Staging anatropinews.gr

Tag: κλιματική κρίση

  • Κλιματικός Συναγερμός: Ο Πλανήτης οδεύει προς υπέρβαση του ορίου των 1,5°C έως το 2029

    Κλιματικός Συναγερμός: Ο Πλανήτης οδεύει προς υπέρβαση του ορίου των 1,5°C έως το 2029

    Η μέση αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη αναμένεται να ξεπεράσει τον κρίσιμο στόχο του 1,5° Κελσίου κατά την περίοδο 2025-2029, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), που αποτελεί μέρος του συστήματος του ΟΗΕ.

    Η πρόβλεψη συνοδεύεται από βεβαιότητα 70%, επιβεβαιώνοντας την αυξανόμενη ανησυχία για την επιδείνωση της κλιματικής κρίσης και τις επιπτώσεις της σε πλανητική κλίμακα.

    Πλησιάζοντας το σημείο χωρίς επιστροφή

    Η έκθεση του WMO προβλέπει ότι ο ετήσιος μέσος όρος της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης για κάθε έτος μεταξύ 2025 και 2029 θα κυμαίνεται από 1,2°C έως 1,9°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα (1850–1900). Υπάρχει 80% πιθανότητα ότι τουλάχιστον ένα από αυτά τα έτη θα είναι θερμότερο από κάθε προηγούμενο —συμπεριλαμβανομένου του 2024, που ήδη καταγράφηκε ως το πιο θερμό στην ιστορία. Επιπλέον, η πιθανότητα ένα έτος να ξεπεράσει τους 1,5°C φτάνει το 86%.

    Αξιοσημείωτο είναι ότι για πρώτη φορά, η μέση πενταετής θερμοκρασία για την περίοδο 2025-2029 προβλέπεται με πιθανότητα 70% να υπερβεί το όριο του 1,5°C — μια δραματική αύξηση σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις.

    Σοβαρές επιπτώσεις για το περιβάλλον και την κοινωνία

    Η υπέρβαση του ορίου των 1,5°C δεν αποτελεί απλώς ένα αριθμητικό κατώφλι. Συνεπάγεται σημαντικές και εντεινόμενες επιπτώσεις: καύσωνες με μεγαλύτερη διάρκεια και ένταση, ακραίες βροχοπτώσεις, παρατεταμένες ξηρασίες, λιώσιμο παγετώνων και θαλάσσιων πάγων, άνοδο της στάθμης των θαλασσών και περαιτέρω θέρμανση των ωκεανών. Όλα αυτά επιβαρύνουν τις φυσικές καταστροφές και απειλούν τη δημόσια υγεία, την ασφάλεια τροφίμων και την παγκόσμια οικονομική σταθερότητα.

    Η τάση επιμένει – και εντείνεται

    Τα έτη 2023 και 2024 καταγράφηκαν ως τα θερμότερα στην ιστορία, ενώ και η τελευταία δεκαετία σπάει συνεχώς ρεκόρ. Η βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Met Office), σε συνεργασία με δέκα διεθνή επιστημονικά κέντρα, επιβεβαιώνει την ανησυχητική πορεία του πλανήτη προς μια μακροπρόθεσμη υπέρβαση του ορίου των 1,5°C — πιθανόν ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 2020.

    Οι προβλέψεις για τη θερμοκρασία έρχονται καθώς η ακραία ζέστη επιφέρει ένα αυξανόμενο τίμημα παγκοσμίως. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, σημείωσε πέρυσι ότι η ζέστη σκοτώνει σχεδόν μισό εκατομμύριο ανθρώπους ετησίως—30 φορές περισσότερους από τους τροπικούς κυκλώνες—ενώ το θερμικό στρες απειλεί να κοστίσει στην παγκόσμια οικονομία 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2030.

    Τους τελευταίους μήνες έχουν σημειωθεί θανατηφόρα κύματα καύσωνα στο Σαχέλ, θερμοκρασίες ρεκόρ που επηρεάζουν 120 εκατομμύρια Αμερικανούς και καυτές συνθήκες που σκότωσαν 1.300 προσκυνητές κατά τη διάρκεια του Χατζ.

    Παρά τη Συμφωνία του Παρισιού (2015) και τις δεσμεύσεις για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2°C, ιδανικά στο 1,5°C, οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όχι μόνο δεν μειώνονται, αλλά συνεχίζουν να αυξάνονται — καθιστώντας την επίτευξη του στόχου όλο και πιο δύσκολη.

    Κάλεσμα σε άμεση δράση

    Η έκθεση του WMO είναι ένα ακόμη ηχηρό καμπανάκι κινδύνου. Υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για γενναία και συντονισμένη δράση: μείωση των εκπομπών, αλλαγή ενεργειακού μοντέλου, ενίσχυση των πολιτικών προσαρμογής και στήριξη των πιο ευάλωτων πληθυσμών.

    Η υπέρβαση του 1,5°C δεν είναι απλώς ένα στατιστικό στοιχείο. Είναι μια πραγματικότητα που πλησιάζει απειλητικά και φέρνει μαζί της μια νέα εποχή αβεβαιότητας για το παγκόσμιο περιβάλλον και την ανθρωπότητα. Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν θα ξεπεραστεί το όριο —αλλά πόσο γρήγορα θα αντιδράσουμε για να αποτρέψουμε τα χειρότερα.

    Οι προβλέψεις υπογραμμίζουν το πόσο η κλιματική αλλαγή έχει επιταχυνθεί πέρα από πολλές επιστημονικές προβλέψεις. «Πίσω από αυτά τα στατιστικά στοιχεία κρύβεται η ζοφερή πραγματικότητα ότι είμαστε πολύ μακριά από την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν στη Συμφωνία των Παρισίων», δήλωσε η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, Κο Μπάρετ. 

    «Πρέπει επειγόντως να κάνουμε περισσότερα για να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αλλιώς θα πληρώσουμε ένα ολοένα και βαρύτερο τίμημα.»

    Μπορείτε να επισκεφθείτε τα παραπάνω links για να διαβάσετε αναλυτικά τα άρθρα. Αν θέλετε, μπορώ να σας βοηθήσω και με άλλες πληροφορίες!

    Summary (English):

    A new report from the World Meteorological Organization (WMO), part of the UN system, warns that the global average temperature is likely to exceed the critical 1.5°C threshold above pre-industrial levels during the 2025–2029 period. The probability of this happening is estimated at 70%, marking a sharp increase in risk compared to previous projections. The report also indicates an 80% chance that at least one year in that period will be hotter than 2024 — the warmest year on record so far — and an 86% chance that one year will exceed the 1.5°C mark.

    Such a temperature rise is expected to have severe environmental and societal consequences: more frequent and intense heatwaves, extreme rainfall events, prolonged droughts, melting glaciers and sea ice, ocean warming, and rising sea levels. These changes will intensify natural disasters and threaten food security, human health, and global economic stability.

    Despite the goals of the 2015 Paris Agreement, CO₂ emissions continue to rise, making it increasingly unlikely that the 1.5°C target can be maintained. The WMO’s findings are a stark warning that immediate and decisive global action is urgently needed to curb greenhouse gas emissions and avert the worst impacts of climate change.

  • Γιάννης Τσιπουρίδης / Οι αναπόφευκτες καταστροφικές κλιματικές ανατροπές

    Γιάννης Τσιπουρίδης / Οι αναπόφευκτες καταστροφικές κλιματικές ανατροπές

    Οι καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης έφθασαν σε νέα ύψη το 2024, με δεκάδες καύσωνες, πλημμύρες και καταιγίδες σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού του ΟΗΕ.

    Γράφει ο Γιάννης Τσιπουρίδης*

    Το 2024 καταγράφηκαν συνολικά στον πλανήτη 151 «πρωτοφανείς» κλιματικές καταστροφές, σύμφωνα με αυτήν την έκθεση του WMO[i].

    Από πού να αρχίσει και που να σταματήσει κανείς αυτόν τον σκληρό απολογισμό από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που στοίχισαν ζωές, κατεδάφισαν κτίρια και υποδομές, κατέστρεψαν ζωτικής σημασίας καλλιέργειες, περιουσίες και εκτόπισαν από τα σπίτια τους χιλιάδες ανθρώπους. Περισσότεροι από 800.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν και έμειναν άστεγοι, ο υψηλότερος ετήσιος αριθμός από τότε που ξεκίνησαν τα αρχεία το 2008. Κύματα καύσωνα με θερμοκρασίες να αγγίζουν τους 50 βαθμούς Κελσίου. Βροχοπτώσεις ρεκόρ που οδήγησαν σε πλημμύρες, κατολισθήσεις και διακοπές ρεύματος, καταστροφές σπιτιών και προκάλεσαν μεγάλες απώλειες στις καλλιέργειες.

    Και τι περιμένουμε για το 2025; Το ίδιο και χειρότερο. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Η κλιματική κρίση είναι εδώ και θα μας συντροφεύει για τις επόμενες πολλές δεκαετίες και δυστυχώς θα χειροτερεύει.

    Και λέω μόνο δεκαετίες και όχι αιώνες, γατί ελπίζω οι νέες γενιές να αντιδράσουν πιο σοφά από τη δική μας, που όχι μόνο είναι υπεύθυνη που δημιουργήθηκε η κλιματική κρίση, αλλά και που την άφησε (και εξακολουθεί να την αφήνει) να εξελίσσεται ανεξέλεγκτα.

    Αλλά δυστυχώς τα κακά νέα δεν σταματούν εδώ.

    Η εξέλιξη της κλιματικής κρίσης δεν είναι γραμμική. Ούτε καν εκθετική.

    Είναι ανατρεπτική. Και εξηγούμαι.

    Έχω αναφερθεί σε παλιότερο άρθρο στα tipping points, τα σημεία καμπής ή ανατροπής.

    Ένα σημείο καμπής είναι ένα κρίσιμο φυσικό όριο που, όταν ξεπεραστεί, οδηγεί σε μεγάλες, επιταχυνόμενες και συχνά μη αναστρέψιμες αλλαγές στο κλιματικό σύστημα.

    Na ένα διάγραμμα για να γίνει εύκολα κατανοητό:

    Ένα φυσικό μέγεθος αυξάνει αργά και σταδιακά (και δύσκολα) μέχρι να φτάσει σε ένα σημείο (tipping point=σημείο καμπής) και από εκεί και μετά η εξέλιξη του δεν έχει σταματημό και είναι πιθανότατα εκτός ελέγχου.

    Αυτή είναι η θεωρητική εξήγηση το πώς ξεπερνάμε ένα σημείο καμπής.

    Και το γράφω αυτό, επειδή ακόμη δεν μας έτυχε να ζήσουμε κανένα.

    Ναι, λοιπόν, είμαστε τόσο «τυχεροί», που θα είμαστε οι πρώτοι που θα ζήσουμε την ανατροπή των σημείων καμπής του κλιματικού μας συστήματος.

    Γιούπι!!!

    Και ναι, (δυστυχώς) υπάρχουν πολλά σημεία καμπής και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Πάρτι κανονικό, δηλαδή.

    Πριν προχωρήσω κι επειδή η επανάληψη παραμένει η μήτηρ της μαθήσεως, να θυμίσω ότι η επιδείνωση αυτών των φυσικών μεγεθών που οδηγούν στην ανατροπή των σημείων καμπής, είναι αποτέλεσμα της ανόδου της θερμοκρασίας και όσα αυτή η άνοδος συμπαρασύρει και ότι τα πάντα, τα πάντα όμως, στον πλανήτη συνδέονται και αλληλοεπηρεάζονται. Και ότι η άνοδος της θερμοκρασίας προκαλείται από την αύξηση της συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Και όπως όλοι πια γνωρίζετε το διοξείδιο του άνθρακα εκλύεται κατά την καύση ορυκτών καυσίμων – κάρβουνου, πετρελαίου και αερίου – τα οποία εμείς συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις, κυρίως στις επόμενες γενιές.

    Το δόγμα που επικρατεί είναι το γνωστό «drill, baby, drill» το οποίο έχει βολέψει τους πάντες, κι ας μην το ομολογούν δημόσια.

    Για να επανέλθω όμως ….το παρακάτω διάγραμμα[ii] δείχνει κάποια από τα πιο σημαντικά tipping points, σε συνάρτηση και με την άνοδο της θερμοκρασίας.

    Και να τα δείτε σε μορφή πίνακα[iii] όπου γίνεται πιο σαφής η συνάρτηση με την θερμοκρασία.

    Ας δούμε πέντε[iv] σημεία καμπής, ίσως τα πιο πολυσυζητημένα και να αναφερθούμε επιγραμματικά στις συνέπειες που θα έχει η κατάρρευση τους:

    1. Η κατάρρευση του παγετώνα της Γροιλανδίας

    Όταν γίνει αυτό – και βρισκόμαστε σε πορεία προς τα εκεί, μην αμφιβάλλετε καθόλου – θα προκαλέσει αύξηση τη στάθμης των θαλασσών κατά 7,4 μέτρα[v]

    • Η εκτεταμένη τήξη του μόνιμα παγωμένου εδάφους (permafrost)

    Αυτό που αφορά περιοχές στην Σιβηρία και την Αλάσκα κυρίως, θα προκαλέσει καταστροφή υποδομών στις περιοχές αυτές, αλλά πολύ πιο σημαντικό, και έκλυση αερίων του θερμοκηπίου και κυρίως μεθανίου[vi], που σημαίνει ανατροφοδότηση του κύκλου που οδηγεί σε άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη.

    • Ο θάνατος των κοραλλιογενών ζωνών

    Αυτό θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα και θα προκαλούσε αλυσιδωτές αντιδράσεις σε άλλα θαλάσσια είδη όπως ψάρια[vii], και είμαστε πολύ κοντά στο να πραγματοποιηθεί[viii]. 

    • Η κατάρρευση του βορειοατλαντικού ρεύματος του Κόλπου του Μεξικό

    Αυτό έγινε και ταινία[ix], και μάλιστα είχε και τον Παρθενώνα πλημμυρισμένο στα διαφημιστικά σποτς, Χόλυγουντ γαρ. Η ουσία είναι ότι στηρίζεται σε ορθότατη επιστημονική βάση και αν πραγματοποιηθεί, η θερμοκρασία στη Βόρεια Αμερική και Ευρώπη θα πέσει αρκετούς βαθμούς[x].

    • Η κατάρρευση των παγετώνων της Δυτικής Ανταρκτικής

    Αυτό θυμίζει επιστημονική φαντασία, μια και τα νούμερα ακούγονται εξωπραγματικά, αλλά πιστέψτε με οι επιστήμονες που πραγματοποιούν αυτές τις μελέτες είναι πάρα πολύ συντηρητικοί στις εκτιμήσεις τους.  Αν είναι να κατηγορηθούν για κάτι είναι η υποβάθμιση του γεγονότος και όχι το αντίθετο. Αν γίνει, λοιπόν, αυτό θα προκαλέσει αύξηση τη στάθμης των θαλασσών κατά τουλάχιστον 60 μέτρα[xi]

    Ας αφιερώσουμε λίγο χρόνο στο πρώτο και στο πέμπτο: αν λιώσουν αυτές οι δύο ομάδες παγετώνων η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει κατά 70 περίπου μέτρα!!!

    Το φαντάζεστε;

    Ένα μόνο σκεφθείτε: τον αριθμό των κλιματικών προσφύγων που αυτό θα δημιουργήσει. Σε όλες τις χώρες

    Και που θα πάνε όλοι αυτοί;

    Κατάρρευση των κοινωνικών δομών;

    Mad Max;

    Να ξεκαθαρίσουμε ότι κανένα από αυτά δεν θα γίνει αύριο ούτε μεθαύριο. Υπάρχουν όμως ισχυρότατες πιθανότητες, όπως συνεχίζουμε αδιαφορώντας, να συμβεί στις ζωές των παιδιών και εγγονών μας.

    Δεν μας ενδιαφέρει αυτό;

    Τι απέγινε το «ζούμε για τα παιδιά μας»;

    Και μην ξεχνάτε ότι ακόμη και για τους δισεκατομμυριούχους του Τραμπ που παίζουν με διαστημόπλοια, δεν υπάρχει άλλος πλανήτης στο ηλιακό σύστημα στον οποίο να μπορούμε να ζήσουν (ζήσουμε).

    Η κλιματική αλλαγή, δεν είναι θέμα συζήτησης με ένα κρασάκι στο χέρι.

    Είναι το σίγουρο κακό μέλλον μας.

    Έχουμε πολύ δύσκολα χρόνια μπροστά μας.

    Μάθετε πως να προφυλαχθείτε.

    Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης 

    Σύμβουλος Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

    Δράση για το κλίμα

    Καθηγητής Πανεπιστημίου Technical University of Mombasa (TUM), Kenya

    Ερευνητής Πανεπιστημίου Strathmore University, Nairobi, Kenya 

    Μέλος του Fossil Fuel Non Proliferation Treaty και του Loss and Damage Collaboration Group

    Εκδότης e-mc2  (Energy Matters to Climate Change)

    Εκδότης ΑΝΕΜΟλόγια

    [i] https://wmo.int/publication-series/state-of-global-climate-2024

    [ii] https://www.science.org/doi/10.1126/science.abn7950

    [iii] https://www.theguardian.com/environment/2022/sep/08/world-on-brink-five-climate-tipping-points-study-finds

    [iv] https://www.theguardian.com/environment/2021/jun/03/climate-tipping-points-could-topple-like-dominoes-warn-scientists

    [v] https://www.weforum.org/stories/2022/10/greenland-melting-ice-climate-change-nasa/

    [vi] https://www.thearcticinstitute.org/permafrost-thaw-warming-world-arctic-institute-permafrost-series-fall-winter-2020/

    [vii] https://www.visitsealife.com/london/information/news/what-would-happen-if-there-were-no-coral-reefs/

    [viii] https://www.theguardian.com/environment/2025/apr/23/coral-reef-bleaching-worst-global-event-on-record

    [ix] https://www.athinorama.gr/cinema/movie/meta_tin_epomeni_mera-1007317/

    [x] https://www.scientificamerican.com/article/if-the-atlantic-ocean-loses-circulation-what-happens-next/

    [xi] https://www.asoc.org/learn/antarctic-ice-and-rising-sea-levels/

  • Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος / Οι όλο και πιο καταστροφικές, επικίνδυνες και επαληθεύσιμες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής

    Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος / Οι όλο και πιο καταστροφικές, επικίνδυνες και επαληθεύσιμες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής

    του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

    Η έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας (WMO) για το 2024, το θερμότερο έτος από τότε που αρχίσαμε να μετράμε τη θερμοκρασία της Γης, συγκλονίζει με την περιγραφή των πολυάριθμων, χωρίς προηγούμενο καυσώνων, πλημμυρών και καταιγίδων που έπληξαν τον πλανήτη, σκοτώνοντας ανθρώπους, γκρεμίζοντας κτίρια και καταστρέφοντας σοδειές. Περισσότεροι από 800.000 άνθρωποι μετακινήθηκαν και έμειναν άστεγοι εξαιτίας αυτών των φαινομένων, ο υψηλότερος αριθμός από τότε που άρχισαν να γίνονται τέτοιες στατιστικές.

