χώρες συμφώνησαν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων για να σταθεροποιήσουν την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε επίπεδα κάτω των 2 βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, και να στοχεύσουν στον 1,5 βαθμό Κελσίου, καθώς αυτό θα μειώσει σημαντικά τους κινδύνους και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Παρόλα αυτά, οι σημερινές πολιτικές δεν θα μειώσουν τις εκπομπές αρκετά γρήγορα ώστε να επιτευχθεί κανένας από τους δύο στόχους.
Iδιοκτήτης του φορτίου όπλων που βρισκόταν στο Antonov που συνετρίβη κοντά στην πόλη της Καβάλας είναι η σερβική εταιρεία «Valir d.o.o.» που ασχολείται με το εμπόριο όπλων και άλλες αμυντικές λύσεις.
Επισήμως, ιδιοκτήτης και διευθυντής αυτής της εταιρείας, η οποία ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 2019, είναι ο Μλάντεν Μπογντάνοβιτς, ο οποίος επιβεβαίωσε στα σερβικά ΜΜΕ ότι η αποστολή στο αεροπλάνο ήταν δική τους. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, πρόκειται για τις λεγόμενες «σχολικές ποδιές», των οποίων η εξαγωγή συμφωνήθηκε και υπογράφηκε σύμβαση το 2021 με το Υπουργείο Άμυνας του Μπαγκλαντές, και υποτίθεται ότι θα χρησιμοποιηθούν για την εκπαίδευση μελών του στρατού του Μπαγκλαντές.
Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες του portal M, ο Μπογκτάνοβιτς φιγουράρει μόνο ως ιδιοκτήτης της Valir d.o.o., ενώ ο Σλόμπονταν Τέσιτς, ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους όπλων στα Βαλκάνια, ο οποίος βρισκόταν εδώ και χρόνια υπό τις κυρώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, και που εξέδωσε ένταλμα εναντίον του το 2021, στέκεται ανεπίσημα πίσω από την εταιρεία και η Ιντερπόλ, κατόπιν αιτήματος της Τυνησίας, λόγω υποψιών ότι συμμετείχε σε ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Επίσης, ο Σλόμπονταν Τέσιτς, σύμφωνα με την αντιπολιτευόμενη σερβική εφημερίδα Danas, φημίζεται ότι είναι ένας από τους επιχειρηματίες πολύ κοντά στο κυβερνών Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα (SNS) του Σέρβου προέδρου Αλέξανταρ Βούτσιτς και σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες της πύλης M, ο Τέσιτς χρησιμοποίησε τα χρήματά του για να χρηματοδοτήσει ένα μεγάλο μέρος του Δημοκρατικού Μετώπου στην εκστρατεία για τις τοπικές εκλογές στο Νίκσιτς, όταν το κόμμα της αντιπολίτευσης ανέλαβε την εξουσία και με τη βοήθεια των Δημοκρατικών και του URA εξέλεξε τον Μάρκο Κοβάσεβιτς ως πρόεδρο του δήμου Νίκσιτς.
Στην πρώτη αύξηση του επιτοκίου της μετά από σχεδόν 11 χρόνια προχώρησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η ΕΚΤ με μία “επιθετική κίνηση” αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά 0,5%, έναντι 0,25% που σχεδίαζε αρχικώς.
Παράλληλα, όμως, δημιουργεί ένα νέο ισχυρό εργαλείο, που της δίνει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε απεριόριστες αγορές ομολόγων υπερχρεωμένων οικονομιών, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, για τις προστατεύσει από υπερβολική αύξηση στα κόστη δανεισμού.
Ειδικότερα, το συμβούλιο της ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι τα τρία βασικά επιτόκια αυξάνονται κατά 0,50% και, έτσι, το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων παύει να είναι αρνητικό και πηγαίνει στο μηδέν. Η ΕΚΤ προαναγγέλλει και άλλες αυξήσεις, αλλά τονίζει ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση με βάση την εκτίμηση της οικονομικής κατάστασης.
Παράλληλα, με το νέο εργαλείο για την αποτροπή κατακερματισμού της αγοράς ομολόγων, η ΕΚΤ θα έχει τη δυνατότητα να αγοράζει όσα ομόλογα υποχρεωμένων οικονομιών κρίνει ότι χρειάζεται, προκειμένου να τις προστατεύσει από την αύξηση του κόστους δανεισμού, που θα μπορούσε να δημιουργήσει εκ νέου συνθήκες κρίσης στην ευρωζώνη.
Η ανακοίνωση του Συμβουλίου
Σήμερα, σύμφωνα με τη σθεναρή προσήλωσή του στην εντολή που του έχει ανατεθεί για σταθερότητα των τιμών, το Διοικητικό Συμβούλιο έλαβε περαιτέρω βασικά μέτρα για να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στο στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης και ενέκρινε το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI).
Το Διοικητικό Συμβούλιο έκρινε ότι είναι ενδεδειγμένο να κάνει ένα μεγαλύτερο πρώτο βήμα στην πορεία εξομάλυνσης των επιτοκίων πολιτικής του σε σχέση με τις ενδείξεις που είχε δώσει κατά την προηγούμενη συνεδρίασή του. Η απόφαση αυτή βασίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγηση που διενέργησε το Διοικητικό Συμβούλιο όσον αφορά τους κινδύνους πληθωρισμού και την ενισχυμένη στήριξη που παρέχει το TPI για την αποτελεσματική μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Θα στηρίξει την επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του Διοικητικού Συμβούλιου, ενισχύοντας τη σταθεροποίηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό και διασφαλίζοντας την προσαρμογή των συνθηκών της ζήτησης για την εκπλήρωση του στόχου του για τον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα.
Κατά τις προσεχείς συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, θα είναι ενδεδειγμένη η περαιτέρω εξομάλυνση των επιτοκίων. Η σημερινή επίσπευση της εξόδου από τα αρνητικά επιτόκια επιτρέπει στο Διοικητικό Συμβούλιο τη μετάβαση σε μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις για τα επιτόκια θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση. Η μελλοντική πορεία των επιτοκίων πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου θα εξακολουθήσει να βασίζεται σε στοιχεία και θα βοηθήσει στην εκπλήρωση του στόχου του για πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα. Στο πλαίσιο της εξομάλυνσης της πολιτικής του, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογήσει διάφορες επιλογές για τον εκτοκισμό της πλεονάζουσας ρευστότητας που διακρατείται.
Το Διοικητικό Συμβούλιο εκτίμησε ότι η θέσπιση του TPI είναι αναγκαία προκειμένου να στηρίξει την αποτελεσματική μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα, καθώς το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίζει να εξομαλύνει τη νομισματική πολιτική, το TPI θα διασφαλίζει ότι η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μεταδίδεται ομαλά σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Ο ενιαίος χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου είναι προαπαιτούμενο προκειμένου η ΕΚΤ να μπορεί να εκπληρώσει την αποστολή της όσον αφορά τη σταθερότητα των τιμών.
Το TPI θα αποτελέσει μια προσθήκη στην εργαλειοθήκη του Διοικητικού Συμβούλιο και μπορεί να ενεργοποιηθεί για να αντισταθμίσει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Η κλίμακα των αγορών μέσω του TPI εξαρτάται από τη σοβαρότητα των κινδύνων που τίθενται για τη μετάδοση της πολιτικής. Οι αγορές δεν περιορίζονται εκ των προτέρων. Διαφυλάσσοντας τον μηχανισμό μετάδοσης, το TPI θα επιτρέψει στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώσει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών.
Σε κάθε περίπτωση, η ευελιξία όσον αφορά τις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) καθώς φθάνουν στη λήξη τους εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας για την αντιμετώπιση των κινδύνων για τον μηχανισμό μετάδοσης που σχετίζονται με την πανδημία.
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης. Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 0,50%, 0,75% και 0,00% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 27 Ιουλίου 2022.
Κατά τις προσεχείς συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, θα είναι ενδεδειγμένη η περαιτέρω εξομάλυνση των επιτοκίων. Η σημερινή επίσπευση της εξόδου από τα αρνητικά επιτόκια επιτρέπει στο Διοικητικό Συμβούλιο τη μετάβαση σε μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις για τα επιτόκια θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση. Η μελλοντική πορεία των επιτοκίων πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου θα εξακολουθήσει να βασίζεται σε στοιχεία και θα βοηθήσει στην εκπλήρωση του στόχου του για πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα. Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και, σε κάθε περίπτωση, για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση συνθηκών άφθονης ρευστότητας και της ενδεδειγμένης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής.
Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Τα ποσά από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP επανεπενδύονται με ευελιξία καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τις συνθήκες χρηματοδότησης των τραπεζών και να διασφαλίζει ότι η λήξη των πράξεων στο πλαίσιο της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ) δεν εμποδίζει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής του. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί επίσης τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Το νέο TPI που ενέκρινε το Διοικητικό Συμβούλιο θα διαφυλάξει την ομαλή μετάδοση της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής του σε όλη τη ζώνη του ευρώ.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα… αποδεικνύονται τα μέτρα που έχει αποφασίσει να λάβει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προκειμένου να αντιμετωπίσει τον πρωτοφανή για τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πληθωρισμό. Το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF) εξέδωσε προειδοποίηση, επισημαίνοντας την απειλή που ελλοχεύει για μία νέα κρίση χρέους, εξαιτίας της αύξησης των επιτοκίων και των μέτρων ομαλοποίησης που έχει αποφασίσει η ΕΚΤ. Τονίζεται, δε, στην έκθεση, ότι η στροφή στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει επιφέρει μία σταθερή αύξηση στα spreads της περιφέρειας, ασκώντας πιέσεις ιδιαίτερα σε οικονομίες του Νότου και ειδικότερα της Ελλάδας και της Ιταλίας.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση του IIF, αν τα μέτρα της ΕΚΤ προκαλέσουν νέα κρίση χρέους, θα είναι αδύνατη η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ θα πρέπει να βρει λύση και να ισορροπήσει ένα μόνιμο πλαίσιο στήριξης των οικονομιών, δίχως να έχει στη διάθεσή της το «εργαλείο» της άμεσης χρηματοδότησης μιας χώρας, καθώς το πρόγραμμα θα δύναται να αμφισβητηθεί νομικά.
Σε μία ακραία περίπτωση, εάν θέσει ένα ανώτατο επιτρεπτό όριο για τα spread, η ΕΚΤ ουσιαστικά θα δεσμεύεται να αγοράζει δυνητικά απεριόριστες ποσότητες ομολόγων της περιφέρειας εάν η ανάπτυξη εξασθενήσει ή τα ελλείμματα διευρυνθούν. Μια τέτοια δέσμευση είναι αδιανόητη, ειδικά καθώς το QE χρηματοδοτούσε –εμμέσως- το μεγαλύτερο μέρος των ελλειμμάτων της Ιταλίας και της Ισπανίας αφότου ξέσπασε η πανδημία, σημειώνουν οι οικονομολόγοι του ινστιτούτου. Κατά την άποψή τους, η πραγματική πρόκληση για την ΕΚΤ είναι η αντίθετη: Πώς θα απεξαρτηθούν οι χώρες της περιφέρειας από το QE.
Τι σημαίνει για τα δάνεια και τις τράπεζες η αύξηση των επιτοκίων
Σε ταχύτερο ρυθμό μείωσης των επιτοκίων από αυτόν που είχε προβλεφθεί μέχρι σήμερα παραπέμπουν οι χθεσινές αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ. Με βάση τις εκτιμήσεις, το euribor 3μήνου, που αποτελεί τη βάση για την τιμολόγηση όλων των δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο, θα οδηγηθεί στο 1,15% έως τα τέλη Δεκεμβρίου από -0,3% σήμερα, αναφέρει το ρεπορτάζ του moneyreview.gr.
Η προοπτική αυτή κλείνει οριστικά μια δεκαετή πολιτική χαμηλών επιτοκίων, τα οποία μάλιστα είχαν «γυρίσει» σε αρνητικό έδαφος τα τελευταία επτά συνεχή χρόνια και συγκεκριμένα από τον Απρίλιο του 2015, δημιουργώντας ένα ασφαλές δίχτυ προστασίας τα χρόνια της κρίσης στην χώρα μας.
Τα δάνεια που θα ανατιμολογηθούν αυτόματα εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 150 δισ. ευρώ, ανεβάζοντας τους επιπλέον τόκους που θα κληθούν να πληρώσουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά από τις αυξήσεις επιτοκίων που θα κάνει η ΕΚΤ έως τα τέλη του 2023 πάνω από το 1 δισ. ευρώ. Η πρόβλεψη αυτή αφορά στο σύνολο του ιδιωτικού χρέους δηλαδή τόσο αυτά που οφείλουν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά προς τις τράπεζες και τα οποία είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία πλέον ενήμερα, όσο και τα δάνεια που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των funds και τα οποία είναι είτε σε ρύθμιση είτε σε καθυστέρηση, εντείνοντας τις πιέσεις για όσους ανταποκρίνονταν μέχρι σήμερα στις δανειακές τους υποχρεώσεις με δυσκολία.
Από την πλευρά των τραπεζών η άνοδος του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ κατά 100 – 150 μονάδες βάσης θα αποφέρει πρόσθετα κέρδη άνω του 1 δισ. ευρώ περίπου από έσοδα τόκων. Πρόκειται για το καθαρό όφελος που θα προκύψει από την συνολική ανατιμολόγηση τόσο του δανειακού χαρτοφυλακίου, όσο και των καταθέσεων, τα επιτόκια των οποίων θα αυξηθούν επίσης, αλλά όχι με γεωμετρικό τρόπο, όπως θα συμβεί στο σκέλος των απαιτήσεων, που περιλαμβάνει την συντριπτική πλειοψηφία των δανείων που είναι συνδεδεμένα με το euribor 3μήνου. Με βάση τις ανακοινώσεις των τραπεζών τα καταθετικά επιτόκια θα μείνουν σχεδόν ανεπηρέαστα από την άνοδο του βασικού επιτοκίου έως το 0,5% και θα αρχίσουν να αυξάνονται πάνω από αυτό το επίπεδο, διευρύνοντας με αυτό τον τρόπο τα spreads των ελληνικών τραπεζών, δηλαδή το «ισοζύγιο» επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων.
Τα σταθερά επιτόκια
Σε άνοδο θα οδηγηθούν και τα σταθερά επιτόκια που προσφέρουν οι τράπεζες – κάποιες έχουν ήδη προχωρήσει σε μικρές τροποποιήσεις στα τιμολόγιά τους – διαπιστώνοντας ότι τα σημερινά επίπεδα των πολύ χαμηλών επιτοκίων είναι μη διατηρήσιμα. Με βάση στοιχεία από τις τράπεζες το μέσο σταθερό επιτόκιο για μια 10ετία είναι κοντά 3% και της 20ετίας στο 3,5%, αλλά όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη στο επίπεδο αυτό μετά βίας η τράπεζα καλύπτει το κόστος της. Σύμφωνα με τους αρμόδιους της στεγαστικής πίστης τα σημερινά σταθερά επιτόκια αποτελούν παράθυρο ευκαιρίας για όσους θέλουν να κλειδώσουν την δόση του στεγαστικού τους δανείου σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η μετατροπή του επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό είναι χωρίς πέναλτι, αλλά επιβαρύνεται με έξοδα φακέλου έως 200 ευρώ και προκειμένου κάποιος να αποφασίσει εάν θα πρέπει να αλλάξει το επιτόκιό του από κυμαινόμενο σε σταθερό, θα πρέπει να λάβει υπόψη το πότε υπογράφηκε η σύμβαση και το κατά πόσο είναι κοντά στην λήξη της τοκοχρεωλυτικής περιόδου, δηλαδή του χρόνου που η δόση του δανείου είναι κυρίως τόκοι και όχι κεφάλαιο.
Η δόση Για ένα στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ ο υπολογισμός με βάση ένα μέσο επιτόκιο 3%, ανεβάζει την επιβάρυνση λόγω της αύξηση του euribor κατά 0,50%, στα 25 ευρώ το μήνα εάν η διάρκεια του δανείου είναι π.χ. τα 20 έτη, διαμορφώνοντας τη δόση από τα 565 ευρώ στα 590 ευρώ το μήνα. Διπλάσια θα είναι η επιβάρυνση για το ίδιο δάνειο όταν η αύξηση του euribor φτάσει τη 1 μονάδα, ανεβάζοντας τη δόση του δανείου από τα 565 ευρώ στα 615 ευρώ για την ίδια διάρκεια δανείου, δηλαδή τα 20 έτη.
Η τελική μηνιαία επιβάρυνση είναι συνάρτηση της διάρκειας και της «παλαιότητας» του δανείου. Έτσι με δεδομένο ότι αρκετά στεγαστικά δάνεια έχουν συμβασιοποιηθεί πριν την προηγούμενη οικονομική κρίση και πλέον η διάρκεια εξόφλησης έχει συρρικνωθεί π.χ. στα 10, η επιβάρυνση μπορεί να αποδειχθεί μικρότερη καθώς τα δάνεια της παλιάς περιόδου έχουν καλύψει την τοκοφόρο περίοδο και είναι πλέον ο δανειολήπτης αποπληρώνει κυρίως κεφάλαιο. Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι σε όλα τα στεγαστικά δάνεια π.χ. με 20ετή διάρκεια, η πρώτη δεκαετία είναι περίοδος που ο δανειολήπτης πληρώνει κυρίως τόκους και η αποπληρωμή του κεφαλαίου είναι κυρίως τη δεύτερη δεκαετία, με έμφαση κατά την τελευταία πενταετία, όπου οι τόκοι αντιπροσωπεύουν το 10%-15% της οφειλής. Με δεδομένο ότι η πλειοψηφία των στεγαστικών δανείων στη χώρα μας είναι συμβάσεις του 2000 έως και το 2010, ο μηχανισμός αυτός αποτελεί δικλείδα ασφαλείας, τουλάχιστον για τα δάνεια αυτής της κατηγορίας και εφόσον οι δανειολήπτες δεν έχουν επαναδιαπραγματευθεί τις συμβάσεις τους, επιμηκύνοντας τη διάρκεια του δανείου για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, π.χ. τα 35 ή ακόμη και τα 40 χρόνια.
Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα επιχειρηματικά δάνεια και κυρίως αυτά των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που είναι είτε ανακυκλούμενες πιστώσεις, είτε κεφάλαια κίνησης, και τα οποία δεν είναι συμβάσεις του απώτερου παρελθόντος. Με βάση τον υπολογισμό για ένα συμβατικό δάνειο 200.000 ευρώ με 10ετή διάρκεια, με επιτόκιο 5,5%, η αύξηση του euribor κατά 0,50 θα συμπαρασύρει σε αύξηση της δόσης κατά 50 ευρώ έως και 102 ευρώ εάν η άνοδος του επιτοκίου φτάσει τη 1 μονάδα, ανεβάζοντας τη δόση για μια μεσαία επιχείρηση από τις 2.235 ευρώ έως και 2,337 ευρώ.
Ισως δεν πρόσεξαν πολλοί τη χθεσινή δήλωση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με την οποία κατάργησε, ουσιαστικά, το 112, ευχαριστώντας τους πολίτες για την ανυπακοή τους στις εντολές εκκένωσης.
«Κατ’ αρχάς είχαμε μια πάρα πολύ δύσκολη φωτιά χθες στην Πεντέλη και θέλω να ξεκινήσω ευχαριστώντας όλους όσοι με αυτοθυσία έδωσαν τη μάχη στο πεδίο. Πρώτα και πάνω από όλα τους πυροσβέστες μας, τους εθελοντές μας, τους αστυνομικούς μας, τους πολίτες πολλοί εκ των οποίων αψήφησαν τις εντολές για εκκένωση για να προστατεύσουν τις περιουσίες τους» είπε κατά την έναρξη των δηλώσεών του.
Κι αυτό, ενώ τουλάχιστον 35 άνθρωποι από την περιοχή της Πεντέλης, μεταφέρθηκαν στα νοσοκομεία με εγκαύματα ή αναπνευστικά προβλήματα…
Το σήμα “αγνοείστε τις εντολές εκκένωσης” μπορεί να αποβεί μοιραίο σε μία επόμενη πυρκαγιά.
Από θύματα ηλεκτρονικής απάτης στην Ελλάδα… κατηγορούμενοι για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (ξέπλυμα βρόμικου χρήματος) στη Γερμανία, βρίσκονται Έλληνες, καθώς φαίνεται πως άγνωστοι υπέκλεψαν τα στοιχεία των τραπεζικών τους λογαριασμών, δημιουργώντας λογαριασμούς σε ψηφιακές τράπεζες για να τους χρησιμοποιήσουν σε ύποπτες συναλλαγές και απάτες, με θύματα Γερμανούς πολίτες.
Στο πλαίσιο έρευνας της γερμανικής Δικαιοσύνης καλούνται τώρα να δώσουν εξηγήσεις στις ανακριτικές Αρχές της Ελλάδας, ύστερα από αίτημα δικαστικής συνδρομής, κινδυνεύοντας ακόμη και με σύλληψη.
Οι ίδιοι υποστηρίζουν πως παγιδεύτηκαν με τη μέθοδο της υποκλοπής προσωπικών δεδομένων (phising), τονίζοντας ότι δέχθηκαν παραπλανητικά μηνύματα στα κινητά τους τηλέφωνα που τους ειδοποιούσαν για υποτιθέμενους ελέγχους ασφαλείας των χρηματοπιστωτικών τους ιδρυμάτων. Έχοντας πειστεί για τους δήθεν ελέγχους, σύμφωνα με όσα αναφέρουν, δέχθηκαν να αποστείλουν τα στοιχεία της αστυνομικής ταυτότητας και μία φωτογραφία, όπως τους ζήτησαν οι άγνωστοι αποστολείς αυτών των μηνυμάτων. Αυτό που δεν μπορούσαν να φανταστούν τότε ήταν ότι στο όνομά τους θα διενεργούνται διαδικτυακές απάτες για μεγάλη χρονική περίοδο, χωρίς οι ίδιοι – όπως επισημαίνουν – να έχουν απολύτως καμία γνώση.
Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση γυναίκας από τη Θεσσαλονίκη η οποία εμφανίζεται ως δικαιούχος τρεχούμενου λογαριασμού σε γερμανική τράπεζα άμεσης εξυπηρέτησης («ψηφιακή»), με έδρα το Βερολίνο, η οποία ειδικεύεται στη διαχείριση λογαριασμών μέσω έξυπνων κινητών (smartphones). Στο λογαριασμό αυτό, όπως αναφέρουν τα γερμανικά διωκτικά έγγραφα, κατέληξαν χρήματα από διαδικτυακές αγορές εμπορευμάτων που όμως ουδέποτε παραδόθηκαν στους αγοραστές, αλλά και μεταφορές ποσών από άλλους λογαριασμούς της ίδιας τράπεζας, με την προέλευση των χρημάτων αυτών να χαρακτηρίζεται ύποπτη.
Όπως προέκυψε από εσωτερική έρευνα της τράπεζας, τα ποσά αυτά προωθήθηκαν αμέσως σε πλατφόρμα συναλλαγών, όπου μπορούν να διαπραγματεύονται κρυπτονομίσματα ή να αποσύρονται μέσω χρεωστικής κάρτας. Κατά τα ίδια διωκτικά έγγραφα, ο συγκεκριμένος λογαριασμός μπλοκαρίστηκε, ενώ η εν λόγω ψηφιακή τράπεζα απευθύνθηκε – όπως σε όλες τις υπό εξέταση περιπτώσεις – στην γερμανική Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών υποβάλλοντας έκθεση για ύποπτη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
«Δεκάδες οι περιπτώσεις εμπλεκόμενων Ελλήνων»
Οι περιπτώσεις Ελλήνων που έπεσαν θύματα αυτής της πρακτικής είναι δεκάδες, όπως εκτιμά ο δικηγόρος Θεόδωρος Καραγιάννης που εκπροσωπεί κάποιους απ’ αυτούς. «Η ποινική διαδικασία ξεκίνησε με αίτημα για Ευρωπαϊκή Εντολή Έρευνας από τις αρμόδιες Εισαγγελίες της Γερμανίας» επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ. Στο σύνολο των περιπτώσεων που κλήθηκαν από τον Ανακριτή, προσθέτει ο ίδιος, «οι εντολείς μας είχαν στείλει αυτοβούλως μέσω Ίντερνετ τα στοιχεία τους μετά από μηνύματα εξαπάτησης που δέχτηκαν». Αναφέροντας ενδεικτικά κάποιες από τις περιπτώσεις που χειρίζεται, ο κ. Καραγιάννης, σημειώνει, ότι οι εντολείς του έλαβαν e-mail με «εικονικό αποστολέα» – τράπεζα στην οποία διατηρούσαν λογαριασμό και τους ζητούσαν κατεπείγον να στείλουν προσωπικά τους στοιχεία για να αποφευχθεί προσπάθεια αφαίρεσης των χρημάτων τους από «hackers». «Mάλιστα, ήταν τόσο αληθοφανή τα μηνύματα που μόνο ένας έμπειρος χρήστης του Διαδικτύου θα μπορούσε να το αντιληφθεί», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Όσον αφορά τη διαδικασία της Ευρωπαϊκής Εντολής Έρευνας, ο κ. Καραγιάννης χαρακτηρίζει προβληματικό το νόμο που αφορά το ενδεχόμενο ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης, καθώς, όπως εξηγεί, «οι σχετικές διατάξεις είναι ιδιαιτέρως ανελαστικές χωρίς να αφήνουν στις ελληνικές δικαστικές Αρχές περιθώρια να ερευνήσουν την ουσία της υπόθεσης και να προστατεύσουν τους κατηγορούμενους από ενδεχόμενη φυλάκιση, ακόμη και αν ξεκάθαρα δεν έχουν καμία ποινική ευθύνη».
«Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι φωτιές δεν σβήνονται από αέρος. Τα εναέρια μέσα υποβοηθούν την κατάσβεση. Μπορεί να βοηθούν τα μέγιστα, αλλά έχουν πολλούς περιορισμούς στην δράση τους και ο σοβαρότερος όλων είναι ο άνεμος» επισήμανε μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 ο πτέραρχος εν αποστρατεία, Σάκης Παπανικολάου.
Με τον άνεμο και ανάλογα με το πού βρίσκεται η πυρκαγιά είναι δύσκολο να δράσουν τα εναέρια μέσα, εξήγησε, προσθέτοντας ότι σαφώς παίζει ρόλο το μέγεθος του εναέριου μέσου, ένα μικρό πυροσβεστικό αεροπλάνο είναι πολύ δύσκολο να λειτουργήσει σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Εχθές επειδή ήταν ισχυροί οι άνεμοι ήταν μεγάλου μεγέθους τα εναέρια μέσα που έδρασαν. Ένας άλλος παράγοντας είναι αυτός της θερμοκρασίας στην περιοχή της φωτιάς που επηρεάζει την πτήση του αεροσκάφους που επιχειρεί να κάνει την ρίψη. «Είναι λοιπόν πάρα πολύ δύσκολη η κατάσβεση της φωτιάς από τα εναέρια μέσα, οι άνθρωποι που εμπλέκονται σε αυτά ρισκάρουν πάρα πολλές φορές ατυχήματα θανατηφόρα, αρκετά όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες» υπογράμμισε ο κ. Παπανανικολάου.
Επίσης, συμπλήρωσε ο καπνός φυσάει πάντα προς το μέρος που πρέπει να ρίξει το αεροσκάφος το επιβραδυντικό υλικό πάνω στην φωτιά, άρα δεν είναι μια εύκολη επιχείρηση. Την ίδια ώρα, επισήμανε ο κ. Παπανικολάου, οι φωτιές δεν είναι σε επίπεδα μέρη, είναι σε βουνά και σε δύσβατες χαράδρες, επομένως δεν έχει την δυνατότητα ο πιλότος να επιχειρήσει από όπου τον εξυπηρετεί αλλά είναι αναγκασμένος να επιχειρεί από πορείες που του δημιουργούν προβλήματα με ανέμους και καθοδικά ρεύματα. «Όταν έχουμε τέτοιους ανέμους τι μπορούν να κάνουν τα εναέρια μέσα; Άρα το σημαντικό είναι η έμφαση στην πρόληψη, την ευθύνη της οποίας έχουν το κεντρικό κράτος, οι δήμοι, οι περιφέρειες και εμείς οι ίδιοι οι πολίτες στον χώρο που μας αναλογεί» τόνισε.
Με αφορμή τις σαρωτικές φωτιές στην Αθήνα, μίλησε στην ΕΡΤ3 ο Πρόεδρος του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Αλέξανδρος Δημητρακόπουλος. Ο κ. Δημητρακόπουλος τόνισε ότι υπάρχει διαφορά με τις περσινές πυρκαγιές σε Βαρυμπόμπη και Τατόι το 2021, καθώς εκεί η φωτιά έκαψε χωρίς να πνέουν ισχυροί άνεμοι. Εκεί, όπως εξήγησε, η πυρκαγιά οφειλόταν στον καύσωνα με αποτέλεσμα η σφοδρότητα καύσης να είναι τεράστια. “Η Αττική είναι μία εντελώς ιδιαίτερη περίπτωση, λόγω της μείξης του δασικού με τον αστικό ιστό της πόλης”, κατέληξε ο κ. Δημητρακόπουλος.
Για τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή της Πεντέλης που φλέγεται, καθώς και για το ποια θα είναι η εικόνα τις επόμενες ώρες, μίλησε στην ΕΡΤ3 ο ερευνητής του Αστεροσκοπείου Αθηνών και μέλος της Πυρομετεωρολογικής ομάδας The Flame Project, Γιώργος Παπαβασιλείου.
Ο κ. Παπαβασιλείου είπε ότι η φωτιά πήρε γρήγορα πολύ μεγάλη έκταση και ότι διένυσε απόσταση 400 χιλιομέτρων, λόγω των ισχυρών ανέμων και ότι έχει περάσει το δασικό κομμάτι και έφτασε στον αστικό ιστό. Όπως προειδοποίησε ο κ. Παπαβασιλείου, η ένταση των ανέμων θα είναι αμείωτη ως τις 7-8 το απόγευμα, ενώ εκτίμησε ότι θα χρειαστούν μέρες έως ότου ελεγχθεί πλήρως η φωτιά γι’ αυτό και θα πρέπει να βρισκόμαστε σε επαγρύπνηση.
Μέχρι το βράδυ ο πύρινος εφιάλτης στην Πεντέλη θα λήξει, εκτίμησε ο καθηγητής διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών Ευθύμιος Λέκκας μιλώντας στην τηλεόραση της ΕΡΤ, ενώ όπως είπε χαρακτηριστικά μέτρησε 35 διαφορετικές θέσεις φωτιάς κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Ο Ευθύμιος Λέκκας είπε χαρακτηριστικά για τη φωτιά στην Πεντέλη πως «μετά την έναρξη της πυρκαγιάς και λόγω των ανέμων που συνεχώς αλλάζουν διευθύνσεις είχαμε επέκταση στη δασική περιοχή (…) Το βράδυ μέτρησα πάνω από 35 θέσεις πυρκαγιάς σε διαφορετικές περιοχές, από την Παλλήνη και το Γέρακα έως το Ντράφι. Όλες τους τροφοδοτήθηκαν από τις καύτρες που λόγω των ισχυρών ανέμων παρασύρονταν σε μεγάλες αποστάσεις».
«Πρέπει να δούμε το πώς το σπίτι θα είναι ασφαλές και δεν θα τροφοδοτεί την ίδια την πυρκαγιά με καύσιμη ύλη. Αυτό το είδα σε τουλάχιστον δέκα περιπτώσεις» πρόσθεσε ο κ. Λέκκας.
«Η πυρκαγιά είναι δύσκολη γιατί είναι σε χώρο μείξης δάσους και οικιστικού ιστού (…) Αποτύπωσα περιοχή που είχε αναδασωθεί πρόσφατα» συμπλήρωσε.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ δήλωσε ότι η γεωπολιτική σήμερα απαιτεί «ευελιξία τύπου Νίξον» για να βοηθήσει στην εκτόνωση των συγκρούσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας καθώς και μεταξύ της Ρωσίας και της υπόλοιπης Ευρώπης.
Ενώ προειδοποίησε ότι η Κίνα δεν πρέπει να γίνει παγκόσμιος ηγεμόνας, ο άνθρωπος που βοήθησε στην αποκατάσταση των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας τη δεκαετία του 1970 είπε ότι ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα πρέπει να είναι προσεκτικός στο να αφήσει την εσωτερική πολιτική να παρεμβαίνει στη «σημασία της κατανόησης της μονιμότητας της Κίνας».
«Ο Μπάιντεν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις έχουν επηρεαστεί πάρα πολύ από το πώς βλέπουν την Κίνα μέσα από τις ΗΠΑ», είπε ο Κίσινγκερ, 99 ετών, σε συνέντευξή του την Τρίτη στο Bloomberg, και τον αρχισυντάκτη Τζον Μίκλεθγουέιτ. «Είναι, φυσικά, σημαντικό να αποτραπεί η ηγεμονία της Κίνας ή οποιασδήποτε άλλης χώρας».
Αλλά «αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με ατελείωτες αντιπαραθέσεις», πρόσθεσε στη συνέντευξη. Είπε προηγουμένως ότι οι ολοένα και πιο αντίπαλες σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας κινδυνεύουν με μια παγκόσμια «καταστροφή συγκρίσιμη με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Ο πρώην πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον έκανε εκστρατεία τη δεκαετία του 1960 ως ένθερμος αντικομμουνιστής, αλλά εξέπληξε πολλούς από τους υποστηρικτές του αποφασίζοντας να εμπλακεί στην Κίνα του Μάο Τσε Τουνγκ και να επισκεφθεί το Πεκίνο το 1972 σε ένα ταξίδι που έγινε ιστορική καμπή και για τα δύο έθνη.
Η γεωπολιτική και οι σχέσεις μεγάλων δυνάμεων αποτελούν κεντρικό θέμα του νέου βιβλίου του Κίσινγκερ, «Ηγεσία: Έξι μελέτες στην παγκόσμια στρατηγική», που εστιάζει σε έξι βασικούς ηγέτες: τον Γερμανό Konrad Adenauer, τον Γάλλο Charles de Gaulle, τον Nixon, τον Αιγύπτιο Anwar Sadat, τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Μάργκαρετ Θάτσερ και ο σημαντικός πρώτος πρωθυπουργός της Σιγκαπούρης Λι Κουάν Γιου.
Στον σχεδόν αιώνα της ζωής του, ο Κίσινγκερ γνώριζε και τους έξι ηγέτες των οποίων τα παραδείγματα αναφέρει, και μέσω της εταιρείας συμβούλων του συνεχίζει να είναι μια περιζήτητη φωνή για τις παγκόσμιες υποθέσεις από το Πεκίνο μέχρι την Ουάσιγκτον.
Ανασκοπώντας τις επιδόσεις των σημερινών Ευρωπαίων ηγετών από τον Γάλλο Εμανουέλ Μακρόν έως τον Γερμανό Όλαφ Σολτς, ο Κίσινγκερ είπε ότι τον λυπεί το γεγονός ότι η σημερινή «ευρωπαϊκή ηγεσία δεν έχει την αίσθηση της κατεύθυνσης και της αποστολής» όπως ο Κόνραντ Αντενάουερ και ο Σαρλ Ντε Γκωλ.
Σχετικά με τη μεγαλύτερη κρίση της Ευρώπης — τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία — ο Κίσινγκερ είπε ότι τα σχόλια που έκανε νωρίτερα αυτό το έτος σχετικά με το σημείο εκκίνησης για ένα τέλος του πολέμου μέσω διαπραγματεύσεων δεν μεταφέρθηκανσωστά. Λέγοντας ότι πιστεύει ότι το χρονοδιάγραμμα των συνομιλιών πλησιάζει, είπε ότι οι συζητήσεις για το μέλλον της Κριμαίας θα πρέπει να αφεθούν για διαπραγματεύσεις και όχι να καθοριστούν πριν από την παύση της σύγκρουσης. Η Κριμαία ήταν έδαφος της Ουκρανίας πριν την καταλάβει η Ρωσία το 2014.
Και σχετικά με την αναταραχή του Brexit, ο Κίσινγκερ είπε ότι η άποψη του Ντε Γκωλ – ότι η Μεγάλη Βρετανία «δεν θα ήταν ποτέ ολόψυχο μέλος της ευρωπαϊκής κοινότητας» – έχει αποδειχθεί σωστή και δικαιολογημένη.
Πιέζοντας για το ποιος θα ήταν ο ισχυρότερος διαπραγματευτής με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Κίσινγκερ επέλεξε τον Γάλλο Ντε Γκωλ και στη συνέχεια πρόσθεσε «ότι ο Νίξον θα ήταν πολύ καλός». Ο Νίξον ήταν «ένας πολύ καλός πρόεδρος στην εξωτερική πολιτική. Αυτοκαταστράφηκε στο εσωτερικό», είπε ο Κίσινγκερ.
Σε ένα λιγότερο σημαντικό θέμα, ο Κίσινγκερ είπε ότι η Θάτσερ, η βρετανική «Σιδηρά Κυρία» που αντιμετώπισε τα εργατικά συνδικάτα στο εσωτερικό και τη δικτατορία της Αργεντινής στο εξωτερικό ενώ έγινε η μακροβιότερη πρωθυπουργός του έθνους της του 20ου αιώνα, θα ήταν η επιλογή του για την πιο ενδιαφέρουσα συντροφιά του δείπνου.
Καλά κάνετε και καμώνεστε πως τρώτε αμάσητο ότι τον Λιγνάδη δεν τον έφαγε το πάθος του, αλλά οι «κομμουνισταί», «το συνεργείο», «οι βίζιτες», και «η φραγκογιαννού το 1984». Καλά κάνετε και αντιπαρέρχεστε τη φρικτή απολογία του. Όποιος νομίζει ότι παιδιά, είναι μόνο τα παιδιά του, ως εκεί μπορεί να φτάσει.
1. Το άρθρο 497 περ. 8 του κώδικα ποινικής δικονομίας στο οποίο ορίζονται τα περί αναστέλλουσας δύναμης της έφεσης (με αυτό το άρθρο χορηγήθηκε στον Λιγνάδη αναστολή μέχρι το εφετείο και αφέθηκε ελεύθερος), είναι ίδιο από το έτος 2010. Ο Κούγιας είπε (νομίζω και με ανακοίνωση) ότι το τροποποίησε ο ΣΥΡΙΖΑ επί Καλογήρου και για αυτό αποφυλακίστηκε ο πελάτης του. Ξεκάθαρα ο Κουγιας είπε ψέματα είτε κατά λάθος είτε σκόπιμα. Τα εγχειρίδια, διαφωνούν μαζί του και κάποιοι μπήκαμε στον κόπο να τα ανοίξουμε.
2. Από το 2010 λοιπόν μέχρι σήμερα ισχύει απαράλλαχτο το άρθρο 497 (περ.8, που μας ενδιαφέρει). Επειδή δεν κάνω ποινικό, προσπάθησα να δω πως έχει συμπεριφερθεί κατά μέσο όρο η νομολογία σε άλλες περιπτώσεις βιαστών ανηλίκων και προσώπων που διενεργούσαν ασελγείς πράξεις σε ανήλικα, γενικότερα.
Να τι βρήκα πάνω πάνω τα τελευταία χρόνια με ένα απλό google search:
-ποινή 30 ετών στον φλαουτίστα που ασελγούσε σε ανήλικες. Χωρίς αναστολή και αυτό χωρίς να υπάρχει άλλη καταγγελία σε βάρος του μέχρι την ολοκλήρωση του α βαθμού (2018)
-ποινή 14 ετών στον 38χρονο καθηγητή χανίων για ασελγείς πράξεις σε 5 ανήλικα. Χωρίς αναστολή και αυτό χωρίς να υπάρχει άλλη καταγγελία σε βάρος του μέχρι την ολοκλήρωση του α βαθμού (2021)
-ποινή 15 ετών στον πατέρα που ασελγούσε στην κόρη του στη λαμία. Χωρίς αναστολή και αυτό χωρίς να υπάρχει άλλη καταγγελία σε βάρος του μέχρι την ολοκλήρωση του α βαθμού (2022, προχθεσινή για την ακρίβεια)
-ποινή 13 ετών στον προπονητή ιστιοπλοΐας για ασέλγεια σε ανήλικη. Αθωώθηκε για την κατηγορία του βιασμού. Χωρίς αναστολή και αυτό χωρίς να υπάρχει άλλη καταγγελία σε βάρος του μέχρι την ολοκλήρωση του α βαθμού (2022)
-ποινή 20 ετών για βιασμό, αιμομιξία και αποπλάνηση πατέρα που βίαζε την ανήλικη κόρη του στο ηράκλειο. Χωρίς αναστολή και αυτό χωρίς να υπάρχει άλλη καταγγελία σε βάρος του μέχρι την ολοκλήρωση του α βαθμού (2018)
Ανέφερα ότι βρηκα τα παραπάνω με google search και όχι με νομολογικη έρευνα γιατί αυτά που βρηκα εγώ, αυτά έχει δει και ο μέσος πολίτης (οι υποθέσεις αυτές αποκτούν δημοσιότητα και για λόγους προστασίας της κοινωνίας) και έχει την πεποίθηση ότι σε ειδεχθή εγκλήματα κατά ανηλίκων η αναστολή στην έφεση είναι μάλλον η (επικίνδυνη) εξαίρεση.
Εξηγώ, δηλαδή ότι, η κοινή γνώμη δεν έχει τρελαθεί με τον Λιγνάδη και την αποφυλάκισή του επειδή είναι προκατειλημμένη εναντίον του, αλλά γιατί έχει άλλη εικόνα ως προς τη συνήθη πρακτική αποφυλακίσεων σε αυτά τα αδικήματα. Παράδειγμα εξαίρεσης, όπου δλδ πήρε αναστολή, είναι ο ντράμερ των Πυξ Λαξ, που καταδικάστηκε (κατά πλειοψηφία και αυτος 5-2) σε ποινή 12 ετών για αποπλάνηση ανηλίκου. Αφέθηκε και αυτός ελεύθερος ως το εφετείο, υποθέτω λόγω ηλικίας. Τι συνέβη όμως μετά; Μετά υπήρξαν 4 νέες καταγγελίες για παλιότερες υποθέσεις σε βάρος του και κρίθηκε ξανά προσωρινά κρατούμενος μέχρι την εκδίκασή τους.
3. Το υλικό της δίκης, τουλάχιστον αυτό που έγινε γνωστό, δείχνει αν μη τι άλλο, έναν άνθρωπο με ασυνήθιστη και χρόνια ροπή προς ανήλικους. Η πρώτη σε βάρος του μήνυση για τέτοιο θέμα ανάγεται στο 1984. Είναι μήνυση για σεξουαλικό αδίκημα σε ανήλικο 14 ετών, αν και τότε ο Λιγνάδης ήταν 20 ετών/ δεν είχε αξιοζήλευτη καριέρα/ δεν είχε δυνατότητα να κάνει τα παιδιά διάσημα/ δεν τον κυνηγούσαν οι «κομμουνισται», «το συνεργείο», «οι βίζιτες». 285 μαθητές που φοίτησαν στο αρσακειο σε διάφορα έτη, υπέγραψαν επιστολή με την οποία καταγγέλλουν ανάρμοστη δράση του και συγκάλυψή της από το 1994 ως το 2018. Στο σπίτι του λιγναδη βρέθηκε κρυμμένη καταγγελία εναντίον του, απευθυνόμενη προς τον Μπαμπινιώτη, ότι μετέφερε «συστηματικά μαθήτριες στο σπίτι του με όλες τις οδυνηρές συνέπειες». Στο σπίτι του Λιγναδη βρέθηκαν κρυμμενες ερωτικές επιστολές ανηλίκων προς το πρόσωπό του καθως και διαβατήρια και άδειες παραμονής αλλοδαπών ανηλίκων. Η ίδια η δικαστική απόφαση που συζητάμε τον καταδίκασε για έναν βιασμό ανηλίκου το 2015 και έναν βιασμό ανηλίκου το 2017, δλδ για δυο πράξεις που απέχουν δυο χρόνια μεταξύ τους. Όλα τα παραπάνω κατά την προσωπική μου τουλάχιστον άποψη αποδεικνύουν αυτό που προείπα, επικίνδυνη ροπή του προς ανήλικα άτομα η οποία έχει διαδρομή σε βάθος χρόνου και νομίζω συνιστούν υπερεπαρκή στοιχεία για να μην πάρει αναστολή με την έφεση.
