Αμφίρροπες προμηνύονται οι προεδρικές εκλογές της Γαλλίας που διεξάγονται την αυτή την Κυριακή 10 Απριλίου, με τα στοιχεία να δείχνουν μεγάλα ποσοστά αποχής και αναποφάσιστων. Οι εκλογές ωστόσο είναι κρίσιμες καθώς διεξάγονται σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των ζητημάτων που συνδέονται με την οικολογική και ψηφιακή μετάβαση, αλλά και την αγοραστική δύναμη.
Δώδεκα υποψήφιοι κατεβαίνουν, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, τρεις ακροδεξιοί και φιλο Ρωσοι υποψήφιοι, η Μαρίν Λεπέν και ο Ερίκ Ζεμούρ, αλλά και η Βαλερί Πεκρές για τη Δεξιά και ο υποψήφιος της ριζοσπαστικής Αριστεράς Ζαν-Λυκ Μελανσόν.
Τα πνεύματα τάραξε δημοσκόπηση της περασμένης Τετάρτης, που δείχνει συρρίκνωση της διαφοράς ανάμεσα στους σε Εμανουέλ Μακρόν και Μαρίν Λεπέν κατά τον δεύτερο εκλογικό γύρο των εκλογών στις 24 Απριλίου. Παρ’ ότι ο πρόεδρος-υποψήφιος Μακρόν, διατηρεί την προτίμηση των ψηφοφόρων, η διαφορά με την αντίπαλό του έχει, για πρώτη φορά, συρρικνωθεί στις 5 μονάδες.
Πρόκειται για τη δημοσκόπηση Εlabe (30 Μαρτίου) για λογαριασμό της BFM TV και του περιοδικού Express που δίνει στον Μακρόν 52,5% (- )στη δε Μαριν Λεπέν 47,5% (+).
Ας ληφθεί υπόψη ότι σε προηγούμενη δημοσκόπηση στις 16 Μαρτίου της Elabe έδινε 59,5% στον Μακρόν έναντι 40,5% στην Λεπέν. Μια διαφορά 7 μονάδων και για τους δύο μέσα στο 15θήμερο, με διαφορετικό πρόσημο όμως για τον καθένα: θετικό για την Λεπέν αρνητικό για τον Μακρόν.
Η ανοδική δυναμική της Λεπέν παρατηρείται και στον πρώτο γύρο όπου για πρώτη φορά έφτασε το 21% από το 18% που κινείτο σε προηγούμενες μετρήσεις του Μαρτίου, ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν παρά μια «αναλαμπή» γύρω στο 30% στα μέσα Μαρτίου επανήλθε στο 28% που θεωρείται ότι αποτελεί την εκλογική του βάση.
Γιατί ανεβαίνει η Λεπέν
Το κυβερνητικό περιβάλλον δεν κρύβει πλέον την ανησυχία του και πρώτος ο πρώην πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ που υποστηρίζει τον Μακρόν εξέφρασε ξεκάθαρα τους φόβους του με δηλώσεις στην εφημερίδα «Λε Παριζιέν»: «Ναι, η Μαρίν Λεπέν θα μπορούσε να νικήσει στις προεδρικές» δήλωσε, εκτιμώντας παράλληλα ότι «το πρόγραμμά της είναι επικίνδυνο».
Ο Εντουάρ Φιλίπ δεν διευκρινίζει τι ακριβώς εννοεί με τη λέξη «επικίνδυνο». Αφορά στη χώρα ή στην υποψηφιότητα του Μακρόν; Το σίγουρο είναι ότι από το καλοκαίρι η Μαρίν Λεπέν επικέντρωσε το πρόγραμμά της στο θέμα της «αγοραστικής δύναμης του λαού» που οι τότε σφυγμομετρήσεις το έδιναν ήδη ως το πρώτο και βασικό μέλημα των Γάλλων, που άλλωστε παραμένει και σήμερα.
Παρά την πολιτική αναταραχή που μεσολάβησε με την υποψηφιότητα του Ερίκ Ζεμούρ (Νοέμβριος 2021) την επικέντρωση σε ζητήματα μετανάστευσης και τη συνωμοτική απειλή της «Μεγάλης Αντικατάστασης» (ήτοι του φόβου που έσπειρε ο Ζεμούρ ότι μουσουλμάνοι μετανάστες «εισβολείς» στοχεύουν να μετατρέψουν τη Γαλλία σε ισλαμικό κράτος.), η Μαρίν Λεπέν δεν παρασύρθηκε αλλά παρέμεινε σταθερή στη θεματολογία της. Αντίθετα άλλοι υποψήφιοι, όπως η Βαλερί Πεκρές της δεξιάς LR, μπερδεύτηκαν αδέξια με το θέμα της «Μεγάλης Αντικατάστασης».