    Η έκθεση του WMO αναφέρει 151 ακραία καιρικά φαινόμενα που σημειώθηκαν το 2024 και που χαρακτηρίζονται «χωρίς προηγούμενο». Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψει φαινόμενα που είναι χειρότερα από οτιδήποτε έχει συμβεί στις ίδιες περιοχές στο παρελθόν.

    Καύσωνες στην Ιαπωνία προκάλεσαν θερμοπληξία σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Στο Carnarvon της Δυτικής Αυστραλίας η θερμοκρασία έφτασε τους 49,.9 βαθμούς Κελσίου, στην πόλη Tabas του Ιράν τους 49,7 και στο Μαλί, σε καύσωνα που έπληξε ολόκληρη τη χώρα, τους 48,5 βαθμούς.

    Σημειώθηκαν ρεκόρ βροχοπτώσεων στην Ιταλία που προκάλεσαν πλημμύρες, κατολισθήσεις και διακοπές ηλεκτρικού. Χείμαρροι κατέστρεψαν χιλιάδες σπίτια στη Σενεγάλη και απότομες μεγάλες πλημμύρες στο Πακιστάν και τη Βραζιλία κατέστρεψαν μεγάλες σοδειές. 

    Το 2024 προκλήθηκε επίσης ένας αριθμός ρεκόρ από πολύ ισχυρές καταιγίδες, όπως στις Φιλιππίνες που επλήγησαν από έξι διαδοχικούς τυφώνες σε διάστημα ενός μηνός. O τυφώνας Ελένη ήταν ο ισχυρότερος που έπληξε ποτέ την περιοχή Big Bend της Φλόριδα στις ΗΠΑ, ενώ 3,6 εκατομμύρια άνθρωποι επλήγησαν από τον «υπερτυφώνα Yagi» στο Βιετνάμ.

    Τα τελευταία δέκα χρόνια ήταν, σύμφωνα με τον WMO, τα θερμότερα από τότε που άρχισαν να γίνονται μετρήσεις. Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου συνέχιζαν στο μεταξύ να αυξάνουν γεγονός που θα οδηγήσει σε ακόμα χειρότερες συνέπειες. Οι ηγέτες πρέπει να παρέμβουν, να στραφούν προς καθαρές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να επεξεργασθούν νέα εθνικά κλιματικά σχέδια φέτος, δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, απομένει όμως να δούμε αν θα τον ακούσει κανένας. Το πολιτικό ενδιαφέρον για το κλίμα της Γης είναι στο χαμηλότερο σημείο του από τότε που άρχισαν οι σχετικές συζητήσεις και διαπραγματεύσεις.

    «Η παγκόσμια υπερθέρμανση συνεχίζεται αχαλίνωτη, ακριβώς όπως ορθώς προβλέφθηκε ήδη από τη δεκαετία του 1980 και εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από τις συνέπειες», λέει στον βρετανικό Γκάρντιαν ο καθηγητής Stefan Rahmstorf, του Ινστιτούτου για το Κλίμα στο Πότσνταμ της Γερμανίας, που προσθέτει:

    «Ο μόνος τρόπος για να σταματήσουμε την υπερθέρμανση είναι να φύγουμε γρήγορα από τα ορυκτά καύσιμα. Έχουμε τις λύσεις. Αλλά μας σταματάνε οι καμπάνιες παραπληροφόρησης και η δύναμη των λόμπι της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων. Η αγνόηση της πραγματικότητας, η άρνηση των νόμων της Φυσικής και η φίμωση των επιστημόνων μόνο ζημιά μπορεί να κάνει».

    Από την πλευρά του, ο Δρ. Luke Parsons, της Nature Conservancy, λέει: «Κάθε χρόνο πάμε όλο και περισσότερο σε αχαρτογράφητα εδάφη. Το 2024 ήταν ήδη το θερμότερο έτος στη νεώτερη ιστορία. Αλλά η επόμενη δεκαετία αναμένεται να είναι ακόμα πιο ζεστή σπρώχνοντάς μας πιο βαθιά σε ένα κλίμα χωρίς προηγούμενο».

    Πρέπει άλλωστε να θυμόμαστε ότι υπάρχουν και τα σημεία καμπής, σημεία δηλαδή όπου ολόκληρα κλιματικά συστήματα (π.χ. οι πάγοι της Γροιλανδίας ή η κυκλοφορία των θαλάσσιων ρευμάτων στον Βόρειο Ατλαντικό) μπορούν να καταρρεύσουν. Ένα σημείο καμπής είναι το σημείο που μια αντίδραση γίνεται αλυσιδωτή, δηλαδή η αλλαγή που έχει ήδη σημειωθεί προκαλεί η ίδια την περαιτέρω απομάκρυνση από το σημείο ισορροπίας. Αυτό που είναι δυνατό πριν περάσουμε το σημείο καμπής δεν είναι δυνατό μετά, η μεταβολή γίνεται ανεπίστρεπτη. Τα σημεία καμπής έχουν εισαχθεί στην κλιματική επιστήμη στη δεκαετία του 2000, είναι γνωστά όμως και από προηγουμένως σε διάφορες επιστήμες όπως η θερμοδυναμική αλλά και στη φιλοσοφία (μετατροπή της ποσότητας σε ποιότητα).

    Με άλλα λόγια δεν ξέρουμε πότε θα πάμε από την άθροιση επί μέρους προβλημάτων στην κατάρρευση ολόκληρων κλιματικών συστημάτων, είτε, πολύ περισσότερο, του γενικού κλίματος της Γης. Με δεδομένο εξάλλου τον χαοτικό χαρακτήρα του γήινου κλιματικού συστήματος, η επιστήμη αδυνατεί να υπολογίσει τον ακριβή χρόνο που θα χρειαστούμε για να φτάσουμε σε τέτοια σημεία.

    Το καλύτερο επομένως που έχουμε να κάνουμε είναι να πάρουμε όσο το δυνατό πιο ριζικά μέτρα, όσο πιο γρήγορα γίνεται.

    (*) Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος

  • ΟΗΕ: Με ρυθμούς ρεκόρ μειώνεται η μάζα των παγετώνων τα τελευταία χρόνια

    ΟΗΕ: Με ρυθμούς ρεκόρ μειώνεται η μάζα των παγετώνων τα τελευταία χρόνια

    Οι παγετώνες σε όλο τον κόσμο λιώνουν με τους πιο γοργούς ρυθμούς που έχουν καταγραφεί ποτέ, καθώς τα τελευταία τρία χρόνια παρατηρήθηκαν απώλειες ρεκόρ, σύμφωνα με έκθεση της Unesco που δημοσιεύθηκε σήμερα.

    «Η διατήρηση των παγετώνων δεν είναι απλώς ζήτημα περιβαλλοντικής, οικονομικής και κοινωνικής ανάγκης. Είναι ζήτημα επιβίωσης», υπογράμμισε η γενική γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO) Αντρέα Σελέστε Σάουλο με την ευκαιρία της σημερινής, πρώτης Παγκόσμιας Ημέρας Παγετώνων.

    Οι 9.000 γιγατόνοι πάγου που έχουν χαθεί από τους παγετώνες από το 1975 αντιστοιχούν περίπου «σε ένα κομμάτι πάγου στο μέγεθος της Γερμανίας με πάχος 25 μέτρα», εξήγησε ο Μίχαελ Ζεμπ διευθυντής της Παγκόσμιας Υπηρεσίας Παρακολούθησης Παγετώνων με έδρα την Ελβετία στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην οποία παρουσιάστηκε η έκθεση της Unesco.

    Η δραματική απώλεια πάγου, από την Αρκτική ως τις Άλπεις και από τη Λατινική Αμερική ως το Θιβέτ, αναμένεται να επιταχυνθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τα ορυκτά καύσιμα και η οποία αυξάνει τη θερμοκρασία της Γης. Το γεγονός αυτό είναι πιθανό να επιτείνει τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα σε όλο τον κόσμο καθώς αυξάνεται η στάθμη των θαλασσών και μειώνεται ο όγκος των παγετώνων, μιας βασικής πηγής νερού.

    Σύμφωνα με τον Ζεμπ, τα πέντε από τα έξι τελευταία χρόνια παρατηρήθηκαν οι μεγαλύτερες απώλειες στον όγκο των παγετώνων, ενώ μόνο το 2024 έχασαν 450 γιγατόνους μάζας.

    Με τους τρέχοντες ρυθμούς πολλοί παγετώνες στον δυτικό Καναδά και τις ΗΠΑ, στη Σκανδιναβία, την κεντρική Ευρώπη, τον Καύκασο, τη Νέα Ζηλανδία και τους τροπικούς δεν θα επιβιώσουν μετά τον 21ο αιώνα, τόνισε ο WMO.

    Η επιτάχυνση του ρυθμού με τον οποίο λιώνουν οι παγετώνες είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που οδήγησαν στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών, θέτοντας χιλιάδες ανθρώπους σε κίνδυνο για πλημμύρες και καταστρέφοντας υδάτινους δρόμους από τους οποίους εξαρτώνται δισεκατομμύρια άνθρωποι για υδροηλεκτρική ενέργεια και τη γεωργία.

    Ο Στέφαν Ούλεμπρουκ, διευθυντής Υδάτων και Κρυόσφαιρας στον WMO, δήλωσε ότι σε όλο τον κόσμο απομένουν περίπου 275.000 παγετώνες οι οποίοι αποτελούν περίπου το 70% του φρέσκου νερού της Γης.

    Κίνδυνοι

    Περίπου 1,1 δισεκ. άνθρωποι ζουν σε ορεινές κοινότητες οι οποίες πλήττονται περισσότερο από τις άμεσες επιπτώσεις της απώλειας των παγετώνων λόγω του αυξημένου κινδύνου φυσικών καταστροφών και των μη αξιόπιστων πηγών νερού.

    Η άνοδος της θερμοκρασίας της Γης αναμένεται εξάλλου να επιδεινώσει τις ξηρασίες σε περιοχές που εξαρτώνται από το χιόνι για νερό, ενώ θα αυξήσει τόσο τη σφοδρότητα όσο και τη συχνότητα φυσικών καταστροφών όπως οι κατολισθήσεις, οι χιονοστιβάδες, οι ξαφνικές πλημμύρες και οι υπερχειλίσεις λιμνών που σχηματίζονται από παγετώνες.

    Σύμφωνα με την έκθεση της Unesco, το λιώσιμο των παγετώνων στην ανατολική Αφρική έχει οδηγήσει σε αύξηση των συγκρούσεων με αφορμή την πρόσβαση στο νερό.

    Εξάλλου από το 2000 ως το 2023 λόγω της μείωσης του όγκου των παγετώνων η στάθμη των θαλασσών παγκοσμίως έχει αυξηθεί κατά 18 χιλιοστά, σχεδόν ένα χιλιοστό ετησίως. Κάθε επιπλέον χιλιοστό εκθέτει περίπου άλλους 30.000 ανθρώπους σε πλημμύρες, επεσήμανε η Παγκόσμια Υπηρεσία Παρακολούθησης Παγετώνων.

    Για τον ΟΗΕ η μόνη απάντηση στο πρόβλημα είναι η αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, με τον περιορισμό των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

    «Μπορούμε να διαπραγματευθούμε για πολλά πράγματα στον ΟΗΕ, αλλά δεν μπορούμε να διαπραγματευθούμε τους νόμους της φυσικής που αφορούν το λιώσιμο των πάγων», υπογράμμισε ο Ούλενμπρουκ.

  • Οι θερμοκρασίες ρεκόρ που καταγράφηκαν το 2024 επιτάχυναν το λιώσιμο των πάγων

    Οι θερμοκρασίες ρεκόρ που καταγράφηκαν το 2024 επιτάχυναν το λιώσιμο των πάγων

    Το ποσοστό ρεκόρ των αερίων του θερμοκηπίου που εκλύθηκαν στην ατμόσφαιρα το 2024 συνέβαλε στην αύξηση σε πρωτοφανή επίπεδα της θερμοκρασίας, ενώ επιτάχυναν το λιώσιμο των πάγων, την άνοδο της στάθμης των θαλασσών και έφεραν τον κόσμο πιο κοντά στο να ξεπεράσει το ορόσημο της αύξησης της θερμοκρασίας της Γης κατά 1,5 ° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, σύμφωνα με υπηρεσία του ΟΗΕ.

    Οι μέσες ετήσιες θερμοκρασίες το 2024 ήταν κατά 1,55 ° Κελσίου υψηλότερες σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, ξεπερνώντας κατά 0,1 ° Κελσίου το προηγούμενο ρεκόρ του 2023, επεσήμανε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) στην ετήσια έκθεσή του.

    Οι περισσότερες χώρες έχουν υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, η οποία προβλέπει δράσεις για τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5 ° Κελσίου σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900.

    Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η μακροπρόθεσμη μέση αύξηση της θερμοκρασίας αυτή τη στιγμή κυμαίνεται μεταξύ του 1,34 ° Κελσίου και του 1,41 ° Κελσίου, πλησιάζοντας αλλά όχι φτάνοντας ακόμη το όριο της Συμφωνίας του Παρισιού, επεσήμανε ο WMO.

    «Ένα πράγμα που πρέπει να επισημάνουμε ξεκάθαρα είναι ότι μία μόνο χρονιά στη διάρκεια της οποίας η μέση θερμοκρασία ξεπέρασε τον 1,5 ° Κελσίου (σε σχέση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής) δε σημαίνει ότι το όριο που αναφέρεται στη συμφωνία του Παρισιού έχει επισήμως ξεπεραστεί», σχολίασε ο Τζον Κένεντι επιστημονικός συντονιστής του WMO και επικεφαλής συντάκτης της έκθεσης.

    Όμως κάποια στοιχεία υποδεικνύουν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί αυτό το ενδεχόμενο, πρόσθεσε στη διάρκεια ενημέρωσης.

    Την ώρα που σε μικρό αριθμό περιοχών η θερμοκρασία έπεσε, ακραία καιρικά φαινόμενα προκάλεσαν χάος σε όλη τη Γη, με ξηρασίες να προκαλούν ελλείψεις τροφίμων και πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές να οδηγούν στον εκτοπισμό 800.000 ανθρώπων, ο υψηλότερος αριθμός από το 2008 όταν ξεκίνησαν να διατηρούνται αρχεία.

    Η θερμοκρασία των ωκεανών επίσης έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ. Οι παγετώνες και οι πάγοι των θαλασσών εξακολούθησαν να λιώνουν με γοργούς ρυθμούς, με αποτέλεσμα η στάθμη των θαλασσών να φτάσει σε επίπεδο ρεκόρ.

    Από το 2015 ως το 2024 η στάθμη των θαλασσών αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 4,7 χιλιοστά ετησίως, έναντι 2,1 χιλιοστών την περίοδο 1003-2002, επεσήμανε ο WMO.

    Ο Κένεντι επίσης προειδοποίησε για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική και την Ανταρκτική.

    «Οι αλλαγές σε αυτές τις περιοχές μπορούν ενδεχομένως να επηρεάσουν το είδος της συνολικής κυκλοφορίας των ωκεανών, οι οποίοι επηρεάζουν το κλίμα σε όλο τον κόσμο», εξήγησε. «Όσα συμβαίνουν στους πόλους δεν μένουν απαραιτήτως στους πόλους».Το ποσοστό ρεκόρ των αερίων του θερμοκηπίου που εκλύθηκαν στην ατμόσφαιρα το 2024 συνέβαλε στην αύξηση σε πρωτοφανή επίπεδα της θερμοκρασίας, ενώ επιτάχυναν το λιώσιμο των πάγων, την άνοδο της στάθμης των θαλασσών και έφεραν τον κόσμο πιο κοντά στο να ξεπεράσει το ορόσημο της αύξησης της θερμοκρασίας της Γης κατά 1,5 ° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, σύμφωνα με υπηρεσία του ΟΗΕ.

    Οι μέσες ετήσιες θερμοκρασίες το 2024 ήταν κατά 1,55 ° Κελσίου υψηλότερες σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, ξεπερνώντας κατά 0,1 ° Κελσίου το προηγούμενο ρεκόρ του 2023, επεσήμανε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) στην ετήσια έκθεσή του.

    Οι περισσότερες χώρες έχουν υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, η οποία προβλέπει δράσεις για τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5 ° Κελσίου σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900.

    Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η μακροπρόθεσμη μέση αύξηση της θερμοκρασίας αυτή τη στιγμή κυμαίνεται μεταξύ του 1,34 ° Κελσίου και του 1,41 ° Κελσίου, πλησιάζοντας αλλά όχι φτάνοντας ακόμη το όριο της Συμφωνίας του Παρισιού, επεσήμανε ο WMO.

    «Ένα πράγμα που πρέπει να επισημάνουμε ξεκάθαρα είναι ότι μία μόνο χρονιά στη διάρκεια της οποίας η μέση θερμοκρασία ξεπέρασε τον 1,5 ° Κελσίου (σε σχέση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής) δε σημαίνει ότι το όριο που αναφέρεται στη συμφωνία του Παρισιού έχει επισήμως ξεπεραστεί», σχολίασε ο Τζον Κένεντι επιστημονικός συντονιστής του WMO και επικεφαλής συντάκτης της έκθεσης.

    Όμως κάποια στοιχεία υποδεικνύουν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί αυτό το ενδεχόμενο, πρόσθεσε στη διάρκεια ενημέρωσης.

    Την ώρα που σε μικρό αριθμό περιοχών η θερμοκρασία έπεσε, ακραία καιρικά φαινόμενα προκάλεσαν χάος σε όλη τη Γη, με ξηρασίες να προκαλούν ελλείψεις τροφίμων και πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές να οδηγούν στον εκτοπισμό 800.000 ανθρώπων, ο υψηλότερος αριθμός από το 2008 όταν ξεκίνησαν να διατηρούνται αρχεία.

    Η θερμοκρασία των ωκεανών επίσης έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ. Οι παγετώνες και οι πάγοι των θαλασσών εξακολούθησαν να λιώνουν με γοργούς ρυθμούς, με αποτέλεσμα η στάθμη των θαλασσών να φτάσει σε επίπεδο ρεκόρ.

    Από το 2015 ως το 2024 η στάθμη των θαλασσών αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 4,7 χιλιοστά ετησίως, έναντι 2,1 χιλιοστών την περίοδο 1003-2002, επεσήμανε ο WMO.

    Ο Κένεντι επίσης προειδοποίησε για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική και την Ανταρκτική.

    «Οι αλλαγές σε αυτές τις περιοχές μπορούν ενδεχομένως να επηρεάσουν το είδος της συνολικής κυκλοφορίας των ωκεανών, οι οποίοι επηρεάζουν το κλίμα σε όλο τον κόσμο», εξήγησε. «Όσα συμβαίνουν στους πόλους δεν μένουν απαραιτήτως στους πόλους».