Πιστεύω (καλόπιστα) ότι ο λόγος που πήρε την αναστολή είναι τα μελλοντικά και αβέβαια νομικά μαθηματικά: η ισχυρή μειοψηφία στη μια καταδίκη, ίσως οδήγησε την έδρα σε σκέψεις όπως η εξής: έχει εκτίσει ήδη ενάμιση χρόνο ποινής. Αν παραμείνει στη φυλακή ως το εφετείο, ενδέχεται, αν εκεί καταπέσει κάποια κατηγορία, πάρει ελαφρυντικό κλπ, να έχει εν τελει εκτίσει μεγαλύτερη ποινή από την τελική. Οπότε, ελεύθερος ως το εφετείο με σοβαρούς περιοριστικούς όρους και μετά βλέπουμε.
4. Δε θα μπω στη συζήτηση για το κοινό περί δικαίου αίσθημα γιατί κατά τη γνώμη μου είναι παραπλανητική. Η κοινή γνώμη δεν αντιδρά επειδή δεν ευθυγραμμίστηκε με την άποψή της το δικαστήριο στο θέμα της αναστολής, αλλά επειδή διαγιγνώσκει στη συγκεκριμένη απόφαση παράξενες και ανοίκειες αντιφάσεις, σε σχέση με άλλες παρόμοιες υποθέσεις και σε σχέση με τα χαρακτηριστικά των πράξεων για τις οποίες καταδικάστηκε. Η εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη έχει σοβαρά πληγεί (1/2 δεν την εμπιστεύεται, σύμφωνα με έρευνες) μεταξύ άλλων και από τις προσπάθειες της εκάστοτε εκτελεστικής εξουσίας να την ελέγξει προς όφελός της (θυμηθείτε ενδεικτικά την υπόθεση Βγενοπουλου-Θανου που με τη μια κυβέρνηση μπαίνει στο αρχείο, με την άλλη κυβέρνηση βγαίνει από το αρχείο, την υπόθεση Novartis που με τη μια κυβέρνηση είναι σκάνδαλο και παραπέμπονται πολιτικοί, με την άλλη είναι σκευωρία και διώκονται δημοσιογράφοι κλπ).
Θέλω όμως να πω δυο λόγια για όσους με μανδύα νομικές έννοιες που μέχρι χθες κακοποιούνταν ελεύθερα, εκφράζουν σήμερα την (όλο και λιγότερο) συγκαλυμμένη ικανοποίησή τους για την αποφυλάκιση Λιγνάδη:
Τους μυρίζει ο θεσμός των ενόρκων, ομως λίγες μέρες πριν τον αποθέωναν, επειδή μόνο οι ένορκοι χορήγησαν ελαφρυντικό στον Kορκονέα και έτσι αποφυλακίστηκε. Υπενθυμίζουν με αυστηρότητα το τεκμήριο αθωότητας του πρωτοδικα καταδικασθέντος για δυο βιασμούς ανηλίκων, λιγνάδη, αλλά χειροκροτούσαν τον έλληνα πρωθυπουργό όταν κατήγγειλε από το βήμα της βουλής -κατά πλήρη παραβίαση του ίδιου τεκμηρίου- ως συμμορίτες δολοφόνους της ελευθεροτυπίας, δημοσιογράφους, που είχαν απλως κατηγορηθεί και δη για αδικήματα που αποδεδειγμένα (δυνάμει του απαλλακτικού βουλεύματος του ΑΠ) δεν διέπραξαν ποτέ. (Θα μου πείτε, μόνο ενας πρωθυπουργ;oς το έκανε αυτό;
Θα είμαι δίκαιη και θα πω ότι το ίδιο ακριβως συνέβη και στην περίπτωση Rιχάρδου, όταν έσπευσε να τοποθετηθεί ο Tσίπρας). Αρθρογραφούν λουσμένοι στην ενσυναίσθηση για το κακό που ΘΑ βρει τον Lιγνάδη, ΑΝ σε β βαθμό αθωωθεί, αλλά κατηγορούσαν σχεδόν ως υποθάλπτες εγκληματιών όσους ούρλιαζαν στην περίπτωση της Hριάννας, του Περικλή, του Θεοφίλου (ο Μαγκλινης είχε γράψει και για αυτόν άρθρο και, μαντέψτε, δεν ηταν συμπαράστασης) και του Ινδιάνου που ΟΝΤΩΣ κρατήθηκαν άδικα και εν τελει πανηγυρικά αθωώθηκαν. Κατηγορούν την κοινή γνώμη για την αναφορά στο κοινό περι δικαίου αίσθημα, όταν αποκλειστικά αυτό επικαλείται μονότονα ο υπουργός δικαιοσύνης για κάθε νομοθετική ρύθμιση εδώ και τρία χρόνια. Θεωρούν συνωμοσία της Αριστεράς με πολιτική σκοπιμότητα να πλήξει την κυβέρνηση το me too, το οποίο, όμως, άνοιξε με την Σακελλαροπούλου να συναντιέται θεσμικά με τη Μπεκατωρου επειδή η τελευταία κατήγγειλε παραγεγραμμένο σε βάρος της αδίκημα για το οποίο όχι μόνο δεν υπήρξε «β βαθμός», «τελεσιδικία» κλπ νομικές έννοιες που διαβάζω δεξιά και αριστερά για το τεκμήριο αθωότητας, αλλά, αντίθετα, μπήκε με το καλημέρα σας αρχείο.
Κλεινοντας: προσωπικά, από όσα έχω διαβάσει, έχω τη βεβαιότητα οτι ο άνθρωπος αυτός έχει σοβαρό, διαχρονικό, ασίγαστο και επικίνδυνο πάθος για ανήλικους. Πιστεύω οτι τους παρέσυρε και είχε ερωτικες και σεξουαλικές σχέσεις μαζί τους. Έφτανε και στους βιασμούς; Το δικαστήριο σε α βαθμό έκρινε ναι, σε β βαθμό θα δούμε. Μου αρκεί το πρώτο σκέλος, (το οποίο αντιλαμβάνεται ακριβώς το «κοινό περί δικαίου αίσθημα» και αντιδρά), για να μην μπορώ να ικανοποιηθώ που αυτός ο άνθρωπος δεν κρίθηκε επικίνδυνος διάπραξης νέων εγκλημάτων και ας καταλαβαίνω τα μαθηματικά της αναστολής.
Δεν θέλω να καταστραφεί κανείς, θέλω όμως να μην κινδυνεύουν ευάλωτα παιδιά και νέοι από έναν άνθρωπο (και από κάθε παρόμοιο άνθρωπο οποιουδήποτε κομματικού προσήμου) που εμφανίστηκε αμετανόητος και το μόνο που τον προβληματίζει είναι λιγη τυχόν παραπάνω απερισκεψία του. Όσοι πιστεύετε οτι παιδιά, είναι μόνο τα παιδιά σας, καλά κάνετε και τον υποστηρίζετε κρυφά, φανερά, καλυμμένα, απροκάλυπτα, θεμιτά και αθέμιτα και ας ξέρετε και εσείς (γιατί το ξέρετε) οτι είχε θέμα χοντρό με τα ανήλικα.
Καλά κάνετε και καμώνεστε πως τρώτε αμάσητο ότι τον Λιγνάδη δεν τον έφαγε το πάθος του, αλλά οι «κομμουνισταί», «το συνεργειο», «οι βίζιτες», και «η φραγκογιαννού το 1984». Καλά κάνετε και αντιπαρέρχεστε τη φρικτή απολογία του. Όποιος νομίζει οτι παιδιά, είναι μόνο τα παιδιά του, ως εκεί μπορεί να φτάσει.
Υπόθεση Clearview: η απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων και τα ερωτήματα- Τα πραγματικά περιστατικά, οι πτυχές της υπόθεσης και η σημασία της απόφασης
του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Π.ΦΑΚΑ
Η Clearview AI είναι μια εταιρεία που εδρεύει στη Ν. Υόρκη. Η επιχειρηματική της πρακτική συνίσταται στη συλλογή φωτογραφιών προσώπων από δημόσια διαθέσιμες πηγές του Διαδικτύου (ιστοσελίδες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιστολόγια κ.α.), χωρίς κάποιο γεωγραφικό ή άλλο περιορισμό. Δυνητικά αφορά οποιαδήποτε φωτογραφία καταχωρείται δημόσια στο Διαδίκτυο.
Η εταιρεία επεξεργάζεται τις φωτογραφίες με ειδικές τεχνικές, «μετατρέποντας» κάθε ανθρώπινο πρόσωπο σε μια ξεχωριστή αλληλουχία αριθμών. Με τον τρόπο αυτό ένα πρόσωπο μπορεί να αναγνωριστεί μέσω σύγκρισης της αποθηκευμένης αλληλουχίας και μιας νέας αλληλουχίας, η οποία προκύπτει από την επεξεργασία νέων φωτογραφιών που υποβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι πελάτες της εταιρείας.
Εκτός των προσώπων, η εταιρεία συλλέγει και τα μεταδεδομένα των φωτογραφιών, όπως τη γεωγραφική θέση λήψης, τη διεύθυνση (url) στην οποία εντοπίστηκε, την ημερομηνία λήψης κλπ. .
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, μεταξύ των πελατών της Clearview ΑΙ είναι αστυνομικές αρχές και ιδιωτικές επιχειρήσεις, ενώ η ίδια δηλώνει ότι δραστηριοποιείται σε δεκάδες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και άλλων χωρών της Ε.Ε. .
Η καταγγελία
Το Μάιο του 2021 η ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (εφεξής η Αρχή) επελήφθη καταγγελίας που υπέβαλλε η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία με την επωνυμία «Ηomo Digitalis» για λογαριασμό ενός φυσικού προσώπου. Η καταγγελία στηριζόταν στο γεγονός ότι η εταιρεία Clearview AI δεν απάντησε σε αίτημα άσκησης δικαιωμάτων που απορρέουν από το Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (εφεξής ΓΚΠΔ) που υποβλήθηκε προς αυτή από την καταγγέλλουσα.
Η απόφαση της Αρχής
Η Αρχή επέβαλλε στην Clearview AI το μεγαλύτερο πρόστιμο από συστάσεώς της (20.000.000 ευρώ), ενώ παράλληλα της επέβαλε απαγόρευση επεξεργασίας και έδωσε εντολή διαγραφής των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα υποκειμένων ευρισκομένων στην ελληνική επικράτεια. Ανάλογες αποφάσεις έλαβαν το Μάρτιο του 2022 η GPDP (η Ιταλική Αρχή Προστασίας) και το Μάιο του 2022 ο ICO (η Αρχή Προστασίας του Ηνωμένου Βασιλείου) επιβάλλοντας αντίστοιχα υψηλά πρόστιμα στην Clearview.
Η σημασία της απόφασης
Η απόφαση της Αρχής παρουσιάζει υψηλό ενδιαφέρον, όχι μόνο σε επίπεδο κυρώσεων, αλλά και αναφορικά με το σκεπτικό της.
Η Αρχή επέβαλλε τα παραπάνω σε μια εταιρεία η οποία έχει την έδρα της στις ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο που παρέχει ο ΓΚΠΔ: το «κριτήριο στόχευσης». Δηλαδή, όταν μια επεξεργασία προσωπικών δεδομένων (και εν προκειμένω η συλλογή φωτογραφιών προσώπων από το διαδίκτυο, η εξαγωγή βιομετρικών στοιχείων και η διάθεσή τους), στοχεύει πρόσωπα που βρίσκονται στο έδαφος της Ε.Ε., τότε εφαρμόζεται ο ΓΚΠΔ και οι προστατευτικές του διατάξεις.
Ο ευρωπαίος νομοθέτης, λαμβάνοντας υπόψη τις παγκόσμιες διαστάσεις που λαμβάνει η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων μέσω της χρήσης του Διαδικτύου και τους κινδύνους που προκύπτουν αυτή, αποφάσισε ότι όσα πρόσωπα βρίσκονται στην επικράτεια της Ε.Ε. (και όχι μόνο οι ευρωπαίοι πολίτες), πρέπει να προστατεύονται αποτελεσματικά.
Η Αρχή επίσης έκρινε ότι λόγω των χαρακτηριστικών της υπόθεσης, είχε αυτοτελή αρμοδιότητα να ελέγξει τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, χωρίς να πρέπει να χρησιμοποιήσει το συχνά δυσκίνητο μηχανισμό συνεργασίας με άλλες εποπτικές Αρχές. Συνεπώς, κάθε πρόσωπο που βρίσκεται στην Ε.Ε. μπορεί να προσφύγει κατά των πρακτικών της εν λόγω εταιρείας απευθυνόμενο στην αντίστοιχη Αρχή του τόπου συνήθους διαμονής του.
Η Αρχή αναγνώρισε ότι η δραστηριότητα της Clearview AI, συνιστά κατάρτιση προφίλ και παρακολούθηση δραστηριότητας στο διαδίκτυο. Το στοιχείο αυτό ελήφθη ιδιαιτέρως υπόψη σε σχέση με την ένταση των επιβληθέντων κυρώσεων. Και βεβαίως έδωσε το ανάλογο μήνυμα σε όσους τυχόν διατηρούν παρόμοιες δραστηριότητες υπό τις ίδιες (ανύπαρκτες) προϋποθέσεις.
Η συγκεκριμένη απόφαση της Αρχής, υπενθύμισε σε όλους μας ότι η δημοσιοποίηση μιας προσωπικής πληροφορίας, δεν καθιστά νόμιμη τη συλλογή και περαιτέρω χρήση της. Σε νομικό επίπεδο, η δημοσιοποίηση μιας πληροφορίας δεν υποδηλώνει παραίτηση από δικαιώματα που συνδέονται με αυτή.
Η δυνατότητα δε αναγνώρισης φυσικών προσώπων μέσω του προσώπου τους, συνιστά μια διαρκή και ιδιαίτερη απειλή, ιδίως αν λάβει υπό κανείς τα εξής: το βαθμό διάχυσης φωτογραφιών στο Διαδίκτυο, τις εκτεταμένες δυνατότητες συλλογής από άλλες πηγές (πχ συστήματα βιντεοεπιτήρησης) και την αδυναμία αλλοίωσης του ανθρώπινου προσώπου ώστε να μην μπορεί να αναγνωριστεί. Τα βιομετρικά δεδομένα, συνδέονται με την ανθρώπινη φυσιολογία, μας ταυτοποιούν με μοναδικό τρόπο και γι’ αυτό προστατεύονται αυστηρότερα.
Η αναγνώριση ενός προσώπου μέσω της εικόνας, μπορεί να οδηγήσει στον ψηφιακό εντοπισμό του (πχ σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης) και στη σύνδεσή του με στενά προσδιορισμένες προτιμήσεις και συνήθειες. Ενώνοντας τις τελείες των διαδικτυακά δημοσιευμένων φωτογραφιών ενός προσώπου (και των μεταδεδομένων αυτών), σχηματίζεται το μοτίβο ζωής του (πιθανόν και της μελλοντικής του συμπεριφοράς), καθιστώντας το ευάλωτο σε κάθε είδους χειραγώγηση, έλεγχο ή απειλή.
Οι εξελίξεις γύρω από την υπόθεση Clearview, εγείρουν πολλά ερωτήματα. Κάποια από αυτά αφορούν το κατά πόσο η Clearview ΑΙ λειτουργεί περισσότερο ως «διαμεσολαβητής» τρίτων παρά για δικό της λογαριασμό. Με άλλα λόγια: θα μπορούσε η δραστηριότητα της Clearview να διεξαχθεί νομίμως από κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας ; Θα ήταν επιτρεπτό δηλαδή κρατικές αρχές να εξάγουν μαζικά βιομετρικά δεδομένα από κάθε δημόσια αναρτημένη φωτογραφία παρακολουθώντας διαρκώς τη ζωή πολιτών, χωρίς να παραβιάζουν το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο; Αν όχι, μήπως τελικά η Clearview είναι (μεταξύ πολλών άλλων και) το όχημα εξυπηρέτησής τους;
Η ανεξήγητη μέχρι τώρα αδράνεια στη λήψη αποτελεσματικών μέτρων άμεσου τερματισμού της συγκεκριμένης δραστηριότητας και η έλλειψη συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο, αφήνει περιθώριο για πολλές ερμηνείες.
Το βέβαιο είναι ότι η απώλεια του ελέγχου των δημοσιοποιούμενων πληροφοριών στο Διαδίκτυο, που συμβαίνει ήδη με τον τρόπο λειτουργίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τείνει να καταστεί μια αφόρητη πραγματικότητα.
Ο Δημήτριος Π. Φάκας είναι Δικηγόρος, με ειδίκευση στο δίκαιο προστασίας προσωπικών δεδομένων και ιδιωτικότητας.
Η ρωσική Gazprom κήρυξε «ανωτέρα βία» (force majeure) για τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη σε τουλάχιστον έναν μεγάλο πελάτη, σύμφωνα με επιστολή με ημερομηνία 14 Ιουλίου που ήρθε σε γνώση του Reuters σήμερα, Δευτέρα 18/7.
Η επιστολή ανέφερε ότι η Gazprom, η οποία έχει το μονοπώλιο στις εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών, δεν μπορούσε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις προμήθειας λόγω «έκτακτων» περιστάσεων, που δεν δύναται να ελέγξει.
Εμπορική πηγή είπε ότι η επιστολή αφορούσε προμήθειες μέσω του αγωγού Nord Stream 1, μια σημαντική οδό ανεφοδιασμού προς τη Γερμανία και πέρα από αυτήν.
Μέχρι στιγμής η Gazprom δεν έχει προβεί σε κάποιο άμεσο σχόλιο.
Η επίκληση «ανωτέρας βίας» (force majeure), που χρησιμοποιείται όταν μια επιχείρηση πληγεί από παράγοντες που δεν μπορεί να ελέγξει, πιθανότατα θα κλιμακώσει τις εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης σχετικά με την εισβολή στην Ουκρανία, ενέργεια που το Κρεμλίνο αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα, σκοπεύει να σταματήσει τη χρήση ρωσικών ορυκτών καυσίμων έως το 2027, για την ώρα ωστόσο επιθυμεί τη συνέχιση του εφοδιασμού της με αυτά και για όσο θα διαρκέσει η διαδικασία απεξάρτησής της από τις ρωσικές προμήθειες.
Η παροχή ρωσικού φυσικού αερίου μέσω των μεγάλων οδών – μεταξύ άλλων μέσω Ουκρανίας και Λευκορωσίας και μέσω του Nord Stream 1 κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα – έχει μειωθεί δραματικά, με τον Nord Stream 1 να βρίσκεται υπό συντήρηση τυπικά μέχρι τις 21 Ιουλίου.
Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες, η Uniper, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου της Γερμανίας, ήταν μεταξύ των πελατών που δήλωσαν ότι έλαβαν επιστολή. Η εταιρεία απέρριψε επισήμως τον ισχυρισμό ως αδικαιολόγητο.
Παράλληλα, ο RWE ο μεγαλύτερος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας της Γερμανίας και ένας άλλος εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου, δήλωσαν επίσης ότι έλαβαν ειδοποίηση ανωτέρας βίας. «Παρακαλούμε κατανοήστε ότι δεν μπορούμε να σχολιάσουμε τις λεπτομέρειες ή τη νομική μας γνώμη», ανέφερε η RWE.
Κύκλοι εμπορίας φυσικού αερίου εκτιμούν οι παραδόσεις αφορούν τη Γερμανία μέσω του αγωγού Nord Stream 1 της Βαλτικής Θάλασσας.
Οι ροές μέσω του αγωγού είναι μηδενικές καθώς η σύνδεση υφίσταται ετήσια συντήρηση που ξεκίνησε στις 11 Ιουλίου και πρόκειται να ολοκληρωθεί την Πέμπτη.
Τα τέσσερα μέτρα που πρέπει να πάρει η Ευρώπη
H IEA προειδοποιεί ότι δεν αρκούν οι εναλλακτικές από τη Ρωσία προμήθειες: για να φτάσει η Ε.Ε. τον στόχο της αποθήκευσης 90% φυσικού αερίου πριν τον χειμώνα, αν η Ρωσία κλείσει εντελώς τη στρόφιγγα, τότε πολύ απλά θα πρέπει να βρει τρόπους να μειώσει τη ζήτηση.
«Δεν αρκεί να βασίζονται σε αέριο που δεν προέρχεται από τη Ρωσία. Οι προμήθειες αυτές δεν είναι διαθέσιμες σε επαρκή όγκο για να αντικαταστήσουν αυτές της Ρωσίας», αναφέρει ο Μπιρόλ.
Αυτό ισχύει ακόμα και αν οι προμήθειες από Νορβηγία και Αζερμπαϊτζάν παραμείνουν στο μέγιστο επίπεδο, αν οι παραδόσεις από τη Βόρεια Αφρική μείνουν στα ίδια επίπεδα με πέρσι, αν η παραγωγή στην Ευρώπη παραμείνει ως έχει και αν αυξηθούν οι εσαγωγές LNG σε επίπεδα ρεκόρ, όπως έγινε στο πρώτο μισό της φετινής χρονιά.
Η ΙΕΑ προτείνει τέσσερα βήματα για να μπορέσει η Ε.Ε. να βγάλει τον χειμώνα:
Να βάλει περιορισμούς και πλαφόν στη χρήση κλιματισμού σε νοικοκυριά και δημόσιους χώρους
Να αρχίσει να καίει άνθρακα και πετρέλαιο αντί για αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας
Να βρει τρόπους να εναρμονίσει την αγορά αερίου στα κράτη-μέλη
Να δημιουργήσει ένα σύστημα δημοπρασιών «για να δώσει κίνητρα στους βιομηχανικούς χρήστες αερίου να μειώσουν τη ζήτηση μέσα από μια διαδικασία ανταγωνιστικής υποβολής προσφορών».
Το σχέδιο των Βρυξελλών για το φυσικό αέριο
Η έκκληση αυτή της ΙΕΑ έρχεται την ώρα που οι Βρυξέλλες ετοιμάζονται να παρουσιάσουν αυτή την εβδομάδα το σχέδιο για να μειωθεί η χρήση αερίου για τον χειμώνα.
Σύμφωνα με δύο πηγές που επικαλούνται οι Financial Times, οι διαπραγματεύσεις το Σαββατοκύριακο επικεντρώθηκαν στην πιθανότητα η Κομισιόν να επιβάλει συγκεκριμένους στόχους μείωσης της χρήσης φυσικού αερίου για κάθε κράτος-μέλος.
Με βάση προσχέδιο που είδαν οι FT, οι Βρυξέλλες θα δώσουν επίσης οδηγίες για το ποιες βιομηχανίες θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα σε περίπτωση που αποκοπούν πλήρως οι ρωσικές ροές φυσικού αερίου.