Ο Ζεμούρ συνέβαλε στην «αποδοχή» της Λεπέν
Παράλληλα, η παρουσία του Ερίκ Ζεμούρ με τις ακραίες θέσεις είχε σαν συνέπεια να απαλύνει στα μάτια των εκλογέων το προφίλ της Λεπέν και να συμβάλει με την παρουσία του, στην «αποδοχή» της στη γαλλική πολιτική σκηνή.
Επίσης, παρά τις απανωτές αποχωρήσεις 10 περίπου στελεχών του κόμματος, από τον Νοέμβριο 2021 έως και τον Ιανουάριο, με την κλιμακωτή, μέσα στο χρόνο, προσχώρησή τους στον Ζεμούρ, η Μαρίν Λεπέν δεν πανικοβλήθηκε όπως προέβλεπαν ορισμένοι. Αντίθετα πήρε εύσημα ψυχραιμίας, παρέμεινε σταθερή χωρίς απότομες στροφές δεξιά ή αριστερά.
Ανάμεσα στους λεγόμενους «αποστάτες» είναι και η ανιψιά της, πρώην βουλευτής Μαριόν Μαρεσάλ, που είχε αποσυρθεί από την πολιτική προ τριετίας και επανήλθε. Αν και η Μαρίν Λεπέν αναγνώρισε ότι «πληγώθηκε», γρήγορα αποστασιοποιήθηκε κερδίζοντας μάλιστα μια σχετική συμπάθεια του κοινού, που χαρακτήρισε ως «οπορτουνισμό» την εγκατάλειψη του κόμματος από τα στελέχη την κρίσιμη περίοδο της εκστρατείας.
Ο φόβος του «ταντέμ» Λεπέν- Ζεμούρ
Μπορεί από την αρχή του χρόνου, ο πρόεδρος Μακρόν να προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις, θέση που ενδυναμώθηκε και από τη διαμεσολάβησή του για την ειρήνη στην Ουκρανία.
Με το που ανακοίνωσε όμως την υποψηφιότητα του, μέσω επιστολής προς τους Γάλλους την Πέμπτη 3 Μαρτίου, που δεν έπεισε ιδιαίτερα, δέχθηκε άμεσα τα πυρά των ανταγωνιστών, ξεκινώντας από τον απολογισμό της θητείας του. Δύσκολο να απαλλαγεί από την ετικέτα του «προέδρου των πλουσίων» ή του πολιτικού που είναι αποκομμένος από τις «ουσιαστικές ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων», όπως του καταλογίζει η Λεπέν. Άλλωστε η κρίση με τα «κίτρινα γιλέκα» δεν έχει ξεχαστεί, τα δε οικονομικά προβλήματα δεν έχουν επιλυθεί, με κίνδυνο να οξυνθούν με την Ουκρανική κρίση.
Συνειδητοποιώντας τους κινδύνους ο Μακρόν δραστηριοποιήθηκε μέσα στην εβδομάδα στην προσπάθεια να κερδίσει τον χαμένο χρόνο από την καμπάνια που δεν έχει κάνει έως τα τώρα. Ως κύριο αντίπαλό του βλέπει στο «ταντέμ» Λεπέν-Ζεμούρ.
Είναι σαφές ότι σε μια μονομαχία με την Λεπέν, ο Ερίκ Ζεμούρ που διακηρύσσει την ανάγκη δημιουργίας μιας «Μεγάλης Δεξιάς» με την ένωση όλων των δεξιών κομμάτων, δεν θα διστάσει να υποστηρίξει τη Λεπέν στο δεύτερο γύρο. Η δεξαμενή ψήφων του Ζεμούρ με το 11% που συγκεντρώνει, θα μπορούσε να της δώσει τη νίκη.
Ξεκινώντας από χθες σειρά εκλογικών συναντήσεων ο Εμανουέλ Μακρόν βρέθηκε στην Σαράντ-Μαριτίμ (νότιο-δυτικά), όπου και άφησε να φανεί ο φόβος του: «Εγώ βλέπω, να έρχονται εδώ κούτσα – κούτσα, ο ένας πίσω από τον άλλον (Λεπέν- Ζεμούρ) ένα ταντέμ της ακροδεξιάς, που παρά τις διαφορές, παραμένουν πιστοί στις ίδιες ιδέες» δήλωσε.