  • Γιάννης Τσιπουρίδης: Ολική ανατροπή

    Γιάννης Τσιπουρίδης: Ολική ανατροπή

    Aν κάποιος το Φθινόπωρο περιέγραφε αυτά που συμβαίνουν τώρα στις ΗΠΑ, κανείς δεν θα συμφωνούσε μαζί του. Ακόμη και άνθρωποι που είναι ενεργοί στο χώρο της κλιματικής δράσης και φοβόντουσαν ανατροπές πολιτικών από τον επανερχόμενο Τραμπ, δεν περίμεναν αυτά που συμβαίνουν.

    Γιατί τη δεύτερη φορά ο Τραμπ ήρθε με μια ατζέντα πλήρους ανατροπής, σε όλα κι όχι μόνο σε κάποια ζητήματα.

    Θα περιοριστώ στον τομέα που γνωρίζω και καταλαβαίνω καλύτερα κι έχω άποψη, την κλιματική αλλαγή.

    Κατ’ αρχάς δεν είχε κρύψει τις προθέσεις του και είχε δηλώσει προεκλογικά ότι δεν υφίσταται κλιματική αλλαγή, ότι η πράσινη ανάπτυξη είναι απάτη και ότι θα προχωρήσει με εξορύξεις υδρογονανθράκων (drill baby drill). Άρα όσοι τον ψήφισαν έπρεπε να ήξεραν τι ψήφιζαν. Εμείς απλά τα λουζόμαστε….

    Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής δεν ακολουθεί μια γραμμική αναλογική πορεία. Οι επιστήμονες από καιρό έχουν επισημάνει τον κίνδυνο ανατροπής  σημαντικών κλιματικών σημείων καμπής ή αγγλιστί tipping points[i] και αντιγράφω μεταφρασμένο:

    Στην επιστήμη του κλίματος, ένα “σημείο καμπής” αναφέρεται σε ένα κρίσιμο όριο στο κλιματικό σύστημα που, όταν ξεπεραστεί, μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορες, μεγάλες και δυνητικά μη αναστρέψιμες αλλαγές, επιταχύνοντας την υπερθέρμανση του πλανήτη και έχοντας σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη κοινωνία

    Είμαστε κοντά σε αυτή την εξέλιξη. Σε επόμενο άρθρο θα αναλύσω τα tipping points. Τώρα τα αναφέρω για να ενισχύσω το επιχείρημα ότι κλιματικά, τα πράγματα είναι πάρα πολύ άσχημα. Κάποιοι μάλιστα επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δεν χάθηκε μόνο το όριο της συγκράτησης της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από 1,5ο Κελσίου, αλλά και το όριο των 2 ο Κελσίου[ii].

    Και επομένως χρειάζεται να πολλαπλασιαστούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

    Αλλά δυστυχώς πέσαμε πάνω στον Τραμπ και αντί να ενισχυθούν οι προσπάθειες θα εξασθενήσουν. Διαβάστε μερικά από όσα έχει κάνει ως τώρα και θα με καταλάβετε. [iii],[iv],[v],[vi],[vii],[viii],[ix]

    Ουσιαστικά είναι μια ευθεία επίθεση στην επιστήμη[x] και τους επιστήμονες της κλιματικής αλλαγής, οι οποίοι διαμαρτύρονται αλλά ποιος τους ακούει.[xi],[xii]

    Έχει προχωρήσει σε πράξεις μεσαιωνικού τύπου, όπως να αφαιρέσει από την ύλη διδασκαλίας[xiii]αναφορές στην κλιματική αλλαγή και να κατεβάσει όλες τις κρατικές πλατφόρμες που είχαν αναφορές στην κλιματική επιστήμη[xiv].

    Ο Τραμπ μπορεί να πιστεύει ότι θέλει.

    Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, όμως πρέπει να τεκμηριώνει τι πιστεύει, κυρίως όταν παίρνει αποφάσεις βασισμένες σε αυτά τα πιστεύω του.

    Δεν μπορούμε να πείσουμε τον Τραμπ, αλλά μπορούμε τουλάχιστον να γνωρίζουμε για τι μιλάμε.

    Έτσι αποφασίσαμε από σήμερα να κάνουμε μικρές σύντομες παρουσιάσεις για βασικές αρχές της κλιματικής επιστήμης και να συνδράμουμε έτσι σε πιο τεκμηριωμένο δημόσιο διάλογο.

    ΟΛΑ ΟΣΑ ΘΕΛΑΤΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

    Θα ξεκινήσουμε με το πιο απλό και πιο ουσιαστικό από όλα :

    Το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου.

    Κατ’ αρχάς όλοι γνωρίζουμε το φαινόμενο αφού το χρησιμοποιούμε στα θερμοκήπια…..αλλά πρωτίστως συμβαίνει στον πλανήτη μας, τον ένα και μοναδικό και που να τρέχουμε να βρούμε άλλον.

    Η Γη φωτίζεται και θερμαίνεται από τις ακτίνες του Ήλιου, και μέρος αυτής της ακτινοβολίας εκπέμπεται ως υπέρυθρη ακτινοβολία πίσω στο διάστημα.

    Δεν φεύγει όμως όλη το διάστημα.

    Μέρος της απορροφάται από την ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας και επομένως της Γης να αυξάνεται.

    Ποιος την απορροφά;

    Τα μόρια κάποιων αερίων που κατ’ επέκταση τα βαφτίσαμε αέρια του θερμοκηπίου

    Τέλεια!!!

    Αυτό δημιούργησε τις συνθήκες για την ανάπτυξη της ζωής στον πλανήτη, μια και διατήρησε τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη στους 15ο Κελσίου περίπου.

    Επομένως το αγαπάμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου γιατί είναι ζωοδόχο.

    Αλλά τι δεν αγαπάμε;

    Το επιπρόσθετο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

    Ποιο είναι αυτό;

    Αυτό που δημιουργείται όταν παρακρατηθεί περισσότερη ακτινοβολία στην ατμόσφαιρα.

    Και πως γίνεται αυτό;

    Όταν αυξηθεί η συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα.

    Και πως γίνεται αυτό;

    Από τα έργα του δημιουργικού ανθρώπου.

    Όχι όλα, αλλά αυτά που ξεκίνησαν με την βιομηχανική επανάσταση η οποία στηρίχτηκε στην χρήση ορυκτών καυσίμων.

    Τα ορυκτά καύσιμα όταν καίγονται παράγουν διάφορά αέρια, από τα οποία στην παρούσα ανάλυση μας ενδιαφέρει, πρωτίστως το διοξείδιο του άνθρακα, αλλά και το μεθάνιο που είναι προϊόν διεργασιών που σχετίζονται με το ορυκτό αέριο κυρίως.

    Η συγκέντρωση του διοξειδίου  του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα μετριέται σε μέρη ανά εκατομμύριο (parts per million ή ppm).

    Για παράδειγμα, όταν γεννήθηκα εγώ στο Παρανέστι Δράμας, το 1952 η συγκέντρωση του ήταν 313ppm

    Στις 6 Μαρτίου 2025 αντέγραψα το παρακάτω από την σελίδα της Guardian

    Δηλαδή σε 72 χρόνια ή συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα αυξήθηκε κατά 37,4% και

    • αυτή η αύξηση οδήγησε σε παρακράτηση μεγαλύτερου μέρους της ακτινοβολίας που αλλιώς θα επέστρεφε στο διάστημα,
    • η οποία με τη σειρά της οδήγησε σε άνοδο της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας,
    • η οποία με τη σειρά της οδήγησε σε αύξηση της θερμοκρασίας τη Γης,
    • η οποία με τη σειρά της οδήγησε σε αλλαγές στο κλίμα
    • οι οποίες με τη σειρά τους οδηγούν σε ακραία κλιματικά καταστροφικά φαινόμενα….

    τα οποία λουζόμαστε εμείς.

    Και δεν φτάνει αυτό, αλλά έχεις κι από πάνω τους νέους ένοικούς του Λευκού Οίκου να σου λένε ότι δεν υπάρχει κλιματική αλλαγή.

    Τα παρακάτω διαγράμματα δίνουν περισσότερες πληροφορίες για το θέμα αυτό.

    Στο επόμενο θα δούμε τι κάνει τους επιστήμονες να είναι 100% σίγουροι ότι ζούμε σε περίοδο κλιματικής αλλαγής, παρά τις διαβεβαιώσεις Τραμπ.

    Λεζάντα: αριστερά το φυσικό και δεξιά το τεχνητό φαινόμενο του θερμοκηπίου.

    Λεζάντα: τα βασικά αέρια του θερμοκηπίου (διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το μεθάνιο (CH4), οι τετραχλωράνθρακες (CFC), το Όζον(Ο3), τα οξείδια του αζώτου (ΝΟx)).


     

    Λεζάντα: τα ποσοστά των κύριων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σήμερα

    Λεζάντα: το δυναμικό θέρμανσης των αερίων του θερμοκηπίου.

    (επομένως η συνολική υπερθέρμανση που προκαλεί κάθε αέριο είναι συνδυασμός συγκέντρωσης και δυναμικού θέρμανσης)

    Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης 

    Σύμβουλος Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

    Δράση για το κλίμα

    Καθηγητής Πανεπιστημίου Technical University of Mombasa (TUM), Kenya

    Ερευνητής Πανεπιστημίου Strathmore University, Nairobi, Kenya 

    Μέλος του Fossil Fuel Non Proliferation Treaty και του Loss and Damage Collaboration Group

    Εκδότης e-mc2  (Energy Matters to Climate Change)

    Εκδότης ΑΝΕΜΟλόγια

    [i] https://earth.org/tipping-points-of-climate-change/

    [ii] https://www.theguardian.com/environment/2025/feb/04/climate-change-target-of-2c-is-dead-says-renowned-climate-scientist

    [iii] https://www.theguardian.com/us-news/2025/jan/20/trump-executive-order-paris-climate-agreement?CMP=share_btn_url

    [iv] https://www.theguardian.com/us-news/2025/jan/31/trump-order-usda-websites-climate-crisis?CMP=share_btn_url

    [v] https://www.theguardian.com/environment/2025/feb/21/trump-scientific-research-climate?CMP=share_btn_url

    [vi] https://www.theguardian.com/us-news/2025/feb/27/trump-noaa-cuts-climate?CMP=share_btn_url

    [vii] https://insideclimatenews.org/news/02032025/trump-epa-greenhouse-gas-pollution-endangerment-finding/

    [viii] https://www.theguardian.com/us-news/2025/mar/07/us-exits-fund-that-compensates-poorer-countries-for-global-heating?CMP=share_btn_url

    [ix][ix] https://insideclimatenews.org/news/07032025/coast-guard-academy-censors-climate-change-terminology/?utm_source=InsideClimate+News&utm_campaign=2e3230f9a8-EMAIL_CAMPAIGN_2025_03_08_02_12&utm_medium=email&utm_term=0_29c928ffb5-2e3230f9a8-327882057

    [x] https://www.nature.com/articles/d41586-025-00562-w?utm_source=Live+Audience&utm_campaign=bf0c0e5f06-nature-briefing-daily-20250226&utm_medium=email&utm_term=0_b27a691814-bf0c0e5f06-51420852

    [xi] https://www.nature.com/articles/d41586-025-00661-8?utm_source=Live+Audience&utm_campaign=b80d871f2f-nature-briefing-daily-20250304&utm_medium=email&utm_term=0_b27a691814-b80d871f2f-51420852

    [xii] https://insideclimatenews.org/news/07032025/stand-up-for-science-rallies-against-trump-anti-science-agenda/

    [xiii] https://insideclimatenews.org/news/07032025/coast-guard-academy-censors-climate-change-terminology/?utm_source=InsideClimate+News&utm_campaign=2e3230f9a8-EMAIL_CAMPAIGN_2025_03_08_02_12&utm_medium=email&utm_term=0_29c928ffb5-2e3230f9a8-327882057

    [xiv] https://www.theguardian.com/us-news/2025/jan/31/trump-order-usda-websites-climate-crisis?CMP=share_btn_url

  • Οι βροχοπτώσεις στη Μεσόγειο έχουν παραμείνει σταθερές από τα τέλη του 19ου αιώνα

    Οι βροχοπτώσεις στη Μεσόγειο έχουν παραμείνει σταθερές από τα τέλη του 19ου αιώνα

    Παρά τις διακυμάνσεις μεταξύ ετών και δεκαετιών, οι βροχοπτώσεις στην περιοχή της Μεσογείου έχουν παραμείνει σταθερές από τα τέλη του 19ου αιώνα, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature.

    Οι ερευνητές, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα στην Ισπανία, έλαβαν δεδομένα από 23.000 σταθμούς σε 27 χώρες, μεταξύ αυτών η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ιταλία, το Μαρόκο και η Αίγυπτος, τα οποία ανέλυσαν για τη χρονική περίοδο από το 1871 μέχρι το 2020. Ο στόχος τους ήταν να διερευνήσουν τις τάσεις των βροχοπτώσεων μακροπρόθεσμα. Συνέκριναν επίσης το σύνολο δεδομένων με τη μοντελοποίηση από το διεθνές πρόγραμμα «Coupled Model Intercomparison Project» (CMIP).

    Διαπίστωσαν ότι οι βροχοπτώσεις στην περιοχή παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό σταθερές, κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου των τελευταίων 150 ετών, αν και παρουσίασαν ισχυρή χωρική μεταβλητότητα και διαφορές μεταξύ δεκαετιών, καθώς και εποχιακά. Οι ερευνητές αποδίδουν αυτές τις διαφορές στην ατμοσφαιρική δυναμική. Όπως σημειώνουν, τα δεδομένα της παρούσας έρευνας είναι σύμφωνα με τη μοντελοποίηση CMIP 6 για τις βροχοπτώσεις του παρελθόντος, καθώς και τα δύο δεν υποδεικνύουν μια επικρατούσα τάση βροχοπτώσεων κατά το παρελθόν στην περιοχή.

    Παρατηρούν, επιπλέον, ότι η ατμοσφαιρική κυκλοφορία στην περιοχή της Μεσογείου χαρακτηρίζεται από υψηλή πολυπλοκότητα και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση για να αποσαφηνιστεί ο συγκεκριμένος αντίκτυπος των μηχανισμών που σχετίζονται με την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείωση των βροχοπτώσεων.

    Οι ερευνητές σημειώνουν πάντως ότι η περιοχή της Μεσογείου βιώνει μια περίοδο αυξανόμενης κλιματικής ξηρασίας, που προκαλείται κατά κύριο λόγο από την αυξημένη ατμοσφαιρική εξάτμιση, η οποία είναι αποτέλεσμα της σημαντικής παρατηρούμενης αύξησης της θερμοκρασίας στην περιοχή.

    Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:

    https://www.nature.com/articles/s41586-024-08576-6

  • Μελέτη: Πώς έχουν μεταβληθεί οι θαλάσσιοι καύσωνες και οι ατμοσφαιρικοί κυκλώνες τα τελευταία 40 χρόνια

    Μελέτη: Πώς έχουν μεταβληθεί οι θαλάσσιοι καύσωνες και οι ατμοσφαιρικοί κυκλώνες τα τελευταία 40 χρόνια

    Tη μεταβλητότητα που παρουσιάζουν οι θαλάσσιοι καύσωνες (Marine Heatwaves) και οι ατμοσφαιρικοί κυκλώνες στη Μεσόγειο Θάλασσα τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες αλλά και τη μεταξύ τους συσχέτιση, αναδεικνύει έρευνα Ελλήνων ακαδημαϊκών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

    Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης η έντασή τους φαίνεται να αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ ένα ακόμη στοιχείο που επισημαίνεται είναι ότι η συσχέτιση των περιοχών και των περιόδων εμφάνισης θαλάσσιων καυσώνων στην Μεσόγειο Θάλασσα και του σχηματισμού (και εξέλιξης) ατμοσφαιρικών συστημάτων χαμηλής πίεσης (κακοκαιριών τύπου “Ιανός”) είναι σημαντική.

    Η συγκεκριμένη επίδραση αποτελεί ακόμα μία σημαντική συνέπεια της θέρμανσης των θαλασσών λόγω κλιματικής αλλαγής, όπως τονίζουν οι ερευνητές.

    Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και εκ των συγγραφέων της έρευνας, Γιάννης Ανδρουλιδάκης, η μελέτη εξετάζει τη συσχέτιση των θαλασσίων καυσώνων με τα ατμοσφαιρικά συστήματα χαμηλής πίεσης, με κακοκαιρίες δηλαδή όπως “ο Ιανός”, ο “Ζορμπάς”, “ο Ντάνιελ”, συστήματα που ονομάζονται medicanes.

    «Τα συστήματα αυτά ουσιαστικά, πέρα από άλλους παράγοντες που τα επηρεάζουν και τα καθορίζουν, ένας σημαντικός είναι οι ανταλλαγές με τη θάλασσα και ειδικά τα ζεστά νερά που τους παρέχουν ενέργεια και τα κάνουν πιο ισχυρά», επισημαίνει ο κ. Ανδρουλιδάκης.

    Ειδικότερα, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης ισχυροί ατμοσφαιρικοί κυκλώνες (π.χ. Medicanes – “Μεσογειακοί Κυκλώνες”), που έπληξαν και τον ελληνικό χώρο τα τελευταία χρόνια (π.χ. Zorbas, Ianos) “δυνάμωσαν” κατά την κίνηση τους πάνω από περιοχές έντονων θαλάσσιων καυσώνων. Ακόμη, όπως διαπιστώνεται οι ισχυρότερες σχέσεις σε επίπεδο Μεσογείου παρατηρούνται δυτικά της Κύπρου (Βόρεια Λεβαντίνη), στο Βόρειο Ιόνιο και στον Κόλπο της Γένοβας, ενώ πιο αδύναμες αλληλεπιδράσεις εμφανίζονται στο νότιο τμήμα της Μεσογείου, όπου τόσο οι θαλάσσιοι καύσωνες όσο και η κυκλωνική δραστηριότητα είναι πιο ήπιες. Η συνολική ένταση των θαλάσσιων καυσώνων, που μετράται μέσω της διάρκειας και της έντασής τους, φαίνεται να συνδέεται με την ενίσχυση των συστημάτων χαμηλής πίεσης στις περισσότερες περιοχές της Μεσογείου. Η έρευνα διαπιστώνει επίσης ότι οι χρονιές/περίοδοι έντονης κυκλωνικής δραστηριότητας συχνά συμπίπτουν με ισχυρούς θαλάσσιους καύσωνες, με κορύφωση και των δύο φαινομένων το 2018.

    Όπως υπογραμμίζει ο κ. Ανδρουλιδάκης, υπάρχει μια τάση τα τελευταία 40 χρόνια για τους μεν θαλάσσιους καύσωνες, στα επιφανειακά στρώματα της θάλασσας να γίνονται πιο έντονοι, και ταυτόχρονα φαίνεται ότι αυτή η συσχέτιση δημιουργεί μια αντίστοιχη τάση εντατικοποίησης και των συστημάτων των ατμοσφαιρικών.