Σημειώνεται ότι οι επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, βρίσκεται στο Αζερμπαϊτζάν όπου αναμένεται να ανακοινώσει συμφωνία για αύξηση των παραδόσεων φυσικού αερίου στην Ε.Ε.
Σε μια χρονιά κατά την οποία η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προκαλεί κρουστικά κύματα στις παγκόσμιες πολιτικές και αγορές, ο πληθωρισμός εκτοξεύεται παγκοσμίως και οι αλυσίδες εφοδιασμού διαλύονται, οι μεγαλύτεροι επενδυτές αξιολογούν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των γεγονότων που δεν έχουν φτάσει ακόμα στην κορύφωσή τους.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα μειώσει «ουσιαστικά» τις προοπτικές του για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη στην επόμενη επικαιροποίησή του, καθώς οι επικεφαλής οικονομoλόγοι παλεύουν με μια συρρικνούμενη λίστα επιλογών για την αντιμετώπιση των επιδεινούμενων κινδύνων.
Η άνοδος των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, η επιβράδυνση των ροών κεφαλαίων προς τις αναδυόμενες αγορές, η συνεχιζόμενη πανδημία και η επιβράδυνση στην Κίνα το καθιστούν «πολύ πιο δύσκολο» για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, δήλωσε η Ceyla Pazarbasioglu, διευθύντρια στρατηγικής, πολιτικής και αναθεώρησης του ΔΝΤ, σε πάνελ της Κυριακής στην Μπαλί, Ινδονησία. «Είναι σοκ μετά από σοκ που πλήττουν πραγματικά την παγκόσμια οικονομία».
Το ΔΝΤ υποβάθμισε ήδη τις προοπτικές του για την παγκόσμια επέκταση φέτος στο 3,6%, από 4,4% πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, στην έκθεσή του τον Απρίλιο.
Οι προβλέψεις
Το διεθνές οικονομικό πρακτορείο Bloomberg απευθύνθηκε σε τρεις “γκουρού” της αγοράς σχετικά με τον επόμενο μεγάλο κίνδυνο τα επόμενα πέντε έως δέκα χρόνια: την Άμπι Τζόζεφ Κοέν, την πρώην στρατηγό της Goldman Sachs Group Inc., η οποία τώρα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της FTX, Sam Bankman-Fried, και τον Ken Moelis, του οποίου η επενδυτική τράπεζα συμβουλεύει μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου.
Άμπι Κοέν
Η υπόσχεση του αμερικανικού ονείρου πρέπει να καθοριστεί. Και αυτό είναι: Κάθε γενιά τα πάει καλύτερα από την προηγούμενη; Κάθε νέα οικογένεια στις ΗΠΑ έχει την ευκαιρία να τα πάει καλύτερα από ό,τι οι γονείς της; Και αυτό που έχουμε δει τα τελευταία 30 ή 40 χρόνια είναι ότι το μεσαίο εισόδημα των νοικοκυριών στις ΗΠΑ προσαρμοσμένο για τον πληθωρισμό δεν έχει αυξηθεί.
Η δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης και της μακροπρόθεσμης ευημερίας —χωρίς να μιλήσω για την ευημερία του χρηματιστηρίου, μιλάω για την ευημερία των ανθρώπων στο έθνος— είναι πολύ συνδεδεμένη με την υγεία της μεσαίας τάξης και με το αν οι μισθοί αυξάνονται για αυτές τις οικογένειες είναι επαρκείς. Αυτό που συνέβη είναι ότι αυτή η άνοδος του πληθωρισμού έριξε τις κουρτίνες. Τώρα βλέπουμε πολύ πιο καθαρά πού είναι αυτά τα προβλήματα και πού είναι τα ζητήματα.
Bankman-Fried
Καθώς ο Covid εξαφανίζεται και τα οικονομικά και νομισματικά αντίμετρά μας τελειώνουν, γίνεται σαφές ότι στην πραγματικότητα ποτέ δεν αποτρέψαμε πραγματικά τον οικονομικό αντίκτυπο από τον Covid. Είχε τεράστιο αρνητικό αντίκτυπο. Μπορείτε να δείτε τον αφανή πληθωρισμό. Μπορείτε να εξετάσετε την αύξηση των επιτοκίων, την πτώση της οικονομίας και την πτώση των αγορών — τα οποία, στο τέλος, όλα ανάγονται στον Covid ή στις απαντήσεις μας σε αυτόν για να προσπαθήσουμε να μετριάσουμε τις βραχυπρόθεσμες οικονομικές επιπτώσεις.
Όταν όλα ειπωθούν και γίνουν, θα έχουμε ξοδέψει δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια προσπαθώντας να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες από τον Covid. Αυτό είναι ένα πραγματικά τεράστιο κόστος. Και ακόμα δεν έχουμε τελειώσει. Είναι απογοητευτικό να βλέπεις την κλίμακα του αντίκτυπου σε συνδυασμό με τη μη επίλυση του προβλήματος. Και αυτό συμβαίνει με ένα εργατικό δυναμικό που μπορεί κυρίως να επιστρέψει στη δουλειά αυτοπροσώπως. Εάν έχετε ένα πιο θανατηφόρο στέλεχος, μπορεί να υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ανησυχία για την επιστροφή στην εργασία και θα μπορούσατε να δείτε μια πολύ πιο παρατεταμένη μείωση της παραγωγικότητας.
Moelis
Αυτό που βλέπουμε μπροστά μας αυτή τη στιγμή είναι η αποπαγκοσμιοποίηση. Θα δείτε τα έθνη-κράτη να κοιτούν εσωτερικά και να βεβαιωθείτε ότι έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν τον εαυτό τους.
Πάρτε για παράδειγμα τη Γερμανία. Η στρατηγική της Γερμανίας μέχρι αυτό το σημείο ήταν να αναθέσει το στρατό της στις ΗΠΑ, την οικονομική της διαχείριση στην ΕΕ, τον ενεργειακό εφοδιασμό της στη Ρωσία και την τελική αγορά της στην Κίνα. Αυτή ήταν η πλήρης παγκοσμιοποίηση μιας οικονομίας. Μπορείτε να δείτε σε αυτό το σημείο, νομίζω ότι βρίσκονται σε εξαιρετικά προβλήματα.
Στις ΗΠΑ, έχουμε μια εντυπωσιακή χώρα γεμάτη με τους πόρους που χρειαζόμαστε. Το γεγονός ότι δεν έχουμε παροχή ενέργειας αυτή τη στιγμή ήταν επιλογή. Μπορούμε όμως να κάνουμε αυτήν την πολιτική επιλογή. Δεν είναι άμεσα αναστρέψιμο, αλλά νομίζω ότι θα αντιστραφεί. Έχουμε προμήθειες τροφίμων.
Η Γερμανία έχει φτάσει σε μια θέση όπου δεν διαθέτει ενεργειακά αποθέματα. Έκλεισε τα πυρηνικά του. Είναι ακριβώς στο κέντρο, κοντά στον πόλεμο και τις διακλαδώσεις. Βλέπουμε τα στοιχεία της αποπαγκοσμιοποίησης και το κόστος της για τους απλούς ανθρώπους.
Αν κοιτάξετε τι συμβαίνει στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, νομίζω ότι συμβαίνουν περισσότερα εκεί όσον αφορά τις αλυσίδες εφοδιασμού και την αίσθηση ασφάλειας. Είμαι τρομοκρατημένος από τον πόλεμο και την εισβολή, αλλά νομίζω ότι τα κίνητρα και το σκεπτικό και αυτό που συμβαίνει θα τονίσουν στους ανθρώπους: Μπορώ να παρέχω τα βασικά; Κάθε χώρα θα κινηθεί για να προστατεύσει τους δικούς της πολίτες. Και ως αποτέλεσμα, μπορεί να αποπαγκοσμιοποιηθούν μπροστά σας.
Η ισοτιμία ευρώ-δολαρίου- Πού μπορεί να φτάσει η πίεση
Σύμφωνα με μία έρευνα του EURACTIV, οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας οδήγησαν το ευρώ σε ισοτιμία με το δολάριο ΗΠΑ τις προηγούμενες ημέρες, ενώ οι ανησυχίες για τον ενεργειακό εφοδιασμό ανάγκασαν την Επιτροπή της ΕΕ να αναθεωρήσει σημαντικά προς τα κάτω τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη.
Ενώ η προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ της ΕΕ για την ΕΕ παραμένει στο 2,7% για το 2022, τώρα αναμένει ανάπτυξη μόνο 1,5% το 2023, χαμηλότερα από προηγούμενη πρόβλεψη 2,3%.
«Ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας συνεχίζει να ρίχνει μια μεγάλη σκιά στην Ευρώπη και την οικονομία μας. Αντιμετωπίζουμε προκλήσεις σε πολλαπλά μέτωπα, από την αύξηση των τιμών της ενέργειας έως μια εξαιρετικά αβέβαιη παγκόσμια προοπτική», δήλωσε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις.
Μπορεί να χειροτερέψει
Η αβέβαιη περαιτέρω εξέλιξη του πολέμου απαιτεί οι προβλέψεις για την ανάπτυξη να αντιμετωπίζονται με προσοχή.
«Με άγνωστη την πορεία του πολέμου και την αξιοπιστία των προμηθειών φυσικού αερίου, αυτή η πρόβλεψη υπόκειται σε υψηλή αβεβαιότητα και καθοδικούς κινδύνους», δήλωσε ο Επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι.
Αυτοί οι πτωτικοί κίνδυνοι καταγράφηκαν επίσης από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, όπως αποδεικνύεται από τη σύντομη ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο ΗΠΑ αυτήν την εβδομάδα.
Το ενιαίο νόμισμα έπεσε στο χείλος της ισοτιμίας έναντι του δολαρίου εδώ και μέρες, ξεπερνώντας τελικά αυτό το επίπεδο την Τετάρτη (13 Ιουλίου). Ενώ η παραβίαση της ισοτιμίας έχει περισσότερο συμβολική παρά ουσιαστική σημασία, η έκταση της πτώσης του ευρώ είναι σημαντική.
Η πτώση της κατά 11,8% από το έτος μέχρι σήμερα είναι σχεδόν ισοδύναμη με τις απώλειες που παρατηρήθηκαν το 2015, τη χρονιά που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) εξαπέλυσε τεράστια κίνητρα.
Και το φθινόπωρο μπορεί να μην είχε βρει πάτο ακόμα.
Θα κλείσει η Μόσχα τις ροές φυσικού αερίου;
«Βλέπουμε περιθώρια για μια κίνηση μέχρι τα 0,97 δολάρια και πιθανώς ακόμη και τα 0,95 δολάρια», δήλωσε ο Olivier Konzeoue, διευθυντής της ομάδας νομισμάτων στο asset manager UBP, σημειώνοντας τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης για την οικονομία της Ευρώπης.
«Βασικά, γνωρίζουμε ότι όλα έχουν να κάνουν με τη Ρωσία», πρόσθεσε.
Η τελευταία πτώση του ευρώ ήρθε μετά το κλείσιμο των ροών φυσικού αερίου μέσω του ρωσικού αγωγού Nordstream 1 για 10 ημέρες λόγω συντήρησης. Αλλά εάν η Μόσχα επεκτείνει το κλείσιμο, η Γερμανία – ήδη στο δεύτερο στάδιο ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης για το φυσικό αέριο τριών επιπέδων – μπορεί να αναγκαστεί να μεριμνήσει για τα καύσιμα.
«Εάν ο αγωγός φυσικού αερίου που είναι κλειστός για 10 ημέρες δεν ανοίξει ξανά και έχουμε μεγαλύτερο δελτίο φυσικού αερίου, σε αυτήν την κατάσταση μπορεί να μην έχουμε δει τα πιο αδύναμα επίπεδα του ευρώ», δήλωσε ο Christian Keller, επικεφαλής της οικονομικής έρευνας της Barclays.
Ορισμένοι αναλυτές αναμένουν πτώση στα 0,90 δολάρια εάν διακοπεί περαιτέρω η παροχή φυσικού αερίου.
Άβολη θέση για την ΕΚΤ
Οι κινήσεις βάζουν την ΕΚΤ σε δεσμό. Αναμένεται να αυξήσει τα επιτόκια την επόμενη εβδομάδα για πρώτη φορά από το 2011 για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό που βρίσκεται σε υψηλό ρεκόρ. Η Επιτροπή αναμένει ότι ο ετήσιος πληθωρισμός για το 2022 θα διαμορφωθεί στο 7,6% στη ζώνη του ευρώ και στο 8,3% στην ΕΕ.
Η συναλλαγματική αδυναμία επιδεινώνει το πρόβλημα του πληθωρισμού. Ωστόσο, η ΕΚΤ δεν μπορεί να διακινδυνεύσει μια επιθετική πολιτική από φόβο μήπως αντιστραφεί η οικονομική ανάπτυξη.
Το σπειροειδές ενεργειακό κόστος ασκεί ήδη διόδια. Η Γερμανία μόλις ανέφερε το πρώτο εμπορικό της έλλειμμα από το 1991 και το επενδυτικό κλίμα έχει πέσει κάτω από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν όταν ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού το 2020.
Η ανάλυση της BNP Paribas για την ιστορική απόδοση των νομισμάτων όταν οι τιμές της ενέργειας εκτινάσσονται στα ύψη δείχνει ότι το ευρώ υποφέρει περισσότερο από άλλα ανεπτυγμένα νομίσματα από κραδασμούς στις τιμές του φυσικού αερίου, υποχωρώντας κατά μέσο όρο 4,5% σε τέτοιες περιόδους.
Η JPMorgan σημείωσε ότι η ζώνη του ευρώ αντιμετωπίζει ήδη «παραβολικές» αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου, με τις προμήθειες να μειώνονται κατά 53% τον Ιούνιο. Η βιομηχανική μονάδα παραγωγής ισχύος στη Γερμανία γνώρισε μείωση της προσφοράς κατά 60%.
Μείωσε τον στόχο του ευρώ-δολαρίου στα 0,95 δολάρια, «μια αντανάκλαση που η αγορά θα γίνει όλο και πιο πρόθυμη να τιμολογήσει με μεγαλύτερη πιθανότητα κλιμάκωσης».
Η χειρότερη περίπτωση θα μπορούσε να φέρει μια δοκιμή 0,90 δολαρίων, είπε η JPMorgan, επικαλούμενη την πρόβλεψη της Bundesbank για πλήγμα 6% στο γερμανικό ΑΕΠ το πρώτο έτος, εάν οι προμήθειες σταματήσουν εντελώς.
Ο Τζόρνταν Ρότσεστερ της Nomura εκτιμά ότι το ευρώ μπορεί να πέσει στα 0,95 δολάρια μέχρι τα τέλη Αυγούστου – αλλά σε ένα σενάριο όπου οι δεξαμενές αποθήκευσης αερίου δεν μπορούν να αναπληρωθούν μέχρι το χειμώνα, θα μπορούσε να πέσει στα 0,90 δολάρια.
Ομοίως, οι αναλυτές της Citi προβλέπουν ότι η διακοπή της ρωσικής προμήθειας θα οδηγήσει τις τιμές του φυσικού αερίου να εκτιναχθούν πολύ πάνω από τα τρέχοντα επίπεδα των περίπου 170 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Αν όλα τα άλλα είναι ίσα, το ευρώ θα πέσει στα 0,98 δολάρια εάν το φυσικό αέριο φτάσει τα 200 ευρώ, ενώ στα 250 ευρώ θα διαπραγματευτεί κάτω από 0,95 δολάρια, είπαν στους πελάτες.
Υπό το φως των επερχόμενων προκλήσεων, οι Επίτροποι της ΕΕ Gentiloni και Dombrovskis ζήτησαν αλληλεγγύη και μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Η ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής που αναμένεται το Α΄15νθημερο του Αυγούστου, θα έχει πολλαπλές δυσάρεστες «εκπλήξεις», «προϊόντα», βεβαίως, του νέου συστήματος πρόσβασης στα ΑΕΙ.
Η δημοσιοποίηση των Ελάχιστων Βάσεων Εισαγωγής (ΕΒΕ) για κάθε πανεπιστημιακό τμήμα επιβεβαιώνει τις προβλέψεις και ολοκληρώνει την εικόνα καταστροφής που επιφύλαξε και φέτος το υπουργείο Παιδείας για τους μαθητές της πανδημίας.
Καταρχάς προβλέπεται πως λόγω του εξεταστικού συστήματος Κεραμέως θα αποκλειστούν κοντά στο 30% των υποψηφίων ενώ περίπου από 8-10.000 θέσεις εισακτέων θα μείνουν κενές, παρ΄ όλο το «κόλπο» του υπουργείου Παιδείας που έκοψε φέτος 9.000 θέσεις εισακτέων για να περιορίσει τεχνητά τον αριθμό των ακάλυπτων θέσεων στα Πανεπιστήμια.
Έτσι για μια ακόμη φορά θα φανεί καθαρά ότι ακόμη και η πετσοκομμένη φετινή «προσφορά» 68.000 θέσεων (+ 2.000 στρατιωτικών σχολών) εισακτέων ήταν μια «προσφορά» σε ανεπιθύμητους καλεσμένους καθώς για το σύστημα Μητσοτάκη – Κεραμέως ο κάθε ένας πρέπει να κάνει τις σπουδές που αναλογούν στην κοινωνικοοικονομική θέση της οικογένειάς του.
Η αποθέωση των στρεβλώσεων
Παράλληλα, υποψήφιοι με υψηλές βαθμολογίες, που είχαν την «ατυχία» να επιλέξουν σχολές με ειδικά μαθήματα τον καιρό της ΕΒΕ, πρόκειται να αποκλειστούν από σχολές και τμήματα της προτίμησής τους. Κοντολογίς, θα έχουμε και φέτος μια σαλάτα αποτελεσμάτων που οδηγεί υποψηφίους με υψηλές βαθμολογίες να μην μπορούν να πιάσουν τη σχολή της προτίμησής τους και άλλους να κόβονται από την είσοδο των Πανεπιστημίων από τις παράδοξες τεχνικές της ΕΒΕ.
Να θυμίσουμε ότι πριν από ένα χρόνο, στις 26 Ιουλίου του 2021 ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, απαντώντας στα πυρά της αντιπολίτευσης παραδέχτηκε ότι όντως υπήρξαν παιδιών όπου παιδιά έγραψαν καλά αλλά δεν έπιασαν την ΕΒΕ του πανεπιστημίου. «Οι κανόνες είναι γνωστοί εκ των προτέρων κι αν υπάρχουν κάποιες ειδικές περιπτώσεις, εδώ είμαστε να διορθώσουμε κάποιες στρεβλώσεις» είπε ο Πρωθυπουργός.
Έναν χρόνο μετά, σήμερα, παραθέτουμε, ενδεικτικά, την παρακάτω «εικόνα» υποψήφιας, η οποία είναι περισσότερο εύγλωττη από χίλιες λέξεις που λένε οι Κινέζοι, για τη στρέβλωση της ΕΒΕ.
Η υποψήφια κατάφερε με κόπο να συγκεντρώσει 17.010 μονάδες στο σύνολο, δηλαδή 2.517 μονάδες πάνω από την περσινή βάση της σχολής που ήθελε.
Όμως έμαθε ότι παρότι τα πήγε τόσο καλά δεν θα μπορέσει να εισαχθεί στο Τμήμα Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου. Αυτό συμβαίνει γιατί στην ξένη γλώσσα η βαθμολογία του ήταν 13.70 μονάδες ενώ η ΕΒΕ του αντίστοιχου ειδικού μαθήματος ήταν 14.10. Έτσι για 0.40 μονάδες στην ξένη γλώσσα της στερείται η θέση για την οποία πάλεψε, και την οποία θα είχε κατακτήσει πανηγυρικά με οποιοδήποτε προηγούμενο σύστημα.
Πίσω από την ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής: Μαύρα μαντάτα για χιλιάδες υποψήφιους και για τα Πανεπιστήμια
Η δημόσια προβολή της κίνησης των βάσεων εισαγωγής δεν επιφυλάσσει δυσάρεστη πραγματικότητα μόνο στους χιλιάδες αποκλεισμένους υποψήφιους αλλά στο σύνολο της μέσης (Λύκεια) και ανώτατης εκπαίδευσης (ΑΕΙ). Στο βάθος δεν περιμένει… κήπος αλλά η «Αθηνά» Νο 2 και η αρχή μιας νέας «χρυσής εποχής» για τα κολέγια, τα φροντιστήρια και τα ιδιωτικά σχολεία, δηλαδή, βαδίζουμε στην αποθέωση του ιδιωτικού τομέα και όποιος αντέξει.
Στο σημείο αυτό, το ΥΠΑΙΘ, επιδέξια και αθόρυβα, με τη βοήθεια του τακτοποιημένου λόγου μιας νέας (;) μεταρρυθμιστικής σταυροφορίας, όπου σκόπιμα έχει υποκατασταθεί η αναζήτηση των αιτιών από τη διαπίστωση των αποτελεσμάτων, οδηγεί τον προβληματισμό της κοινής γνώμης να μοιάζει με τη θεωρία του πεπρωμένου στη θρησκευτική σκέψη, όπου οι άνθρωποι αναφωνούν «είναι θέλημα θεού» για να εξηγήσουν ή να δικαιολογήσουν μια ορισμένη εξέλιξη των πραγμάτων: Οσα τμήματα δεν έχουν «φοιτητές-πελάτες» πρέπει να κλείσουν ή να αναμορφωθούν.
Ετσι το ΥΠΑΙΘ νομιμοποιημένα θα σύρει τα «κενά» τμήματα στον «ανακριτικό» φακό της Εθνικής Αρχής για την Ανώτατη Εκπαίδευση (ΕΘΑΑΕ), η οποία, σαν έτοιμη από καιρό, αναμένεται να εισηγηθεί μείωση των πανεπιστημιακών τμημάτων της χώρας.
Η «ορθολογικοποίηση του αριθμού των εισακτέων» (μείωση των προσφερόμενων θέσεων) στα δημόσια ΑΕΙ γίνεται εργαλείο για τη μετακύλιση του κόστους σπουδών στις οικογένειες των υποψηφίων. Και αυτό εξυπηρετείται με διπλό τρόπο.
Πρώτον, με τη μεταφορά υποψηφίων κατευθείαν στα κολέγια. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το υπουργείο Παιδείας μπορεί να έχει φροντίσει να «κόβονται» από τα δημόσια Πανεπιστήμια υποψήφιοι με 8.000 μόρια, έχει φροντίσει, όμως, παράλληλα, να μπορούν με 8.000 ευρώ να γραφτούν στα ιδιωτικά λεγόμενα κολέγια.