Δυσαρεστημένοι αριστεροί δεν σκοπεύουν να ψηφίσουν Μακρόν
Αυτόν τον φόβο που δημιούργησε το «δημοκρατικό μέτωπο» κατά την προεδρική του 2002 και απέκλεισε τον πατέρα Λεπέν, δίνοντας τη νίκη στον Ζακ Σιράκ με ένα 82,21 %! Το πρόβλημα για τον Μακρόν στην τωρινή εκλογή, είναι ότι έχει τόσο εξασθενήσει τη σοσιαλιστική παράταξη που βρίσκεται σε κίνδυνο διάλυσης, με το 2% της Αν Ινταλγκό, και όχι μόνο.
Σύμφωνα με σφυγμομέτρηση που έγινε πριν από ένα χρόνο ακριβώς 4 Μαρτίου 2021) από την Harris Interactive για την εφημερίδα L’Opinion, πάνω από το 50% των αριστερών ψηφοφόρων, που είναι δυσαρεστημένοι από την πολιτική Μακρόν, έχουν δηλώσει ότι σε περίπτωση επανάληψης της μονομαχίας Μακρόν-Λεπέν «δεν σκοπεύουν να ψηφίσουν Μακρόν, προκειμένου να κλείσουν τον δρόμο για τα Ηλύσια στην Μαρίν Λεπέν».
Επαίνους για τον προκάτοχό του, Νικολά Σαρκοζί, περιείχε η συνέντευξη του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στο χθεσινό φύλλο της εφημερίδας Le Figaro. Με αυτή την κίνησή του ο Μακρόν κατάφερε ακόμη ένα πλήγμα στο κεντροδεξιό γκωλικό κόμμα «Οι Ρεπουμπλικανοί», η υποψήφια πρόεδρος του οποίου, Βαλερί Πεκρές, αναμένεται να βρεθεί στην πέμπτη θέση των προτιμήσεων των ψηφοφόρων στις εκλογές της Κυριακής, πίσω από τον ακροδεξιό Ερίκ Ζεμούρ. «Είμαι υποχρεωμένος να υποστηρίξω τις θέσεις του Νικολά Σαρκοζί, όπως την αξία που απέδιδε στην εργασία και την αριστεία, στην καλύτερη φύλαξη των συνόρων μας, στη μεταρρύθμιση της Συνθήκης Σένγκεν και στην καταπολέμηση των δικτύων παράνομης μετανάστευσης», αναφέρει στη συνέντευξή του ο πρόεδρος Μακρόν.
Σε μια προσπάθεια να διατηρήσει την εκλογική δυναμική της, η επικεφαλής του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού και θεωρούμενη ως επικρατέστερη για να αναδειχθεί στον δεύτερο γύρο, Μαρίν Λεπέν, προχώρησε χθες σε εμπρηστικές προτάσεις για καθολική απαγόρευση της ισλαμικής μαντίλας και την επιβολή χρηματικού προστίμου στις γυναίκες παραβάτες. Αξιοσημείωτη υπήρξε η ισορροπία που πέτυχε η Λεπέν στην πρότασή της λέγοντας: «Δεν προτείνω η αστυνομία να σταματάει τις γυναίκες στον δρόμο. Μπορούμε να επιβάλλουμε πρόστιμο, όπως γίνεται για την αποφυγή χρήσης ζώνης ασφαλείας. Τα τελευταία 20 χρόνια η μαντίλα έγινε στολή των ισλαμιστών με στόχο να επιδεικνύουν την ισχύ τους».
Φλερτ με το Δημόσιο
Από τη μεριά του, ο υποψήφιος του αριστερού κόμματος «Ανυπότακτη Γαλλία», Ζαν-Λικ Μελανσόν, δηλώνει «έτοιμος να κυβερνήσει» και καλεί τους «δημόσιους λειτουργούς, γεμάτους ευφυΐα και τεχνογνωσία», να τον ακολουθήσουν. Στις πρόσφατες ομιλίες του, ο πρώην τροτσκιστής και σημερινός υποψήφιος πρόεδρος έχει εκφράσει την εκτίμηση και τον σεβασμό που τρέφει στο διπλωματικό σώμα, στη σχολή δημόσιας διοίκησης και στους αποφοίτους της, και «σε κάθε θεσμό της δημοκρατίας υποταγμένο στον νόμο, στους νομοθέτες και στον λαό». Ο Μελανσόν –όπως και όλη η γαλλική αντιπολίτευση– έχει επιτεθεί επανειλημμένως τις τελευταίες εβδομάδες κατά του Γάλλου προέδρου και της επιλογής του Μεγάρου των Ηλυσίων να προσλάβει το παγκοσμίως διάσημο γραφείο συμβούλων McKinsey, προκειμένου να συμβουλεύσει την κυβέρνηση σε θέματα επικοινωνίας αλλά και κυβερνητικών πρωτοβουλιών.