    «Σε συγκεκριμένες περιοχές της Μεσογείου η αλληλεπίδραση και οι αυξητικές τάσεις είναι πιο έντονες Θέλαμε να δούμε σε ποιες περιοχές από αυτές που εμφανίζονται οι θαλάσσιοι καύσωνες, σχηματίζονται αντίστοιχα και τέτοιου είδους συστήματα στη Μεσόγειο. Και κάποιες από αυτές ήταν το Ιόνιο, δυτικά από την Κύπρο και ο κόλπος της Γένοβας, στην Γαλλία και στην Ιταλία. Σε αυτές τις περιοχές, κυρίως στη βόρεια Μεσόγειο, σημειώθηκε εντατικοποίηση των θαλάσσιων καυσώνων τα τελευταία χρόνια και ταυτόχρονα αυτοί οι καύσωνες δώσανε ενέργεια ώστε να δημιουργούνται και πιο ισχυρά συστήματα ατμοσφαιρικά», επισημαίνει ενώ προσθέτει ότι όταν το σύστημα αυτό βρέθηκε πάνω από τέτοιες περιοχές οι συνέπειες που επέφερε έγιναν ακόμη πιο δυσμενείς, όπως μεταβολές ανύψωσης στάθμης της θάλασσας, πλημμύρες παράκτιες, πιο έντονες βροχοπτώσεις, από ό,τι πιθανόν να συνέβαινε αν οι θερμοκρασίες της θάλασσας από όπου πέρασε να ήταν πιο χαμηλές.

    Ο κ. Ανδρουλιδάκης τονίζει επίσης ότι ένα ακόμη στοιχείο που παρατηρούν είναι μία “τροπικοποίηση” της Μεσογείου σιγά-σιγά, ειδικά σε σχέση με τις υψηλές καταγεγραμμένες θερμοκρασίες. Τέτοιες περιοχές, σύμφωνα με τον ίδιο αποτελούν οι βόρειες θάλασσες της Μεσογείου, οι βόρειες ακτές, δηλαδή οι παράκτιες περιοχές, οι οποίες αν και θεωρητικά έχουν πιο κρύα νερά από τις νοτιότερες, φαίνεται ότι εκεί είναι πιο έντονη η τάση που θερμαίνονται πλέον. «Όπως είναι, για παράδειγμα, και το Βόρειο Αιγαίο, όπως είναι το Ιόνιο, η Αδριατική ή οι περιοχές της Νότιας Γαλλίας, δηλαδή πάνω από την Κορσική και την Σαρδηνία. Αυτές οι περιοχές φαίνεται ότι παρουσιάζουν πιο ζεστά νερά απ’ ό,τι παλιότερα», σημειώνει και συμπληρώνει ότι το Ιόνιο, για παράδειγμα, που είναι μια περιοχή που δημιουργούνται ατμοσφαιρικοί κυκλώνες, όταν ζεσταίνονται και τα νερά παραπάνω από ό,τι ήταν παραδοσιακά, αυτοί οι κυκλώνες είναι ακόμα πιο έντονοι από ό,τι ήταν.

    «Γι’ αυτόν τον λόγο οι περισσότεροι κυκλώνες που επηρεάζουν την Ελλάδα συνήθως προέρχονται από τις περιοχές του ευρύτερου Ιόνιου, κεντρική Μεσόγειο. Ωστόσο και το Αιγαίο, ενώ δεν είναι παραδοσιακός χώρος εξέλιξης ισχυρών ατμοσφαιρικών κυκλώνων, βαρομετρικά χαμηλά που εξελίσσονται στο Αιγαίο, και αυτά επηρεάζονται και από τις υψηλότερες πλέον θαλάσσιες θερμοκρασίες και του Αιγαίου σε σχέση με το παρελθόν», υπογραμμίζει.

    Παράλληλα μεταξύ άλλων η έρευνα καταδεικνύει ότι η παρακολούθηση των θαλάσσιων καυσώνων μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση και πρόβλεψη των κυκλωνικών συστημάτων, προσφέροντας οφέλη τόσο στις βραχυπρόθεσμες καιρικές προβλέψεις όσο και στις μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις για το κλίμα, καθιστώντας έναν ακόμη σημαντικό λόγο για την αναγκαιότητα της συνεχούς παρακολούθησης των ελληνικών θαλασσών.

    Όπως εξηγεί ο καθηγητής Μετεωρολογίας του τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ Γιάννης Πυθαρούλης, εκ των συγγραφέων της έρευνας, ανάμεσα σε αυτά που χρειάζεται να δοθεί έμφαση είναι η ανάγκη να λαμβάνονται υπόψιν οι θερμοκρασίες της θάλασσας στις προσομοιώσεις και στις προγνώσεις. Ακόμη σύμφωνα με τον κ. Πυθαρούλη καταδεικνύεται επίσης η σημασία της βελτίωσης των μετρητικών συστημάτων. «Υπάρχουν οι δορυφόροι, υπάρχουν κάποια στοιχεία, αλλά τα μετρητικά συστήματα που έχουμε στη θάλασσα, δηλαδή, αυτά που μετράνε τις θαλάσσιες θερμοκρασίες, θα έπρεπε να βελτιωθούν και να αυξηθούν. Πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνουμε υπόψη τις έντονες θερμοκρασίες θάλασσας, γιατί επηρεάζουν τόσο τα συστήματα που είναι σαν medicanes, αλλά και τα βαρομετρικά χαμηλά», σημειώνει και τονίζει ότι αν και η συχνότητα των φαινομένων παραμένει περίπου στα ίδια επίπεδα αυτό που έχει αυξηθεί είναι η έντασή τους.

    «Τα συστήματα αυτά έχουν μεγαλύτερη ένταση τα τελευταία χρόνια. Το άλλο που θα συμβεί είναι ότι τα συστήματα αυτά, οι medicanes ενώ δεν εμφανίζονταν τόσο συχνά προς την Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε αρκετούς να επηρεάζουν την περιοχή μας. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι δεν θα εμφανίζονται μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη τη Μεσόγειο και τη Δυτική. Προς το παρόν όμως έχουμε ενδείξεις γι αυτό. Είναι πολύ λίγα τα συστήματα έτσι ώστε στατιστικά να μπορούμε να πούμε κάτι σίγουρο», τονίζει ο κ. Πυθαρούλης.

    Μπορείτε να διαβάσετε όλη την έρευνα εδώ:

    https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/adb505?fbclid=IwY2xjawIpMK1leHRuA2FlbQIxMAABHbnlSgH6RbaC9gno124lZowqheHrapuuVMrHB7HT0kwf1MpmCY0Tw93qRg_aem_knk8nYC6-S5F0LT39Btekg

  • Οι πάγοι λιώνουν και η θερμοκρασία αυξάνεται- Ο Φεβρουάριος του 2025 συνέχισε τα ρεκόρ υπερθέρμανσης

    Οι πάγοι λιώνουν και η θερμοκρασία αυξάνεται- Ο Φεβρουάριος του 2025 συνέχισε τα ρεκόρ υπερθέρμανσης

    Οι πάγοι παγκοσμίως βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ, ενώ αντίθετα η θερμοκρασία της Γης στο υψηλότερο: μετά το 2024 με τα αρνητικά ρεκόρ και τις κλιματικές καταστροφές που καταγράφηκαν στη διάρκειά του, ο χειμώνας του 2025 κατέδειξε ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχίζεται.

    Τον Φεβρουάριο η συνολική επιφάνεια των πάγων γύρω από τους δύο πόλους έφτασε σε νέο ιστορικό χαμηλό, ενώ οι τρεις μήνες του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο (Δεκέμβριος- Φεβρουάριος) ήταν σχεδόν τόσο ζεστοί όσο πέρυσι -όταν είχε καταγραφεί ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας–, σύμφωνα με τη μηνιαία έκθεση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Κοπέρνικος.

    “ Ο Φεβρουάριος του 2025 συνεχίζει τις θερμοκρασίες ρεκόρ, ή σε σχεδόν επίπεδα ρεκόρ, που παρατηρήθηκαν τα δύο προηγούμενα χρόνια” λόγω της κλιματικής αλλαγής, υπογράμμισε σε ανακοίνωση η Σαμάνθα Μπέρζες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προβλέψεων (ECMWF).

    “ Μια από τις επιπτώσεις ενός πιο ζεστού κόσμου είναι το λιώσιμο των πάγων στη θάλασσα”, με αποτέλεσμα “ η παγκόσμια επιφάνεια των πάγων να πέσει σε ιστορικό χαμηλό”, πρόσθεσε.

    Μέρος των πάγων λιώνει κανονικά το καλοκαίρι και σχηματίζεται εκ νέου τον χειμώνα, όμως πλέον αυξάνεται το ποσοστό των πάγων που λιώνουν και μειώνεται αυτό των νέων πάγων.

    Στις 7 Φεβρουάριου καταγράφηκε “ το χαμηλότερο ρεκόρ συνολικής επιφάνειας πάγων” γύρω από την Αρκτική και την Ανταρκτική, επεσήμανε ο Κοπέρνικος.

    Το λιώσιμο των πάγων επηρεάζει κυρίως την Αρκτική.

    Εξάλλου η Γη ξεκίνησε φέτος την τρίτη συναπτή χρονιά με θερμοκρασίες ρεκόρ, μετά το 2024 που απεδείχθη η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, ξεπερνώντας το ρεκόρ του 2023.

    Ο Φεβρουάριος του 2025 ήταν ο τρίτος πιο ζεστός Φεβρουάριος που έχει παρατηρηθεί ποτέ και το χειρότερο: η θερμοκρασία ήταν υψηλότερη κατά 1,5 ° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, τόνισε ο Κοπέρνικος.

    Η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα προβλέπει ότι ο κόσμος πρέπει να ενεργήσει για να αποφύγει την άνοδο της θερμοκρασίας πάνω από 1,5 ° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή προκειμένου να αποτραπεί η αύξηση των κλιματικών καταστροφών.

    Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ο κόσμος οδεύει να ξεπεράσει το όριο αυτό στην αρχή της δεκαετίας του 2030, όμως πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι είναι πιθανό να ξεπεραστεί ακόμη νωρίτερα.

    Ο φετινός Φεβρουάριος σημαδεύτηκε από μεγάλες πυρκαγιές στην Αργεντινή, πολλούς κυκλώνες στη νοτιοανατολική Αφρική και τον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό.

    Μεγάλο μέρος της Αρκτικής, των Άλπεων και των Ιμαλαΐων, όπως και η Σκανδιναβία, η βόρεια Χιλή, η Αργεντινή, το Μεξικό, η Ινδία ή η Φλόριντα στις ΗΠΑ είδαν ιδιαίτερα υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες τον Φεβρουάριο. Αντίθετα κύμα ψύχους καταγράφηκε στις δυτικές ΗΠΑ, ενώ ο μήνας ήταν ιδιαίτερα κρύος στην Τουρκία, την ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή όπως και σε τμήμα της ανατολικής Ασίας.

    Παράλληλα αφύσικα υψηλή ήταν και η θερμοκρασία στην επιφάνεια των θαλασσών, που έφτασε τους 20,88 ° Κελσίου, η δεύτερη υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ.

  • Το 2024 το θερμότερο έτος των τελευταίων 30 ετών στην Ελλάδα

    Το 2024 το θερμότερο έτος των τελευταίων 30 ετών στην Ελλάδα

    Το πιο θερμό έτος των τελευταίων 30 ετών ήταν το 2024 για την Ελλάδα, καταρρίπτοντας το αντίστοιχο ρεκόρ που είχε καταγραφεί το 2023 για τη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η επιστημονική ομάδα του climatebook.gr για την κλιματική αποτίμηση του 2024.

    Ειδικότερα το 2024 ήταν το πιο θερμό έτος στη χώρα μας από το 1991 με μέση ετήσια τιμή της θερμοκρασίας στους 16 ° C, ενώ η μέση μέγιστη θερμοκρασία στην Ελλάδα ήταν σε όλες τις περιοχές υψηλότερη από τη μέση τιμή της κλιματικής περιόδου 1991-2020.

    Όπως σημειώθηκε κατά την παρουσίαση, τo 77% των ημερών του έτους κατέγραψε θετικές αποκλίσεις, καθιστώντας το αποτύπωμα της κλιματικής αλλαγής ορατό όλες τις εποχές του χρόνου.

    Ο διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, δρ Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, χαρακτήρισε την συμπεριφορά του καιρού για το 2024 «ακραία», καθώς -όπως είπε- οι αποκλίσεις θερμοκρασίας για όλη την Ελλάδα είναι στο +1,8 από τον μέσον όρο της κλιματικής περιόδου 1991-2020 και τόνισε ότι «σχεδόν όλοι οι μήνες του χρόνου έχουν θερμοκρασίες πάνω από τις κανονικές τιμές».

    Παράλληλα το 2024 ήταν το θερμότερο έτος παγκοσμίως, με τη μέση θερμοκρασία να ξεπερνάει κατά +1,6 βαθμούς τη μέση τιμή της προβιομηχανικής περιόδου (1850-1900). Πολύ σημαντική, όπως υπογραμμίστηκε, ήταν και η αύξηση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα στον πλανήτη, με τη μέση τιμή το 2024 να φθάνει τα 422.1 ppm, 2.9 ppm περισσότερα από την μέση τιμή του 2023.

    Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στους θερινούς μήνες του 2024 καθώς, όπως επισημάνθηκε, 85 από τις 92 ημέρες του καλοκαιριού του 2024 κατέγραψαν θερμοκρασίες με πολύ μεγάλες θετικές αποκλίσεις. Συγκεκριμένα ο Ιούνιος του 2024 ήταν ο θερμότερος των τελευταίων δεκαετιών με παρατεταμένες περιόδους υψηλών θερμοκρασιών που διήρκεσαν αρκετές ημέρες.

    Αξιοσημείωτη, σύμφωνα με τα στοιχεία της επιστημονικής ομάδας, ήταν η έντονη θερμική καταπόνηση που παρουσιάστηκε σε πολλές πόλεις της χώρας. Μεταξύ των τριών μεγαλύτερων πόλεων (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα) η Αθήνα παρουσίασε τις δυσμενέστερες συνθήκες, όπως τονίζει η ομάδα του climatebook.gr.

    «Το μεγάλο πρόβλημα των πόλεων είναι ότι παραμένουν ζεστές και το βράδυ. Παραμένουν όλο το 24ωρο σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα και σε δείκτες θερμοκρασίας και σε δείκτες δυσφορίας», σημείωσε ο κ. Λαγουβάρδος. Όπως είπε επρόκειτο για μία ακραία συμπεριφορά του καιρού ειδικά στις μεγάλες πόλεις προκαλώντας συνεχές θερμικό στρες στους κατοίκους των μεγάλων πόλεων, καθώς η θερμοκρασία παρέμενε πάνω από τους 29 βαθμούς για πολλά συνεχόμενα 24ωρα μέσα στον καύσωνα. «Επομένως δεν υπήρχε χρόνος ώστε ο ανθρώπινος οργανισμός να αισθανθεί μία ανακούφιση», τόνισε ο κ. Λαγουβάρδος, ενώ υπογράμμισε ότι ο Ιούνιος είχε «εξαιρετικά ακραία συμπεριφορά».

    Από την πλευρά του το μέλος της επιστημονικής ομάδας του climatebook.gr, δρ Σταύρος Ντάφης επισήμανε ότι σε μεγάλες πόλεις της χώρας, πάνω από το 70% των ημερών του Ιουνίου παρουσίασαν ισχυρή ή και ακόμα μεγαλύτερη θερμική καταπόνηση με βάση το δείκτη UTCI.

    Στην Αθήνα το 66,7% των ημερών κατατάσσονται σε πολύ ισχυρή θερμική καταπόνηση, ενώ υπολογίστηκε και μία ημέρα ακραίας θερμικής καταπόνησης.

    Για τη χώρα μας ο Μάιος και ο Νοέμβριος 2024 ήταν δύο ελαφρώς ψυχροί μήνες, ενώ ο Φεβρουάριος και ο Ιούνιος 2024 ήταν δύο πολύ θερμοί μήνες όσον αφορά τις αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές.

    «Η Βορειοδυτική Ελλάδα θερμαίνεται γρηγορότερα»

    Σύμφωνα με τα στοιχεία της επιστημονικής ομάδας οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις (+2.1 -2.3 βαθμοί Κελσίου) σημειώθηκαν σε περιοχές της Δυτικής και Βόρειας Ελλάδας και οι χαμηλότερες θετικές αποκλίσεις στην Κρήτη.

    Όπως επισήμανε ο κ. Λαγουβάρδος ο ρυθμός που θερμαίνεται η βορειοδυτική Ελλάδα είναι διπλάσιος σε σχέση με την Κρήτη και τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, γεγονός που -όπως σημείωσε- είναι πολύ ανησυχητικό για τις επιπτώσεις στη γεωργία, στον τουρισμό, στα οικοσυστήματα στις δασικές πυρκαγιές.

    «Μας απασχολεί να ξέρουμε που παρουσιάζεται η μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας ώστε να μπορέσουμε να πάρουμε μέτρα μετριασμού της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να γνωρίζουμε που εντοπίζεται το πρόβλημα. Υπάρχουν περιοχές της χώρας μας που ζεσταίνονται γρηγορότερα, οι περιοχές μακριά από τη θάλασσα. Για παράδειγμα η Καστοριά συγκεκριμένα βρέθηκε με + 2,2 βαθμούς αύξηση», τόνισε και προσέθεσε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στις νοτιότερες περιοχές όπως η Κρήτη είναι περίπου στον έναν βαθμό.

    «Οι περιοχές που ζεσταίνονται γρηγορότερα στη χώρα μας είναι περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, όπου βρίσκονται μακριά από τη θάλασσα κι αυτό το βλέπουμε κι εκτός συνόρων στις βαλκανικές χώρες, Βουλγαρία, Pουμανία», ανέφερε.

    Το 2024 το 9ο ξηρότερο έτος

    Αναφορικά με τις βροχοπτώσεις το 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία του climatebook, ήταν από τα πολύ ξηρά έτη των τελευταίων 30 ετών, αλλά όχι το ξηρότερο (το 9ο στην κατάταξη) ενώ το ύψος βροχής στην Ελλάδα το 2024 ήταν σε αρκετές περιοχές χαμηλότερο από εκείνο που είχε καταγραφεί ως μέση τιμή κατά την κλιματική περίοδο 1991-2020.

    Οι περιοχές όπου σημειώθηκαν λιγότερες βροχές σχετικά με την κλιματική τιμή ήταν η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη, πολλά τμήματα της ανατολικής χώρας (συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής), τα νησιά και η Κρήτη, ενώ αυτές με τις περισσότερες βροχές σχετικά με την κλιματική τιμή ήταν κυρίως στη Θεσσαλία και στην Κεντρική Μακεδονία.

    Σχετικά με τις ξηρές μέρες, σύμφωνα με τα στοιχεία της επιστημονικής ομάδας του climatebook.gr παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού τους, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να εντοπίζονται στην Ήπειρο, τη Δυτική Θεσσαλία και τη Δυτική Στερεά Ελλάδα.