Δεύτερον, με το νέο νόμο για τα ΑΕΙ και τον σταδιακό μετασχηματισμό των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων σε επιχειρήσεις παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών, τη μετάλλαξη της γνώσης από κοινωνικό αγαθό σε εμπορικό προϊόν και τη μετατροπή της μόρφωσης από συλλογικό δικαίωμα σε ατομική επιλογή.
Καύσωνες σαρώνουν Ευρώπη, ΗΠΑ και Κίνα – Πώς η κλιματική αλλαγή απειλεί εργαζόμενους, ενεργειακή ασφάλεια και επάρκεια τροφίμων
Οι καύσωνες σαρώνουν Ευρώπη, ΗΠΑ και Κίνα. Μέχρι τις αρχές της περασμένης εβδομάδας, τουλάχιστον 86 κινεζικές πόλεις είχαν εκδώσει προειδοποιήσεις για ακραία ζέστη, ενώ ένας «θερμικός θόλος» έχει σχηματιστεί πάνω από τις νοτιοδυτικές και κεντρικές ΗΠΑ, καταρρίπτοντας μακροχρόνια ρεκόρ θερμοκρασίας.
Στην Ευρώπη, το κύμα καύσωνα έχει περιγραφεί ως το χειρότερο των τελευταίων 200 ετών, προκαλώντας πυρκαγιές σε Ισπανία, Πορτογαλία και Γαλλία. Η κατάσταση στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία αναμένεται να είναι ιδιαίτερα έντονη μέχρι την Τρίτη. Μάλιστα, η μετεωρολογική υπηρεσία της Βρετανίας προβλέπει ότι η θερμοκρασία σε διάφορες περιοχές της Αγγλίας μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει ακόμη και τους 40 βαθμούς Κελσίου.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι και η άνοδος της «θερμοκρασίας υγρού βολβού». Όσο πιο υψηλότερη είναι, τόσο πιο δύσκολο είναι να εξατμιστεί ο ιδρώτας και να πέσει η θερμοκρασία του σώματος. Μέχρι σήμερα θεωρούνταν ότι το όριο των 35 βαθμών Κελσίου – σημείο στο οποίο το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να κρυώσει και ακόμη και υγιείς άνθρωποι σε σκιά και με νερό θα πεθάνουν από θερμοπληξία – δεν είχε καταγραφεί σχεδόν ποτέ στο σημερινό κλίμα.
Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει μελέτη του 2020 (χάρτης που ακολουθεί), «θερμοκρασίες υγρού βολβού» πάνω από 35 βαθμούς Κελσίου έχουν καταγραφεί από τον Περσικό Κόλπο και την Ερυθρά Θάλασσα μέχρι το Πακιστάν, την Ινδία, την Αυστραλία, τη Βενεζουέλα και τις δύο ακτές του Μεξικού. «Θερμοκρασίες υγρού βολβού» άνω των 31 βαθμών Κελσίου έχουν εμφανιστεί σε δεκάδες μέρη σε όλη την τροπική Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, την Κίνα, τη Δυτική Αφρική, τη νότια Ευρώπη και την Αμερική, τη Νέα Υόρκη και την Ιταλία.
Οι εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους κινδυνεύουν ιδιαίτερα από ασθένειες που σχετίζονται με την αυξημένη ζέστη. Ο παρακάτω χάρτης δείχνει πόσες εργάσιμες ημέρες ανά έτος, ιστορικά, δεν ήταν ασφαλείς στις ΗΠΑ λόγω του συνδυασμού υγρασίας και θερμοκρασίας που υπερβαίνει τους 37,8 βαθμούς Κελσίου.
Και ο χάρτης που ακολουθεί δείχνει πόσες εργάσιμες ημέρες μπορεί να είναι επικίνδυνες το 2050, αν δεν ληφθούν μέτρα για την κλιματική αλλαγή.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε εύκρατες περιοχές της Ευρώπης, ακόμη και το να βρίσκεται κανείς μέσα στο σπίτι μπορεί να μην είναι αρκετό για να αποφύγει τις επικίνδυνα υψηλές θερμοκρασίες. Τα σπίτια σε αυτές τις περιοχές έχουν σχεδιαστεί για να διατηρούν τη ζέστη εντός κατά τη διάρκεια του χειμώνα και δεν διαθέτουν κλιματισμό. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με αναφορές, ένα στα πέντε σπίτια υπερθερμαίνεται το καλοκαίρι.
Οι καύσωνες χειροτερεύουν την κατάσταση στην Ευρώπη, όσον αφορά στην ενεργειακή κρίση. Καθώς τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις ανοίγουν τα κλιματιστικά τους, η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια εκτινάσσεται και οι τιμές χονδρικής της ενέργειας αυξάνονται.
Αλλά χειρότερο από το κύμα καύσωνα, είναι η ξηρασία που εξαπλώνεται από τη Γερμανία έως την Πορτογαλία. Η ξηρασία είναι ένα «δώρο» για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς καθιστά την Ευρώπη ακόμη πιο εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο σε μια περίοδο που το Κρεμλίνο έχει μειώσει σημαντικά τις ροές προς την Ευρώπη. Τον περασμένο χειμώνα, ο καιρός ευνόησε την Ευρώπη, αφού οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της περιόδου των Χριστουγέννων μείωσαν τη ζήτηση για ενέργεια. Τώρα όμως, η έλλειψη βροχής λειτουργεί εις βάρος της Ευρώπης, καθώς μειώνεται η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Η υπερβολική ζέστη και η ξηρασία απειλούν και τα τρόφιμα. Στην Ινδία, για παράδειγμα, λόγω των ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών τον Μάιο, αναμένεται να μειωθεί η παραγωγή σιταριού κατά 6 εκατ. τόνους.
H συγκλονιστική υπόθεση της Clearview που παίρνει πλέον διαστάσεις και στην χώρα μας μετά το πρόστιμο μαμούθ που της επέβαλε η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, κάνοντας χρήση των προβλέψεων της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, αναμένεται να λάβει ακόμα σοβαρότερες διαστάσεις.
Κι αυτό διότι οι ελληνικές αρχές, όπως και εκείνες αρκετών χωρών (στις οποίες έχουν επίσης επιβληθεί πρόστιμα), πρέπει να δηλώσουν εάν, με ποιόν τρόπο, και για ποιόν σκοπό άντλησαν μέσω της συγκεκριμένης εταιρείας βιομετρικά στοιχεία ανυποψίαστων πολιτών.
Ο Δημήτρης Βέρρας αποκάλυψε στο Lawspot από το 2020 τις διαστάσεις αυτής της πολύκροτης υπόθεσης που ξεκίνησε στις ΗΠΑ. Μόλις τώρα, όμως, γίνεται γνωστή στην χώρα μας, χάρη στις ενέργειες της ΜΚΟ Homo Digitalis, όπως παρέθεσε σε αναλυτικό ρεπορτάζ του το libre.
Η ιστορία είναι πραγματικά “κινηματογραφική”, αν και αποκαλύπτει τους μεγάλους κινδύνους παραβίασης της ιδιωτικότητας και, μάλιστα, από τις επίσημες αρχές:
3 δισεκατομμύρια φωτογραφίες. Φωτογραφίες απλών πολιτών, που έχουν συλλεγεί από αναρτήσεις δικές τους ή και τρίτων προσώπων στα social media ή από οποιαδήποτε άλλη δημοσίως προσβάσιμη πηγή του διαδικτύου.
1 βάση δεδομένων που πωλείται (ή δίνεται δωρεάν προς δοκιμή) σε κάθε ενδιαφερόμενο.
1 εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης με δυνατότητα αναγνώρισης προσώπου και ταυτοποίησης ατόμων μέσω εξαγωγής βιομετρικών υποδειγμάτων από τις φωτογραφίες της βάσης δεδομένων.
2.200 αστυνομικές αρχές και ιδιωτικές επιχειρήσεις σε 27 χώρες του κόσμου με πρόσβαση στη βάση δεδομένων και τις δυνατότητες της εφαρμογής.
Μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όμως είναι πραγματικότητα.
Η τεχνογνωσία υπάρχει εδώ και χρόνια, αυτό ήταν γνωστό. Είναι πλέον δυνατό να αναπτύξεις μια εφαρμογή, η οποία, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου, να είναι σε θέση να επιβεβαιώσει ποια είναι η ταυτότητα του προσώπου που αναζητείς, αρκεί το πρόσωπο αυτό να έχει καταχωρηθεί σε μια βάση δεδομένων1. Οι αστυνομικές αρχές σε όλο και περισσότερα μέρη του κόσμου αγοράζουν τέτοιες εφαρμογές προκειμένου να συνδυάζουν το υλικό που συλλέγουν από κάμερες με τις βάσεις δεδομένων τους2. Το 2018 η αστυνομία του Τορόντο αγόρασε έναντι $450,000 από την αμερικανική NEC μια τέτοια εφαρμογή, την οποία συνέδεσε με τα 1.2 εκατομμύρια φωτογραφίες του αρχείου της. Λίγες ημέρες πριν δημοσιεύτηκε η εντυπωσιακή ιστορία της εξιχνίασης μιας ανθρωποκτονίας με τη χρήση της εφαρμογής αυτής.
Αυτό που λείπει είναι μια μεγάλη βάση δεδομένων. Με φωτογραφίες πολιτών.
Οι κίνδυνοι ενός τέτοιου εγχειρήματος ήταν πάντα προφανείς. Το ίδιο και οι ενστάσεις. Πόσο νόμιμο ή θεμιτό είναι να αναπτύξεις εμπορικά μια τέτοια τεχνολογία, όταν αυτή μπορεί να οδηγήσει σε τόσο βίαιη και ολοκληρωτική άρση της ιδιωτικότητας του πολίτη; Πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι όταν θέσεις μια τέτοια τεχνολογία στη διάθεση αυταρχικών καθεστώτων (εφόσον δεν ανήκουν σε αυτά που την έχουν ήδη αναπτύξει) ή ιδιωτικών εταιρειών; Πόσο εύκολο είναι να έχεις πρόσβαση στην εικόνα του ατόμου σε έναν κόσμο που καλύπτεται όλο και περισσότερο από συστήματα βιντεοεπιτήρησης ή αποκαλύπτεται οικειοθελώς από αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Το μόνο που χρειαζόταν για να «ξεπεραστούν» οι προβληματισμοί αυτοί ήταν η βούληση. Η βούληση μιας από τις πολλές και μεγάλες εταιρείες, που αναπτύσσουν την τεχνολογία αυτή και – κυρίως – μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μεγάλες βάσεις δεδομένων, να προχωρήσει στο εγχείρημα. Και να αναλάβει και το βάρος της λογοδοσίας.
Η βούληση αυτή δεν υπήρξε. Οι εταιρείες αυτές διαβεβαίωναν – και διαβεβαιώνουν – ότι δεν έχουν καμία πρόθεση να αναπτύξουν εμπορικά τέτοιες εφαρμογές, χωρίς όμως να χάνουν την ευκαιρία να μας δείχνουν πόσο εύκολο τους είναι.
Η Facebook ανέπτυξε για τους εργαζόμενούς της (και μετά απέσυρε φυσικά) μια εφαρμογή, με την οποία μπορούσαν, στρέφοντας το κινητό σε ένα συνάδελφό τους, να πληροφορηθούν ποιος είναι3. Ταυτόχρονα, προχωρά σε αντικατάσταση των ετικετών (tags) που μπαίνουν σε κάθε φωτογραφία που αναρτάται στο μέσο, με αυτόματη αναγνώριση προσώπου. Ο χρήστης που ανεβάζει στο προφίλ του μια φωτογραφία της παρέας του δεν χρειάζεται να κουραστεί για να «tagάρει» τα πρόσωπα που απεικονίζονται. Η εφαρμογή τα αναγνωρίζει μόνη της. H Amazon δεν κρύβει την υπερηφάνεια της για τις εξαιρετικές δυνατότητες του Rekognition, της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου που έχει αναπτύξει και πουλά και σε αστυνομικά σώματα.
Η Google, ήδη από το 2011, έχει καταστήσει σαφές ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή όχι μόνο να αναπτύξει μια τέτοια εφαρμογή, αλλά και να δημιουργήσει την αναγκαία βάση δεδομένων, αυτό όμως θα θεωρείτο ως «crossing the creepy line».
Για να ξεπεραστεί αυτό ακριβώς το «creepy line» χρειαζόταν ένας λαγός. Μια εταιρεία ή ένας άνθρωπος που θα αναλάμβανε να σπάσει το τείχος των επιφυλάξεων.
Εδώ εμφανίζεται η Clearview AI. Και ο Hoan Ton-That.
Μια τυχαία είδηση
Το Δεκέμβριο του 2019, ένα δημοσίευμα από τη Φλόριντα των ΗΠΑ κάνει λόγο για τη σύλληψη μιας νεαρής γυναίκας από τις αστυνομικές αρχές της Τάμπα και της Κομητείας του Σέμινολ. Η γυναίκα, η οποία φέρεται να έχει κλέψει δύο ψησταριές και μια ηλεκτρική σκούπα από κατάστημα στο Κλερμόντ αναγνωρίστηκε από ένα τατουάζ και ταυτοποιήθηκε από τη σύγκριση μιας εικόνας από τις κάμερες του καταστήματος με μια φωτογραφία της στο Facebook.
Λίγοι ενδεχομένως θα προσέξουν μια αναφορά στο τέλος του άρθρου: «Το Γραφείο του Σερίφη είπε ότι αυτήν περίοδο δοκιμάζει ένα πρόγραμμα αναγνώρισης προσώπου που λέγεται ClearviewAI».
Μια πάλαι ποτέ μικρή start-up από τη Νέα Υόρκη, δημιούργημα του 31χρονου Αυστραλού με καταγωγή από το Βιετνάμ Hoan Ton-That, έχει συλλέξει από δημόσια προσβάσιμες πηγές του διαδικτύου 3 δισεκατομμύρια φωτογραφίες πολιτών και τις πουλάει σε αστυνομικές αρχές με την εφαρμογή αναγνώρισης προσώπου που έχει αναπτύξει.
Ο Ton-That έχει κάνει αυτό που κανείς δεν τόλμησε ως τότε.
Έχει κάνει το πιο εκτεταμένο scraping (ελληνικά: απόξεση ή συγκομιδή) φωτογραφιών που έχει γίνει ποτέ γνωστό. Με απλά λόγια, έχει βρει τον τρόπο να συλλέξει και να κατηγοριοποιήσει ένα τεράστιο αριθμό δημοσίως διαθέσιμων φωτογραφιών που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Και το έχει κάνει.
Από τις πρώτες φωτογραφίες που ανέβασε κάποιος πριν από 15 χρόνια στο MySpace, μέχρι τη φωτογραφία που δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονική σελίδα για μια εκδήλωση στην οποία ο ίδιος άνθρωπος παρέστη, όλα μπορούν να αποτελέσουν μέρος του αρχείου. Η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων όμως, δεν τελειώνει με τη συλλογή και αποθήκευση των φωτογραφιών αυτών.
Μετά την απόξεση, η εφαρμογή αναλαμβάνει να εξαγάγει το βιομετρικό υπόδειγμα από κάθε φωτογραφία και να αντιστοιχήσει κάθε απεικόνιση ενός προσώπου, αποθηκεύοντας παράλληλα και κάθε πληροφορία για τη φωτογραφία αυτή (πότε ανέβηκε, πού βρέθηκε κοκ).
Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι το προϊόν απευθύνεται πρωτίστως στις διωκτικές αρχές, με σκοπό να αποτελέσει ένα σημαντικό όπλο στην προσπάθεια εξιχνίασης εγκλημάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία αναπτύσσει και εφαρμόζει για πολλούς μήνες μια πολιτική επιθετικού και εκτεταμένου μάρκετινγκ. Επικοινωνεί απευθείας με αστυνομικά τμήματα σε όλες τις Πολιτείες των ΗΠΑ και ενημερώνει για τη νέα εφαρμογή που μπορεί να δώσει αποτελέσματα καλύτερα από ποτέ, αφού δεν περιορίζεται στην αναζήτηση υπόπτων μέσα από τις φωτογραφίες των αρχείων τους.
Οι υποψήφιοι πελάτες δεν χρειάζεται καν να αγοράσουν το προϊόν. Μπορούν να το δοκιμάσουν δωρεάν για 30 ημέρες, προκειμένου να πειστούν για τις θαυμάσιες δυνατότητές του.
Το Φεβρουάριο του 2019, η Πολιτειακή Αστυνομία της Ιντιάνα είναι μια από τις αρχές που αξιοποιούν τη δοκιμαστική χρήση. Μέσα από τη χρήση αυτή, θα επιτευχθεί η σύλληψη του δράστη μιας ανθρωποκτονίας, που βιντεοσκοπήθηκε στο κινητό ενός πολίτη. Η φωτογραφία του δράστη δεν υπάρχει στα αρχεία της αστυνομίας, αλλά υπάρχει στη βάση δεδομένων της εφαρμογής. Μέσα σε 20 λεπτά ο δράστης έχει ταυτοποιηθεί και η εταιρεία έχει μόλις βρει την πρώτη αστυνομική αρχή που θα αγοράσει το προϊόν.
Το Μάιο του ίδιου έτους, αξιωματικοί του αστυνομικού τμήματος στο Κλίφτον του Νιου Τζέρσεϋ ζητούν από το διοικητή τους να προχωρήσει στην αγορά της εφαρμογής, παραθέτοντάς του σε ηλεκτρονικό μήνυμα σειρά υποθέσεων που εξιχνίασαν με τη δοκιμαστική χρήση της. Μεταξύ των περιπτώσεων που εξιχνιάστηκαν και η περίπτωση της αναζήτησης ενός «Καλού Σαμαρείτη», του ανθρώπου που ακινητοποίησε πελάτη καταστήματος που απειλούσε τους υπαλλήλους με μαχαίρι. Αμέσως μετά την ηρωική πράξη του, ο άνθρωπος αυτός προτίμησε να διατηρήσει την ανωνυμία του και εξαφανίστηκε. Κανείς όμως δεν μπορεί να κρυφτεί από την ClearviewAI. Με συνοπτικές διαδικασίες, η εφαρμογή οδήγησε την αστυνομία στο προφίλ του στο Facebook και αμέσως μετά στην εξακρίβωση των στοιχείων του.
Σύμφωνα με το άρθρο των NYT, η πολιτική αυτή έχει αρχίσει να αποδίδει εξαιρετικά αποτελέσματα. Η εφαρμογή χρησιμοποιείται ήδη από περισσότερες από 600 διωκτικές αρχές, ενώ η εταιρεία τη διαθέτει και σε ιδιώτες, που θέλουν να τη χρησιμοποιήσουν για «λόγους ασφάλειας».
Οι πρώτες αντιδράσεις
Η αποκάλυψη της εφημερίδας φαίνεται αρχικά να προκαλεί έντονες αντιδράσεις σε πολλαπλά επίπεδα.
● Στις 22-1 το Twitter ζητά από την Clearview να διακόψει κάθε συλλογή φωτογραφιών και δεδομένων από την πλατφόρμα του. Την ίδια ημέρα, η Επίτροπος Ιδιωτικότητας4 της Αυστραλίας ανακοινώνει την έναρξη έρευνας για το ενδεχόμενο συλλογής προσωπικών δεδομένων Αυστραλών πολιτών.
● Την 23-1 ο Δημοκρατικός Γερουσιαστής της Μασαχουσέτης Ed Markey, μέλος της Επιτροπής Εμπορίου, Επιστημών και Μεταφορών5 της Γερουσίας, δημοσιοποιεί επιστολή του προς την εταιρεία, με την οποία ζητά αναλυτική λίστα με όλες τις διωκτικές αρχές στις οποίες έχει γίνει προώθηση του προϊόντος, καθώς και ενημέρωση για το αν το προϊόν πουληθεί σε ιδιώτες και σε ποιους. Η Clearview AI του απαντά οκτώ ημέρες μετά ότι αφενός δεν μπορεί να του αποκαλύψει πληροφορίες για την τεχνολογία που χρησιμοποιεί ή για τους πελάτες της, αφετέρου ότι δεν είναι παρά μια «publicphotosearchengine» που έχει πρόσβαση μόνο σε δημόσια δεδομένα στο δημόσιο διαδίκτυο. «Όπως οι άλλες εταιρείες που λειτουργούν software αναγνώρισης προσώπου, εμείς απλώς σχηματίζουμε ευρετήρια και επιτρέπουμε την αναζήτηση δημοσίως διαθέσιμων πληροφοριών», αναφέρει χαρακτηριστικά στην απάντησή της.
Ο Γερουσιαστής θα χαρακτηρίσει την απάντηση «απαράδεκτη», αλλά δεν θα επανέλθει, παρά μόνο μετά τη διαρροή δεδομένων που θα ακολουθήσει.
● Την 24-1 ο Γενικός Εισαγγελέας6 της Πολιτείας του Νιου Τζέρσεϋ, Gurbir Grewal, απαγορεύει τη χρήση της εφαρμογής από τις αστυνομικές αρχές της Πολιτείας του. Βασικό παράγοντα που οδηγεί στην απόφαση αυτή αποτελεί η προωθητική χρήση από την εταιρεία αποσπασμάτων από συνέντευξη τύπου του Οκτωβρίου 2019, όταν περιχαρής ο Εισαγγελέας ανακοίνωνε τη σύλληψη 19 υπόπτων για αποπλάνηση ανηλίκων. Η Clearview ενημερώνει τους υποψήφιους πελάτες της ότι η σύλληψη επετεύχθη χάρη στη χρήση της εφαρμογής της! Ο Εισαγγελέας χαρακτηρίζει «ανεύθυνη» την αποκάλυψη τεχνικών έρευνας και, εκτός από την απαγόρευση, ζητά την απόσυρση του υλικού.
Την ίδια ημέρα, η ιστοσελίδα ZDNet δημοσιοποιεί την κατάθεση της πρώτης αγωγής κατά της εταιρείας σε δικαστήριο του Ιλλινόις για παραβίαση του Biometric Information Privacy Act7, της πολιτειακής νομοθεσίας για την προστασία των βιομετρικών δεδομένων. Σύμφωνα με τις διατάξεις του BIPA, η συλλογή και επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων των πολιτών του Ιλλινόις μπορεί να γίνεται μόνο με τη ρητή συγκατάθεσή τους. Θα ακολουθήσουν αγωγές στη Βιρτζίνια και τη Νέα Υόρκη8.