Ερευνα για τη McKinsey
Υστερα από κοινοβουλευτική έρευνα διάρκειας τεσσάρων μηνών, ειδική επιτροπή της Γερουσίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κυβέρνηση Μακρόν υπέγραψε συμβόλαια αξίας 2,4 δισ. ευρώ με εταιρείες συμβούλων από το 2018 σχετικά με την εκπόνηση σχεδίων για θέματα από τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού μέχρι και τον ψηφιακό εκσυχρονισμό των δημόσιων υπηρεσιών. Οι γερουσιαστές επισήμαναν στην έκθεσή τους ότι η εταιρεία McKinsey δεν πλήρωσε εταιρικούς φόρους στη Γαλλία τα τελευταία δέκα χρόνια.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις για την Κυριακή εμφανίζουν τον Μακρόν να λαμβάνει το 26,5% των ψήφων, με τη Λεπέν να βρίσκεται στο 21,5%, τον Μελανσόν στο 16%, τον Ζεμούρ στο 10% και την Πεκρές στο 8,5%.
Ο κίνδυνος υψηλού ποσοστού αποχής
Σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής από τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων, η αποχή θα πρέπει να είναι πολύ υψηλή. Ενώ μέχρι τώρα οι Γάλλοι ενδιαφέρονταν πολύ για τις προεδρικές εκλογές, εμφανίζονται αυτή τη φορά κουρασμένοι ή αδιάφοροι για τα θέματα που εκπροσωπούν, και ενίοτε απογοητευμένοι από τους υποψηφίους που διαγωνίζονται.
Το ρεκόρ αποχής των εκλογών του 2002 θα μπορούσε κάλλιστα να καταρριφθεί: τότε, το 28,4% των πολιτών δεν ψήφισε στον πρώτο γύρο. Σήμερα, διάφορες έρευνες προβλέπουν την αποχή γύρω στο 30%.
Το 2017, μία εβδομάδα πριν από τον πρώτο γύρο, το 78% των ψηφοφόρων δήλωσε ότι ήταν βέβαιο ότι θα πήγαινε να ψηφίσει, με τελική συμμετοχή 77,77%, ποσοστό πολύ κοντά στις προβλέψεις.
Από τα 47,9 εκατομμύρια εγγεγραμμένους ψηφοφόρους, 14 εκατομμύρια θα μπορούσαν επομένως να επιλέξουν να μην πάνε στις κάλπες την Κυριακή: η επιρροή τους στο τελικό αποτέλεσμα θα μπορούσε ωστόσο να είναι σημαντική, ακόμη και καθοριστική.
Η νεολαία δεν έχει κινητοποιηθεί ιδιαίτερα
Μεταξύ των κατηγοριών εκείνων που είναι πιθανότερο να απέχουν, οι νέοι ψηφοφόροι φαίνεται να είναι περισσότερο απογοητευμένοι από την πολιτική απ’ ό,τι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία.
Στην τελευταία έρευνα της Ipsos France, η οποία διεξήχθη σε πολύ μεγάλο δείγμα (12.600 άτομα), το 40% των ατόμων ηλικίας 18-24 ετών είναι πιθανό να απέχει, κάτι που θα αντιστοιχούσε σε περισσότερες από 2 εκατομμύρια ψήφους. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 45% για τα άτομα ηλικίας 25-34 ετών και αφορά 2,2 εκατομμύρια ψηφοφόρους.
Ο Γιανίκ Ζαντό (Πράσινοι) σημειώνει τα καλύτερα αποτελέσματα στην πρώτη κατηγορία, όπως και ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν (ριζοσπαστική αριστερά), ο οποίος, μαζί με τη Μαρίν Λεπέν (ακροδεξιά), σημειώνει επίσης καλά αποτελέσματα στη δεύτερη κατηγορία. Επομένως, θα μπορούσαν να είναι οι πιο επιβαρυμένοι από τη χαμηλή κινητοποίηση των νέων.
Πέραν αυτού, όσο μεγαλύτερης ηλικίας είναι οι ψηφοφόροι, τόσο πιο πιθανό είναι να ψηφίσουν.
Η κινητοποίηση είναι επίσης ιδιαίτερα χαμηλή μεταξύ των ψηφοφόρων που δεν θεωρούν ότι συνδέονται με κάποιο πολιτικό κόμμα: οι μισοί από αυτούς δεν είναι σίγουροι ότι θα ψηφίσουν ή δεν σκοπεύουν να το κάνουν. Μεταξύ των ψηφοφόρων που δηλώνουν πολιτική εγγύτητα, οι αριστεροί κινητοποιούνται ελαφρώς λιγότερο από τους δεξιούς ή τους κεντρώους.