    Το θερμότερο έτος για τις θάλασσες

    Αναφορικά με τη θερμοκρασία των θαλασσών το 2024 ήταν το πιο θερμό έτος από το 1991 και για τις θάλασσες, ξεπερνώντας το δεύτερο θερμότερο, αυτό του 2023. Όπως καταδεικνύει η επιστημονική ομάδα η θερμοκρασία της θάλασσας ήταν σε όλα τα πελάγη υψηλότερη από την κλιματική τιμή της περιόδου 1991-2020. Ειδικά σε περιοχές του Βόρειου Αιγαίου και της Ρόδου, η θετική απόκλιση έφτασε τους +2.4 βαθμούς Κελσίου.

    «Η θέρμανση του επιφανειακού στρώματος (0-200 μ) έφτασε ως τους +2 ° C, και του ενδιάμεσου στρώματος (200-800 μ)τους +0.5-+1 ° C έναντι της κλιματικής τιμής. Οι περιοχές όπου η θερμοκρασία εμφανίζεται ελάχιστα χαμηλότερη της κλιματικής τιμής εντοπίζονται σε μεμονωμένες περιοχές νότια και περιμετρικά της Κρήτης στα βαθύτερα στρώματα (800-4.000 μ), τα οποία ωστόσο, χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους από θετικές αποκλίσεις ~+0.2 ° C», σημείωσε η φυσικός- ωκεανογράφος στο Εργαστήριο Παράκτιας και Θαλάσσιας Έρευνας στο ΙΤΕ, δρ Σοφία Δαρμαράκη.

    Η θερμοκρασία της θάλασσας ξεπέρασε ακόμη και τους 30 ° C τον Ιούλιο και Αύγουστο του 2024 στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου, καθώς και σε περιοχές του Ιονίου, ενώ η χαμηλότερη θερμοκρασία, 12 ° C, σημειώθηκε στο Θρακικό Πέλαγος και στο Βόρειο Αιγαίο τον Μάρτιο του 2024.

    Χιονοπτώσεις και δασικές πυρκαγιές

    Σχετικά με τις ημέρες χιονοκάλυψης, σύμφωνα με τα στοιχεία της ομάδας στη Βόρεια Ελλάδα και στην Πίνδο, κυμάνθηκαν κατά 30-35% κάτω από τη μέση τιμή της περιόδου 2005-2023.

    Πάνω από την μέση τιμή οι συνολικές ημέρες χιονοκάλυψης για το 2024 ήταν μόνο σε μεγάλα υψόμετρα στα Λευκά Όρη της Κρήτης.

    «Το 2024 ο αριθμός των ημερών χιονοκάλυψης περιορίζεται στις πιο πολλές περιοχές. Τη δεκαετία 2011-2020 τα χιόνια περιορίζονται πολύ», τόνισε ο κ. Λαγουβάρδος, ενώ σημείωσε ότι η έρπουσα φωτιά που εκδηλώθηκε τέλος Μαρτίου του 2024 καταδεικνύει την έλλειψη χιονοπτώσεων. «Κανονικά θα έπρεπε να ήταν χιονισμένα εκείνη τη περίοδο. Κι όμως είχαμε πυρκαγιά στο τέλος του χειμώνα», επισήμανε.

    Σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές, σύμφωνα με τα στοιχεία της ομάδας ο συνολικός αριθμός καμένων στρεμμάτων περιορίστηκε στα 420.000 στρέμματα, χαμηλότερα από τον μέσο όρο της περιόδου 2006-2024 (503.000 στρέμματα), παρόλο που -όπως τονίστηκε στην παρουσίαση- ήταν μία «κακή μετεωρολογική χρονιά».

    Η μεγαλύτερη σε έκταση ήταν η πυρκαγιά στην Πεντέλη τον Αύγουστο, η οποία εκτιμάται ότι έκαψε περίπου 104.000 στρέμματα.

    Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Λαγουβάρδος υπογράμμισε δύο ποιοτικά χαρακτηριστικά που εντόπισαν. Το πρώτο, όπως είπε, είναι ότι οι πυρκαγιές ξεκίνησαν νωρίς, όπως η φωτιά στα Πιέρια όρη και το δεύτερο ότι πυρκαγιές εκδηλώθηκαν και αρκετά αργά μέσα στην αντιπυρική περίοδο, όπως αυτή στην Κορινθία στο τέλος Σεπτεμβρίου.

    Συνολικά, 31 καιρικά επεισόδια με έντονες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις καταγράφηκαν στην Ελλάδα το 2024. Ο αριθμός αυτός, όπως επισήμανε η επιστημονική ομάδα, είναι υψηλότερος από τον ετήσιο μέσο όρο της περιόδου 2000-2024 (24 επεισόδια). Τα 24 επεισόδια ήταν άμεσα σχετιζόμενα με πλημμύρες, 10 με ισχυρούς ανέμους και 6 με σίφωνες ξηράς. Τα επεισόδια αυτά προκάλεσαν συνολικά 9 ανθρώπινες απώλειες.

    Όπως σημείωσε η διευθύντρια Ερευνών του ΙΕΠΒΑ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, δρ Βασιλική Κοτρώνη η πρόκληση είναι «πώς να βρεθεί αυτός ο δίαυλος επικοινωνίας, ώστε αυτά τα κλιματικά δεδομένα να αποτελέσουν κομμάτι της πολιτικής».

    «Αυτός ο δίαυλος επικοινωνίας πρέπει να καθοριστεί και να είναι συνεχής, γιατί αν αυτά τα κλιματικά δεδομένα δεν αποτελέσουν την πηγή της λήψης αποφάσεων για την προσαρμογή και την αποφυγή, τότε νομίζω ότι θα έχει χαθεί όλο το παιχνίδι. Δεν λέω ότι δεν γίνονται πράγματα, αλλά δεν γίνονται όσο πρέπει να γίνονται», επισήμανε.

    Από την πλευρά της η διευθύντρια Περιβαλλοντικής Πολιτικής WWF Θεοδότα Νάντσου τόνισε ότι τον πήχη για τα θέματα της κλιματικής αλλαγής που βλέπουμε να συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, τον βάζει η επιστήμη. «Οι δημοκρατικές κοινωνίες βρίσκουν τις καλύτερες λύσεις. Τα δεδομένα όμως μπαίνουν από τους επιστήμονες και είναι πάρα πολύ σημαντικό να παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο, όπως από την ομάδα του Climatebook, ώστε πραγματικά να μπορούμε να καταλάβουμε για τι πράγμα μιλάμε, τι είναι αυτές οι μεταβολές και προφανώς που οφείλονται».

    «Ως δημοκρατικές κοινωνίες τώρα εμείς οφείλουμε από κάθε μετερίζι, να δούμε πώς συντεταγμένα και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο θα βρούμε εκείνες τις λύσεις και θα προετοιμαστούμε κατάλληλα, ώστε και να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, αυτό είναι το κομμάτι της προσαρμογής σε ένα κακό που έχει ήδη συντελεστεί μέχρι τώρα, αλλά ιδίως πώς θα αναχαιτίσουμε το ακόμα χειρότερο που δυστυχώς βλέπουμε να έρχεται πολύ πιο γρήγορα και πιο άγρια από όσο είχε αρχικά προβλεφθεί. Αυτά που ξέραμε ήταν ότι οι καταστροφές θα αρχίζουν να σκάνε στον πολιτισμό μας, γύρω στο 2040, και ότι μέχρι τότε θα αρχίσουμε να βλέπουμε κλιμακούμενες επιπτώσεις, οι οποίες όμως δεν θα είναι κάτι φοβερά δραματικό. Αυτά έχουν έρθει πολύ πιο μπροστά όλα χρονικά. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό να έχουμε τέτοια εργαλεία και τα δεδομένα αυτά να μεταφράζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούμε πραγματικά να καταλάβουμε τι συμβαίνει», σημείωσε και ανέφερε «ότι αυτοί οι γρήγοροι για τα δεδομένα της φύσης, ρυθμοί κλιματικής μεταβολής οφείλονται στις ανθρωπογενείς εκπομπές αέριων του θερμοκηπίου». «Αυτές είναι που πρέπει να αντιμετωπιστούν, να μειωθούν, να μηδενιστούν και από αυτό το μηδέν προκύπτει και η ανάγκη όλα τα κράτη, άσχετα από το μέγεθος της συμβολής τους, να μηδενίσουν. Όσο πιο νωρίς πάρουμε ως κοινωνίες αυτό το μήνυμα, τόσο περισσότερο χρόνο έχουμε ώστε αυτή τη μετάβαση προς το μηδέν να την κάνουμε σωστά και να την κάνουμε με τρόπο δίκαιο, κοινωνικά δίκαιο και σίγουρα οικονομικά πιο επωφελή και περιβαλλοντικά ασφαλή γιατί χρειάζεται η μετάβαση αυτή να γίνει και με τρόπο που σέβεται τα οικοσυστήματα. Η φύση είναι η καλύτερη θωράκισή μας απέναντι στις κλιματικές καταστροφές».

    Ακόμη στάθηκε στον ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας στη Βόρεια Ελλάδα τονίζοντας ότι η Καστοριά, εμφανίζει την μεγαλύτερη μέση αύξηση από το 1990.

    «Αυτό σημαίνει φοβερό στρες για τα οικοσυστήματα που τόσο λατρεύουμε και που είναι παγκόσμια αναγνωρισμένης αξίας, όπως η Πρέσπα. Η Πρέσπα έχει χάσει τα χιόνια», σημείωσε.

    Εκ μέρους της Greenpeace η κ. Έλενα Δανάλη έδωσε έμφαση στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στη γεωργία και τη γεωργική παραγωγή και στην παραγωγή της τροφής μας, τονίζοντας ότι η αξιοποίηση αυτών των δεδομένων που προέρχονται από την επιστημονική γνώση θα συμβάλει ώστε «εμείς οι πολίτες στηριζόμενοι στα κλιματικά δεδομένα και στους κλιματικούς επιστήμονες να καταφέρουμε να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή και να διαμορφώσουμε ριζικά το αγροτικό μοντέλο».

    Την παρούσα ετήσια έκθεση του Climatebook επιμελήθηκαν οι δρ. Κώστας Λαγουβάρδος, Γιώργος Κύρος, δρ. Σταύρος Ντάφης, δρ. Κατερίνα Παπαγιαννάκη, δρ. Βασιλική Κοτρώνη και δρ. Φραγκουλίδης Γεώργιος.

    Ακόμη συνεισέφεραν:

    – για τη δασική πυρκαγιά στη Βορειοανατολική Αττική ο κύριο ερευνητής Δρ Θοδωρής Γιάνναρος (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών),

    – για τις θερμοκρασίες θάλασσας η δρ Σοφία Δαρμαράκη, φυσικός- ωκεανογράφος στο Εργαστήριο Παράκτιας και Θαλάσσιας Έρευνας στο ΙΤΕ,

    – για τη θερμική επιβάρυνση τον Ιούνιο του 2024, η δρ. Κατερίνα Πανταβού, επιστημονική συνεργάτης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

  • Γιάννης Τσιπουρίδης / Ο βασιλιάς είναι γυμνός…

    Γιάννης Τσιπουρίδης / Ο βασιλιάς είναι γυμνός…

    Τι βλέπουν τα ματάκια μας τούτες τις μέρες πάλι!

    Φαντάζομαι θα είστε αποσβολωμένοι όπως κι εγώ από όσα συμβαίνουν.

    Τι βροχή ήταν αυτή στην Κεφαλλονιά.

    Το ύψος της βροχής μετρήθηκε σε τόνους ανά στρέμμα![i]

    Οι ελαιώνες μετατράπηκαν σε λίμνες!

    Άσε τα σπίτια και τους κατοίκους.

    Κι όπως και στις πυρκαγιές όλοι να θέλουν μια εξωλέμβιο / πυροσβεστική έξω από το σπίτι τους.

    Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι επιδεινούμενες καταστροφές που τα συνοδεύουν, καθώς και η αδυναμία των υποδομών και των υπηρεσιών έκτακτών αναγκών να ανταποκριθούν στο κατά πολύ αυξημένο φορτίο, είναι η νέα μας πραγματικότητα.

    Το κλίμα του σπιτιού μας έχει αλλάξει οριστικά και αμετάκλητα, προς το παρόν τουλάχιστον.

    Το Ινστιτούτο World Weather Attribution σύνθεσε μια έκθεση καιρικών πεπραγμένων για το 2024[ii]. Δείτε την, διαβάστε την και φυλάξτε την, για να την ξαναδείτε του χρόνου τέτοιο καιρό μαζί με την καινούργια και θα βγάλετε μόνοι σας συμπεράσματα.

    Κατ’ αρχήν αυτό που συμβαίνει, αν κάποιος είναι θετικός άνθρωπος, μπορεί να το δει σαν θρίαμβο της επιστήμης: Γίνεται ότι ακριβώς είχε προβλεφθεί εδώ και δεκαετίες.

    Δυστυχώς όταν πνίγεσαι ή καίγεσαι δεν έχεις την ψυχραιμία να είσαι τόσο θετικός.

    Αντίθετα ψάχνεις για λύσεις και όταν οι λύσεις δεν υπάρχουν ή δεν είναι ικανοποιητικές, ψάχνεις για τους υπεύθυνους αυτής της συνεχιζόμενης καταστροφής.

    Εδώ έχει κανείς τεράστια γκάμα υπευθύνων για να διαλέξει. Από που να αρχίσω και που να σταματήσω.

    Αλλά εγώ δεν θα έμενα σε αυτούς.

    Θα πήγαινα σε αυτούς που φταίνε τώρα, σήμερα, γιατί όσο πιο προχωρημένη είναι η κλιματική κρίση και καταστροφή, τόσο μεγαλύτερη και η ευθύνη αυτών που είτε συνειδητά δεν συμβάλουν στην αντιμετώπιση της, είτε ακόμη πιο συνειδητά συμβάλουν στην επιδείνωση της.

    Κι έτσι φτάνουμε και πάλι στην ενσάρκωση της προσωπικής  ατζέντας, στον νέο ηγέτη του δυτικού κόσμου, ο οποίος φαρδιά πλατιά δηλώνει ότι δεν υπάρχει κλιματική αλλαγή και ότι η πράσινη ανάπτυξη είναι απάτη.

    Και φυσικά δεν μένει στα λόγια. Τα εκτελεστικά του διατάγματα δεν έχουν τέλος.

    Αν η επιστήμη έχει δίκιο για την κλιματική αλλαγή, αυτό που κάνει ο νέος πρόεδρος είναι εγκληματικό, κυρίως γιατί έχει την πληροφόρηση την οποία όχι μόνο επιλέγει να αγνοεί, αλλά απαγορεύει να διαδίδεται από κρατικά μέσα των ΗΠΑ.

    Και φυσικά άλλο να αρνείται την κλιματική αλλαγή π.χ. το άλλο προεδρικό αστέρι των ημερών μας, ο πρόεδρος της Αργεντινής Μιλέι κι άλλο να την αρνείται ο Προέδρος των ΗΠΑ.

    Θέλουμε δεν θέλουμε, επηρεάζει πολλούς.

    Και δεν είναι μόνο η κλιματική αλλαγή.

    Ο άνθρωπος ήρθε με φόρα και αιφνιδίασε τους πάντες.

    Που δεν θα έπρεπε. Βλέπαμε τι ερχόταν.

    Και πριν πω οτιδήποτε άλλο, πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν επέβαλε δικτατορία, αλλά ψηφίστηκε από την πλειοψηφία του αμερικανικού λαού: έλαβε το 50% των ψήφων[iii].

    Άρα (και) με άλλους πρέπει να τα έχουμε…..

    Όταν κάποιος εκστομίζει δημόσια την κατηγορία ότι οι μετανάστες τρώνε κατοικίδια ζώα και επιμένει μέχρι τέλους, χωρίς απολύτως κανένα στοιχείο, κι όμως το 50% των εκλογέων τον επιλέγουν για Πρόεδρο, η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά…

    Πως συμβαίνουν αυτά τα πράγματα;

    Μήπως πάντα ήταν έτσι και δεν τα έβλεπα εγώ;

    Γυρίστε το ρολόι σας μερικές δεκαετίες πίσω και φανταστείτε κάποιος πρόεδρος να έλεγε:

    «Θα προσαρτήσω Παναμά, Καναδά και Γροιλανδία και θα αγοράσω τη Γάζα για να την κάνω Ριβιέρα», για να μείνω μόνο στα πιο εξόφθαλμα.

    Ακόμη θα γελούσαν.

    Τώρα, όμως, τρέμουν όλοι και τον αντιμετωπίζουν πάρα πολύ σοβαρά.

    Ιράν, Χαμάς, Χεζμπολά, ούτε κιχ.

    Οι Ευρωπαίοι ψελλίζουν, δεν μιλούν.

    Οι Ρώσσοι χαμογελαστοί κι ο Ζελένσκυ κατακίτρινος τρέχει στον Σουλτάνο για στήριξη.

    Δείτε πως προσαρμόζονται, πιστοί στο δόγμα ‘η επιθυμία του διαταγή μας’:

    Το παντοδύναμο Google Maps προσαρμόστηκε ήδη.

    Ο κόλπος του Μεξικό…. (κόλπος της Αμερικής)

    Τι άλλαξε; Συλλογική απώλεια μνήμης; Κρίσης;

    Η κρίση όλων μας καθορίζεται από αυτά που έχουμε προσλάβει καθολικά από τη στιγμή που αντιλαμβανόμαστε έστω και υποσυνείδητα τα ερεθίσματα και μηνύματα με τα οποία ερχόμαστε σε επαφή.

    Για παράδειγμα, πως μπορούμε σήμερα, συλλογικά, να αντιμετωπίζουμε θετικά μια ιδεολογία που αιματοκύλισε όλον τον πλανήτη πριν 80 χρόνια;

    Με ξεπερνάει.

    Αναρωτιέμαι σε 20-30 χρόνια, αν υπάρχουμε, πως θα περιγράφουν οι τότε αναλυτές την τρέχουσα περίοδο.

    Πως θα ξετυλίξουν αυτό το κουβάρι ασυναρτησιών που εκτοξεύονται καθημερινά.

    Ας γυρίσω, όμως, σε αυτά που ξέρω με σιγουριά.

    Παρά τον Τραμπ ή μάλλον εξ αιτίας του το σημαντικότερο πρόβλημα μας, που χειροτερεύει με κάθε μέρα που περνάει, είναι η καλπάζουσα τετραπλή πλανητική κρίση:

    • Η επιδεινούμενη Κλιματική αλλαγή
    • Η ανεξέλεγκτη Ρύπανση
    • Η υπό εξαφάνιση Βιοποικιλότητα
    • Ο διογκούμενος αριθμός Κλιματικών προσφύγων

    Ποιος μιλάει γι’ αυτά;

    Ελάχιστοι και μόνο όταν συμβεί κάποια καταστροφή, όπως τώρα στην Κεφαλλονιά, αλλά σε λίγες μέρες περνάει στη τελευταία σελίδα.