● Στις 28-1 το ζήτημα τίθεται ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Με ερώτησή τους προς την Επιτροπή, 8 ευρωβουλευτές της ομάδας Renew Europe ζητούν να πληροφορηθούν κατά πόσον η Επιτροπή γνωρίζει αν η εφαρμογή χρησιμοποιείται από αρχές της ΕΕ, αν περιλαμβάνει προσωπικά δεδομένα πολιτών της Ένωσης, καθώς και κατά πόσον θεωρεί τη χρήση μιας τέτοιας εφαρμογής συμβατή με τη νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Παρεμφερές ερώτημα υποβάλλει την ίδια ημέρα και ο Στέλιος Κούλογλου. Μέχρι τη στιγμή σύνταξης του παρόντος [23-4], η Επιτροπή δεν έχει ακόμη δώσει απάντηση.
Η Ευρώπη και η Ελλάδα μπαίνουν [κυριολεκτικά] στο χάρτη.
● Μια εβδομάδα μετά την υποβολή των ερωτημάτων αυτών, στις 5-2, για πρώτη φορά θα πληροφορηθούμε ότι η Clearview έχει έρθει και στην Ευρώπη. Μετά από υποβολή αιτήματος πρόσβασης σε δημόσιο έγγραφο, το Buzzfeed παίρνει στα χέρια του προωθητικό υλικό της εταιρείας προς το αστυνομικό τμήμα του Βόρειου Μαϊάμι. Στο υλικό αυτό περιλαμβάνεται και ο ακόλουθος χάρτης επέκτασης των δραστηριοτήτων της εταιρείας:
Συμπληρωματικά του χάρτη, με το υλικό αυτό (το οποίο ανάγεται στον Νοέμβριο του 2019), η Clearview ενημερώνει τους υποψήφιους πελάτες της ότι δραστηριοποιείται ήδη ή σχεδιάζει άμεσα την επέκτασή της σε τουλάχιστον 22 χώρες, εκτός ΗΠΑ. Αυτό που δεν θα τους πει είναι ότι σε ορισμένες από τις χώρες αυτές διαπιστώνονται συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Από τη μελέτη του χάρτη, οι συντάκτες του δημοσιεύματος διαπιστώνουν το προφανές. Η Clearview φαίνεται να έχει πατήσει στα εδάφη του GDPR. Εννέα χώρες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, βρίσκονται μεταξύ των αγορών που πιθανώς έχει χρησιμοποιηθεί η εφαρμογή.
Οι αντιδράσεις συνεχίζονται.
● Την ίδια ημέρα, το CBS ενημερώνει για μια σειρά εξωδίκων που έχουν σταλεί στην εταιρεία. Σύμφωνα με το άρθρο, η Google, το YouTube, η Venmo και το LinkedIn έχουν ακολουθήσει τα χνάρια του Twitter και έχουν αποστείλει cease-and-desist letters, ζητώντας από την Clearview να απόσχει από κάθε παράνομη συμπεριφορά και να άρει τυχόν προηγηθείσες ενέργειές της, ήτοι να σταματήσει τη συλλογή δεδομένων και να διαγράψει όσα δεδομένα έχει ήδη συλλέξει από τις πλατφόρμες αυτές. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι, σύμφωνα με το δημοσίευμα, το Facebook δεν έχει ακολουθήσει την ίδια πρακτική, παρά έχει ζητήσει μόνο πληροφορίες για τις μεθόδους και πρακτικές της. Ας μη μας διαφεύγει ότι όταν μιλάμε για Facebook, αναφερόμαστε και στο Instagram, το μέσο με το μεγαλύτερο αρχείο δημοσίως διαθέσιμων φωτογραφιών.
Απέναντι στις ενέργειες αυτές, ο Ton-That επικαλείται το First Amendment9 του Συντάγματος των ΗΠΑ και απαντά ότι «Έχουμε φτιάξει το σύστημά μας έτσι ώστε απλώς να παίρνει πληροφορίες δημόσια διαθέσιμες και να τις ευρετηριάζει». Το Clearview AI, συμπληρώνει ο ιδρυτής του, δεν είναι παρά μια μηχανή αναζήτησης για πρόσωπα. «Εάν μια πληροφορία είναι δημόσια, βρίσκεται εκεί έξω και μπορεί να εμφανιστεί στη μηχανή αναζήτησης της Google, τότε θα μπορεί και στη δική μας».
● Μια εβδομάδα μετά την αποκάλυψη του Buzzfeed για ενδεχόμενη δραστηριοποίηση της Clearview στην Ευρώπη, δημοσιοποιείται η πρώτη [και τελευταία] αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Euractiv της 12-2, η Επιτροπή βρίσκεται σε στενή επικοινωνία με τις εποπτικές αρχές προστασίας δεδομένων της Ένωσης για την αξιολόγηση του ζητήματος. «Η Επιτροπή είναι ενήμερη για τα δημοσιεύματα του τύπου, παρακολουθούμε την υπόθεση και παραμένουμε σε στενή επικοινωνία με τις εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων και το ΕΣΠΔ», αναφέρει ένας ευρωπαίος αξιωματούχος, για να προσθέσει: «Αυτές οι τεχνολογίες δεν λειτουργούν υπό νομικό κενό. Η χρήση προσωπικών δεδομένων εμπίπτει στους αυστηρούς κανόνες του ΓΚΠΔ, οι οποίοι απαιτούν σωστά προσδιορισμένη νομική βάση και νόμιμους σκοπούς, το να ενημερώνεται το υποκείμενο για την επεξεργασία και να έχει τα μέσα για αποκατάσταση και διόρθωση».
Το πρακτορείο επισημαίνει ότι, σύμφωνα με πληροφορίες αμερικανών, η Clearview δεν είναι μέλος της συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ Privacy Shield, γεγονός που εγείρει ακόμη περισσότερα ερωτήματα ως προς τους όρους δραστηριοποίησής της στην ευρωπαϊκή αγορά.
● Στις 13-2 η αστυνομία του Τορόντο, αναιρώντας αρχική της διάψευση, επιβεβαιώνει ότι η εφαρμογή έχει χρησιμοποιηθεί από μέλη της. Δέκα ημέρες μετά, στις 23-2, το γραφείο του Ομοσπονδιακού Επιτρόπου του Καναδά για την πληροφορία και την ιδιωτικότητα ανακοινώνει την έναρξη έρευνας για το κατά πόσον οι πρακτικές της εταιρείας είναι σύμφωνες με τη νομοθεσία για την προστασία της ιδιωτικότητας.
● Στις 25-2 η Homo Digitalis απευθύνει επιστολή προς τον Υπουργό Προστασίας του Πολίτη για τη χρήση της εφαρμογής από τις αρχές επιβολής του νόμου στην ελληνική επικράτεια. Η επιστολή, η οποία επικαλείται τις πληροφορίες του Buzzfeed, δεν έχει ακόμη απαντηθεί.
Η διαρροή.
● Την 26-2δημοσίευμα του Daily Beast αποκαλύπτει τη διαρροή ολόκληρου του αρχείου πελατών της Clearview, μετά από επέμβαση στα αρχεία της. Σύμφωνα με το άρθρο, η εταιρεία έχει ενημερώσει τους πελάτες της ότι άγνωστος έχει αποκτήσει πρόσβαση στον κατάλογο πελατών της, τον αριθμό των λογαριασμών καθενός από αυτούς και τον αριθμό των αναζητήσεων που είχαν κάνει. Οι πληροφορίες αυτές θα γίνουν γνωστές μόλις ένα 24ωρο αργότερα, με μια δημοσίευση που θα προκαλέσει ακόμη περισσότερες αντιδράσεις.
● Πράγματι, οι λεπτομέρειες που θα δημοσιευτούν την 27-2 στο Buzzfeed είναι εντυπωσιακές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν διαβιβαστεί στην ιστοσελίδα ανωνύμως:
– η εφαρμογή χρησιμοποιείται από περισσότερες από 2.200 διωκτικές αρχές, δημόσιους φορείς και ιδιώτες, σε 27 χώρες. Πολλοί από αυτούς δεν είναι συνδρομητές της εταιρείας, αλλά απλοί χρήστες της δωρεάν δοκιμαστικής παροχής της υπηρεσίας.
– Ως προς τις διωκτικές αρχές των ΗΠΑ, στη λίστα βρίσκονται: Department of Homeland Security, το ICE, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το US Secret Service, το Drug Enforcement Administration, το Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms, and Explosives και το FBI. Σε επίπεδο πολιτειακό, μεταξύ των χρηστών βρίσκονται το Γραφείο του Εισαγγελέα στο Southern District της Νέας Υόρκης, η αστυνομία του Μαϊάμι, της Φιλαδέλφεια, της Ιντιάνα, της Ατλάντα και του Σικάγο. Το μεγαλύτερο αστυνομικό σώμα της χώρας, η αστυνομία της Νέας Υόρκης είναι ο πελάτης με τις περισσότερες αναζητήσεις. Το σύστημα έχει καταγράψει 11.000 αναζητήσεις μέσα από 30 λογαριασμούς χρηστών.
– Οι πελάτες όμως δεν είναι μόνο αυτοί. Στη λίστα περιλαμβάνονται 50 εκπαιδευτικά ιδρύματα σε 24 πολιτείες, 200 αμερικανικές εταιρείες, από την Kohl’s και τη Walmart μέχρι τη Wells Fargo και την Bank of America ή ακόμη το NBA και τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους AT&T, Verizon και T-Mobile.
– Η λίστα καταγράφει 26 χώρες εκτός των ΗΠΑ, οι αστυνομικές αρχές των οποίων έχουν χρησιμοποιήσει την εφαρμογή: Αυστραλία, Βέλγιο, Βραζιλία, Καναδάς, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ινδία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ολλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σερβία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Ελλάδα, αυτή τη φορά, δεν βρίσκεται στον κατάλογο.
– Το αρχείο εμφανίζει χρήση της εφαρμογής από την Ιντερπόλ, ενώ επιβεβαιώνει την πώληση της στη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ.
● Την ίδια ημέρα, το Gizmodo δημοσιεύει ανάλυση για τα κρυμμένα χαρακτηριστικά που περιλαμβάνονται στο – μη διαθέσιμο στο Google Play – app της εφαρμογής. Το app, το οποίο έχει δημιουργηθεί για χρήση από android συσκευές, εντοπίστηκε σε δημοσίως προσβάσιμο server της Amazon, από όπου και έγινε η μεταφόρτωση και εγκατάστασή του.
● Μια ημέρα μετά, την 28-2, το Buzzfeed αποκαλύπτει ότι η Apple έχει απενεργοποιήσει την iOS εφαρμογή της Clearview AI, λόγω παραβίασης των όρων χρήσης της υπηρεσίας. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Clearview παρέκαμπτε το app store της Apple, ενθαρρύνοντας τους χρήστες να κατεβάσουν την εφαρμογή μέσω προγράμματος που είχε διατεθεί αποκλειστικά για προγραμματιστές.
Τα επακόλουθα της διαρροής.
● Στις 29-2 η συντάκρια του Vice Anna Merlan δημοσιεύει το υλικό που της εστάλη από την Clearview κατόπιν άσκησης του δικαιώματος πρόσβασης βάσει της CCPA.
Η CCPA10, η νομοθεσία της Πολιτείας της Καλιφόρνια για την προστασία των καταναλωτών, θεσπίζει δικαιώματα για τα φυσικά πρόσωπα, κατά τρόπο παρεμφερή με εκείνον του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων. Μεταξύ των δικαιωμάτων αυτών, ο καταναλωτής δικαιούται να ζητήσει πρόσβαση στις πληροφορίες που έχει συλλέξει μια επιχείρηση για αυτόν καθώς και τη διαγραφή τους. Κατόπιν άσκησης των δικαιωμάτων της αυτών, η αρθρογράφος έχει λάβει αρχείο με όλες τις προσωπικές της πληροφορίες από την εφαρμογή.
Από το αρχείο αυτό διαπιστώνει ότι:
– οι φωτογραφίες καλύπτουν τη χρονική περίοδο από το 2004 μέχρι και το 2019.
– κάθε φωτογραφία συνοδεύεται από τα πλήρη στοιχεία της διεύθυνσης στην οποία αυτή έχει βρεθεί.
– οι περισσότερες από τις φωτογραφίες είχαν κατά καιρούς αναρτηθεί σε λογαριασμούς της αιτούσης σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης (μέχρι και στο πάλαι ποτέ δημοφιλές MySpace), υπάρχουν όμως και πολλές, οι οποίες παραπέμπουν σε τυχαίες ιστοσελίδες με από αναφορές αγνώστων στο πρόσωπό της
– μεταξύ των σελίδων από τις οποίες έχει «αποξεστεί» το υλικό βρίσκονται και σελίδες εφαρμογών που κάνουν ακριβώς την ίδια εργασία, να συλλέγουν φωτογραφίες. Αναφέρεται χαρακτηριστικά το InstaStalker μια online scraping εφαρμογή που συλλέγει και αρχειοθετεί φωτογραφίες χρηστών από το Instagram.
● Στις 2-3 το Buzzfeed, και πάλι, δημοσιεύει άρθρο σχετικά με τα σχέδια επέκτασης της εφαρμογής και σε άλλες τεχνολογίες. Σύμφωνα με τη δημοσίευμα, η εταιρεία έχει ήδη αναπτύξει, μέσω μιας θυγατρικής εταιρείας με το όνομα Insight Camera, συστήματα βιντεοεπιτήρησης με τη χρήση των εφαρμογών αναγνώρισης προσώπου που η εταιρεία παρέχει. Οι κάμερες αυτές φαίνεται να έχουν δοκιμαστεί ήδη από δύο υποψήφιους πελάτες, ένας εκ των οποίων η United Federation of Teachers (UFT), σωματείο εκπαιδευτικών στα δημόσια σχολεία της Νέας Υόρκης.
Εκτός από τη βιντεοεπιτήρηση, η Clearview φαίνεται να βρίσκεται σε συνεργασία με δύο εταιρείες για την κατασκευή γυαλιών επαυξημένης πραγματικότητας (augmented reality glasses), που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν την εφαρμογή της.
● Στις 3-3 ο Γερουσιαστής Markey επανέρχεται με νέο ερώτημα προς την Clearview, με αφορμή την είδηση περί διαρροής των πληροφοριών της. Μεταξύ των ερωτημάτων που θέτει είναι και το ζήτημα και το κατά πόσον η εταιρεία σκοπεύει να επεκταθεί σε εργαλεία ζωντανής αναγνώρισης προσώπου, όπως σε γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας. Αντίστοιχη επιστολή στέλνουν και άλλοι δύο Γερουσιαστές, μέλη της Επιτροπής Επιστημών, Διαστήματος και Τεχνολογίας11 της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ.
● Στις 4-3 το καναδικό δίκτυο CBS αποκαλύπτει ότι το RCMP12, η ομοσπονδιακή αστυνομία του Καναδά, έχει χρησιμοποιήσει την εφαρμογή της Clearview AI, παρά τις αρχικές διαψεύσεις της ένα μήνα νωρίτερα. «Με εξαίρεση τη χρήση της εφαρμογής σε υποθέσεις σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών, η χρήση έχει διερευνηθεί σε πολύ περιορισμένη δοκιμαστική βάση», δηλώνει η εκπρόσωπος του σώματος, για να προσθέσει «Η RCMP δεν χρησιμοποιεί την ClearviewAI στους πολίτες. Τη χρησιμοποιούμε μόνο στο πλαίσιο ερευνών για εγκλήματα που διεξάγουμε, πρωτίστως για την αναγνώριση θυμάτων».
● Σε δημοσίευμα της Philadelphia Inquirer την 5-3, εκπρόσωπος της αστυνομίας της Φιλαδέλφεια επιβεβαιώνει τη χρήση της εφαρμογής, όπως είχε αποκαλυφθεί από τη λίστα του Buzzfeed. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο, οι περίπου 1.000 αναζητήσεις στη βάση δεδομένων της Clearview έχουν γίνει δοκιμαστικά, αφού η αρχή δεν έχει ακόμη καταρτίσει πολιτική χρήσης εφαρμογών αναγνώρισης προσώπων.
Την ίδια ημέρα, οι New York Times φέρνουν στη δημοσιότητα περιστατικό που αποκαλύπτει αυτό που πολλοί υποψιάζονται και όλοι φοβούνται. Το ότι η εταιρεία προωθεί την εφαρμογή και σε ιδιώτες, ακόμη και σε φυσικά πρόσωπα, παρά τις κατηγορηματικές διαψεύσεις της.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο Ελληνοαμερικανός δισεκατομμυριούχος John Catsimatidis χρησιμοποίησε την εφαρμογή βρισκόμενος σε εστιατόριο του Μανχάταν προκειμένου να πληροφορηθεί την ταυτότητα του ανθρώπου που μόλις πριν λίγο είχε εμφανιστεί στον ίδιο χώρο συνοδεύοντας την κόρη του. «Ήθελα να σιγουρευτώ ότι δεν είναι τσαρλατάνος», είπε ο ευτυχής πατέρας που φρόντισε να στείλει απευθείας τα αποτελέσματα της αναζήτησης στο κινητό της κόρης του. Η κόρη του, κατενθουσιασμένη, φέρεται να δήλωσε: «Έχω ικανό τον πατέρα μου να κάνει τρελά πράγματα. Είναι πολύ εξοικειωμένος με την τεχνολογία. Ο συνοδός μου εντυπωσιάστηκε πολύ».
● Την επόμενη ημέρα 6-3 το EPIC (Electronic Privacy Information Center), ανεξάρτητος ερευνητικός φορέας για την προστασία της ιδιωτικότητας, δημοσιεύει επιστολή του προς το FBI, με την οποία ζητεί τη χορήγηση πληροφοριών στη βάση της FOIA13.
Την ίδια ημέρα, η ιστοσελίδα OneZero αποκαλύπτει τις προθέσεις της Clearview AI να προσθέσει στις βάσεις δεδομένων της και τα περίφημα mugshots, τα αρχεία συλληφθέντων που τηρούν οι αστυνομικές αρχές των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, σε ερώτημα του αστυνομικού τμήματος του Green Bay του Γουισκόνσιν για τη δυνατότητα τους να ανεβάσουν στην εφαρμογή και τα mugshots που τηρούν στο αρχείο τους, η εταιρεία ενημερώνει ότι στις προθέσεις της είναι να προστεθούν στη βάση δεδομένων της όλα τα mugshots της χώρας για τα τελευταία 15 έτη. Άλλωστε, όπως διευκρινίζεται στο άρθρο, η βάση δεδομένων ήδη περιλαμβάνει φωτογραφίες από δημοσίως προσβάσιμα αρχεία με mugshots, από σελίδες όπως το Rapsheets.org και το Arrests.org,
Επίσης την ημέρα αυτή, η Σουηδική Αρχή Προστασίας Δεδομένων Datainspektionen, γίνεται η πρώτη εποπτική αρχή της ΕΕ που δημοσιοποιεί την απόφασή της να διερευνήσει το ενδεχόμενο χρήσης της εφαρμογής. Σύμφωνα με την ανακοίνωση που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της, η Αρχή δεν έχει γνώση ως προς το κατά πόσον χρησιμοποιείται η εφαρμογή από τις σουηδικές αρχές. Για το λόγο αυτό, έχει αποστείλει σειρά ερωτημάτων στην αστυνομία, το λιμενικό, τα τελωνεία, τις διευθύνσεις μετανάστευσης, καθώς και μια σειρά άλλων σουηδικών αρχών, προκειμένου να πληροφορηθεί εάν χρησιμοποιούν την εφαρμογή της Clearview AI, και εφόσον ναι, με ποια νομική βάση.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει η Αρχή, οι κατευθυντήριες γραμμές14 της ΕΕ για τις κάμερες διευκρινίζουν το πώς μπορούν να χρησιμοποιούνται οι τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου. Ο βασικός κανόνας είναι ότι η χρήση τους δεν επιτρέπεται, όταν ο σκοπός είναι η αναγνώριση ενός προσώπου. Η ειδικότερη χρήση των τεχνολογιών αυτών από αστυνομικές αρχές αναμένεται να ρυθμιστεί με σχετική οδηγία του ΕΣΠΔ.
● Στις 10-3 ο Γενικός Εισαγγελέας της Πολιτείας του Βερμόντ ανακοινώνει την άσκηση αγωγής σε βάρος της Clearview AI για την παραβίαση της πολιτειακής νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών15 και για παράνομη συλλογή δεδομένων με σκοπό τη μεσιτεία16. Παράλληλα, κατατίθεται και αίτηση ασφαλιστικών μέτρων (Motion for Preliminary Injunction), με την οποία ζητείται η άμεση λήψη μέτρων σε βάρος της εταιρείας.
Στην εισαγωγική επί του δικογράφου τοποθέτησή του, ο Γ.Ε. αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Οι θεμελιώδεις ελευθερίες μας: να εκφραζόμαστε, να συνερχόμαστε, να βγαίνουμε έξω και να περπατάμε στην πόλη, βασίζονται σε ένα θεμελιώδες δικαίωμα: την ιδιωτικότητα. Οι καθημερινές δραστηριότητές μας συχνά προϋποθέτουν έναν βαθμό ανωνυμίας, την οποία δεν εκτιμάμε, μέχρι να τη χάσουμε, όπως κάθε celebrity μπορεί να επιβεβαιώσει. Το αντίθετο της ιδιωτικότητας είναι η παρακολούθηση, η κατάσταση στην οποία παρακολουθούμαστε, ακολουθούμαστε και αναλυόμαστε συνεχώς. Η τεχνολογία, για καλό ή για κακό, έχει κάνει την παρακολούθηση φθηνή, αποτελεσματική και σε κάποιες περιπτώσεις διαδεδομένη. Η παρακολούθηση είναι επίσης επικερδής. Καθώς οι ζωές μας, όλο και περισσότερο, μετατοπίζονται σε μια επιγραμμική παρουσία, η παρακολούθηση υπό τη μορφή του ελέγχου της περιήγησής μας σε ιστοσελίδες, του ιστορικού αναζητήσεών μας και των καταναλωτικών συνηθειών μας έχει γίνει δεδομένη. Είμαστε στη γνώση εκατοντάδων επιχειρήσεων, διαφημιστών και σε κάποιες περιπτώσεις κυβερνητικών αρχών από τη στιγμή που συνδεόμαστε.