Ένα ευμετάβλητο και αβέβαιο εκλογικό σώμα
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη σε αυτές τις εκλογές είναι η μεγάλη αβεβαιότητα που επικρατεί μεταξύ των ψηφοφόρων, ορισμένοι από τους οποίους δεν έχουν ακόμη αποφασίσει.
Σύμφωνα με την Ipsos France, το 32% των ατόμων που είναι βέβαιο ότι θα ψηφίσουν δεν έχουν ακόμη αποφασίσει οριστικά, ακόμη και αν έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να ψηφίσουν. Τα άλλα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων δίνουν παρόμοια ποσοστά.
Οι ψηφοφόροι του εν ενεργεία προέδρου και των δύο βασικών ακροδεξιών υποψηφίων είναι οι λιγότερο διστακτικοί (κάτω από 25%).
Αντίθετα, όσοι δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν τους αριστερούς υποψηφίους είναι πολύ πιο αβέβαιοι, όπως και οι ψηφοφόροι της Βαλερί Πεκρές, της υποψήφιας της Δεξιάς. Έτσι, η ψήφος που εκφράζεται υπέρ του οικολόγου Γιανίκ Ζαντό είναι η λιγότερο σίγουρη (58% των δυνητικών ψηφοφόρων του). Ακολουθούν η Πεκρές (39%) και ο Μελενσόν (34%).
Τα ποσοστά αυτά μειώνονται όσο πλησιάζουν οι εκλογές και, επομένως, η επιλογή γίνεται ισχυρότερη, αλλά παραμένουν υψηλά και αντιπροσωπεύουν αρκετά εκατομμύρια ψήφους (περίπου 10 εκατομμύρια σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας).
Ο Ζαν-Λυκ Μελενσόν θα μπορούσε έτσι να επωφεληθεί από τους αναποφάσιστους που σκοπεύουν να ψηφίσουν τον Φαμπιέν Ρουσέλ και τον Γιανίκ Ζαντό, ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν μπορεί να επωφεληθεί από τη μεταφορά των ψηφοφόρων της Βαλερί Πεκρές από τον πρώτο γύρο. Η Μαρίν Λεπέν προσπαθεί να πείσει τους πολλούς ψηφοφόρους του Ερίκ Ζεμούρ που εξακολουθούν να διστάζουν μεταξύ των δύο.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν επίσης μεγάλη αστάθεια στην πρόθεση ψήφου
Στην πραγματικότητα, ένας σημαντικός αριθμός ψηφοφόρων φαίνεται να έχει αλλάξει γνώμη αρκετές φορές τους τελευταίους μήνες, κάτι που συνέβαινε πιο σπάνια σε προηγούμενες εκλογές, όταν το εκλογικό σώμα ήταν πολύ πιο «αποκρυσταλλωμένο».
Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε ακριβώς πόσους ανθρώπους αφορά αυτό, αλλά πρόκειται για ένα «προφανώς τεράστιο» ποσοστό μέσα σε λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, όπως μας είπε ένας έμπειρος δημοσκόπος.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα της Ipsos France που αναφέρθηκε παραπάνω, το 8% των ατόμων που είναι σίγουροι ότι θα ψηφίσουν έχουν αλλάξει υποψήφιο τις τελευταίες δύο εβδομάδες.
Καθώς η ψηφοφορία είναι επικείμενη, το αποτέλεσμα είναι αβέβαιο, αν και έχουν διαφανεί ορισμένες τάσεις.
Το περιβάλλον αρκετών υποψηφίων μοιράστηκε πρόσφατα με τη EURACTIV France τον φόβο τους ότι μια χαμηλή κινητοποίηση των υποστηρικτών τους θα μπορούσε να τους τιμωρήσει.
Έτσι, στα κόμματα της Μαρίν Λεπέν και του Ζαν-Λυκ Μελενσόν, τα οποία έχουν μάλλον αποχή των ψηφοφόρων σε σύγκριση με τα υπόλοιπα, διακυβεύεται η δεύτερη θέση.
Οι προσκείμενοι στον Εμανουέλ Μακρόν ανησυχούν ότι μια πολύ άνετη θέση στην πρόθεση ψήφου θα αποσυντονίσει τους λιγότερο πολιτικοποιημένους ψηφοφόρους που είναι ευνοϊκοί προς τον απερχόμενο πρόεδρο, οι οποίοι μπορεί να θεωρήσουν άσκοπο να πάνε στις κάλπες την Κυριακή.
Πηγή: Euractiv, DW