    Ενημερώνει κανείς τον κόσμο;

    Ξοδέψτε μια μέρα να δείτε τη θεματολογία των τηλεοπτικών εκπομπών και σκεφθείτε κατά πόσο μας βοηθάνε να γίνουμε καλύτεροι πολίτες σε μια καλύτερή κοινωνία. Πιστεύω πως οι τηλεοπτικές εκπομπές προσπαθούν απλά να ανταγωνιστούν τα κοινωνικά δίκτυα.

    Η μεγάλη χαμένη φυσικά είναι η γνώση, η πληροφόρηση, η επιστήμη.

    Διαβάζει κανείς που και που για αστεροειδείς που κατευθύνονται προς τη Γη και θα περάσουν «ξυστά», κι αν την πλήξουν θα είναι το τέλος μας….

    Τον “αστεροειδή” της καταστροφής μας, τον έχουμε εκθρέψει μόνοι μας και τον έχουμε ήδη στη Γη.

    Είναι η τετραπλή πλανητική κρίση.

    Και δεν κάνουμε τίποτε σοβαρό για να τον αποδυναμώσουμε

    Ψέματα.

    Κάνουμε τα πάντα να τον δυναμώσουμε

    Και τώρα με τον Τραμπ, ούτε ψύλλος στον κόρφο μας.

    Αν το καλοσκεφτεί κανείς, ο βασιλιάς, όλοι οι βασιλιάδες είναι ολόγυμνοι, αλλά εμείς έχουμε χάσει την παιδική αυθόρμητη ειλικρίνεια να το βροντοφωνάξουμε, κι έτσι θα είμαστε θύματα στις παράλογες και αντιεπιστημονικές επιδιώξεις τους.

    Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης 

    Σύμβουλος Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

    Καθηγητής Πανεπιστημίου Technical University of Mombasa (TUM), Kenya

    Ερευνητής Πανεπιστημίου Strathmore University, Nairobi, Kenya 

    Μέλος του Fossil Fuel Non Proliferation Treaty και του Loss and Damage Collaboration Group

    Εκδότης e-mc2  (Energy Matters to Climate Change)

    Εκδότης ΑΝΕΜΟλόγια

    [i] https://www.libre.gr/2025/02/16/kefalonia-ekatontades-tonoi-nerou-vy/

    [ii] https://www.worldweatherattribution.org/when-risks-become-reality-extreme-weather-in-2024/

    [iii] Προεδρική εκλογή των Ηνωμένων Πολιτειών 2024

  • Ο τρόπος ζωής και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την υγεία και τη γήρανση περισσότερο από τα γονίδιά μας

    Ο τρόπος ζωής και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την υγεία και τη γήρανση περισσότερο από τα γονίδιά μας

    Ο τρόπος ζωής μας, οι συνθήκες διαβίωσης και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην υγεία και την πιθανότητα πρόωρου θανάτου από ό,τι τα γονίδιά μας. Αυτό διαπιστώνει έρευνα, με επικεφαλής το ερευνητικό κέντρο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης «Oxford Population Health», που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Medicine».

    Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από σχεδόν μισό εκατομμύριο συμμετέχοντες στη βρετανική βιοτράπεζα δεδομένων (UK Biobank) για να αξιολογήσουν την επίδραση 164 περιβαλλοντικών παραμέτρων και γενετικών κινδύνων για 22 μεγάλες ασθένειες στη γήρανση, τις σχετιζόμενες με την ηλικία ασθένειες και τον πρόωρο θάνατο.

    Όπως διαπίστωσαν, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες εξηγούσαν το 17% της διακύμανσης του κινδύνου θανάτου σε σύγκριση με λιγότερο από 2% που εξηγείται από τη γενετική προδιάθεση.

    Από τους 25 ανεξάρτητους περιβαλλοντικούς παράγοντες που εντοπίστηκαν, το κάπνισμα, η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η φυσική δραστηριότητα και οι συνθήκες διαβίωσης είχαν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στη θνησιμότητα και τη βιολογική γήρανση. Το κάπνισμα συσχετίστηκε με 21 ασθένειες, οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες, όπως το εισόδημα του νοικοκυριού, η ιδιοκτησία κατοικίας και η κατάσταση απασχόλησης, συνδέθηκαν με 19 ασθένειες, ενώ η φυσική δραστηριότητα συνδέθηκε με 17 ασθένειες.

    Είκοσι τρεις από τους παράγοντες που εντοπίστηκαν είναι τροποποιήσιμοι. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι παράγοντες στην πρώιμη ζωή, όπως το σωματικό βάρος σε ηλικία δέκα ετών ή το κάπνισμα της μητέρας κοντά στη γέννηση, φάνηκε ότι επηρεάζουν τη γήρανση και τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου 30-80 χρόνια αργότερα.

    Επίσης, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είχαν μεγαλύτερη επίδραση στις ασθένειες των πνευμόνων, της καρδιάς και του ήπατος, ενώ ο γενετικός κίνδυνος κυριάρχησε στην άνοια και τον καρκίνο του μαστού.

    Οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν ένα μοναδικό μέτρο γήρανσης για να παρακολουθήσουν πόσο γρήγορα γερνούν οι άνθρωποι, χρησιμοποιώντας τα επίπεδα πρωτεϊνών του αίματος. Αυτό τους επέτρεψε να συνδέσουν τις περιβαλλοντικές εκθέσεις με τη βιολογική γήρανση. Αυτή η μέθοδος είχε δείξει στο παρελθόν ότι ανιχνεύει αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία σε δύο άλλες μεγάλες μελέτες πληθυσμού από την Κίνα και τη Φινλανδία.

    Η έρευνα δείχνει, επιπλέον, ότι ενώ πολλές από τις ατομικές εκθέσεις που εντοπίστηκαν είχαν μικρό ρόλο στον πρόωρο θάνατο, ο συνδυασμένος αντίκτυπος αυτών των πολλαπλών εκθέσεων κατά τη διάρκεια της ζωής (που αναφέρεται ως exposome, εκθεσίωμα) εξήγησε ένα μεγάλο ποσοστό της πιθανότητας πρόωρου θανάτου. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι οι γνώσεις από αυτή τη μελέτη ανοίγουν τον δρόμο για ολοκληρωμένες στρατηγικές για τη βελτίωση της υγείας των γερασμένων πληθυσμών, εντοπίζοντας βασικούς συνδυασμούς περιβαλλοντικών παραγόντων που διαμορφώνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου και πολλών κοινών ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία.

    Η καθηγήτρια Κορνέλια βαν Ντουν, καθηγήτρια Επιδημιολογίας στο «Oxford Population Health» και κύρια συγγραφέας της μελέτης, επισημαίνει ότι «υπάρχουν πολλά ερωτήματα που πρέπει ακόμα να απαντηθούν, που σχετίζονται με τη διατροφή, τον τρόπο ζωής και την έκθεση σε νέους παθογόνους μικροοργανισμούς (όπως η γρίπη των πτηνών και ο COVID-19) και χημικά (όπως τα φυτοφάρμακα και τα πλαστικά), και τον αντίκτυπο των περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων σε διαφορετικούς πληθυσμούς».

  • Παγκόσμιο κλίμα: Οι νέες ανησυχητικές μετρήσεις του Ιανουαρίου

    Παγκόσμιο κλίμα: Οι νέες ανησυχητικές μετρήσεις του Ιανουαρίου

    Ο Ιανουάριος του 2025 θα είναι άλλος ένας μήνας-ορόσημο στην ιστορία του κλίματος σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Copernicus.

    Αρκετά ανησυχητικά ρεκόρ καταρρίφθηκαν και πάλι σε όλο τον κόσμο, επιβεβαιώνοντας για άλλη μια φορά την επιτάχυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

    • Θερμοκρασία του αέρα: με μέσο όρο 13,23°C, ο Ιανουάριος του 2025 έγινε ο θερμότερος Ιανουάριος που έχει καταγραφεί ποτέ, ξεπερνώντας το κανονικό για την περίοδο 1991-2020 κατά 0,79°C και το προβιομηχανικό επίπεδο κατά 1,75°C.- Η θερμότητα συνεχίζεται: τους τελευταίους 18 μήνες, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες έχουν ξεπεράσει το προβιομηχανικό επίπεδο που έχει οριστεί από τη Συμφωνία των Παρισίων κατά περισσότερο από 1,5°C, μια ανησυχητική τάση.Οι ωκεανοί υπερθερμαίνονται: Η μέση θερμοκρασία της θάλασσας έφτασε τους 20,78°C, τη δεύτερη υψηλότερη τιμή για τον μήνα Ιανουάριο.
    • Οι θαλάσσιοι πάγοι υποχωρούν: Στην Αρκτική, η έκταση του θαλάσσιου πάγου έπεσε στο 6% κάτω από το μέσο όρο, ουσιαστικά το ρεκόρ τήξης του Ιανουαρίου του 2018.
    • Ακραίες βροχοπτώσεις: Ορισμένες περιοχές του κόσμου γνώρισαν πλημμύρες ρεκόρ, ενώ άλλες χαρακτηρίστηκαν από επίμονη ξηρασία.

    Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν μια ανησυχητική δυναμική: παρά την εξέλιξη της La Niña, ενός φυσικού φαινομένου που υποτίθεται ότι περιορίζει την υπερθέρμανση του πλανήτη, ο πλανήτης συνεχίζει ωστόσο να σπάει ρεκόρ ζέστης, απειλώντας τόσο τα οικοσυστήματα όσο και τους πληθυσμούς.

    Πηγή: RTBF

  • Ο θερμότερος Ιανουάριος στα χρονικά των καταγραφών παγκοσμίως

    Ο θερμότερος Ιανουάριος στα χρονικά των καταγραφών παγκοσμίως

    Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Copernicus Climate Change Service, ο Ιανουάριος του 2025 ήταν παγκοσμίως ο πιο θερμός Ιανουάριος στην ιστορία των καταγραφών, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ του 2024, όπως αναφέρεις σε ανάρτησή του Κώστας Λαγουβάρδος.

    Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το climatebook.gr, η παγκόσμια μέση θερμοκρασία ήταν κατά 0.79 °C πάνω από τη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 και 1.75 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα (1850 έως το 1900). Ως εκ τούτου, ο Ιανουάριος ήταν ο 18ος από τους τελευταίους 19 μήνες που ξεπέρασε το όριο του 1.5°C.

    Όσον αφορά την Ευρώπη, η μέση θερμοκρασία του Ιανουαρίου 2025 ήταν 2.51 °C πάνω από τη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020, οπότε ήταν ο δεύτερος θερμότερος Ιανουάριος στην ιστορία των καταγραφών, πίσω μόνο από αυτόν του 2020.

    Η επιστημονική ομάδα του climatebook ανέλυσε τα δεδομένα θερμοκρασίας και υετού για όλη την Ευρώπη και υπολόγισε τις αποκλίσεις τους από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα.

    Στον 1ο χάρτη (αριστερά) δείχνουμε την μέση μηνιαία απόκλιση της θερμοκρασίας στα 2 μέτρα από τις αντίστοιχες μέσες τιμές της περιόδου 1991-2020. Οι κόκκινες περιοχές αντιστοιχούν σε θετικές αποκλίσεις (θερμότερες συνθήκες από το κανονικό) και οι μπλε περιοχές αντιστοιχούν σε αρνητικές αποκλίσεις (ψυχρότερες συνθήκες από το κανονικό). Περιπτώσεις όπου αυτές οι αποκλίσεις αποτελούν ρεκόρ Ιανουαρίου για την περιοχή από το 1960 μέχρι σήμερα υποδεικνύονται με πράσινες κουκκίδες.

    Όπως προκύπτει, ελαφρώς χαμηλότερες του κανονικού θερμοκρασίες επικράτησαν μόνο στη Βορειοδυτική Ευρώπη και υψηλότερες του κανονικού σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη. Ειδικότερα, αποκλίσεις άνω των 4 °C παρατηρήθηκαν στο μεγαλύτερο κομμάτι της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ αποτέλεσαν τις μέγιστες καταγεγραμμένες από το 1960 μέχρι σήμερα σε περιοχές της Ρωσίας, της Λευκορωσίας, της Ουκρανίας, της Ιταλίας και της Ελλάδας καθώς και σε όλη σχεδόν την Ανατολική Μεσόγειο.

    Στον 2ο χάρτη (δεξιά) δείχνουμε την απόκλιση του συνολικού υετού (δηλαδή τη συνολική ποσότητα βροχής, χαλαζιού, χιονιού, κλπ) του Ιανουαρίου από την αντίστοιχη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020. Οι μπλε περιοχές αντιστοιχούν σε θετικές αποκλίσεις και οι κόκκινες περιοχές αντιστοιχούν σε αρνητικές αποκλίσεις. Σχετικά ξηρός ήταν ο Ιανουάριος για την Ελλάδα και το μεγαλύτερο κομμάτι της ΝΑ Ευρώπης. Αντιθέτως, υψηλότερες του κανονικού ποσότητες υετού καταγράφηκαν στις υπόλοιπες περιοχές της Ευρώπης, με τις τιμές να αποτελούν ρεκόρ για την Βόρεια Γαλλία, τις Βαλτικές χώρες και την Βόρεια Ρωσία.ω

  • Γιάννης Τσιπουρίδης / Χειρότερα δεν γίνεται

    Γιάννης Τσιπουρίδης / Χειρότερα δεν γίνεται

    Όταν ο χρόνος κλείνει με τη μια επιστημονική έκθεση μετά την άλλη να ουρλιάζει «πάτα φρένο, θα σκοτωθείς» και «κάνε όπισθεν ολοταχώς» και η επόμενη χρονιά ξεκινάει με τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ να εκθειάζει τον «υγρό πλούτο» της χώρας και να υπόσχεται «drill, baby drill» και το τέλος των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ε χειρότερα δεν γίνεται.

    Γράφει ο Γιάννης Τσιπουρίδης*

    Θυμίζω πως αυτό έγινε την περίοδο που το Λος Άντζελες δοκιμάζεται ακόμη από μια νέα μεγάλη φωτιά (αλήθεια πόσες βδομάδες;), η Φλόριντα θάφτηκε κάτω από πρωτοφανή χιονοθύελλα και η Ιρλανδία βίωσε μια μοναδική καταιγίδα που κατέρριψε ρεκόρ ταχύτητάς ανέμων από την εποχή του 2ου παγκόσμιου πολέμου. Είχα μάλιστα και την ατυχία να βιώσω τα αποτελέσματα της καταιγίδας στην Ιρλανδίας: σήμερα είμαστε πέμπτη μέρα χωρίς ηλεκτρική ενέργεια…..

    Σε αυτήν την κλιματική συγκυρία η άφιξη ενός γνωστού και με προϊστορία αρνητή της κλιματικής αλλαγής στην ηγεσία των ΗΠΑ ήταν ότι χειρότερο μπορούσε να γίνει. Μάλιστα δεν έκρυψε τις προθέσεις του ούτε στιγμή. Η καταιγίδα των εκτελεστικών εντολών που υπόγραψε από την πρώτη μόλις ώρα ανάληψης των καθηκόντων του, περιλάμβανε, νωρίς στην αρχή, την αποχώρηση από τη συμφωνία του 2015 του Παρισιού για το κλίμα. Και είναι η 2η φορά που αποχωρούν οι ΗΠΑ. Ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ και το 2017 όταν είχε εκλεγεί για πρώτη φορά.

    Οι συνέπειες είναι τόσο προφανείς που δεν αξίζει να ξαναγραφτούν τώρα, γιατί θα γεμίζουν τα πρωτοσέλιδα και τις οθόνες μας μικρές και μεγάλες για τους επόμενους πολλούς μήνες.

    Αυτό είναι το μόνο σίγουρο

    Όπως και ότι σίγουρο είναι ότι τα μέσα που ελέγχονται από τον Τραμπ και τους υποστηρικτές του θα θολώνουν τα νερά και θα ενοχοποιούν τους πάντες και τα πάντα πλην των πραγματικά υπευθύνων, όπως έκαναν πρόσφατα στο Λος Άντζελες.

    Οι πρωταρχικά υπεύθυνοι για ότι συμβαίνει με το κλίμα είναι το λόμπι των ορυκτών καυσίμων, το Big Oil όπως λέγεται και οι επικεφαλής του, οι οποίοι πολύ έξυπνα αποκαλούνται oil–garchs αντί για oligarchs.

    Είναι ξεκάθαρο πως έχουν πάρει την απόφαση ότι η συνέχιση του πλουτισμού τους είναι πιο σημαντική από τις ζωές των εκατομμυρίων που θα υποστούν τις καταστροφικές συνέπειες της επιδεινούμενης με μαθηματική ακρίβεια κλιματικής κρίσης.

    Αν με ρωτήσετε γιατί διαλέγουν να αγνοούν τα επιστημονικά ευρήματα, δεν ξέρω τι να σας απαντήσω.

    Το πιθανότερο είναι πως τα τρισεκατομμύρια των κερδών θολώνουν την κρίση τους και την ηθική τους.

    Μόνο που όπως γίνεται συνήθως, άλλοι φταίνε και άλλοι πληρώνουν τα σπασμένα. Και γι’ αυτό και από καιρό λέγαμε ότι η κλιματική κρίση έχει ταξικό πρόσημο, μια και οι αναπτυγμένες χώρες προκαλούν την κλιματική κρίση αλλά τις συνέπειες τις πληρώνουν περισσότερο οι φτωχότερες χώρες και οι φτωχότεροι άνθρωποι σε κάθε χώρα.

    Ταυτόχρονα, είναι ειρωνικό ότι ζούμε σε μια εποχή στην οποία έχουμε, ο καθένας και όχι μόνο οι λίγοι και εκλεκτοί, μοναδική πληροφόρηση διαθέσιμη κυριολεκτικά στις άκρες των δακτύλων μας, με το πάτημα ενός πλήκτρου….. και ταυτόχρονα ακόμη περισσότερη παραπληροφόρηση.

    Πως αντιμετωπίζεται αυτό;

    Μόνο αν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε μια κοινή βάση αρχών

    Και ποια καλύτερη από την επιστημονική βάση

    Και γιατί καλύτερη;  

    Γιατί όσα υποστηρίζει η επιστήμη αποδεικνύονται ξανά και ξανά με μετρήσεις και πειράματα. Και πάντα οι επιστήμονες έχουν το θάρρος να εκφράζονται με ποσοστά και ποτέ απόλυτα. Αν και αυτό γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης για αμφισβήτηση των αποτελεσμάτων.

    Αναφέρομαι φυσικά στην αμφισβήτηση της επιστήμης της κλιματικής αλλαγής και την ευθεία τοποθέτηση εναντίον των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, την «πράσινη απάτη» όπως την αποκάλεσε ο μορφωμένος Προέδρος των ΗΠΑ, που παίζει την επιστήμη στα δάκτυλα.

    Θυμίζω πως είχε προτείνει να πίνουμε αντισηπτικό για να καταπολεμήσουμε τον Covid[i], ενώ βγήκε με την καλή του να δει την ολική έκλειψη ηλίου χωρίς μαύρα γυαλιά[ii].