Ωστόσο, έχουμε ακόμη την επιλογή να κλείσουμε τον υπολογιστή, να βγούμε έξω και να χαρούμε την ανωνυμία μας, καθώς περνούμε το χρόνο μας. Αυτός ο περιορισμένος, αλλά κρίσιμος βαθμός ιδιωτικότητας, αυτό το όριο μεταξύ κανονικότητας και μιας οργουελιανής δυστοπίας, η οποία είναι ήδη πραγματικότητα σε κάποια μέρη του κόσμου, κινδυνεύει να εξαφανιστεί.
Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου, η ικανότητα να δημιουργήσεις ένα οπτικό βιομετρικό «αποτύπωμα» κάθε ατόμου, δίνει τη θεωρητική δυνατότητα να αναγνωρίσεις αυτοστιγμεί οποιονδήποτε, οπουδήποτε. Έχει την ικανότητα να εξαφανίσει την ιδιωτικότητα της ανωνυμίας άπαξ και δια παντός.
Για να συμβεί αυτό, η τεχνολογία θα έπρεπε να συνδυαστεί με έναν τεράστιο θησαυρό ταυτοποιήσιμων φωτογραφιών, όπως αυτές που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Η ικανότητα να το κάνει αυτό κανείς υπάρχει – αλλά οι εταιρείες με τη δυνατότητα να δημιουργήσουν μια εφαρμογή αναγνώρισης προσώπου με μαζική παρακολούθηση έχουν αρνηθεί να το κάνουν. Γνωρίζουν ότι αυτό θα ξεπερνούσε το όριο. Θα ήταν ανήθικο. Θα ήταν λάθος.
Η εναγόμενη Clearview AI […] έκανε αυτό που καμία άλλη εταιρεία δεν θέλησε να δοκιμάσει. Έριξε δίχτυα στο διαδίκτυο για δισεκατομμύρια φωτογραφίες, κλέβοντάς τις, σύμφωνα με αναφορές, από σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και άλλα sites. Εξήγαγε τα βιομετρικά δεδομένα συγκεκριμένων ατόμων από τις φωτογραφίες αυτές, για να φτιάξει μια τεράστια βάση δεδομένων παρακολούθησης. Μας εξέτασε, μας χαρτογράφησε και μας πούλησε.
Η εφαρμογή της Clearview κατέστη διαθέσιμη σε εκατοντάδες ή ενδεχομένως χιλιάδες πρόσωπα και οντότητες, μεταξύ των οποίων και ξένες χώρες. Οι πελάτες της υπήρξαν μεγάλες επιχειρήσεις, από εμπορικά καταστήματα, μέχρι καζίνο και κέντρα υγείας, οι οποίες ήταν παραπάνω από πρόθυμες να χρησιμοποιήσουν την εφαρμογή, αρκεί να μην ήξερε κανείς ότι το κάνουν. Η Clearview ισχυρίζεται τώρα ότι περιορίζει τη χρήση στις αρχές επιβολής του νόμου, αλλά δεν έχει παράσχει καμία βάση να εμπιστευτούμε την πολιτική αυτή ως αληθή ή ότι θα συνεχίσει να ισχύει όταν η Clearview φύγει από το προσκήνιο.
Ένας απροσδιόριστος αριθμός κατοίκων του Βερμόντ βρίσκεται σε αυτή τη βάση δεδομένων. Ούτε ένας από αυτούς δεν έχει συναινέσει στο να βρίσκεται αυτή. Ακόμη χειρότερα, τα παιδιά τους έχουν πιαστεί στο δίχτυ αυτό, χωρίς καμία δυνατότητα διαφυγής. Μας έχουν αναγκάσει να στεκόμαστε σε μια αναγνώριση υπόπτων, χωρίς τη θέλησή μας, κάθε φορά που κάποιο αδίστακτο άτομο ή επιχείρηση ψάχνει τη βάση δεδομένων της Clearview.
Με την αίτηση αυτή, ο Γενικός Εισαγγελέας του Βερμόντ λέει «Ως εδώ».
Η απάντηση της Clearview AI στους ισχυρισμούς αυτούς θα έρθει την ίδια ημέρα: «Η ClearviewAI λειτουργεί με τρόπο παρόμοιο με μηχανές αναζήτησης, όπως η Google και το Bing. Η ClearviewAI, ωστόσο, συλλέγει πολύ λιγότερα δεδομένα από τη Google και το Bing, διότι η ClearviewAI συλλέγει μόνο δημόσιες φωτογραφίες και τη webaddress τους. Αυτό είναι όλο», θα αναφέρει το δελτίο τύπου της εταιρείας, συμπληρώνοντας ότι «Η Google, το Bing και το Facebook συλλέγουν πολύ περισσότερα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων ονομάτων, διευθύνσεων, οικονομικών πληροφοριών και πληροφοριών υγείας και καταναλωτικών συνηθειών».
H Clearview στην εποχή του κορωνοϊού.
Οι σκέψεις του Γενικού Εισαγγελέα του Βερμόντ παρουσιάζουν ενδιαφέρον και, αν μη τι άλλο, συγκινούν όσους στέκονται απέναντι στην παραβίαση της ιδιωτικότητας. Δεν είναι όμως παρά μία από τις ελάχιστες εξαιρέσεις στον κανόνα.
Και ο κανόνας είναι ότι οι περισσότερες αρμόδιες αρχές παραμένουν απαθείς απέναντι στο τεραστίων διαστάσεων scraping δεδομένων και την εξαγωγή βιομετρικών υποδειγμάτων που έχει κάνει η εταιρεία. Η παρατεταμένη σιωπή τους αυτή, ακόμη και μετά τις αποκαλύψεις που έχουν προηγηθεί, θα μπορούσε, δυστυχώς, να ερμηνευθεί ως επιβεβαίωση των ισχυρισμών της εταιρείας για τη χρησιμότητα της εφαρμογής της.
Ο κανόνας θα επιβεβαιωθεί λίγες ημέρες αργότερα, τη 17-3, με ένα δημοσίευμα της Wall Street Journal, που έρχεται να αποκαταστήσει τις εντυπώσεις. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, σύμφωνα με το άρθρο, βρίσκεται σε επαφές με την εταιρεία, προκειμένου να χρησιμοποιήσει τη βάση δεδομένων της για τον εντοπισμό ασθενών που έχουν τον ιό. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, οι έκτακτες συνθήκες απαιτούν και έκτακτα μέτρα και κάπως έτσι η συλλογή των φωτογραφιών και η επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων μπορεί να είναι εν τέλει χρήσιμη.
Οι προβληματισμοί περί του αντιθέτου, ωστόσο, θα εξακολουθήσουν να έρχονται στην επικαιρότητα.
● Την 24-3, το OneZero θα γίνει το δεύτερο μέσο που θα δημοσιεύσει τα αποτελέσματα αίτησης πρόσβασης στη βάση δεδομένων της εταιρείας.
● Στις 7-4 η HuffPost θα αποκαλύψει τους δεσμούς των στελεχών της Clearview AI με την αμερικανική ακροδεξιά, με μια έρευνα πολύ εκτεταμένη και λεπτομερή.
● Στις 15-4 η AFP, η ομοσπονδιακή αστυνομία της Αυστραλίας θα γίνει ακόμη μια αστυνομική αρχή που θα συνομολογήσει τη χρήση της εφαρμογής, παρά τις αρχικές διαψεύσεις της.
● Σε ένα ακόμη πλήγμα για την αξιοπιστία των μέτρων ασφάλειας της εταιρείας, δημοσίευμα του TechCrunch στις 16-4 θα αποκαλύψει ότι η SpiderSilk, εταιρεία κυβερνοασφάλειας από το Ντουμπάι, απέκτησε πρόσβαση σε αρχεία της εταιρείας, μεταξύ των οποίων και ο πηγαίος κώδικας της εφαρμογής της.
Πού βρισκόμαστε
Στο ίδιο ακριβώς σημείο στο οποίο βρισκόμασταν όταν μάθαμε για πρώτη φορά για την ύπαρξη της Clearview AI.
Τρεις μήνες πριν, μια από τις μεγαλύτερες εφημερίδες των ΗΠΑ αποκάλυψε ότι μια άγνωστη εταιρεία έχει συλλέξει προσωπικά δεδομένα εκατομμυρίων πολιτών και τα έχει χρησιμοποιήσει ως πηγή για εξαγωγή βιομετρικών δεδομένων, προκειμένου να διαθέσει στην αγορά μια εφαρμογή αναγνώρισης προσώπων.
Στο διάστημα που ακολούθησε της αποκάλυψης αυτής, μάθαμε επίσης ότι η εταιρεία διαθέτει την εφαρμογή της όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, όχι μόνο σε αστυνομικές αρχές, αλλά και σε ιδιωτικές επιχειρήσεις ή ακόμη και σε φυσικά πρόσωπα.
Μάθαμε επίσης ότι η εταιρεία σχεδιάζει την επέκταση της εφαρμογής της και σε συστήματα βιντεοεπιτήρησης, αλλά και σε αναγνώριση προσώπων με τη χρήση γυαλιών επαυξημένης πραγματικότητας. Ο χρήστης των τεχνολογιών αυτών θα μπορεί σε real-time να ταυτοποιεί οποιοδήποτε πρόσωπο βρίσκεται εντός εμβέλειας της κάμερας ή περνά μπροστά του, τη στιγμή που φορά τα γυαλιά.
Απέναντι στον καταιγισμό αυτό των αποκαλύψεων, κανείς δεν έχει αντιδράσει.
Στις ΗΠΑ, η Clearview AI καλείται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να θέσει την εφαρμογή της στη μάχη για τον περιορισμό του κορωνοϊού. Οι τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου είναι το κατεξοχήν πεδίο στο οποίο «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Στην Ευρώπη, όπου θα περίμενε κανείς εντονότερες αντιδράσεις και αμεσότερες παρεμβάσεις, μόνο η σουηδική αρχή ασχολήθηκε με το ζήτημα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέρρευσε ανεπισήμως ότι παρακολουθεί το ζήτημα και έκτοτε σιωπά. Είναι ίσως αναμενόμενο, άλλωστε δεν πρέπει να παραβλέπουμε την βίαιη μετάθεση προτεραιοτήτων που έχει προκαλέσει η πανδημία.
Από την άλλη πλευρά όμως, ένας από τους σημαντικότερους προβληματισμούς πού έχουν αναδειχθεί στην προσπάθεια περιορισμού της εξάπλωσης του ιού – και ίσως ο σημαντικότερος από αυτούς που θα μας απασχολήσουν την επόμενη ημέρα – είναι η σκοπιμότητα, η αναγκαιότητα και ο βαθμός της υποχώρησης θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων στο όνομα της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος. Και στην περίπτωση της Ευρώπης, η κρίση αυτή μπορεί να συνοψιστεί έξοχα στο αν και σε ποιο βαθμό «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Ειδικά στην περίπτωση της Clearview AI, το πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει η Ένωση είναι, ίσως, πιο σύνθετο από κάθε άλλη περίπτωση που αντιμετωπίσαμε στο παρελθόν. Με ένα νέο, αυστηρότερο από ποτέ και εξαιρετικά δημοφιλές νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών της, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να δώσει απαντήσεις σε μια δραστηριότητα ιδιαίτερα σύνθετη, με πολλές διακριτές δραστηριότητες – πράξεις επεξεργασίας.
Για την προώθηση των εμπορικών σκοπών της, η Clearview AI:
Α. έχει συλλέξει και αποθηκεύσει προσωπικά δεδομένα εκατομμυρίων ευρωπαίων πολιτών.
Αυτή είναι μια αυτοτελής δραστηριότητα, που δεν θα πρέπει να παραγνωριστεί. Δεν είναι άλλωστε η πρώτη εταιρεία που το κάνει αυτό, Λίγα χρόνια πριν, μια επίσης άγνωστη εταιρεία, η hiQ είχε εμπλακεί σε δικαστική διαμάχη με το LinkedIn, για το scraping βιογραφικών που έκανε, προκειμένου να τα μεταπωλεί σε εργοδότες.
Η δημιουργία μαζικών βάσεων δεδομένων για εμπορική χρήση είναι μια δραστηριότητα εξαιρετικά επικερδής και ιδιαίτερα εύκολη.
Τα ερωτήματα όμως είναι πολλά.
Μπορεί μια εταιρεία αμερικανικών συμφερόντων να συλλέγει προσωπικά δεδομένα ευρωπαίων πολιτών προκειμένου να στήνει βάσεις δεδομένων για εμπορικούς σκοπούς; Εντάσσεται μια τέτοια δραστηριότητα στο εδαφικό πεδίο εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού και ποιες δυνατότητες έχουν οι ευρωπαίοι πολίτες για την προστασία των δικαιωμάτων τους17;
Β. έχει επεξεργαστεί βιομετρικά δεδομένα των προσώπων αυτών.
Πολλοί θα ισχυριστούν ότι η επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων για σκοπούς αντιμετώπισης του εγκλήματος είναι σύννομη, ακόμη και αναγκαία.Όχι τυχαία, οι υπέρμαχοι της χρήσης της εφαρμογής της Clearview τονίζουν το πόσες υποθέσεις με θύματα παιδιά έχουν διαλευκανθεί, χάρη στις δυνατότητες που προσφέρει.
Εδώ όμως δεν πρόκειται για μια εφαρμογή που παρέχει στις διωκτικές αρχές τη δυνατότητα να επεξεργαστούν βιομετρικά δεδομένα. Η βιομετρική ταυτοποίηση γίνεται από την ίδια την Clearview και προσφέρεται έτοιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο και με κάθε πιθανό τρόπο. Ακόμα και με μια απλή εφαρμογή κινητού.
Υπό την έννοια αυτή, η νομιμότητα της επεξεργασίας των βιομετρικών δεδομένων θα πρέπει να κριθεί στην ίδια βάση ανεξαρτήτως αν ο χρήστης είναι ο John Catsimatidis ή η Interpol.
Γ. έχει δημιουργήσει μια, κατά κοινή παραδοχή, state–of–the–art εφαρμογή αναγνώρισης προσώπων, την οποία πωλεί μαζί με τη βάση δεδομένων της, τόσο στην Ευρώπη, όσο και σε αγορές του υπόλοιπου κόσμου.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπων τείνουν να εξελιχθούν σε ζήτημα υπαρξιακού χαρακτήρα για την Ευρώπη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μετά την αρχική διαρροή της πληροφορίας ότι εξετάζεται η 5ετής απαγόρευση της χρήσης των τεχνολογιών αυτών σε δημόσιους χώρους, η Επιτροπή αφαίρεσε εν τέλει τη σχετική διατύπωση από το κείμενο της «λευκής βίβλου» για την Τεχνητή Νοημοσύνη που δημοσιοποιήθηκε στις 19-2-2020. Η Ευρώπη δεν φαίνεται σίγουρη για το πώς μπορούν να συμβιβαστούν τα δικαιώματα στην ιδιωτικότητα και την προστασία προσωπικών δεδομένων με τις απεριόριστες δυνατότητες που παρέχουν οι τεχνολογίες αυτές.
Όπως έχει εύγλωττα διατυπωθεί από αξιωματούχους της Ένωσης, αν η Ευρώπη δεν προχωρήσει στις τεχνολογίες αυτές, κινδυνεύει να καταστεί ουραγός των τεχνολογικών εξελίξεων, απέναντι σε κολοσσούς που δεν κάμπτονται παρά ελάχιστα (ΗΠΑ) ή και καθόλου (Κίνα) από αντίστοιχα διλήμματα.
«Οι τεχνολογίες αυτές δεν λειτουργούν υπό νομικό κενό» δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής στις 12 Φεβρουαρίου, σχολιάζοντας τις πρακτικές της Clearview AI. «Η χρήση προσωπικών δεδομένων εμπίπτει στους αυστηρούς κανόνες του ΓΚΠΔ, οι οποίοι απαιτούν σωστά προσδιορισμένη νομική βάση και νόμιμους σκοπούς»
Στη θεωρητική προσέγγιση είμαστε όλοι σύμφωνοι, στην πράξη όμως πόσο σίγουροι είμαστε ότι τα πράγματα έχουν έτσι;
Πόσο αισιόδοξοι μπορούμε να είμαστε ότι η Ευρώπη έχει απάντηση σε πρακτικές όπως αυτή της Clearview AI;
Ο κίνδυνος πνιγμού ελλοχεύει ανά πάσα στιγμή στο υδάτινο περιβάλλον και όταν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά, είναι πιθανό να οδηγήσει στην απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας,ένας άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό παγκοσμίως περίπου κάθε 90 δευτερόλεπτα, ενώ πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι το φαινόμενο είναι ακόμη συχνότερο (ένας άνθρωπος κάθε 30 δευτερόλεπτα), δεδομένου ότι δεν δηλώνονται/καταγράφονται όλα τα περιστατικά.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), περισσότεροι από 350 έως 400 άνθρωποι χάνουν την ζωή τους από πνιγμό ετησίως, με την αναλογία αντρών:γυναικών να είναι 3:1. Δυστυχώς, κάθε χρόνο στη χώρα μας πνίγεται και ένας σημαντικός αριθμός παιδιών και εφήβων (περίπου 10 παιδιά και έφηβοι). Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι, στην Ελλάδα, μια χώρα που περιτριγυρίζεται από θάλασσα, ένα μεγάλο ποσοστό κατοίκων (αγγίζει ακόμη και το 60%, όπου σημαντικό ποσοστό αυτών είναι παιδιά και έφηβοι) δεν γνωρίζει πώς να κολυμπά και πώς να τηρεί βασικούς κανόνες ασφαλείας με στόχο την αποφυγή των πνιγμών.
Όλα τα παραπάνω καθιστούν επιβεβλημένες τις δράσεις – στρατηγικές για την πρόληψη των πνιγμών στη χώρα μας. Σύμφωνα με όσα τονίζει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο δρ Βασίλειος Γεροδήμος καθηγητής Προπονητικής του ΤΕΦΑΑ-ΠΘ, κάποιες από τις σημαντικότερες στρατηγικές για να περιοριστούν οι πνιγμοί είναι η εξοικείωση του πληθυσμού με το νερό, η εκμάθηση βασικών κανόνων ασφαλείας και η εκμάθηση κολύμβησης.
Στο πλαίσιο αυτό, εξηγεί ο ίδιος, πριν από λίγα χρόνια στη χώρα μας, η εκμάθηση της κολύμβησης εντάχθηκε στο ωρολόγιο πρόγραμμα του μαθήματος της φυσικής αγωγής της Γ΄ Δημοτικού. Στόχος του μαθήματος ήταν οι μικροί μαθητές να εξοικειωθούν με το υδάτινο περιβάλλον και να αποκτήσουν βιωματικές γνώσεις των βασικών κανόνων ασφαλείας και υγιεινής που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποφυγή των πνιγμών.
Η αποτελεσματικότητα του πιο πάνω προγράμματος «εξοικείωσης με το νερό – εκμάθησης κολύμβησης», που εντάχθηκε στο ωρολόγιο πρόγραμμα του Δημοτικού, εξετάστηκε στο πλαίσιο της Μεταπτυχιακής Διατριβής της Παρασκευής Χασιώτη καθηγήτριας Φυσικής Αγωγής και υπεύθυνης του προγράμματος κολύμβησης στον νομό Τρικάλων με επιβλέποντα τον δρ Βασίλειο Γεροδήμο καθηγητή Προπονητικής του ΤΕΦΑΑ-ΠΘ.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης (τα οποία δημοσιεύθηκαν στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό ActaPaediatrica), η υδροβιότητα των μαθητών/τριών βελτιώθηκε σημαντικά κατά 28-63%, ανάλογα με τη δοκιμασία που αξιολογήθηκε (π.χ. επίπλευση και ισορροπία, υποβρύχια όραση και ακοή, υδροδυναμική θέση, γλίστρημα στο νερό κ.α.) μετά την εφαρμογή των μαθημάτων κολύμβησης (9 μαθήματα, 1 φορά την εβδομάδα).
Ο δρ. Βασίλειος Γεροδήμος αναφέρει επίσης ότι «αν και η εισαγωγή του μαθήματος της κολύμβησης στο σχολείο ήταν μια σημαντική και πολύ αποτελεσματική πρωτοβουλία όπως φάνηκε από τη μελέτη που πραγματοποιήθηκε, πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα για να μειωθούν δραστικά τα ποσοστά πνιγμών στη χώρα μας».
Πέρα από την εξοικείωση του πληθυσμού με το νερό και την εκμάθηση κολύμβησης, η τήρηση κάποιων βασικών κανόνων ασφαλείας, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι σημαντική για την αποφυγή των πνιγμών στη χώρα μας.
12 βασικοί κανόνες ασφαλείας για την αποφυγή πνιγμών
2. Κολυμπήστε πάντα με παρέα και ιδανικά υπό την επίβλεψη ναυαγοσώστη (εάν αυτό είναι εφικτό).
3. Μην αφήνετε από την επίβλεψή σας ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, όπως τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι.
4. Αποφύγετε την κολύμβηση αμέσως μετά το φαγητό (ιδανικά πρέπει να έχουν περάσει 3 ώρες από την κατανάλωση φαγητού).
5. Μπείτε σταδιακά μέσα στο νερό, ώστε να προσαρμοστεί ο οργανισμός σας στη θερμοκρασία του νερού (ιδιαίτερη προσοχή όταν το νερό είναι κρύο).
6. Μην απομακρύνεστε από τα ρηχά και κολυμπήστε παράλληλα με την ακτή.
7. Μην υπερεκτιμάτε τις δυνάμεις σας και μην κάνετε επίδειξη των δυνάμεών σας στους υπόλοιπους λουόμενους.
8. Μην κάνετε ριψοκίνδυνα παιχνίδια που θέτουν εσάς ή τους γύρω σας σε κίνδυνο.
9. Αν παρασυρθείτε στα βαθιά από κάποιο ρεύμα, διατηρήστε την ψυχραιμία σας, κολυμπήστε παράλληλα με την ακτογραμμή για να απεγκλωβιστείτε και μετά κάθετα για να επιστρέψετε στην ακτή.
10. Αποφύγετε το κολύμπι εάν έχετε καταναλώσει αλκοόλ ή ναρκωτικά.
11. Μην παραβλέπετε τυχόν προειδοποιήσεις προς τους λουόμενους από τις τοπικές Αρχές.
12. Να είστε επιφυλακτικοί όταν επισκέπτεστε μια παραλία για πρώτη φορά. Καλό είναι να έχετε ενημερωθεί από τους κατοίκους της περιοχής για τυχόν κινδύνους που μπορεί να προκύψουν.