    Την να την κάνεις την επιστήμη όμως, όταν έχεις τον ιδιοκτήτη του Χ στο πλευρό σου, ο οποίος εκτός από λάτρης της επιστήμης και της αλήθειας, ανακατεύεται και με την πολιτική κατάσταση άλλων χωρών, παρεμβαίνοντας π.χ. απροκάλυπτα υπέρ της ακροδεξιός στη Γερμανία.

    Η ουσία είναι πως ο συνδυασμός ενός πολύ ισχυρού λόμπι της αγοράς, όπως αυτό των ορυκτών καυσίμων; με έναν αδίστακτο πολιτικό, όπως ο Τραμπ που την ημέρα της ορκωμοσίας του δεν δίστασε να απειλήσει την εθνική κυριαρχία του Καναδά, του Παναμά και της Γροιλανδίας; και μέσων ελέγχου της πληροφόρησης, όπως το Χ και πιθανόν σύντομα και το Τικ Τοκ του Μασκ, οδηγεί σε μια νέα πραγματικότητα, πρώτο θύμα της οποίας είναι η προσπάθεια αναχαίτισης της κλιματικής κρίσης.

    Η  εγκατάλειψη της κλιματικής δράσης από τις ΗΠΑ, η οποία είναι σίγουρο πως θα οδηγήσει και πολλές άλλες χώρες να χαλαρώσουν τις προσπάθειες τους (να το θυμάστε αυτό) δεν μπορεί να ισοσκελιστεί εύκολα.

    Το 2024 έστειλε τόσο ξεκάθαρα κλιματικά μηνύματα που η ανθρωπότητά είχε μπροστά της ένα μονόδρομο.

    Καμιά εναλλακτική επιλογή.

    Μόνο τη μέγιστη τεχνικά δυνατή κλιματική δράση

    Και αντί αυτού, έρχεται ο Τραμπ και δεν σταματάμε αλλά κάνουμε όπισθεν ολοταχώς.

    Ε, χειρότερα δεν γίνεται.

    Προετοιμαστείτε λοιπόν.

    Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης 

    Σύμβουλος Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

    Καθηγητής Πανεπιστημίου Technical University of Mombasa (TUM), Kenya

    Ερευνητής Πανεπιστημίου Strathmore University, Nairobi, Kenya 

     Μέλος του Fossil Fuel Non Proliferation Treaty και του Loss and Damage Collaboration Group

    Εκδότης e-mc2  (Energy Matters to Climate Change)

    Εκδότης ΑΝΕΜΟλόγια

    [i] https://www.bbc.com/news/world-us-canada-52407177

    [ii] https://edition.cnn.com/2017/08/21/politics/trump-solar-eclipse/index.html

  • Χρίστος Τσαντήλας / Αποχώρηση της Αμερικής από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα: Διεθνείς αντιδράσεις και πιθανές επιπτώσεις

    Χρίστος Τσαντήλας / Αποχώρηση της Αμερικής από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα: Διεθνείς αντιδράσεις και πιθανές επιπτώσεις

    Ένα από τα 220 εκτελεστικά διατάγματα που υπέγραψε κατά προτεραιότητα ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump, αμέσως μετά την ορκωμοσία του, ήταν η απόφαση  απόσυρσης της Χώρας από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Αυτό προκάλεσε σοβαρό προβληματισμό σε όλους, όσοι κατανοούν την ανάγκη εντατικοποίησης των μέτρων για τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (ΚΑ).

    Του Χρίστου Τσαντήλα*

    Η Συμφωνία του Παρισιού, στην οποία συμμετέχουν 197 χώρες,   έχει ως κεντρικό στόχο τη συγκράτηση της αύξησης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας μέχρι το έτος 2100 στους 1.5 οC σε σύγκριση με την προβιομηχανική περίοδο. Αυτό θα επιτευχθεί με τη λήψη μέτρων που προσδιορίζονται χωριστά από τις χώρες που συμμετέχουν (εθνικά καθορισμένες εισφορές-NDCs). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) οι πολιτικές υλοποίησης των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού εκφράζονται μέσω της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) που αποτελεί τη στρατηγική της ανάπτυξης της ΕΕ που οδηγεί στην πράσινη μετάβαση (green transition) με τελικό στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας (climate neutrality-μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου) μέχρι το 2050). Τα αποτελέσματα μέχρι αυτή τη στιγμή δυστυχώς δεν είναι τα επιθυμητά, αφού στο 2024 είχε ήδη ξεπερασθεί το κατώφλι των 1.5 οC σε πολλές περιοχές του πλανήτη και, εάν αυτό συνεχίσει να επαναλαμβάνεται για πολλά χρόνια, οι στόχοι της Συμφωνίας κινδυνεύουν να αποτύχουν με μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στον πλανήτη.

    Ο διεθνής τύπος για την αποχώρηση της Αμερικής από τη Συμφωνία

    Η ανακοίνωση της απόσυρσης από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα αποτέλεσε κεντρικό θέμα στα διεθνή μέσα επικοινωνίας, που την προσέγγισαν με διαφορετικό τρόπο. Ο Guardian επισήμανε δηκτικά ότι η Αμερική μαζί με το Ιράν, τη Λιβύη και την Υεμένη είναι πλέον οι τέσσερις μόνο χώρες του πλανήτη που δεν συμμετέχουν στη Συμφωνία του Παρισιού. Οι New York Times ουδέτερα, σημείωσαν απλά ότι η αποχώρηση από τη Συμφωνία μπορεί να γίνει σε ένα έτος από σήμερα. Το Associated Press σημείωσε ότι η απόσυρση έγινε διότι ο πρόεδρος Trump πιστεύει ότι οι στόχοι της δεν συμβαδίζουν με τις αξίες της Αμερικής, επισημαίνοντας όμως παράλληλα ότι οι μισοί περίπου Αμερικανοί δεν συμφωνούν με την απόφαση του ούτε καν όλοι οι Ρεμπουπλικανοί, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση. Οι Financial Times, αδιάφορα, αναφέρoyn απλώς ότι η Αμερική είναι η μόνη χώρα μέχρι σήμερα που έχει αποχωρήσει από τη Συμφωνία του Παρισιού. Το Reuters με επικριτική διάθεση τόνισε ότι η Αμερική με την αποχώρησή της από τη Συμφωνία υπονομεύει την παγκόσμια προσπάθεια να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ), παρόμοια με το Bloomberg που επισημαίνει ότι ένας σκεπτικιστής για την ΚΑ δεν μπορεί να ακυρώσει τους στόχους της Συμφωνίας, διότι για την απαλλαγή από τον άνθρακα συμβάλλουν πολλοί παράγοντες εκτός της Αμερικής, όπως οικονομικοί και νέες τεχνολογίες.   

    Πως αντέδρασε ο ΟΗΕ

    Η αντίδραση του ΟΗΕ εκδηλώθηκε με έντονο τρόπο μέσω του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού  Οργανισμού (WMO), επισημαίνοντας τις συνέπειες της ΚΑ, όπως το ρεκόρ αύξησης της θερμοκρασίας το 2024, τις 403 καιρικές και κλιματικές καταστροφές από το 1980 που κόστισαν 2,9 τρισεκ. δολ., αλλά και τις πρόσφατες πυρκαγιές στο Los Angeles με εκτιμώμενο κόστος μεγαλύτερο του 1 δισεκ. δολ (αναφ. 1). Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δήλωσε χαρακτηριστικά από το παγκόσμιο οικονομικό forum του Davos (20-24/1/25) σχολιάζοντας την άποψη του Trump για τη συνέχιση εξόρυξης ορυκτών καυσίμων (drill, baby, drill) ότι «ο εθισμός του κόσμου στα ορυκτά καύσιμα είναι ένα “τέρας του Φρανκενστάιν” που δεν λυπάται τίποτα και κανέναν. Παντού γύρω μας, βλέπουμε σαφή σημάδια ότι το τέρας έχει γίνει αφέντης». Πρόσθεσε ακόμα ότι «αυτό που βλέπουμε σήμερα – άνοδο της στάθμης της θάλασσας, καύσωνες, πλημμύρες, καταιγίδες, ξηρασίες και πυρκαγιές – είναι απλώς μια προεπισκόπηση της ταινίας τρόμου που έρχεται» και απευθυνόμενους στους ηγέτες των μεγάλων τραπεζών, που αποσύρθηκαν από τις συμφωνίες για το κλίμα, τόνισε ότι βρίσκονται “στη λάθος πλευρά της ιστορίας, στη λάθος πλευρά της επιστήμης και στη λάθος πλευρά των καταναλωτών που αναζητούν περισσότερη βιωσιμότητα“.

    Η αντίδραση της ΕΕ και της Κίνας

    Η Ευρώπη υποδέχθηκε αρχικά αμήχανα την απόφαση απόσυρσης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού. Oι πρώτες αντιδράσεις εκδηλώθηκαν από το παγκόσμιο οικονομικό forum του Davos. Η Ευρωπαία Επίτροπος Ursula von der Leyen δήλωσε ότι “η Συμφωνία του Παρισιού εξακολουθεί να αποτελεί την καλύτερη ελπίδα για όλη την ανθρωπότητα. Έτσι, η Ευρώπη θα παραμείνει στην πορεία και θα συνεχίσει να συνεργάζεται με όλα τα έθνη που θέλουν να προστατεύσουν τη φύση και να σταματήσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη“. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Robert Habeck χαρακτήρισε την απόφαση ως “μοιραίο μήνυμα προς τον κόσμο” και ως “την αρχή μιας ιστορικής αποτυχίας“, όπως ανέφερε το Bloomberg. Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Alexander De Croo, δήλωσε σύμφωνα με το Associated Press ότι “ο κόσμος είναι γεμάτος αβεβαιότητα μετά τη χθεσινή ημέρα ακόμη περισσότερο, και ίσως αύριο να υπάρχει ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα“. H Κίνα ήταν έντονα επικριτική στην απόφαση του Trump, δηλώνοντας με τον εκπρόσωπό της ότι “η κλιματική αλλαγή είναι μια κοινή πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Καμία χώρα δεν μπορεί να μείνει έξω από αυτήν. Καμία χώρα δεν μπορεί να είναι απρόσβλητη από αυτήν“. Εκείνος μόνο που αρνήθηκε να καταδικάσει την απόφαση του Trump ήταν ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Keir Starmer, όπως αναφέρει η Daily Telegraph.

    Επιπτώσεις της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία

    Σύμφωνα με μελέτη του Κοινού Κέντρου Ερευνών της ΕΕ –JRC (αναφ. 2) οι ΗΠΑ είναι η δεύτερη χώρα μεταξύ των επτά χωρών που παράγουν τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Πρώτη είναι η Κίνα με εκπομπές 15.97 Gt CO2eq (ποσοστό 30.1%) και ακολουθούν οι ΗΠΑ με εκπομπές 5.96 Gt CO2eq (ποσοστό 11.3%), η Ινδία (7.8%), η ΕΕ (6.1%), η Ρωσία (5.0% και η Βραζιλία (2.5%). Οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια βρίσκονταν σε καλή πορεία ως προς τη μείωση των εκπομπών ΑτΘ, έχοντας το 2023 ρυθμό μείωσης των εκπομπών κατά 3.9%, ακολουθώντας τη Γερμανία (μείωση 10.%), την ΕΕ συνολικά (μείωση 8%) και την Ιαπωνία (μείωση 7.8%). Η απόσυρση επομένως των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού αναμένεται να έχει σαφώς αρνητικά αποτελέσματα στη μείωση των εκπομπών ΑτΘ.  Εκτός όμως από την άμεση επίπτωση της μη εφαρμογής των όρων της συμφωνίας από τις ΗΠΑ, υπάρχει το ενδεχόμενο να ακολουθήσουν το παράδειγμα τους και άλλες χώρες, τάση που βέβαια δεν έχει εκδηλωθεί τουλάχιστον μέχρι τώρα. Εξ άλλου και το 2017, κατά τη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης Trump, η απόσυρση από τη Συμφωνία απέτυχε στην πράξη, διότι  η απόσυρση μπορούσε να τεθεί σε ισχύ τέσσερα χρόνια από την επίκληση του μηχανισμού απόσυρσης. Στην τωρινή όμως περίπτωση, η απόσυρση επιτρέπεται να τεθεί σε ισχύ εντός ενός έτους από την επίκληση της.

    Η σχετική συζήτηση στην Ελλάδα

    Όπως προκύπτει από την πληροφόρηση που παρέχεται από τα μεγάλα ΜΜΕ, οι πολιτικές δυνάμεις που συγγενεύουν ιδεολογικά με τις ιδέες του Trump, προσπαθούν να προσαρμοσθούν στη νέα κατάσταση ή διαγκωνίζονται να δείξουν ποιος βρίσκεται εγγύτερα στις απόψεις του. Οι πολιτικές δυνάμεις που διαφωνούν με την πολιτική Trump, με σαφή αμηχανία, διατυπώνουν γενικά την αντίθεσή τους χωρί,ς να είναι σε θέση να διατυπώσουν συγκεκριμένα τι πρέπει να γίνει στη νέα πολιτική κατάσταση. Από τα κυριότερα θέματα που προβλήθηκαν ήταν δυστυχώς αυτά της woke agenda, εστιάζοντας στην κατηγορηματική «διαπίστωση» του Trump ότι «τα φύλα είναι δύο»! (παραγνωρίζοντας βέβαια ότι στη φύση υπάρχουν και ερμαφρόδιτοι οργανισμοί-για τον άνθρωπο ο καταλληλότερος όρος είναι intersexual). Κάποια συζήτηση, κυρίως από μικρότερα ΜΜΕ, αφορά τις επιπτώσεις της μη εφαρμογής της Συμφωνίας του Παρισιού και την επιτακτική ανάγκη μείωσης των ΑτΘ. Χωρίς διάθεση πρόκλησης φόβου, αναφέρονται, ενδεικτικά τα αποτελέσματα μόνο μιας πολύ πρόσφατης μελέτης του London School of Hygiene & Tropical Medicine που πραγματοποιήθηκε σε 854 ευρωπαϊκές πόλεις (αναφ. 3), αναφέρει ότι, εάν δεν ληφθούν μέτρα μέχρι το 2100, θα συμβούν 2.3 εκατ. θάνατοι που θα σχετίζονται με την αύξηση της θερμοκρασίας, από τους οποίους οι 87.523 θα είναι στην Αθήνα. Φαίνεται λοιπόν καθαρά ότι η διάσωση του πλανήτη δεν μπορεί και δεν πρέπει να αφήνεται στους ανταγωνισμούς των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, αλλά στη συνειδητοποίηση της κοινωνίας ότι αυτή πρέπει να βρει τρόπους να αντιδράσει αποτελεσματικά.  

    Αναφορές: 1. https://news.un.org/en/. 2. Crippa et al. 2024. GHG Emissions of all world countries. Publications Office of the EU, Luxembourg, https://data.europa.eu/doi/10.2760/4002897, JRC138862. 3. Masselot et al. 2025. Estimating future heat-related and cold-related mortality under climate change, demographic and adaptation scenarios in 854 European cities. Nature Medicine. DOI: 10.1038/s41591-024-03452-2

    *Γεωπόνου, Δρ. Εδαφολογίας, πρ. Δντή Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ

  • Τέσσερις φορές ταχύτερη σήμερα η υπερθέρμανση των ωκεανών από ό,τι στα τέλη της δεκαετίας του 1980

    Τέσσερις φορές ταχύτερη σήμερα η υπερθέρμανση των ωκεανών από ό,τι στα τέλη της δεκαετίας του 1980

    Ο ρυθμός υπερθέρμανσης των ωκεανών έχει υπερτετραπλασιαστεί τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Environmental Research Letters».

    Όπως διαπιστώνεται, οι θερμοκρασίες των ωκεανών αυξάνονταν με περίπου 0,06 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ενώ τώρα αυξάνονται με 0,27 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία.

    Οι ερευνητές σημειώνουν ότι αυτή η επιταχυνόμενη αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών οφείλεται στην αυξανόμενη ενεργειακή ανισορροπία της Γης, σύμφωνα με την οποία περισσότερη ενέργεια από τον Ήλιο απορροφάται στο σύστημα της Γης από όση διαφεύγει πίσω στο Διάστημα. Αυτή η ανισορροπία έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2010, εν μέρει λόγω της αύξησης των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου και επειδή η Γη αντανακλά πλέον λιγότερο ηλιακό φως στο Διάστημα από ό,τι πριν.

    Οι θερμοκρασίες των ωκεανών παγκοσμίως σημείωσαν ρεκόρ για 450 συνεχόμενες ημέρες το 2023 και στις αρχές του 2024. Μέρος αυτής της θερμότητας προήλθε από το Ελ Νίνιο, ένα φυσικό φαινόμενο θέρμανσης στον Ειρηνικό. Όταν οι επιστήμονες το συνέκριναν με ένα παρόμοιο Ελ Νίνιο το 2015-2016, εντόπισαν ότι το υπόλοιπο της θερμότητας-ρεκόρ εξηγείται από την αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας ταχύτερα τα τελευταία δέκα χρόνια από ό,τι τις προηγούμενες δεκαετίες.

    Αυτή η επιταχυνόμενη αύξηση της θερμοκρασίας, σημειώνουν οι ερευνητές, υπογραμμίζει τον επείγοντα χαρακτήρα της μείωσης της καύσης ορυκτών καυσίμων, ώστε να αποφευχθούν ακόμη πιο ραγδαίες αυξήσεις της θερμοκρασίας στο μέλλον και να αρχίσει η σταθεροποίηση του κλίματος.

    Η υπερθέρμανση των ωκεανών είναι μια από τις σημαντικότερες και πιο ανησυχητικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αφορά την αύξηση της θερμοκρασίας των θαλάσσιων υδάτων λόγω της παγίδευσης θερμότητας από τα αυξανόμενα επίπεδα αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Τα τελευταία χρόνια, τα επίπεδα θερμοκρασίας των ωκεανών έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά ρεκόρ.

    Αιτίες

    1. Αυξημένες εκπομπές CO₂ και μεθανίου: Η καύση ορυκτών καυσίμων και η αποδάσωση αυξάνουν τα αέρια θερμοκηπίου.
    2. Θερμική απορρόφηση των ωκεανών: Οι ωκεανοί απορροφούν περίπου το 90% της υπερβολικής θερμότητας που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή.

    Επιπτώσεις

    1. Άνοδος της στάθμης των θαλασσών: Η θερμική διαστολή του νερού και το λιώσιμο των πάγων συμβάλλουν στην άνοδο της στάθμης των ωκεανών.
    2. Καταστροφή κοραλλιογενών υφάλων: Τα κοράλλια πεθαίνουν λόγω της λεύκανσης που προκαλεί η αύξηση της θερμοκρασίας.
    3. Ενίσχυση ακραίων καιρικών φαινομένων: Οι θερμοί ωκεανοί τροφοδοτούν τυφώνες, καταιγίδες και κυκλώνες.
    4. Αλλαγές στα θαλάσσια οικοσυστήματα: Απειλείται η θαλάσσια βιοποικιλότητα, καθώς πολλά είδη μεταναστεύουν προς ψυχρότερα νερά.
    5. Μείωση της οξυγόνωσης: Τα θερμότερα νερά συγκρατούν λιγότερο οξυγόνο, επηρεάζοντας τη θαλάσσια ζωή.
  • Η κλιματική αλλαγή μετατρέπεται σε αέναη κρίση

    Η κλιματική αλλαγή μετατρέπεται σε αέναη κρίση

    Γράφει ο Γιώργος Δικαίος*

    Η εβδομάδα ξεκίνησε με τον νέο Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (ΗΠΑ), Donald Trump, να αποσύρει την χώρα από τη Συμφωνία των Παρισίων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Παρ’ όλο που οι ΗΠΑ παραμένουν τυπικώς συμβαλλόμενο μέρος της Συμφωνίας για τέσσερα χρόνια από την επίσημη ανακοίνωση αποχώρησης (όπως προβλέπει η ίδια η Συμφωνία ώστε να «προστατεύεται» από τέτοιου είδους ενέργειες) και οφείλουν να εφαρμόζουν τις συμβατικές της υποχρεώσεις, ουσιαστικά αυτό δεν θα ισχύσει. Το ίδιο είχε συμβεί, άλλωστε, και στην προηγούμενη θητεία του, με μία από τις πρώτες πράξεις του Joe Biden ως Προέδρου των ΗΠΑ να είναι η επαναφορά τους στη Συμφωνία των Παρισίων.

    Αναλόγως τον/την επόμενο/η Πρόεδρο, είναι πιθανό να γίνει πάλι το ίδιο και, άρα, οι ΗΠΑ να μην αποχωρήσουν τελικά από το τραπέζι των κλιματικών διαπραγματεύσεων, ανεξαρτήτως της ίδιας της διάθεσης για εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Όπως και να ‘χει, η απόφαση αυτή του Trump, θέτει για άλλη μια φορά τις παγκόσμιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε κίνδυνο.

    Γιατί όμως μας απασχολεί τόσο η κλιματική αλλαγή; Μας απασχολεί περισσότερο απ’ ό,τι χρειάζεται ή λιγότερο; Και ποιους απασχολεί; Οι πιθανές λύσεις και οι δράσεις αντιμετώπισης που ήδη λαμβάνουν χώρα είναι πάνω-κάτω γνωστές. Για να είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε αυτή την κατάσταση που βιώνει όλος ο πλανήτης, πρέπει να απευθυνθούμε, αρχικά στον ίδιο τον ορισμό της κλιματικής αλλαγής, όπως καταγράφηκε στη Σύμβαση Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή το 1992:

    «Κλιματική αλλαγή είναι αυτή που αποδίδεται άμεσα ή έμμεσα σε ανθρώπινη δραστηριότητα που μεταβάλλει τη σύνθεση της ατμόσφαιρας του πλανήτη και η οποία προστίθεται στις φυσικές κλιματικές διακυμάνσεις που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια συγκρίσιμων χρονικών περιόδων».

    Από τον ορισμό γίνεται εμφανές ότι μας απασχολεί η κλιματική αλλαγή καθώς είναι μια κατάσταση την οποία έχουμε προκαλέσει εμείς και, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν μπορούμε ακόμη να τη διαχειριστούμε. Και είναι μια κατάσταση που, δυστυχώς, έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε, με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε ακραία καιρικά φαινόμενα, περιβαλλοντική υποβάθμιση, μείωση της βιοποικιλότητας κ.ο.κ. Οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε διεθνές επίπεδο εστιάζουν, αρχικώς στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που είναι και η κύρια αιτία του φαινομένου. Σε συλλογικό επίπεδο, οι προσπάθειες αυτές έχουν αποτύχει παταγωδώς, και γι’ αυτό τον λόγο η προσοχή έχει στραφεί στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τόσο τη δική μας, όσο και των δραστηριοτήτων μας, μιας και για να επιβιώσουμε, θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τις αρνητικές συνέπειές της. Τί κάνει, όμως, την κλιματική αλλαγή, κλιματική κρίση;

    Είναι, πλέον, ξεκάθαρο ότι το πρόβλημα είναι κοινό για όλη την ανθρωπότητα. Σε μια επιπλέον προσπάθεια να αφυπνιστούν οι κυβερνήσεις διεθνώς και να αναλάβουν ενεργό κλιματική δράση, τα Ηνωμένα Έθνη, εδώ και μερικά χρόνια, έχουν χαρακτηρίσει την κλιματική αλλαγή ως κλιματική κρίση, για να ακολουθήσουν οι όροι έκτακτη ανάγκη για το κλίμα (climate emergency), κλιματική κατάρρευση (climate collapse) και the era of global boiling (η εποχή του παγκόσμιο βρασμού, ως επακόλουθο της υπερθέρμανσης του πλανήτη). Παρά τη χρήση των εντυπωσιακών όρων, αυτοί δεν φαίνεται να εμπνέουν κάποια σημαντική εξέλιξη. Οι εξελίξεις παραμένουν ίδιες ή -πολλές φορές- ακολουθούν και αντίστροφη πορεία, με πολλές κυβερνήσεις να ανακοινώνουν πολιτικές και δράσεις που δεν λαμβάνουν υπόψιν την κλιματική αλλαγή.

    Η κρίση, σύμφωνα με την πλέον κλασική προσέγγιση που χρησιμοποιείται ευρέως στη διεθνή πολιτική, ορίζεται ως εξής: είναι μια συγκυρία που δημιουργεί ειδικές περιστάσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα (uncertainty), ανάγκη επείγουσας αντιμετώπισης (urgency), και η οποίες αποτελούν απειλή τόσο για το status quo όσο και για το δημόσιο συμφέρον (βλ. Boin, t’Hart and McConnell, 2009) και, άρα, (πρέπει να) αντιμετωπίζονται άμεσα. H Εμμ. Δούση προσέθεσε πρόσφατα άλλον έναν παράγοντα στον ορισμό της κρίσης (βλ. άρθρο της στα Νέα, 4/1/25), γράφοντας για την κλιματική κρίση: ότι η χρήση του όρου «δίνει την εντύπωση ότι είναι δυνατή η επιστροφή στην πρότερη κατάσταση». Όπως υποστηρίζει αμέσως μετά, βέβαια, αυτό πλέον δεν είναι δυνατό.

    Φαίνεται, λοιπόν, ότι η κλιματική αλλαγή ανήκει πλέον στην κατηγορία της μόνιμης κρίσης (perma-crisis), δηλαδή μιας μόνιμης κρισιακής κατάστασης που απαιτεί συνεχώς ενασχόληση μαζί της για την επίλυση ή διευθέτησή της. Επομένως, θα έπρεπε (και οφείλουμε) να ασχολούμαστε περισσότερο μαζί της, ώστε να μπορέσουμε να βρούμε αποτελεσματικές λύσεις και να εφαρμόσουμε πολιτικές που θα μας οδηγήσουν έξω από αυτή την κρισιακή κατάσταση. Άλλωστε, η κλιματική αλλαγή -σήμερα κρίση-, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της περιόδου της πολυ-κρίσης ή των πολλαπλών κρίσεων (poly-crisis): νοείται ως πολλαπλιαστής πολλών άλλων κρίσεων και ίσως η χειρότερη από τις κρίσεις που (θα) έχει τα δυσμενέστερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα (πέραν των βραχυπρόθεσμων και των μεσοπρόθεσμων).

    Το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και όλα τα επακόλουθα αυτού φαίνεται να απασχολούν -τουλάχιστον τις κυβερνήσεις- σε περιόδους που οι διεθνείς συγκυρίες το επιτρέπουν. Στο σημερινό διεθνές περιβάλλον, με ενεργές στρατιωτικές συγκρούσεις, με κυβερνήσεις που πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή δεν υπάρχει ή που προτεραιοποιούν την οικονομική ανάπτυξη χωρίς να λαμβάνουν υπόψιν περιβαλλοντικές και κλιματικές συνέπειες, η κλιματική αλλαγή φαίνεται να μπαίνει σε δεύτερη -ή και χαμηλότερη- μοίρα. Συνεπώς, το πρόβλημα θα γίνεται όλο και χειρότερο, θα απειλεί όλο και περισσότερο το παγκόσμιο δημόσιο συμφέρον, θα απαιτεί συνεχώς επείγουσες αντιμετωπίσεις των διαφορετικών εκφάνσεών του και θα δημιουργεί μια καθημερινότητα που θα είναι ολοένα και πιο αβέβαιη.

    Η κλιματική αλλαγή θα είναι -όπως φαίνεται- μια αέναη κρίση.

    Ο Δρ Γιώργος Δικαίος διδάσκει στο ΕΚΠΑ. Είναι Κύριος Ερευνητής της Έδρας UNESCO για την Κλιματική Διπλωματία και του ΕΛΙΑΜΕΠ.

  • Ο Μπλούμπεργκ δεσμεύεται να αναλάβει ο ίδιος την αμερικανική χρηματοδότηση της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής

    Ο Μπλούμπεργκ δεσμεύεται να αναλάβει ο ίδιος την αμερικανική χρηματοδότηση της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής

    Μετά την ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για μια νέα αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, ο αμερικανός δισεκατομμυριούχος Μάικλ Μπλούμπεργκ δεσμεύθηκε σήμερα να συνεισφέρει, στη θέση της κυβέρνησης, στη διεθνή χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

    Ο φιλάνθρωπος επιχειρηματίας και πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης, ο οποίος είναι πλέον ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, ανακοίνωσε ότι θα αντισταθμίσει την κατάργηση της αμερικανικής συνεισφοράς στον οργανισμό του ΟΗΕ που είναι αρμόδιος για το κλίμα, όπως είχε κάνει και στη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ.

    Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεισφέρουν ποσοστό άνω του 20% του προϋπολογισμού της Διάσκεψης-πλαίσιο του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, η έδρα της οποίας βρίσκεται στη Βόννη της Γερμανίας και υπό την αιγίδα της οποίας οργανώνονται κάθε χρόνο οι Διασκέψεις κορυφής των Ηνωμένων Εθνών (COP) για το κλίμα.

    Τα κόστη λειτουργίας αυτού του οργανισμού έχουν υπολογισθεί σε 88,4 εκατομμύρια ευρώ για τα έτη 2024 και 2025.

    Η ένωση «Bloomberg Philanthropies και άλλοι αμερικανοί χρηματοδότες για το κλίμα θα φροντίσουν ώστε οι Ηνωμένες Πολιτείες να σεβαστούν τις παγκόσμιες υποχρεώσεις τους σε ό,τι αφορά το κλίμα μετά την ανακοίνωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης ότι προτίθεται να αποσυρθεί για δεύτερη φορά από τη συμφωνία του Παρισιού», διαβεβαίωσε με ανακοίνωσή του ο επιχειρηματίας.

    Η συμφωνία αυτή, η οποία έχει συναφθεί πριν από δέκα χρόνια υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, συνασπίζει σχεδόν όλα τα κράτη του κόσμου και έχει στόχο να κρατήσει την άνοδο της θερμοκρασίας στον πλανήτη κάτω από ένα ορισμένο όριο μειώνοντας σημαντικά τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

    «Αν και η κυβερνητική χρηματοδότηση παραμένει ουσιώδους σημασίας για την αποστολή μας, συνεισφορές όπως αυτή είναι ζωτικής σημασίας για να επιτραπεί στην γραμματεία του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή να βοηθήσει τις χώρες να σεβαστούν τις δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού», χαιρέτισε ο επικεφαλής του ΟΗΕ για το Κλίμα Σάιμον Στιλ.

    Όταν είχε ανακοινωθεί το 2017 η πρώτη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού, ο Μάικλ Μπλούμπεργκ είχε δεσμευθεί να καταβάλει έως 15 εκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει τη Σύμβαση Πλαίσιο του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή και είχε ανακοινώσει, μαζί με τον πρώην κυβερνήτη της Καλιφόρνιας Τζέρι Μπράουν, την πρωτοβουλία America’s Pledge (Δέσμευση της Αμερικής), η οποία συνασπίζει αμερικανικές τοπικές αρχές και επιχειρήσεις που συμμετέχουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

  • Γιάννης Τσιπουρίδης / Ξημέρωσε μια πολύ καλή μέρα για την Αθήνα αλλά και για τον πλανήτη

    Γιάννης Τσιπουρίδης / Ξημέρωσε μια πολύ καλή μέρα για την Αθήνα αλλά και για τον πλανήτη

    Η Αθήνα, η πόλη που είναι συνυφασμένη με την Ιστορία, Η Αθήνα, η πόλη που έχει συνδέσει το όνομα της με την γένεση του Δυτικού πολιτισμού. Η Αθήνα, η πόλη στην οποία γεννήθηκε η έννοια της δημοκρατίας. Η Αθήνα πρωτοστατεί και πάλι στο κάλεσμα, στην κραυγή αγωνίας της ανθρωπότητας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης που καταστρέφει ότι χτίστηκε με τόσο κόπο τα προηγούμενα χρόνια, υιοθετώντας την Διεθνή Συνθήκη για τη μη Διάδοση των Ορυκτών Καυσίμων – Fossil Fuel Non Proliferation Treaty (https://fossilfueltreaty.org/), κατά τη χθεσινή (15/01/2025) συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

    Είναι μια σπουδαία μέρα για όλους όσους παρακολουθούν με αγωνία την κλιματική επιδείνωση, νιώθοντας αδύναμοι να αντιδράσουν.

    Είναι μια σπουδαία μέρα για όλους όσους αντιλαμβάνονται πως η ζωή στον πλανήτη δεν είναι δεδομένη και δεν μπορεί να αφεθεί στις αποφάσεις των αγορών.

    Είναι μια σπουδαία μέρα για όλους όσους αγωνίζονται να γίνουν σεβαστά τα επιστημονικά ευρήματα και οι επιστημονικές μελέτες.

    Το τέλος των ορυκτών καυσίμων και η στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγες Ενέργειας, είναι ο μόνος δρόμος για την αποφυγή  καταστροφών, σαν και αυτήν που βιώνει τώρα το Λος Άντζελες και σαν και αυτήν που βίωσε πρόσφατα η Βαλένθια.

    Όπως μας λένε οι επιστήμονες μας, είναι ο μόνος δρόμος για να σταματήσει η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη και σταδιακά να επιστρέψουμε στο κλίμα που είχαμε και χάσαμε.

    Είναι ο μόνος δρόμος για να εξασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για τα παιδιά μας.

    Η Αθήνα βρίσκεται πλέον σε ένα ξεχωριστό κλαμπ πρωτοπόρων κρατών και πόλεων που πρωτοστατούν στην σωτηρία της ζωής στον πλανήτη.

    Την συνθήκη που διακινεί η παγκόσμια οργάνωση Fossil Fuel Non Proliferation Treaty, συμμετέχουν ήδη κατ’ αρχάς αρκετές χώρες, πρώτες μεταξύ των οποίων αυτές που απειλούνται με άμεση εξαφάνιση λόγω της αλλαγής του κλίματος και της ανόδου της στάθμης των ωκεανών: Vanuatu, Tuvalu, Tonga, Fiji, the Solomon Islands, Niue, Antigua and Barbuda, Timor-Leste, Palau, Colombia, Samoa, Nauru, και Marshall Islands. Επίσης συμμετέχουν 129 πόλεις και τοπικές διοικήσεις, μεταξύ των οποίων πολλές γνωστές ευρωπαϊκές όπως, οι Βρυξέλλες, η Κοπεγχάγη, το Παρίσι, η Λυών, η Βόννη, η Χαϊδελβέργη, η Ρώμη, το Τορίνο, το Άμστερνταμ, η Βαρκελώνη, η Γενεύη, η Βαρσοβία, η Λωζάνη, το Κέιμπριτζ, το Εδιμβούργο, το Λονδίνο, το Μάντσεστερ αλλά και πολλές μεγάλες πόλεις από Β. Αμερική, Αυστραλία, Ν. Αμερική, Ασία κλπ. Συμμετέχουν επίσης, εκατοντάδες εκλεγμένοι υπουργοί, ευρωβουλευτές (ο δικός μας Πέτρος Κόκκαλης) και βουλευτές, ενώ συνυπογράφουν την έκκληση 101 νομπελίστες, 300 θεσμοί υγείας μεταξύ των οποίων και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), οικονομικοί θεσμοί που εκπροσωπούν 1,5 δις πολίτες καθώς και 3000 επιστήμονες και ακαδημαϊκοί.

    Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η πρωτοβουλία του Δημάρχου Αθηναίων καθ. Χάρη Δούκα, στηρίζεται σε μια ευρύτερη κλιματική πολιτική του Δήμου.

    Μόλις πρόσφατα, στις 11/9/2024, το Δημοτικό Συμβούλιο υπερψήφισε το Κλιματικό Σύμφωνο της Αθήνας που διαμορφώθηκε μέσα από διάλογο με φορείς, δεκάδες εκ των οποίων το συνυπογράφουν.

    Το Κλιματικό Σύμφωνο προβλέπει την κλιματική ουδετερότητα της Αθήνας μέχρι το 2030.

    Η Αθήνα σύντομα θα παραλάβει επισήμως το σήμα της πόλης που αγωνίζεται για την κλιματική ουδετερότητα και εντάσσεται επισήμως στο ευρωπαϊκό δίκτυο των 100 Κλιματικά Ουδέτερων Πόλεων.

    Η σύνδεση των 2 πρωτοβουλιών του Δήμου Αθηναίων είναι προφανής και ουσιαστική. Ο Δήμος δεν αποτελεί μια νησίδα αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Δεδομένου, λοιπόν, ότι η προσπάθεια για αλλαγή του κλίματος μπορεί να στεφθεί με επιτυχία μόνο αν είναι παγκόσμια, οι δύο ανωτέρω πρωτοβουλίες του Δημάρχου Αθηναίων αλληλοσυμπληρώνονται.

    Έτσι ο ιστορικός και εμβληματικός Δήμος Αθηναίων συμμετέχει δυναμικά στην παγκόσμια πρωτοβουλία για τον ταχύτερο δυνατό τερματισμό της χρήσης άνθρακα, λιγνίτη, πετρελαίου και ορυκτού αερίου καθώς και για μια ταχεία, δίκαιη και ισορροπημένη παγκόσμια μετάβαση στην εποχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που είναι ο μόνος εγγυημένος βιώσιμος τρόπος να προστατευτεί η Αθήνα και όλες οι πόλεις και οι κάτοικοί τους.

    Όντως ξημέρωσε μια πολύ καλή μέρα για την Αθήνα αλλά και για τον πλανήτη. 

    Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης 

    Σύμβουλος Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

    Καθηγητής Πανεπιστημίου Technical University of Mombasa (TUM), Kenya

    Ερευνητής Πανεπιστημίου Strathmore University, Nairobi, Kenya 

     Μέλος του Fossil Fuel Non Proliferation Treaty και του Loss and Damage Collaboration Group

    Εκδότης e-mc2  (Energy Matters to Climate Change)

    Εκδότης ΑΝΕΜΟλόγια

    Join the call for a Fossil Fuel Treaty to manage a Global Transition to Safe, Renewable & Affordable Energy for All