Την ώρα που ο πόλεμος συνεχίζεται στην Ουκρανία, αρχίζει να γίνεται αισθητός και στην υπόλοιπη Ευρώπη, με τις αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων, τους φόβους για έλλειψη φυσικού αερίου και τις ανησυχίες για την οικονομία, όπου όλα αποτελούν «όπλα» στα χέρια του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Όπως αναφέρει το Politico, o Βλαντιμίρ Πούτιν δείχνει έτοιμος να χρησιμοποιήσει τρόφιμα, καύσιμα και λιπάσματα ως όπλα πολέμου ενάντια στη Δύση που εξοπλίζει την Ουκρανία και επιβάλλει κυρώσεις στη Μόσχα. Για αυτό και τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν γρήγορα χειρότερα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
«Ο σκληρός χειμώνας της Ρωσίας σταμάτησε τον Ναπολέοντα», δηλώνει ο πολιτικός επιστήμονας Ivan Krastev. «Ο σκληρός χειμώνας της Ρωσίας σταμάτησε τον Χίτλερ το 1941. Τώρα η ιδέα [του Πούτιν] είναι να κάνει αυτόν τον χειμώνα σκληρό και σε όλη την Ευρώπη».
Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι όσο παρατείνεται ο πόλεμος τόσο μεγαλύτερη πίεση θα δεχτούν οι κυβερνήσεις από τους ψηφοφόρους που έχουν επηρεαστεί απόλυτα από τις αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων, την κρίση στην ενέργεια αλλά και τις οικονομικές δυσχέρειες.
Μαζί με όλα αυτά, μια πιθανή απότομη εισροή προσφύγων από μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση, τα κύματα καύσωνα που αποξήραναν εκτάσεις καλλιεργήσιμων εκτάσεων της Ευρώπης, τον κίνδυνο νέων εξάρσεων της COVID-19 αλλά και των διαταραγμένων αλυσίδων εφοδιασμού αυτόν τον χειμώνα, αυξάνει την πίεση στη Δύση να απαντήσει στην ερώτηση πότε θα σταματήσει ο πόλεμος και πόσο θα μπορούν οι δυτικές χώρες να διατηρήσουν την ενότητα και την αποφασιστικότητά τους.
Σημειώνεται ότι, σχεδόν το 60% των πολιτών της ΕΕ δήλωσαν ότι δεν ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αυξήσεις στο κόστος των τροφίμων ή της ενέργειας ενώ περίπου το 59% συμφώνησε ότι «οι ευρωπαϊκές αξίες όπως η ελευθερία και η δημοκρατία πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα, ακόμα κι αν αυτό επηρεάζει τις τιμές και το κόστος ζωής», όπως διαπιστώθηκε από έρευνα που έκανε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέσα στην περασμένη Άνοιξη.
Άρα, τίθεται ένα ερώτημα. Σε ποιο βαθμό οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι έτοιμες να αντέξουν μια ρωσική οικονομική επίθεση;
Η ενέργεια ως όπλο
Ως τεράστιος εξαγωγέας τροφίμων, λιπασμάτων, πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Ρωσία επηρεάζει την ευρωπαϊκή οικονομία και αυτό αναμένεται να γίνει ακόμα πιο έντονο όταν πέσουν οι θερμοκρασίες τον ερχόμενο χειμώνα.
Ήδη, 12 χώρες της ΕΕ έχουν υποστεί πλήρη ή μερική διακοπή του ρωσικού αερίου. Και αυτή την εβδομάδα, η Ρωσία έκλεισε τον αγωγό Nord Stream 1 που τροφοδοτεί με φυσικό αέριο τη Γερμανία, καθώς και τη Γαλλία, την Ιταλία και την Αυστρία, ρίχνοντας στο… κενό τις ευρωπαϊκές προσπάθειες για τη δημιουργία αποθεμάτων για το χειμώνα.
Η προγραμματισμένη συντήρηση υποτίθεται ότι θα διαρκέσει έως τις 21 Ιουλίου, αλλά υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία στην ΕΕ ότι η Μόσχα θα βρει μια δικαιολογία για να παρατείνει το κλείσιμο, ίσως επ’ αόριστον.
Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, προειδοποίησε αυτόν τον μήνα για έναν «πολιτικό εφιάλτη» που θα απειλούσε την κοινωνική συνοχή, εάν οι προμήθειες φυσικού αερίου είναι τόσο σπάνιες που πρέπει να διανεμηθούν από την κυβέρνηση. Και την Κυριακή, ο υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας, Μπρούνο Λεμέρ, είπε ότι πιστεύει ότι η «ολική διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου» είναι «η πιο πιθανή επιλογή».
Στη Γερμανία, οι πολιτικοί έχουν ετοιμάσει σχέδια έκτακτης ανάγκης για το φυσικό αέριο που θα μπορούσαν να υπαγορεύσουν ποιες εταιρείες θα πρέπει να διακοπούν πρώτα. Οι τοπικές αρχές χαμηλώνουν τα φώτα των δρόμων και μειώνουν τις θερμοκρασίες στις υπαίθριες πισίνες.
Ωστόσο, ορισμένοι πολιτικοί της ΕΕ κάνουν λόγο για μια προκλητική νότα σε όλα όσα συμβαίνουν. «Ο Πούτιν χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο και θα προσπαθήσει να μας διχάσει, ανεπιτυχώς», δήλωσε ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν.
Η ΕΕ ψήφισε νέους κανόνες, καλώντας τις χώρες να φορτώσουν εγκαίρως το φυσικό αέριο για τον χειμώνα, με τα αποθέματα αυτή τη στιγμή να είναι στο 62%.
Σε περίπτωση ρωσικής αποκοπής, οι πολιτικοί πιθανότατα θα ξεκινούσαν αποκόπτοντας μη ουσιαστικούς τομείς όπως ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας, ακολουθούμενοι από άλλες βιομηχανίες, μετά τις κοινωνικές υπηρεσίες και τέλος, τη θέρμανση κατοικιών, σύμφωνα με τη Σιμόν Ταλιαπιέτρα, ανώτερη ενεργειακή αναλυτή στο think tank Bruegel. «Αυτή θα είναι μια πολύ δύσκολη πολιτική δοκιμασία», λέει. «Νομίζω ότι θα ήταν πολύ δύσκολο για τις κυβερνήσεις μας».
Εκείνοι που θα βρεθούν στο πιο δύσκολο σημείο για να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας θα είναι αναπόφευκτα οι «πιο ευάλωτοι» αλλά πολλοί Ευρωπαίοι της μεσαίας τάξης θα μπορούσαν επίσης, να ωθηθούν στην ενεργειακή φτώχεια για πρώτη φορά.
Ο κίνδυνος ο Πούτιν να διακόψει εντελώς το φυσικό αέριο προς την ΕΕ είναι «πολύ πιθανός», σύμφωνα με τον Alexander Gabuev, ανώτερο συνεργάτη στο think tank Carnegie. «Η ελπίδα του Πούτιν είναι ότι θα υπάρξουν περισσότερες πολιτικές διαμαρτυρίες και στη συνέχεια η ενότητα γύρω από την υποστήριξη προς την Ουκρανία θα διαλυθεί».
Το σχέδιο «πείνας» του Πούτιν
Στο μέτωπο των τροφίμων, οι τιμές αυξήθηκαν απότομα μετά τον αποκλεισμό της Ουκρανίας από τη Ρωσία, έναν σημαντικό προμηθευτή σιτηρών και ηλιέλαιου. Και τα χειρότερα θα μπορούσαν να έρθουν ακόμη αν η τιμή των λιπασμάτων, που συνδέεται με το κόστος του φυσικού αερίου, παραμείνει στα ύψη τις επόμενες εποχές.
Οι παγκόσμιες τιμές των γεωργικών προϊόντων έχουν αυξηθεί κατά 30% από την εισβολή της Ρωσίας, με τον πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών να κυμαίνεται στο 10% τον Μάιο, σύμφωνα με έκθεση αγοράς της ΕΕ που επικαλείται το Politico. Το υψηλότερο κόστος λιπασμάτων σημαίνει ότι οι αγρότες σε όλο τον κόσμο θα τα χρησιμοποιούν με φειδώ και, ως εκ τούτου, θα παράγουν χαμηλότερες ποσότητες, κλιμακώνοντας πιθανώς μια κρίση σε μια έκτακτη ανάγκη εφοδιασμού.
Οι τιμές των τροφίμων δεν αναμένεται να μειωθούν από τα σημερινά υψηλά τους επίπεδα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023, δήλωσε η Beata Javorcik, επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη.
Πάντως, ως καθαρός εξαγωγέας τροφίμων, η Ευρώπη είναι καλύτερα μονωμένη από τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, όπου οι κυβερνήσεις εξαρτώνται περισσότερο από τις ρωσικές και ουκρανικές εισαγωγές βασικών προϊόντων όπως το σιτάρι, και οι καταναλωτές ξοδεύουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό των μισθών τους για να μείνουν σιτισμένοι.
«Σίγουρα δεν θα προέβλεπα λιμοκτονία στην Ευρώπη, αλλά σίγουρα οι τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν ακόμη περισσότερο», δήλωσε ο John Baffes, ανώτερος οικονομολόγος στην Παγκόσμια Τράπεζα.
Το χειρότερο σενάριο για την Ευρώπη
Το χειρότερο σενάριο, σύμφωνα με το Politico, από ευρωπαϊκή προοπτική είναι αν η επισιτιστική κρίση πυροδοτήσει ένα νέο κύμα μαζικής μετανάστευσης, ασκώντας περαιτέρω πίεση στα πολιτικά συστήματα. Αναλυτές, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος, Ντέιβιντ Μπίσλεϊ, έχουν κάνει παραλληλισμούς μεταξύ τώρα και των ταραχών για τις τιμές του ψωμιού που προηγήθηκαν της Αραβικής Άνοιξης το 2011.
«Το σχέδιο πείνας του Πούτιν έχει σκοπό να δημιουργήσει πρόσφυγες από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, περιοχές που τρέφονται συνήθως από την Ουκρανία», έγραψε νωρίτερα αυτό το μήνα ο ιστορικός του Γέιλ, Τίμοθι Σνάιντερ. «Αυτό θα προκαλούσε αστάθεια στην ΕΕ».
Πολυετής η κρίση
Πάντως, η ρωσική πίεση δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή για την ήπειρο. Η Ευρώπη εξακολουθεί να παρασύρεται από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Μετά από δύο χρόνια αναταραχής, η ανάκαμψη, στον βαθμό που υπήρχε, έχει σταματήσει λόγω διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας και ανησυχιών για τις επιπτώσεις του πολέμου. Μια άλλη επιβραδυντική επίδραση αναμένεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία ετοιμάζεται να αυξήσει τα επιτόκια την επόμενη εβδομάδα, την πρώτη αύξηση εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία, για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό της ευρωζώνης.
Προς το παρόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιμένει ότι η ΕΕ μπορεί να αποφύγει την ύφεση, αλλά αναγνωρίζει ότι η ανάπτυξη είναι εύθραυστη και η πλήρης διακοπή του αερίου πιθανότατα θα ωθούσε το μπλοκ σε ύφεση, όπως αναγνωρίζει η Κομισιόν.
Συνολικά, το σχέδιο της Ρωσίας για τα τρόφιμα και τα καύσιμα θα φέρει δύσκολες στιγμές για τους πολιτικούς.
Από την άλλη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τονίσει τη σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας «σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής», αλλά επισημαίνει ότι το βάρος βαραίνει τις εθνικές κυβερνήσεις.
«Δεν θα ακούσετε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λέει στους ανθρώπους πόσο χρόνο να περάσουν στο ντους, αυτό θα ήταν μια πρόκληση για την επιβολή μας», δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΕ Τιμ ΜακΦί.
Για πολλούς Ευρωπαίους, η μείωση της κατανάλωσης δεν θα είναι επιλογή, καθώς οι αυξανόμενες τιμές τους αναγκάζουν να επιλέξουν μεταξύ των τροφίμων και της θέρμανσης των σπιτιών τους. Στο Βέλγιο, οι λογαριασμοί κοινής ωφέλειας αυξήθηκαν από τους ταχύτερους στην ΕΕ, κατά 65,5%, σε σύγκριση με τον Μάιο του 2021.
Αυτό σημαίνει ότι λίγοι θα περάσουν τους επόμενους μήνες και χρόνια χωρίς να κάνουν κάποιου είδους αλλαγές στον τρόπο ζωής τους. Εάν η επίθεση του Πούτιν είναι ανεκτή, οι Ευρωπαίοι πιθανότατα θα πρέπει να μάθουν να ταξιδεύουν λιγότερο, να τρώνε πιο λιτά και να φορούν ένα επιπλέον πουλόβερ, καταλήγει το Politico.
Η Αθήνα γίνεται από σήμερα η παγκόσμια πρωτεύουσα της αστρονομίας κι ενώ δεν έχουν περάσει παρά λίγα 24ωρα από την ημέρα που δόθηκαν στη δημοσιότητα οι φωτογραφίες του τηλεσκοπίου James Webb χάρις στις οποίες γνωρίσαμε τις πιο μακρινές γωνιές του σύμπαντος.
Η 44η Γενική Συνέλευση της Διεθνούς Επιτροπής Διαστημικής Έρευνας, ή αλλιώς Cospar 2022, αποκτά ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον όχι μόνο για την ελίτ της διαστημικής έρευνας που θα συγκεντρωθεί στην Αθήνα αλλά και για το ευρύ κοινό.
Όπως εξάλλου δηλώνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ και στον Π. Δημητρολόπουλο ο Σταμάτης Κριμιζής, πρόεδρος της επιστημονικής οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου, στην Αθήνα θα γίνει η πρώτη επιστημονική παρουσίαση της έρευνας του James Webb. Αλλά στην Αθήνα θα γίνει και μια εκλαϊκευμένη παρουσίαση του υλικού που μας προσέφερε το James Webb από τον Τζον Μάθερ, νομπελίστα και επικεφαλής του προγράμματος του διαστημικού τηλεσκοπίου.
Είναι μια ευτυχής χρονική σύμπτωση κύριε Κριμιζή η δημοσίευση των εικόνων του James Webb με τη διεξαγωγή του συνεδρίου Cospar 2022 στην Αθήνα;
Αν σας μιλήσω λίγο για το παρασκήνιο θα καταλάβετε πως μπορεί να μην είναι και τόσο. Ο επικεφαλής των επιστημονικών προγραμμάτων της NASA που ήταν επιφορτισμένος με τον προγραμματισμό της εκτόξευσης είναι ο Τόμας Ζουρμπούτσεν. Tον γνωρίζω καλά, έχω υπάρξει μέντοράς του στη NASA. Εχω κάθε λόγο να πιστεύω λοιπόν πως έλαβε υπόψη του τις ημερομηνίες διεξαγωγής του συνεδρίου. Δεν ήταν βέβαια δεδομένο πως τα δυο γεγονότα θα συνέπιπταν. Αν κάποιο από τα βήματα δεν πήγαινε καλά το χρονικό περιθώριο θα ήταν διαφορετικό. Ας μην ξεχνάμε πως η αρχική εκτίμηση ήταν πως οι πρώτες εικόνες θα δίνονταν στη δημοσιότητα τον Αύγουστο. Όμως δόθηκαν στις 12 Ιουλίου. Κι έτσι στην Αθήνα θα γίνει για πρώτη φορά η επιστημονική παρουσίαση της έρευνας του James Webb.
Ο Σταμάτης Κριμιζής τι βλέπει σε αυτές τις φωτογραφίες;
Αυτό που μου έκανε τρομερή εντύπωση είναι ότι επειδή αυτό το τηλεσκόπιο έχει τη δυνατότητα να κοιτάει το φάσμα των ακτινοβολιών και να μπορεί με αυτόν τον τρόπο να αποτυπώνει τις γραμμές που αντιστοιχούν σε διάφορα στοιχεία, μάθαμε πως στοιχεία όπως το οξυγόνο, το νέον, το υδρογόνο και το άζωτο, για υπήρχαν τα πρώτα 500 εκατομμύρια 1 δισεκατομμύριο χρόνια από το μπιγκ μπανγκ, τη μεγάλη έκρηξη από την οποία δημιουργήθηκε το σύμπαν. Το δεύτερο πιο σημαντικό είναι ότι έκανε φασματογραφία σε έναν από τους εξωπλανήτες και εκεί ανακάλυψε υδρατμούς στην ατμόσφαιρα. Αυτό είναι τρομερά σημαντικό διότι δείχνει ότι το νερό είναι βασικό συστατικό σε πάρα πολλούς εξωπλανήτες. Φανταστείτε πως έως τώρα δεν μπορούσαμε να δούμε καν την ατμόσφαιρα. Αλλά τώρα μπορούμε και μετράμε τι υπάρχει μέσα στην ατμόσφαιρα.
Αν ρωτούσε κάποιος 50 επιστήμονες από το συνέδριο ποια είναι τα όρια του σύμπαντος, θα έπαιρνε απ’ όλους την ίδια απάντηση;
Η πληροφόρηση που είχαμε ως τώρα ήταν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubbor ήταν πως το σύμπαν προεκτεινόταν στα 13,8 έτη δισεκατομμύρια φωτός. Από το James Webb περιμένουμε τώρα περισσότερες πληροφορίες, μπορεί να μας δώσει και κάποιες διαφορετικές χρονομετρίες. Στην επιστήμη, ξέρετε, δεν υπάρχουν γνώμες, υπάρχουν αποδείξεις. Βέβαια έχουμε μοντέλα και θεωρίες αλλά οι θεωρίες είναι ακριβώς αυτό, θεωρίες, κι αν δεν επιβεβαιωθούν δεν επιβιώνουν ως θεωρίες. Αν περιμένουμε κάτι τα επόμενα χρόνια αυτό είναι νέες ανακαλύψεις που ακριβώς θα αποδομούν πολλές από τις θεωρίες που έχουμε διατυπώσει σήμερα.
Ποια είναι η επικρατούσα θεωρία για τα όρια του σύμπαντος;
Αυτό ανοίγει μια πολύ μεγάλη συζήτηση. Αν ρωτήσετε έναν θεωρητικό θα σας πει πως δεν υπήρχε χρόνος πριν από το μπιγκ μπανγκ. Αλλά αυτά δεν είναι θέματα που απασχολούν εμάς τους πειραματικούς.
Είπατε ότι υπάρχουν υδρατμοί νερού στον εξωπλανήτη, κάτι που παραπέμπει σε κάποιου είδους ζωή. Τίποτε δεν εξάπτει περισσότερο τη φαντασία μας και η NASA ψάχνει…
Ξέρετε πριν από 30 χρόνια, όταν συλλαμβάναμε το όραμα για το για την εξερεύνηση των πλανητών, το σύνθημά μας ήταν follow the water – ακολουθήστε το νερό. Υποθέσεις έχουν γίνει πολλές, αλλά τίποτε δεν ισχύει όταν δεν αποδεικνύεται.
Ποια είναι η πόλη λοιπόν που θα υποδεχθεί την ελίτ της διαστημικής έρευνας;
Είναι μια πόλη που βρίσκεται στο κέντρο και όχι στην περιφέρεια της επιστήμης. Έλληνες της διασποράς εξάλλου συμμετέχουν σχεδόν σε όλα τα προγράμματα. Τα υπόλοιπα τα κρατώ για τον χαιρετισμό μου στην υποδοχή των συνέδρων!
«Ο φόβος ότι η στρόφιγγα του Νord Stream 1 μπορεί να μην ανοίξει την 21η Ιουλίου είναι πράγματι δικαιολογημένος» δήλωσε στην ΕΡΤ ο Δρ. Αλέξανδρος Φλάμος, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Υπολογιστών χαρακτηρίζοντας αυτό το ενδεχόμενο «εξαιρετικά δυσμενές» όσον αφορά την ενεργειακή επάρκεια στην Ευρώπη.
Μιλώντας στην εκπομπή «Από τις Έξι» ο καθηγητής Εργαστηρίου Τεχνοοικονομική Ενεργειακών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Πειραιά τόνισε ότι αν η Ρωσία κλείσει την παροχή φυσικού αερίου από τον αγωγό Νord Stream 1 στην Ευρώπη τότε θα δούμε χώρες όπως η Γερμανία να βάζουν δελτίο στην ενέργεια.
«Ο χειμώνας αυτός δε θα είναι εύκολος και θα χρειαστεί να προχωρήσουμε σε μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας» υποστήριξε ο κ. Φλάμος εκτιμώντας παράλληλα ότι στην Ελλάδα δε θα χρειαστεί να φτάσουμε σε δελτίο ενέργειας.
Ποιες οι επιπτώσεις από το κλείσιμο του Νord Stream 1
«Η Ευρώπη παραμένει εγκλωβισμένη σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές ενόψει ενός πολύ δύσκολου χειμώνα» δήλωσε ο κ. Φλάμος. Αναφερόμενος στο πώς θα επηρεάσει την ενεργειακή κατάσταση της χώρας μας ο καθηγητής Εργαστηρίου Τεχνοοικονομική Ενέργειακών Συστημάτων υποστήριξε ότι «η εξάρτηση της Ελλάδας δεν είναι τόσο μεγάλη από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, αλλά δε θα μείνουμε ανεπηρέαστοι».
Όπως διευκρίνισε στην ΕΡΤ, η εξάρτηση στο φυσικό αέριο όσον αφορά την ηλεκτροπαραγωγή είναι στο 45% και μόνο 10% είναι ρωσικό φυσικό αέριο και υπάρχει και η δυνατότητα αποκατάστασης με υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Ωστόσο, όπως εκτίμησε δεν θα μείνουμε και εμείς ανεπηρέαστοι. Σχολιάζοντας τις ενέργειες για περιορισμό της ηλεκτρικής ενέργειας που συστήνεται στους πολίτες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ο κ. Φλάμος δήλωσε πως το «συγκεκριμένο πρόβλημα δεν είναι παροδικό και δεν λύνεται με λύσεις τύπου ασπιρίνης».
Σημείο καμπής για την ΕΕ η «οπλοποίηση» της ενέργειας
Ο κ. Φλάμος πρόσθεσε ότι «η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η “οπλοποίηση” της ενέργειας είναι ένα σημείο καμπής για την ενεργειακή πολιτική στην Ευρώπη, τονίζοντας ότι «δεν μπορούμε να φαντασιωνόμαστε μια εύκολη επιστροφή στο προηγούμενο επίπεδο».
Υποστήριξε μάλιστα ότι θα χρειαστεί μια δομική αναπροσαρμογή της ενεργειακής πολιτικής της χώρας μας, η οποία βασίστηκε στο φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο.
